Pobierz Podstawy metodyczne w analizie ekonomicznej część 1 i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity! PODSTAWY METODYCZNE W ANALIZIE EKONOMICZNEJ ISTOTA ANALIZY I JEJ MIEJSCE W SYSTEMIE ANALIZ 2 MIEJSCE ANALIZY W SYSTEMIE 2 ZAKRES ANALIZY EKONOMICZNEJ W PRZEDSIĘBIORSTWIE 4 RODZAJE ANALIZ SPORZĄDZANYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE 5 KLASYFIKACJA ANALIZ EKONOMICZNYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE 7 RODZAJE ANALIZ, TECHNIKI I ETAPY ANALIZ 8 RODZAJE PORÓWNAŃ 11 METODY RACHUNKOWE W ANALIZACH 13 FORMY PREZENTACJI WYNIKÓW 13 PODSTAWOWE SPRAWOZDANIA FINANSOWE 14 BILANS I JEGO WSTĘPNA ANALIZA 15 UKŁAD BILANSU 16 ANALIZA BILANSU 18 STRUKTURA MAJĄTKU I KAPITAŁÓW 19 STRUKTURA KAPITAŁOWO – MAJĄTKOWA 19 Poziomy kapitału obrotowego 20 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT 20 POZIOMY TWORZENIA Rzis 21 WSTĘPNA ANALIZA Rzis 23 SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH 23 PODSTAWOWE GRUPY MAJATKU I ŹRÓDEŁ ICH FINANSOWANIA 24 ISTOTA ANALIZY I JEJ MIEJSCE W SYSTEMIE ANALIZ ISTOTA ANALIZY ANALIZA to metoda poznania obiektów i zjawisk złożonych przez ich podział na elementy proste i zbadanie relacji między nimi (związki przyczynowo- skutkowe). ANALIZA EKONOMICZNA – analiza stanów i procesów ekonomicznych w przedsiębiorstwie. Jest instrumentem służącym poznaniu rzeczywistości gospodarczej (dyscyplina naukowa dotycząca zespołu metod umożliwiających stawianie diagnoz gospodarczych w jednostkach organizacyjnych). Wykorzystuje dorobek statystyki, ekonometrii i matematyki, ekonomiki przedsiębiorstw, finansów, rachunkowości i marketingu. Przez analizę rozumie się też opracowanie diagnostyczne (dokument) lub czynności zmierzające do postawienia diagnozy gospodarczej. Nie należy utożsamiać a.e. z rachunkowością. Różnica między mini dotyczy podejmowania decyzji. Księgowy dostarcza danych nt przeszłych, obecnych i przyszłych zdarzeń gospodarczych, które przetworzone w komórce analizy ekonomicznej wraz z materiałami uzupełniającymi, służą do podejmowania decyzji. Cechą charakterystyczną a.e. w gospodarce rynkowej jest bezpośrednie wykorzystanie jej w procesie zarządzania (planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrola). A.e to spójnik między funkcjami planowania i kontroli. Istota KONTROLI GOSPODARCZEJ polega na porównaniu dwóch stanów tych samych zjawisk gospodarczych – stanu faktycznego ze stanem pożądanym – w celu ustalenia odchyleń oraz wyjaśnienia przyczyn i skutków występujących różnic. Wyniki a.e. stanowią podstawę do weryfikacji słuszności decyzji podjętych w przeszłości oraz ustalenia punktu wyjścia zamierzeń bieżących i przyszłych. W bieżącej działalności przedsiębiorstwa dostarcza informacji o zakłóceniach w tej działalności w stosunku do standardów, norm, planów. W fazie oceny okresów przeszłych jest źródłem informacji o efektywności gospodarowania oraz pozycji przedsiębiorstwa w branży i na rynku. Pozwala dobrze przygotować strategię rozwoju przedsiębiorstwa, w oparciu o którą będzie realizowana przyszła działalność firmy. MIEJSCE ANALIZY W SYSTEMIE Analiza działalności przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej powinna obejmować: analizę otoczenia p., analizę ekonomiczną. ANALIZA OTOCZENIA dotyczy bieżących i przyszłych warunków funkcjonowania p. Ma na celu rozpoznanie szans i zagrożeń wynikających RODZAJE ANALIZ SPORZĄDZANYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE KLASYFIKACJA ANALIZ EKONOMICZNYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE Do kryteriów wyodrębnienia analiz zalicza się: Przeznaczenie analiz a. zewnętrzna, Określana jako sprawozdanie roczne. Przeznaczona dla akcjonariuszy, inwestorów, udziałowców, banków, kooperantów, klientów. Właściwą funkcją sprawozdania jest informowanie o pozycji i rozwoju p. w minionym okresie (najczęściej roku). Prezentuje ono całe p., jego wielkość, cele, politykę i osoby nim kierujące. Informuje o oferowanych dobrach, systemie sprzedaży, filiach i inn. Raport roczny obejmuje bilans i sprawozdanie o stanie p. (funkcjonowanie, stan majątkowy, stan finansów i dochodów). Niektóre p. wykorzystują sprawozdania do kreowania wizerunku firmy. a. wewnętrzna Uwzględnia potrzeby decyzyjne kierownictwa i innych szczebli zarządzania. Jest określana jako ”system sterownia wynikiem” lub „ substytut systemu zarządzania”. Zawiera a. podstawowych sprawozdań finansowych, ocenę kondycji finansowej i jej determinantów. Szczególne znaczenie ma a. wyniku w aspekcie efektywności gospodarowania. Czas, którego dotyczą a. retrospektywna Ocen wyników działań podejmowanych w przeszłości, punkt wyjścia dla zamierzeń bieżących i przyszłych. a. bieżąca (operatywna) Bieżąca ocena przebiegu podjętych zadań, sygnalizowanie zakłóceń w ich realizacji i negatywnych skutkach zdarzeń gospodarczych. a. prospektywna Ustalenie i ocena różnych wariantów rozwiązań przed podjęciem decyzji przy zastosowaniu rachunku ekonomicznego. Służy wytyczaniu celów i określaniu środków ich realizacji. Zastosowane metody badawcze a. funkcjonalna polega na badaniu oddzielnych zjawisk przez osoby za nie odpowiedzialne (np. a. kosztów własnych, dochodów ze sprzedaży, topień wykorzystania maszyn i urządzeń). Wadą tak przeprowadzonych badań jest subiektywizm i tendencyjność badacza oraz brak powiązań między zjawiskami i procesami zachodzącymi w przedsiębiorstwie. Analiza mało przydatna w bieżącym zarządzaniu, istotna w ex post. a. kompleksowa Przeprowadzenie oceny dg i stanu ekonomicznego z punktu widzenia powiązań i zależności występujących między zj. gospodarczymi. Zawiera ca łościowe spojrzenie na dg. Dostarcza uporządkowanych obserwacji zjawisk wyrażonych we wskaźnikach, ze wskazaniem zależności przyczynowo-skutkowych. a. decyzyjna Badania wycinkowe, grupujące zjawiska gospodarcze wokół zamierzonej lub zrealizowanej decyzji. Dla określenia zależności między zjawiskami w obrębie danej decyzji tworzy się ich ciągi w układzie przyczynowo- skutkowym i chronologicznym (od uzyskanych rezultatów do przyczyn pierwotnych). Szczegółowość opracowania badań a. ogólna Obejmuje całokształt działalności p. Oparta na wąskiej grupie odpowiednio dobranych wskaźników syntetycznych. Brak w niej badań wzajemnych zależności występujących między zjawiskami gospodarczymi. a. szczegółowa Badanie określonego odcinka działalności lub problemu. Oparte na szerokim zakresie informacji i wskaźników umożliwiających uchwycenie zależności przyczynowo-skutkowych. KLASYFIKACJA ANALIZ EKONOMICZNYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRZEZNACZENIE ANALIZ Analiza zewnętrzna Analiza wewnętrzna CZAS, KTÓREGO DOTYCZĄ ANALIZY Analiza retrospektywna Analiza bieżąca Analiza prospektywna Redukcja (weryfikacja) Obejmuje trzy kroki na drodze dojścia do celu: sformułowanie wstępnej syntezy charakteryzującej badane zjawisko, zweryfikowanie prawidłowości tez i wniosków w toku prac analitycznych, podsumowanie ustaleń dokonanych w części drugiej i sformułowanie syntezy. Ma ona szerokie zastosowanie, najmniej pracochłonna, pozwala na szybkie uzyskanie wiarygodnych wyników badań. Schemat ilustrujący postępowanie w metodzie redukcji: ETAPY ANALIZY W praktyce badania analityczne dzieli się na cztery etapy. Są to: 1. Analiza wstępna Sprowadza się do określenia przedmiotu, zakresu i celu badań. Ustalane są rodzaje i źródła informacji, metody badań i podstawy porównań, formy ilustracji wyników analizy. Określa się odbiorców wyników. Zajmuje ona ok. 10% czasu przeznaczonego na analizę. Ogólna poznanie przedmiotu badań Wymaga zebrania, usystematyzowania i zweryfikowania materiałów o badanym zjawisku. Pozwalają na postawienie wstępnej diagnozy. Przygotowanie tych materiałów zajmuje 40% ogółu czasu. Badania szczegółowe Rozłożenie przedmiotu badań na elementy składowe i przeprowadzeniu ich badań w czasie i przestrzeni. Zbierane są informacje o czynnikach SYNTEZA WSTĘPNA ANALIZA ZJAWISK SYNTEZA OGÓLNA wpływających na badane zjawisko, ich kierunku i sile oddziaływania. Ponadto bada się wpływ i skutki oddziaływania danego zjawiska na pozostałe. Zajmuje ok. 30% czasu. Ostateczna diagnoza zjawiska i sformułowanie wniosków Służą one przygotowaniu projektu decyzji w zakresie usprawnienia funkcjonowania p. Pochłania ok. 20% czasu. RODZAJE PORÓWNAŃ Wartościowanie zjawisk gospodarczych, ocena kierunków ich zmian wymaga przyjęcia określonej BAZY PORÓWNAŃ. Pozwala to ustalić odchylenia stanowiące podstawę do oceny pozytywnej lub negatywnej. W metodzie porównań ocenia się przynajmniej dwie wielkości ekonomiczne. Jedna jest wielkością ocenianą (rzeczywiście osiągniętą), druga- stanowi podstawę porównań, tzw. bazę odniesienia. Porównujemy wielkości wyrażające tę samą treść lub o różnej treści, ale powiązane ze sobą i od siebie zależne. Porównując większą zbiorowość, za wynik przyjmuje się średnią arytmetyczną, medianę lub dominantę. W sytuacji, gdy nie można doprowadzić do bezpośredniego porównania danych, należy wyeliminować w ich obrębie zmiany: 1. Metodologiczne Wynikają z różnic w treści i sposobie liczenia różnych wielkości ekonomicznych. 2. Finansowe Powstają w wyniku zmian cen sprzedaży wyrobów, robót i usług lub cen zakupu surowców, materiałów i usług. W celu doprowadzenia do porównywalności danych z tytułu zmian cen, stawek, taryf i opłat, należy dane roku poprzedniego przeliczyć wg cen roku bieżącego. W przeliczeniach można posłużyć się średnimi wzrostami cen w roku badanym w relacji do roku poprzedniego. 3. Organizacyjne Są wynikiem restrukturyzacji p., ich podziału, tworzenia nowych pg., wyłączania z p. spółek usługowych. Porównywalność w tym przypadku polega na przeliczeniu danych okresu ubiegłego na warunki organizacyjne występujące w końcu okresu bieżącego. 4. Przedmiotowe Dotyczą przedmiotu działalności jednostki gospodarczej zmieniającej się w czasie ze względu na dopasowanie do potrzeb rynku, doskonalenia procesu wytwarzania, zmian konstrukcyjnych i technologicznych. Im dłuższy upływ czasu, tym trudniej porównywać asortyment. Zmiany w przedmiocie działalności traktuje się jako czynniki kształtujące badane wielkości ekonomiczne. Poprawność wyników w metodzie porównań zapewnia przyjęcie odpowiedniej bazy odniesienia tych wielkości. Porównania można podzielić na: Wewnętrzne W ich obrębie porównuje się wielkości analizowane z postulowanymi oraz z wielkościami roku poprzedniego. Wielkości postulowane to dane w planach, wstępnych kalkulacjach, kosztorysach, warunkach umów z klientami. Porównania w czasie służą ocenie dynamiki zjawisk, rozmiarów i tempa tych zmian w badanym okresie, w relacji do okresów ubiegłych lub okresu przyszłego. W ramach porównań w czasie można wyróżnić: p. przy wykorzystaniu stałej bazy odniesienia (wielkości z tego samego okresu) – ustalenie wskaźników dynamiki zjawiska i określenie jego tendencji rozwojowej, p. przy wykorzystaniu podstawy zmiennej (porównania łańcuchowe) – odniesienie wielkości osiągniętych każdorazowo z wielkościami okresu poprzedniego. Zewnętrzne Dostarczają informacji o pozycji ocenianego podmiotu w stosunku do innych jednostek gospodarczych. Nie zastępują one porównań wewnętrznych, ale stanowią ich uzupełnienie. Porównania między podmiotami należy ograniczyć do relacji ekonomicznej (rentowność sprzedaży) lub do poszczególnych odcinków działalności gospodarczej . Prawidłowe przeprowadzenie porównań wymaga: porównywalności danych liczbowych, metodycznej porównywalności przedmiotu porównań. Ważne jest uwzględnienie takiego samego okresu. Porównania przeprowadza się w układzie branżowym. Dane badanego podmiotu można porównać z: wielkościami firmy najbardziej zbliżonej wielkością (rozmiar, asortyment, technologia wytwarzania), wielkościami kilku p. w branży – porównywanie z wartościami ekstremalnymi, wielkościami średniobranżowymi opracowanymi przez firmy auditingowe. W gospodarce rynkowej podstawą porównań są także standardy (wielkości wskaźnika płynności finansowej, zadłużenia, itp.). Analizy porównawcze powinny obejmować swym zakresem od 3 do 5, a nawet 10 lat. Porównanie wielkości ekonomicznej z bazą odniesienia pozwala ustalić ODCHYLENIA . Wyróżnia się: 1. Odchylenia bezwzględne Stanowią różnice między cechami tych samych zjawisk, ustalonych przez porównanie z wzorcami, w czasie lub przestrzeni. Δ S = S1 – S0