Pobierz Podstawy Nauki o Przedsiębiorstwie notatki i więcej Notatki w PDF z Nauka o organizacji tylko na Docsity! Przedsiębiorstwo – samodzielna, samorządna i samofinansująca się jednostka gospodarcza posiadająca osobowość prawną. Przedsiębiorstwo (przedsiębiorca) – osoba fizyczna, osoba prawna, a także nie posiadającą osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu i na własne ryzyko podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Ujęcie prawne: podmiot prawa posiadający zdolności do działań prawnych problematyka regulacji stosunków miedzy przedsiębiorstwem a innymi osobami prawnymi i fizycznymi, a także wewnątrz przedsiębiorstwa Ujęcie ekonomiczno prawne: Przedsiębiorstwo – jednostka gospodarcza z przedsiębiorcą na czele, prowadzącym interes na swoje ryzyko, celem osiągnięcia możliwie największego zysku, przy czym gospodarstwo domowe przedsiębiorcy jest oddzielone od majątku przedsiębiorstwa Ujęcie ekonomiczne: Przedsiębiorstwo - jednostka gospodarcza, która decyduje co i ile produkować. Przedsiębiorstwo - organizacja gospodarcza, w której zapada decyzja odnośnie ilości i proporcji zastosowania czynników produkcji w celu osiągnięcia zysku. Sposób łączenia ze sobą czynników zależy od zastosowanej technologii produkcji, która wskazuje jakie czynniki muszą być ze sobą połączone w celu wytwarzania określonego dobra. Przedsiębiorstwo – jednostka techniczna, społeczna i gospodarcza, mająca za zadanie zaspokoić potrzeby innych przy samodzielności decyzji i własnym ryzyku Przedsiębiorstwo – podmiot gospodarczy prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową w celu osiągnięcia określonych korzyści. Zatrudnia ono różnorodne czynniki produkcji (pracę, kapitał, ziemię) w celu wytwarzania określonych dóbr lub świadczenia określonych usług, które sprzedaje na rynku innym przedsiębiorstwom, gospodarstwom domowym bądź władzy centralnej lub władzy lokalnej Przedsiębiorstwo – jednostka (podmiot) prowadzący, motywowaną chęcią uzyskania korzyści majątkowych, działalność gospodarczą, mającą na celu zaspokajanie potrzeb innych podmiotów życia społecznego przez wytwarzanie produktów i/lub świadczenie usług, przy czym działalność ta prowadzona jest samodzielnie na ryzyko właściciela Ujęcie cybernetyczne: układ wzajemnie złożony, podobny do organizmu żywego, który kieruje się kryterium najdłuższego zachowania organizmu przy życiu system względnie odosobniony w otoczeniu, natomiast w samym systemie wyróżnia się szereg podsystemów oddziałują na siebie. Ujęcie socjologiczne Przedsiębiorstwo - kategoria społeczna, w której istotne znaczenie mają grupy społeczne, stosunki pomiędzy zatrudnionymi, zachowania ludzi, motywacje, stopień integracji i identyfikowania się z przedsiębiorstwem Status przedsiębiorcy mogą również posiadać wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonanej przez nich działalności gospodarczej. Zasady w przedsiębiorstwie: Zasada samodzielności – samodzielnie podejmowanie decyzji dotyczących działalności oraz organizacji tej działalności Zasada samorządności – udział załogi (rady pracowniczej) w zarządzaniu przedsiębiorstwem Zasada samofinansowania – przychody ze sprzedaży muszą pokrywać wszystkie poniesione przez przedsiębiorstwo koszty. Ewolucja przedsiębiorstwa (1) okres niewolnictwa feudalizm (średniowiecze) przełom XVIII i XIX wieku Ewolucja (2) Ewolucja (3) Przedsiębiorstwo zatrudniające większą liczbę robotników wykonujących prace ręczne, podporządkowanych jednolitemu kierownictwu, Wczesnokapitalistyczna forma produkcji przemysłowej, poprzedzająca bezpośrednio powstanie wielkiego przemysłu Ewolucja (4) Nowe formy przedsiębiorstw Nowe organizowanie (organizacje wirtualne) Nowe obszary działalności Globalizacja Cele przedsiębiorstw osiągnięcie maksymalnego zysku, spółdzielnie towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń fundacje przedsiębiorstwa mieszane (spółki z przewagą kapitału prywatnego) przedsiębiorstwa zagraniczne Forma własności państwowa i samorządowa przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa państwowe spółki państwowe osób prawnych przedsiębiorstwa stanowiące własność komunalną: przedsiębiorstwa komunalne spółki komunalne Przedsiębiorstwa państwowe prowadzą działalność w oparciu o: ustawę o przedsiębiorstwach państwowych (z 22 września 1981) z późniejszymi zmianami (Dz. U. Nr 18 z 1991 r.) ustawę o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (z 13 stycznia 1989 r.) z późniejszymi zmianami (Dz. U. Nr 6 z 1992 r.) przepisy kodeksu handlowego w przypadku jednoosobowych spółek skarbu państwa. Organa założycielskie przedsiębiorstw państwowych: naczelne lub centralne organy administracji państwowej terenowe organa administracji państwowej. Działalność prowadzą w oparciu o zasady SSS – samodzielność, samofinansowanie, samorządność. Przedsiębiorstwa samorządu terytorialnego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, głównie komunalne (zaopatrzenie w wodę, utrzymanie czystości) czyli zaspokajające bieżące potrzeby ludności, zysk nie jest ich celem, co nie zwalnia ich do jego uzyskania Spółdzielnie – regulacje wg Prawa Spółdzielczego (ustawa z 16 września 1982r.) z późniejszymi zmianami (dz. U. Nr.54 z 1995r.) Statutu uchwalonego przez założycieli (Spółdzielnie mogą założyć 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne.) Organy spółdzielni to: walne zgromadzenie, rada nadzorcza, zarząd. Przedsiębiorstwa prywatne powstałe jako prywatne do roku 1998 (w gospodarce nakazowo-rozdzielczej) przedsiębiorstwa powstałe jako prywatne od roku 1990 przedsiębiorstwa powstałe w wyniku prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych od roku 1990 Przedsiębiorstwa prywatne prowadzone przez osobę fizyczną rozpoczynają działalność w chwilą wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie posiadają one osobowości prawnej uznawane są za jedną z najbardziej elastycznych i efektywnych form własności. Podział przedsiębiorstw ze względu na formę prawną (1) forma prawna przedsiębiorstwa jest ustanawiana przy jego założeniu, może być jednak zmieniona w toku działalności w odniesieniu do niektórych rodzajów działalności przepisy prawa narzucają formę prawną, np. dla banków, zakładów ubezpieczeń, wymaganą formą w nazwie jest spółka akcyjna SA Podział przedsiębiorstw ze względu na formę prawną (2) przedsiębiorstwa regulowane przepisami prawa cywilnego (jednoosobowe i spółki cywilne) przedsiębiorstwa regulowane przepisami prawa handlowego (spółki handlowe). Przedsiębiorstwa jednoosobowe dot. jednego właściciela, będącego osobą fizyczną (niezależnie od liczby pracowników) prowadzone jest i reprezentowane przez właściciela, który jest przedsiębiorcą. odpowiada on w sposób wyłączny i bez ograniczeń za wszelkie zobowiązania swojego przedsiębiorstwa tj. majątkiem firmy i majątkiem osobistym Spółka cywilna Powstaje w drodze umowy pisemnej zawartej przez wspólników (osoby fizyczne, niekiedy prawne lub jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej). Prawo nie określa wysokości kapitału własnego (wkładem może być kapitał gotówkowy lub rzeczowy). Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają całym swym majątkiem. Spółka nie posiada osobowości prawnej. Spółka cywilna ma możliwość przekształcenia w spółkę jawną (gdy przychody ze sprzedaży dóbr i usług osiągnęły równowartość w złotych 400 000 euro przez kolejne dwa lata). Spółki handlowe (2) działalność spółek opiera się o ustawę z dnia 15 września 2000r (Dz. U. nr 94, poz. 1037) obecnie kodeks handlowy dopuszcza przekształcanie się spółek we wszelkie możliwe konfiguracje obecnie dopuszcza się łączenie spółek osobowych ze spółkami kapitałowymi, oraz osobowych między sobą (pod warunkiem, iż nastąpi zawiązanie nowej spółki osobowej). Spółki powstają z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego (wyłączając spółkę jawną) Spółki osobowe mogą we własny imieniu nabywać prawa, w tym nieruchomości mogą zaciągać zobowiązania i być pozwane działalność spółki prowadzona jest pod własną firmą zmiana postanowień umowy spółki wymaga wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej ogół praw i obowiązków wspólnika może być przeniesiona na inną osobę za zgodą pozostałych wspólników nie posiadają one osobowości prawnej, jest to istotne dla celów podatkowych Spółka jawna (sp.j.) (1) Majątkiem spółki jest wniesiony do niej wkład wspólników oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie prowadzenia przez nią działalności. Przemysłowe Budowlane Rolnicze Ubezpieczeniowe Bankowe Transportowe Usługowe Produkcyjne Mikroprzedsiębiorstwo 1. zatrudnienie średnioroczne mniejsze niż 10 pracowników 2. osiągnięcie przychodów netto ze sprzedaży dóbr i usług oraz z operacji finansowych nie przekraczających równowartości w złotych 2 mln euro 3. suma aktywów bilansu przedsiębiorstwa sporządzonego na koniec roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 2 mln euro Przedsiębiorstwo małe 1. zatrudnienie średnioroczne mniejsze niż 50 pracowników 2. osiągnięcie przychodów netto ze sprzedaży dóbr i usług oraz z operacji finansowych nie przekraczających równowartości w złotych 7 mln euro 3. suma aktywów bilansu przedsiębiorstwa sporządzonego na koniec roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 5 mln euro Przedsiębiorstwo średnie 1. zatrudnienie średnioroczne mniejsze niż 250 pracowników 2. osiągnięcie przychodów netto ze sprzedaży dóbr i usług oraz z operacji finansowych nie przekraczających równowartości w złotych 40 mln euro 3. suma aktywów bilansu przedsiębiorstwa sporządzonego na koniec roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 27 mln euro Przedsiębiorstwo duże 1. zatrudnienie średnioroczne powyżej 250 pracowników 2. osiągnięcie przychodów netto ze sprzedaży dóbr i usług oraz z operacji finansowych przekraczające równowartości w złotych 40 mln euro 3. suma aktywów bilansu przedsiębiorstwa sporządzonego na koniec roku obrotowego przekracza równowartość w złotych 27 mln euro Podział przedsiębiorstw ze względu na strukturę organizacyjną Funkcjonalna Liniowo-sztabowa Macierzowa Dywizjonowa Liniowa Podział przedsiębiorstw ze względu na rozczłonkowanie terytorialne Jednozakładowe- zwykle o jednolitej zwartości terytorialnej, składającego się np. z jednego zakładu produkcyjnego Sieciowe Wielozadaniowe- składa się z dwóch lub więcej zakładów w różnych miejscach Podział przedsiębiorstw ze względu na dopuszczenie do publicznego obrotu papierami wartościowymi: Giełdowe Pozagiełdowe Podział przedsiębiorstw ze względu na zakres internacjonalizacji: Krajowe Wielonarodowe Międzynarodowe Globalne Strategia Strategia (gr. strategos) - sztuka prowadzenia wojny w zakresie taktyki i działań operacyjnych. Strategia militarna - sztuka i wiedza o użyciu sił zbrojnych państwa (sojuszu) w celu osiągnięcia celów politycznych poprzez zastosowanie przemocy lub groźby jej zastosowania kompletny plan, który określa, jakie decyzje będą podjęte w każdej możliwej sytuacji /J.von Neuman/ - polega na przeanalizowaniu obecnej sytuacji i jej zmianie, jeśli jest to konieczne /P.F. Drucer/ - ciąg decyzji określających zachowanie w pewnych przedziałach czasu /H.A. Simon/ - określenie głównych długofalowych [wizji, misji] celów firmy i przyjęcie takich kierunków działania oraz taka alokacja zasobów, które są konieczne do zrealizowania celów /A.D. Chandrel/ Pojecie strategii wg H. Mintzburga - kanadyjski specjalista od zarządzania 1. P- jak plan- świadome zamierzone działanie 2. P- jak pattern (model) sformalizowane i ustrukturalizowane działanie 3. P- jak ploy (sterowanie) – działania zmierzające do realizacji konkretnych celów, 4. P- jak position – poszukiwanie korzystnej pozycji w otoczeniu aby trwale sprostać konkurencji, 5. P – jak perspektive – postrzeganie pozycji w przyszłości Etapy zarządzania strategicznego Analiza strategiczna Projektowanie strategii Realizacja strategii I. Analiza strategiczna - najważniejszy etap, z punktu widzenia rozwoju umiejętności myślenia przedsiębiorczego 1. Analiza zewnętrzna - makrootoczenia i mikrootoczenia 2. Analiza wewnętrzna - identyfikacja mocnych oraz słabych stron przedsiębiorstwa 3. Ocena pozycji strategicznej (zew. i wew.) – ocena wew. i zew. czynników przedsięb. o metody portfelowe – (np. BCG – udziału w rynku), umożliwiają porównanie różnych dziedzin (obszarów) działalności organizacji, o analiza SWOT – pozwala zidentyfikować szanse i zagrożenia oraz mocne i słabe strony, o benchmarking – proces poszukiwania, analizowania (i adaptowania) sukcesów rozwiązań innych firm na rynku. Inne metody analizy strategicznej Analiza ASTRA, Analiza PEST, Analiza TOWS. Model kontyngencyjny – wg A.D. Handlera, P.R. Lawrence’a - przedmiotem analizy jest etap realizacji strategii (struktura, organizacja pracy, integracja zespołów). Model analizy przemysłu – wg M.E. Portera, - model, którego przedmiotem jest ocena sytuacji przedsiębiorstwa, skoncentrowana na otoczeniu konkurencyjnym oraz zmierzająca do określenia stopnia atrakcyjności sektora. Cechy „nowoczesnej” analizy strategicznej: o są wynikiem dekompozycji celów strategicznych przy uwzględnieniu zapisów w analizach SWOT o są celami pośrednimi osiągania celów strategicznych,. oznacza to, że każdemu celowi strategicznemu przypisane są cele operacyjne o pozwalają na zachowanie ciągłości logicznej między poszczególnymi etapami strategii. 6. Zadania o są najniższym szczeblem agregacji, do którego kierujemy dekompozycję celu nadrzędnego i celów strategicznych o zawierają szczegółowy i konkretny zapis działań, jakie w sposób bezpośredni mają prowadzić do osiągania celów operacyjnych o sprawiają, iż strategia nabiera wyrazu i znaczenia działań w sferze praktyki zarządzania i realiów gospodarczo-społecznych. 7. Monitoring o stosujemy w celu zapewnienia skuteczności wdrażania strategii i jej aktualizacji (poprzez weryfikację zapisów, dostosowaną do zmieniających się wewnętrznych i zewnętrznych warunków działania) o to budowanie banku danych o procesach zachodzących w przedsiębiorstwie i szeroko rozumianym otoczeniu o bank danych powinien składać się z miar ilościowych i jakościowych, za pomocą których można śledzić: tempo i stopień realizacji zadań i osiągania celów ujętych w strategii przebieg procesów wewnątrz i w otoczeniu przedsiębiorstwa. ważne jest określenie wskaźnikowania badającego tempo osiągania poszczególnych celów i realizacji konkretnych zadań zapisanych w strategii bez monitoringu nigdy nie będzie wiadomo, czy i kiedy cele strategiczne, operacyjne i zadania zostały osiągnięte, zrealizowane! „czy wszystko poszło zgodnie z planem”; Weryfikacja – zaproponowanie zmian strategii i zmian w systemie zarządzania strategicznego. czy opracowana strategia powstała przy zastosowaniu odpowiednich metod i procedur? czy analizy strategiczne są dokładne i szczegółowe? w jakim stopniu strategia została wdrożona i jakie są przyczyny ewentualnych odchyleń? czy procedury wdrażania spełniają obowiązujące standardy? czy uzyskano oczekiwane rezultaty? Metody monitoringu (kontroli) strategii rozwoju o metoda ex ante – przed wdrażaniem strategii, gdy rozpisujemy strategię na konkretne zadania z konkretnym czasem realizacji, dla konkretnych osób i zespołów, o ex post – po wykonaniu zadań strategii o analiza zmian otoczenia (ex post i ex ante) oraz procesy formułowania korekt strategii, jako rezultat oceny zmian w otoczeniu – POPRAWA EFEKTYWNOŚCI STRATEGII. III. Realizacja strategii ciąg decyzji na poziomie taktycznym i operacyjnym problemy z realizacją obranej strategii: o wizja, misja i strategia są niewykonalne o błędna analiza otoczenia i zasobów firmy o cele są niezrozumiałe dla wykonawców albo np. nie są powiązane ze strategią o słaby system motywacyjny pracowników o brak powołania odpowiednich jednostek do realizacji strategii (zespołów). Strategie rozwoju przedsiębiorstwa Dywersyfikacja Specjalizacja Nisza "Błękitny ocean” Konfrontacja Współpraca 1. Dywersyfikacja polega na rozpoczęciu działania i sprzedaży w nowych obszarach, nowych produktów. Dywersyfikacja pionowa - polega na rozbudowie działalności poprzez przejęcie działań wykonywanych przez odbiorców, czy też dostawców. Dywersyfikacja koncentryczna - zakłada niewielkie zmiany w aktualnej ofercie lub w metodzie jej wytwarzania oraz zaoferowaniu produktów lub usług innym, niż dotychczas nabywcom. Dywersyfikacja pozioma - opiera się na zaoferowaniu nowych produktów lub usług obecnym klientom. Dywersyfikacja konglomeratowa - polega na zaoferowaniu nowych produktów lub usług nowym klientom. 2. Specjalizacja koncentruje się na określonej dziedzinie działalności i w niej kształtuje przewagę konkurencyjną. Specjalizacja ekstensywna - zakłada zwiększenie rozmiaru działalności w wybranej dziedzinie. Specjalizacja pasywna - polega na utrzymywaniu skali działalności w określonej dziedzinie. Specjalizacje poprzez dywersyfikację - dąży do rozwijania technologii, co skutkuje możliwością wyboru nowej specjalizacji 3. Nisza charakteryzuje się koncentracją na wąski segment odbiorców, który posiada określone wymagania. Strategia ta umożliwia specjalizacje w obsłudze danego rynku, dzięki czemu może zyskać na nim dużą przewagę. 4. "Błękitny ocean” polega na poszukiwaniu lub tworzeniu zupełnie nowych obszarów rynkowych pozbawionych konkurencji, gdzie przedsiębiorca może zbudować własne warunki działania. 5. Konfrontacja zakłada wejście w konkurencje z innymi przedsiębiorstwami, które oferują takie same lub przybliżone produkty na tym samym rynku. Strategia ta wymaga wyróżnienia się i zdobycia silnej pozycji konkurencyjnej na rynku. 6. Współpraca (klastry) polega na współpracy z innymi przedsiębiorstwami. Współpraca ta może objawiać się przykładowo w łączeniu działań takich jak dokonywanie zakupów lub przystępowanie do przetargów w celu obniżenia ich kosztów. (B.Glinka, J.Pasieczny 2015, str. 249-253) Otoczenie przedsiębiorstwa zbiór zewnętrznych podmiotów („aktorów” ), które oddziaływują na możliwości firmy co do jej rozwoju oraz na utrzymywanie udanych transakcji z nabywcami. Rodzaje otoczenia przedsiębiorstwa: 1. Mikrootoczenie (bliższe, podmiotowe), w którym działa przedsiębiorstwo, i na które może wpływać [podmioty z bezpośredniego otoczenia firmy wpływające na jej możliwości obsługę rynków]. 2. Makrootoczenie (dalsze, przedmiotowe), na które pojedyncze przedsiębiorstwo nie ma wpływu i musi się do niego dostosowywać [duże siły społeczne oddziałujące na wszystkie podmioty z mikrootoczenia]. Podmioty (elementy) otoczenia bliższego: Najczęściej wyróżniane megatrendy (1): 1. przechodzenie społeczeństwa industrialnego w społeczeństwo informatyczne, 2. globalizacja problemów gospodarczych oraz stylu życia, 3. prywatyzacja w krajach o rozbudowanym systemie pomocy społecznej, 4. dekada kobiet jako przywódców, 5. era biologii, 6. triumf jednostki, 7. wzrost zainteresowania religią, myślenie długofalowe przedsiębiorstw, 8. samodzielność przedsiębiorstw zamiast instytucjonalnej zależności, 9. demokracja uczestnicząca, 10. zróżnicowanie zamiast uniformizacji, rozwój techniki i technologii, 11. przez co zachodzi potrzeba jej „humanizacji” i ułatwienia dostępu do niej zwykłym użytkownikom. Otoczenie dalsze (makrootoczenie) Czynniki demograficzne Czynniki ekonomiczne Czynniki naturalne Czynniki techniczno-technologiczne Czynniki polityczno-prawne Czynniki kulturowe, społeczne. Czynniki demograficzne liczba ludności, struktura ludności, wiek, poziom wykształcenia, poziom zamożności, migracja ludności, cechy charakterystyczne dla danego regionu Czynniki ekonomiczne czyli analiza siły nabywczej uzależnionej od: poziomu realnego dochodu i sposobu jego podziału, struktury i poziomu cen za produkty materialne i usługi, skłonności do oszczędzania, stanu zadłużenia, dostępności kredytów i ich oprocentowania, tempa inflacji, polityki celnej, podatkowej Czynniki naturalne: klimat i ukształtowanie powierzchni, skutki efektu cieplarnianego i dziury ozonowej, zasoby surowcowe: nieograniczone (powietrze, woda), ograniczone odnawialne (lasy, żywność), ograniczone nieodnawialne (złoża surowców), rosnący koszt energii, wzrastający poziom zanieczyszczeń, nastawienie rządu na rzecz ochrony środowiska, rola ruchów ekologicznych. Czynniki techniczno-technologiczne: postęp w technice i technologii, wielkość budżetu przeznaczana na badania i rozwój, nieograniczone możliwości innowacji, zagrożenia ze strony nauki, epokowe odkrycia (światłowody, penicylina, laser), wątpliwe osiągnięcia Czynniki polityczno-prawne: system prawny (regulacje prawne, nowe przepisy prawne, sprzeczność w przepisach), instytucje rządowe i parlamentarne (wpływ opcji politycznej na kodyfikację prawa), grupy nacisku (lobby wojskowe, lobby przemysłowe, pozostałe grupy interesu). Czynniki kulturowe, społeczne niezmienność podstawowych przekonań i wartości, kształtowanie światopoglądu przez szkołę, kościół, instytucje rządowe, kultura narodu zbiorem subkultur, poszanowanie tradycji, postrzeganie siebie i innych, dążność do samorealizacji, tolerancja, język, religia, instytucje kulturalne Prawidłowości w otoczeniu dalszym: Na postępowanie konsumentów na rynku wpływają głównie: czynniki otoczenia: demograficznego, kulturowego i ekonomicznego; Na postępowanie przedsiębiorstwa na rynku wpływają głownie czynniki: otoczenia polityczno-prawnego, postęp techniczno-technologiczny i konkurencja; Czynniki otoczenia polityczno-prawnego są zmieniane i regulowane przez państwo (interwencjonizm). Reakcje przedsiębiorstwa na otoczenie: 1. Stabilne - nastawione na ponowne wykorzystywanie czynników, które zapewniły dotychczasowe powodzenie. 2. Reaktywne - wykorzystujące pewne elementy zmian, lecz bez rezygnowania z dotychczasowych doświadczeń. 3. Antycypujące - możliwe do przewidzenia szanse i zagrożenia oraz przystosowanie do nich przedsiębiorstwa. 4. Kreatywne - odkrywające i wykorzystujące nieznane dotąd możliwości tworzenia produktów i zdobywania dla nich rynku. Konieczność badania otoczenia przedsiębiorstwa: ze względu na zmienność otoczenia, ze względu na nowe możliwości, ze względu na nowe zagrożenia, ze względu na nowe wyzwania, ze względu na nowe potrzeby. Kreatywność (postawa twórcza; od łac. creatus „twórczy”) – proces umysłowy pociągający za sobą powstawanie nowych idei, koncepcji lub nowych skojarzeń, powiązań z istniejącymi już ideami i koncepcjami. Myślenie kreatywne - to myślenie prowadzące do uzyskania oryginalnych i stosownych rozwiązań Istotne czynniki wpływające na kreatywne postawy 1. Otoczenie 2. Atmosfera pracy 3. Dobór odpowiednich osób na właściwe stanowiska 4. Jasność obowiązków 5. Umiejętne dopasowanie umiejętności pracowników 6. Konstruktywna krytyka Czynniki niekorzystnie wpływające na kreatywność 1. Negatywne nastawienie pracowników i zespołów do zgłaszania własnych propozycji 2. Strach przed porażką 3. Niedostateczna ilość czasu na myślenie 4. Brak doświadczeń, które można wykorzystać 5. Krytyka i negatywne ocenianie pomysłów pracowników 6. Promowanie ludzi podobnych do siebie 7. Przepracowanie 8. Skupianie się na efektywności, a nie innowacyjności 9. Zbyt sztywne traktowanie przepisów i reguł, brak swobody twórczej 10. Przyjmowanie błędnych założeń Korzyści rynkowe z wdrażania innowacji niższe ceny (wyższa marża) większe zadowolenie klientów zróżnicowana oferta silniejsze związki z klientami większa elastyczność. Korzyści operacyjne z wdrażania innowacji niższe koszty bezpośrednie lepsze wykorzystanie aktywów szybsze cykle większa dokładność wyższy stopień indywidualizacji produktów lub większa precyzja uproszczenie procesów większa wartość dodana Idea Społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (ang. Corporate Social Responsibility) Podejmowanie przez kierownictwo przedsiębiorstwa takich działań i decyzji, które nie tylko generują zyski materialne, ale także uwzględniają interes społeczny i kwestie ochrony środowiska. CSR – filozofia działania oparta na zasadzie poszanowania interesów wszystkich podmiotów funkcjonujących w organizacji i jej otoczeniu. Obszary społecznej odpowiedzialności 1. Prawa człowieka tak prowadzić działalność gospodarczą, aby w żaden sposób nie łamać praw człowieka: prawa do życia prawa do wolności sumienia i wyznania prawa do wolości słowa prawa do godności osobistej prawa do wolności zgromadzeń i stowarzyszeń, zakaz dyskryminacji 2. Stosunki pracy Zapewnić odpowiednie warunki pracy Dbać o równowagę między życiem prywatnym a zawodowym Dawać możliwość rozwoju i awansu 3. Uczciwe praktyki rynkowe Prowadzić działalność gospodarczą zgodnie z normami prawnymi oraz etycznymi Przeciwdziałać różnego rodzaju nadużyciom Promować koncepcję społecznej odpowiedzialności, np. poprzez podejmowanie współpracy jedynie z organizacjami działającymi zgodnie z zasadami CSR. 4. Relacje z konsumentami Promować odpowiedzialną konsumpcję i profilaktykę zdrowotną Zapewniać bezpieczne produkty i usługi Prowadzić szczere kampanie marketingowe Dbać o bezpieczeństwo danych swoich klientów 5. Zaangażowanie społeczne działać na rzecz poprawy poziomu życia społeczności Wspierać edukację, promocję kultury w społeczeństwie Działać na rzecz profilaktyki zdrowotnej 6. Ochrona środowiska Minimalizować swój negatywny wpływ na środowisko Odpowiedzialnie gospodarować zasobami naturalnymi i odpadami Aktywnie działać na rzecz środowiska 7. Ład organizacyjny Działać w sposób etyczny Zarządzać przejrzyści i zgodnie z prawem Uwzględniać oczekiwania interesariuszy, czyli wszystkich podmiotów, na które ma wpływ aktywność biznesowa przedsiębiorstwa. Wartości społecznej odpowiedzialności biznesu 1. Odpowiedzialność wobec pracownika opieka medyczna i urlopy zdrowotne, pożyczki zakładowe, wspieranie rozwoju pracownika, odprawy dla pracowników zwiększanie satysfakcji pracowników, nawet kosztem efektywności ekonomicznej, informowanie pracowników o faktycznym stanie przedsiębiorstwa 2. Odpowiedzialność wobec klienta rzetelna informacja o produkcie, informacja o ewentualnym ryzyku użytkowania produktu, odpowiedzialność za skutki uboczne użytkowanego produktu, eliminacja produktów wadliwych i niebezpiecznych dla otoczenia, wprowadzanie nowych innowacyjnych produktów lub usług budowanie dobrej reputacji w oczach klientów, standardy reklamy, proces przed- i po-sprzedażowy, rzetelne rozpatrywanie skarg, informowanie o sposobie rozpatrywania sporów 3. Odpowiedzialność wobec środowiska ograniczenie zużycia wody i energii, zmniejszenie natężenia hałasu, obniżenie emisji szkodliwych substancji i zapachów wybór dostawców prowadzących proekologiczne działania, wybór środków transportu o obniżonej emisji gazów do atmosfery, optymalizacja powierzchni magazynowej prawidłowe gospodarowanie odpadami, eliminacja strat i tworzenia odpadów podczas magazynowania 4. Odpowiedzialność wobec ludności lokalnej działania charytatywne, pomoc osobom niepełnosprawnym i chorym, usługi na rzecz instytucji społecznych. zbiórka ubrań, żywności, środków czystości itp., finansowanie lub współfinansowanie przedsięwzięć społecznych konkursy edukacyjne dla szkół, organizowanie i finansowanie konferencji naukowych, stypendia dla laureatów konkursów Korzyści ekonomiczne z CSR wyższa płynność bieżąca lepsze wykorzystywanie majątku trwałego i kapitału ludzkiego wyższa rentowność sprzedaży więcej inwestycji w przeliczeniu na 1 pracownika Korzyści otoczenia społecznego wzrost poziomu kultury i bezpieczeństwa pracy ograniczenie negatywnego wpływu przedsiębiorstw na środowisko realizacja celów społecznych nie do osiągnięcia bez wsparcia ze strony biznesu 4. zespołowe uczenie się, nacisk na tworzenie zespołów pracowniczych, ze`społów „myśli” traktowanych jako jeden żyjący organizm; 5. myślenie systemowe, jako podstawowe (piąta dyscyplina wspierająca i integrująca cztery powyższe) i zawierające w sobie. Organizacja inteligentna- to taka, w której realizowane są następujące działania: systematyczne rozwiązywanie problemów; eksperymentowanie (systematyczne badania, testowanie nowej wiedzy, poszukiwanie nowych sposobów rozwiązywania problemów); uczenie się na podstawie zdobytych wcześniej doświadczeń; uczenie się od innych; przekazywanie wiedzy szybko i efektywnie poprzez organizację Cechy inteligentnych organizacji: 1. mają ogólnie podzielaną i przejrzystą wizją oraz strategią rozwojową 2. posiadają struktury organizacyjne wspierające uczenie oraz odnowę strategiczną 3. są oparte o kulturę organizacyjną oraz sposobu działania o wartości, które wzmacniają 4. nastawione są na ustawiczne uczenie 5. wyznają filozofię ciągłego usprawniania istniejących procesów 6. traktują zasoby ludzkie jako najważniejszego zasobu organizacji 7. ustawicznie redefiniują procesy (Business Process Reengineering) 8. wdrażają system zarządzania wydajnością pracowników (Performance Management System) 9. wdrażają program zarządzania kompetencjami (Competence Management System) 10. posiadają zespoły zadaniowe złożone z celowo dobranych pracowników rożnych szczebli i specjalizacji (np. dla celów realizacji prac badawczo-rozwojowych) 11. zarządzają wydajnością pracowników (Performance Management System) 12. gromadzą i wykorzystują informacje pochodzące z procesów kontrolnych do korekty bieżącej działalności 13. zajmują się stałym wdrażaniem nowych technologii (w szczególności technologii ICT - cyfryzacja) 14. traktowanie przywództwa jako kluczowej kompetencji organizacji 15. wysoka zdolnością do dokonywania zmian 16. systematyczne rozwiązywanie problemów 17. eksperymentowanie z nowymi projektami 18. czerpanie doświadczeń z przeszłości 19. uczenie się na podstawie doświadczeń innych 20. sprawną dyfuzją wiedzy wewnątrz organizacji). Bariery w rozwoju organizacji inteligentnych: mentalne – trzeba się ciągle uczyć, zmieniać …. formalno-prawne - przedsiębiorstwa inteligentne działają szybko i elastycznie (niekonwencjonalnie), dlatego potrzebują przepisów i regulacji prawnych dających im dużą i swobodną przestrzeń do działania finansowe - poniesienia dużych nakładów finansowych na: maszyny, urządzenia know-how, a przede wszystkim w technologie informatyczne infrastrukturalne - potrzeba nowoczesnych technologii informacyjno- komunikacyjnych (ICT), nowoczesne urządzenia komputerowe w firmach oraz szybka, szerokopasmowa sieć komputerowa.