Pobierz Podstawy Finansów - Ćwiczenia 4: Elementy Techniki Podatkowej i więcej Ćwiczenia w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!
PODSTAWY FINANSÓW - ĆWICZENIA 4
Elementy techniki podatkowej
1. Po co płacimy podatki?
Aby utrzymać państwo (administracja publiczna) Zabezpieczenia społeczne (emerytury, renty, 500+)
2. Czym jest tak naprawdę podatek?
a) Podatek jest nakładany przez państwo lub podmiot publicznoprawny (np. jednostkę samorządu terytorialnego) na mocy przepisów prawnych. b) Jest świadczeniem:
- pieniężnym,
- nieodpłatnym,
- przymusowym,
- bezzwrotnym,
- ogólnym,
- jednostronnym. c) Świadczenie (danina) jest podatkiem tylko wtedy, gdy spełnia wszystkie wymienione wyżej cechy formalnoprawne
3. Funkcje podatków
Podatki zapewniają największą grupę dochodów współczesnych gospodarek. Funkcje podatków: Funkcja fiskalna Funkcja redystrybucyjna Funkcja stymulująca podatki umożliwiają pozyskanie środków pieniężnych, które są niezbędne do sfinansowania dóbr i usług publicznych polega na podziale środków publicznych uzyskanych z podatków między obywatelami i innymi podmiotami publicznoprawnymi dzięki zastosowaniu ulg, zwolnień czy obniżonych stawek podatkowych możliwe jest wywoływanie określonych działań lub procesów gospodarczych
4. Elementy techniki podatkowej
Znajomość elementów techniki podatkowej jest niezbędna do ustalenia należności podatkowej, a także osoby podatnika, przedmiotu opodatkowania czy stawek. Elementy techniki podatkowej dzielą się na dwie grupy: obligatoryjne fakultatywne
- podmiot opodatkowania,
- podstawa opodatkowania,
- stawka podatkowa,
- skala podatkowa,
- ulgi,
- zwolnienia i zwyżki podatkowe,
- termin i warunki poboru podatku.
5. Podmioty opodatkowania
a) Podmiot czynny – strona ustalająca i pobierająca podatek.
W Polsce podmiotem czynnym jest państwo, a w ograniczonym zakresie jednostki samorządu gminnego (mogą jedynie ustalać wysokość stawek podatków lub opłat lokalnych ustalonych przez państwo w ustawie). b) Podmiot bierny – strona, na której ciąży obowiązek podatkowy. Podmiotem biernym są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki nieposiadające osobowości prawnej, na które nałożono obowiązek podatkowy. Obowiązek podatkowy to konieczność zapłacenia podatku i wykonywania czynności pomocniczych takich jak prowadzenie księgowości w sposób umożliwiający ustalenie wysokości podatku, składania zeznań podatkowych itp. Obowiązek podatkowy może być rozbity pomiędzy dwa podmioty: podatnika i płatnika.
6. Przedmiot opodatkowania
Przedmiot opodatkowania – rzecz, zjawisko, zdarzenie lub stan faktyczny czy prawny powodujący powstanie obowiązku podatkowego. Może mieć charakter:
- jednorazowy (np. nabycie nieruchomości),
- powtarzalny (np. otrzymywanie dochodu z tytułu pracy),
- ciągły (np. bycie właścicielem lasu).
7. Podstawa opodatkowania
Podstawa opodatkowania to ujęcie przedmiotu opodatkowania w sposób:
- liczbowy (np. w tonach, sztukach, metrach), lub
- wartościowy (w pieniądzu, np. wartość dochodu, przychodu czy obrotu).
8. Stawki podatkowe i taryfa podatkowa
a) Stawki podatkowe:
- stawka kwotowa – liczba jednostek pieniężnych, jaką należy zapłacić od danej podstawy opodatkowania. Najczęściej wartość stawki kwotowej jest stała i niezależna od zmiany podstawy. Stawki te mogą być stosowane w przypadku podstawy wyrażonej ilościowo i wartościowo.
- stawka procentowa – wskazuje jaka część podstawy opodatkowania ma być przekazana do właściwego budżetu. b) Taryfa podatkowa – ogół stawek obwiązujących w danej konstrukcji podatkowej.
9. Rodzaje skali podatkowej:
- skala proporcjonalna (liniowa),
- skala progresywna,
- skala regresywna,
- skala degresywna.
10. Charakterystyka skali proporcjonalnej:
- stawka podatkowa stała,
- należność rośnie w takim samym stopniu jak podstawa opodatkowania. Przykład: Podstawa opodatkowania (zł) Stawka podatkowa (%)
▪ pomniejszenie podstawy opodatkowania, ▪ pomniejszenie należnego podatku, ▪ odroczenie terminu płatności podatku, ▪ rozłożenie należności podatkowej na raty.
15. Ulgi podatkowe i odliczenia w Polsce – przykłady Ulga na Internet – odliczenie od dochodu/przychodu wydatków poniesionych na korzystanie z sieci (nie więcej niż 760 zł rocznie). Odliczenia z tytułu darowizn m.in. na działalność pożytku publicznego, cele kultu religijnego, krwiodawstwo, kształcenie zawodowe – odliczenie kwoty darowizny od dochodu/przychodu/podstawy opodatkowania (max 6% dochodu/przychodu). Ulga rehabilitacyjna (m.in. na leki, psa asystującego, używanie samochodu osobowego) – odliczenie od dochodu/przychodu. Przeznaczona dla osób niepełnosprawnych oraz dla rodziców i opiekunów osób niepełnosprawnych. Ulga prorodzinna – umożliwia odpisanie od podatku 1112,04 zł rocznie na pierwsze i drugie dziecko, 2000, zł na trzecie i 2700 zł na czwarte i każde kolejne dziecko. Odliczenie straty – odliczenie od dochodu straty z tego samego źródła przychodów. Odliczenie kosztów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową– odliczanie od podstawy opodatkowania części kosztów uzyskania przychodów, poniesionych na tę działalność (tzw. „koszty kwalifikowane”, np. koszty patentów, aparatura naukowobadawcza, sprzęt specjalistyczny, wynagrodzenia). Odliczenie składek odprowadzanych na ubezpieczenie zdrowotne – do 7,75% zapłaconych składek odliczana od podatku. Odliczenie składek na ubezpieczenie społeczne – odliczenie od dochodu/przychodu. Odliczenie zagranicznych składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Odliczenie wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) – odliczenie od dochodu/przychodu (nie więcej niż kwota odpowiadająca 1,2krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce). Ulga abolicyjna – dla podatników pracujących za granicą. Umożliwia zmniejszenie należności podatkowych o różnicę wynikającą z wysokości składek podatkowych w Polsce i zagranicą. Ulga dla młodych – dla osób, które nie ukończyły 26. roku życia i osiągają przychody z pracy oraz z umów zlecenia do wysokości 85 528 zł w roku podatkowym.
16. Zwolnienie podatkowe:
a) zwolnienie podmiotowe – zwolnienie przez państwo z obowiązku podatkowego pewnej grupy podatników, np.:
- zwolnienie z VAT podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim rokupodatkowymkwoty200 000 zł, b) zwolnienie przedmiotowe– zwolnienie pewnej części przedmiotu opodatkowania, np.:
- zwolnienie z VAT usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe, usług pocztowych, usług w zakresie opieki medycznej
- zwolnienie z VAT dostawy produktów rolnychpochodzącychz własnej działalności rolniczej. c) Możliwe są również zwolnienia podmiotowo-przedmiotowe. Zastosowanie zwolnienia podatkowego powoduje całkowite zaniechanie poboru podatku (zwolnienie całkowite)lub obniżenie podstawy opodatkowania (zwolnienie częściowe). Szczególną formą zwolnienia podatkowego jest minimum wolne od podatku (kwota wolna od podatku) – trzy rodzaje:
- wyłączenie z obowiązku podatkowego podatników, których podstawa opodatkowania
nie przekracza określonej wartości – po przekroczeniu kwoty wolnej od opodatkowania, całość podstawy podlega opodatkowaniu, a więc brak występowania korzyści z tytułu kwoty wolnej,
- zmniejszenie wszystkim podatnikom podstawy opodatkowania o wartość minimum – opodatkowaniu podlega nadwyżka ponad kwotę minimum podatkowego, a więc każdy podatnik odnosi korzyści w postaci obniżenia należności podatkowej,
- system mieszany.
17. Podatek dochodowy od osób fizycznych – PIT (ang. Personal IncomeTax)
Jak obliczyć kwotę zmniejszającą podatek? Od 1 stycznia 2017 r. kwota zmniejszająca podatek w danym roku podatkowym jest uzależniona od wysokości uzyskanego dochodu i w 2019 r. wynosi: o 1 420 zł – dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 8 000 zł; o 1 420 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 871 zł 70 gr × (podstawa obliczenia podatku – 8 000 zł) ÷ 5 000 zł - dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł, o 548 zł 30 gr – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 13 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł; o 548 zł 30 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 548 zł 30 gr × (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł.
18. Czasowy lub bezterminowy charakter ulg i zwolnień
a) Charakter czasowy – tzw. wakacje podatkowe – np. zwolnienie od opłacania
podatkudochodowego przyznane określonym podmiotom w pierwszych latach ich działalności.
b) Charakter bezterminowy – np. zwolnienia rent inwalidów wojskowych i wojennychw podatku dochodowym od osób fizycznych.
19. Charakter powszechny lub indywidualny ulg i zwolnień
a) Charakter powszechny (systemowy) – są wbudowane w dany podatek, jakoprzysługujące wszystkim, którzy spełniają warunki określone ustawą. b) Charakter indywidualny – udzielane podatnikom na ich umotywowaną prośbę; umożliwiają bardziej elastyczne realizowanie polityki fiskalnej przez organy.
20. Zwyżki podatkowe:
przeciwieństwo ulg i zwolnień podatkowych, powodują powstanie większego obowiązku podatkowego, tj. podatnik jest zobowiązany do zapłacenia większego podatku niż ustalony zgodnie z obowiązującymi zasadami, wykorzystywane w szczególności do dostosowania obciążenia podatkowego do zwiększonej zdolności płatniczej podatnika lub dla osiągnięcia celów interwencyjnych, często wykorzystywane jak instrument represyjny, będący sankcją za określone postępowanie podatnika i na kłaniający go do rezygnacji z takiego zachowania
21. Klasyfikacja podatków
Przedmiotowy podział podatków:
konsumpcyjne: majątkowe:
25. Podatek dochodowy od osób prawnych – CIT (ang. Corporate IncomeTax)
❑ podatek bezpośredni, ❑ podatek dochodowy, ❑ przedmiot opodatkowania – nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym, ❑ podatek wspólny – wpływy z CIT zasilają budżet państwa i samorządów terytorialnych w następujący sposób: gmina powiat województwo państwo 6,71% 1,40% 14,75% 77,14%
stawka CIT:
▪ 19% podstawy opodatkowania, ▪ 9% podstawy opodatkowania w przypadku podatników posiadających status małego podatnika, ▪ 9% podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych – w przypadku podatników, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro.
26. Podatki lokalne
❖ podatek od nieruchomości, ❖ podatek od środków transportowych. ❖ podatek rolny, ❖ podatek leśny, ❖ podatek od spadków i darowizn, ❖ podatek od czynności cywilno-prawnych, ❖ podatek dochodowy od osób fizycznych opłacany w formie karty podatkowej.
27. Opłata publiczna
forma daniny publicznej, świadczenie pieniężne , pobierana przez podmioty publiczno-prawne w zamian za świadczenie czynności urzędowej lub usługi przez jednostkę sektora finansów publicznych, pobierana na podstawie przepisów, w określonej wysokości i z zachowaniem odpowiednich warunków płatności, jest przymusowa, bezzwrotna, jednostronna, ogólna, różnica między opłatą a ceną.
28. Rodzaje opłat publicznych:
→ Opłata za czynności urzędowe (administracyjne).
→ Opłata za świadczenie usług.
→ Opłata za korzystanie z dóbr objętych w interesie publicznym szczególną ochroną.
→ Opłata nietypowa.
