PODSTAWY FINANSÓW - ĆWICZENIA 1
Geneza i ewolucja pieniądza
towarowy -> kruszcowy -> papierowy -> bezgotówkowy
1. Czym jest pieniądz? - jest prawnie określonym, powszechnie akceptowanym środkiem płatniczy, który może
wyrażać, przekazywać i przechowywać wartość dóbr i usług. Jego wartość powinna być związana ściśle z
wartością produkcji wytworzonej na terenie danego kraju
2. Od barteru do pieniądza kruszcowego
a) Specjalizacja pracy
b) Ewolucja cywilizacyjna ludzkości
c) Rodzaje i cechy pieniądza towarowego – dobro użytkowe wykorzystywane jako pośredników wymianie np.
zboża, bydło, skóry występowały one w jednostkach wagowych.
d) Cechy metali szlachetnych:
− trwałość
− stabilność wartości ( rzadki towar )
− duża wartość przy stosunku małej objętośći
− podzielność bez utraty wartości użytkowej
e) Pieniądz kruszcowy – to jedna z form pieniądza, która zastąpiła barter
f) Psucie pieniądza i jego formy zabezpieczenia - obniżanie zawartości szlachetnego kruszcu w monecie i
zmniejszanie jej ciężaru. Zjawisko to było bezpośrednio związane z pieniądzem kruszcowym, bitym przez
państwowe mennice, a o wartości monety decydował nominał, a nie zawartość kruszcu. Dlatego też starano
się odzyskiwać część kruszcu użytego do wyrobu monety, najczęściej poprzez skrawanie jego krawędzi. Taka
moneta miała taką samą wartość nominalną jednak osoba psująca monetę odzyskiwała część kruszcu, która
również miała swoją wartość. Mennice zabezpieczały się do pewnego stopnia przed tym procederem w ten
sposób, że bite monety posiadały znamiona na krawędziach (np. w postaci "ząbków"), które ujawniłyby
każdą próbę skrawania brzegu monety.
g) Prawo Kopernika - zasada mówiąca, że jeśli jednocześnie istnieją dwa rodzaje pieniądza,
pod względem prawnym równowartościowe, ale jeden z nich jest postrzegany jako lepszy
(np. o wyższej zawartości kruszcu), ten „lepszy” pieniądz będzie gromadzony
(tezauryzowany), a w obiegu pozostanie głównie ten „gorszy”. Krótko mówiąc, gorszy
pieniądz wypiera lepszy.
h) Bimetalizm - kruszcowy system monetarny zbudowany w oparciu o dwa metale
szlachetne: srebro i złoto. Opierał się na ustalonej relacji srebra do złota. Obydwa kruszce
na równi uczestniczyły w obiegu pieniężnym. Jeśli jednak relacja rynkowa złota i srebra
różniła się od ustawowej relacji monet złotych i srebrnych, wówczas pieniądz relatywnie
droższy („lepszy”) był tezauryzowany (oszczędzany, odkładany), a w obiegu pozostawał
pieniądz relatywnie tańszy („gorszy”).
i) Monometalizm - – system monetarny, w którym jeden metal (złoto lub srebro) jest
prawnym środkiem obiegowym, pośrednikiem wymiany i miernikiem wartości. Występuje
on (metal szlachetny) zarówno jako towar, jak i pieniądz. Konieczne jest jednak spełnienie
warunku: cena danego dobra jako towaru musi się równać jego cenie jako środka
obiegowego.
j) Cechy złota jako metalu o wyjątkowych właściwościach:
− Nie da się go wyprodukować z innych pierwiastków
− Nie da się go w żaden sposób zniszczyć
− Podzielność
− Każdy gram jest wart tyle samo
− Łatwość przechowywania w złocie dużych wartości ( jest bardzo gęste)
