Podstawy prawa - Notatki - Podstawy prawa - Część 3, Notatki z Prawoznawstwo

Pobierz Podstawy prawa - Notatki - Podstawy prawa - Część 3 i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!

25

 Suwerenność zewnętrzna  Suwerenność wewnętrzna

Przejawem suwerenności jest wyłączność prawodawcza. Pojęcie suwerenności nie posiada definicji legalnej(w żadnym akcie prawa międzynarodowego).

Suwerenność- najwyższe położenie hierarchiczne prawa. Jest źródłem dla innych porządków

~Stanisław Ehrlich - samowładność – prawna niezależność

• całowładność –normowanie wszystkich stosunków wewnętrznych państwa

o Zwierzchność terytorialna o Niepodległość o Swobodny, wolny od ingerencji ustrój polityczny, społeczny i ekonomiczny o Możność współpracy z innymi narodami na zasadach równości, wolności i obopólnych korzyści

~Alfons Klafkowski – brak jakiegoś z tych czynników przeczy suwerenności ( w

szczególności brak zwierzchności terytorialnej).

Suwerenność pokrywa się z podmiotowością. Podmiotem prawa międzynarodowego (Rousseau- niezależność składa się z wyłączności, autonomii i pełni kompetencji)

Państwo może ograniczyć suwerenność zewnętrzną i wewnętrzną. Granica kompetencji wewnętrznych są zobowiązania prawno- międzynarodowe (wola organizacji liczy się bardziej od woli państwa). Ograniczenie suwerenności wewnętrznej  wstąpienie do jakiejś organizacji (np.: UE, Rada Europy, NATO)

Państwo może odstąpić od wykonywania pewnych atrybutów suwerenności(demilitaryzacja, serwituty wojskowe- np. nie można mieć więcej wojska niż jakaś określona odgórnie liczba).

W prawie międzynarodowych suwerenność oznacza:

1. Status państwa w stosunkach międzynarodowych
2. Państwo ma swobodę wykonywania kompetencji

Kompetencja – musi być:

1. Wyłączna – monopol organizacji państwowych (sprawują władzę niezależną)
2. Pełna – zakres nie jest nigdzie ustalony
3. Samodzielna – wykonywanie kompetencji bez nakazów, rad i zakazów innych państw; nie oznacza to dowolności, gdyż państwo jest związane normami prawa międzynarodowego.

Obszary dyskrecjonalne – obszary niestanowione przez prawo międzynarodowe

Pozytywne- zdolność podjęcia decyzji w nieograniczonym zakresie Negatywne- państwo jest panem swoich obywateli i nie ma nad sobą żadnej władzy poza prawem międzynarodowym.

26

Suwerenność nie jest normą prawa międzynarodowego, jest stanem FAKTYCZNYM, który znajduje odzwierciedlenie w prawie międzynarodowym. Polega na zdolności terytorialnej do spełniania funkcji państwowych. Przynależność do państwa ma charakter sformalizowany.

Utrata obywatelstwa:

1. Nielegalne opuszczenie określonego obszaru, uchylanie się od służby wojskowej
2. Zrzeknięcie się (niektóre państwa nie dopuszczają podwójnego obywatelstwa)

APATRYCI – bezpaństwowcy Np. Ormianie po I WŚ, grupy Palestyńczyków po II WŚ (Konwencja haska z 1930r.)

Przymusowość przynależności do państwa

 Terytorium państwa – powierzchnia ziemi (wody terytorialne, powietrze –słup

powietrza, wody śródlądowe), część ziemi, która podlega zwierzchnictwu państwa ~ charakter jednolity – np.: Polska ~ charakter niejednolity- np.: wyspy, enklawy

Wykład z 28.03.06 r.

WŁADZA PAŃSTWOWA

WŁADZA – stosunek społeczny między jednostkami albo między jednostką a grupą, ew.

między y grupami. Polega na tym, że jedna ze stron może w sposób długi i zinstytucjonowany zmuszać określoną osobę/ grupę do jakiegoś postępowania. Przedmiotem stosunku władzy są zewnętrznie realne zachowania społeczne powstające w związku z realnym stosunkiem władzy, w której zaistniał z racji niejednorodnego dostępu do dóbr społecznie pożądanych (np. wiedzy)

Formy zachowań określone są przez systemy normatywne (normy prawne, moralne). Podmiotem stosunku władzy są wyłącznie ludzie.

Władza jako funkcja- przymusowe uzgodnienie działalności jednostek wchodzących w skład społeczeństwa, państwa, grupy.

Stosunek władzy utrwalony jest przez stałe, powtarzające się działania.

Stronami stosunku społecznego są zawsze podmioty (nie podmioty i przedmioty). Istotą władzy jest to ze zależy ona od podmiotu.

Władza powinna opierać się na AUTORYTECIE. Autorytety realne – autorytety bez władzy; Władza bez autorytetu to władza oparta na przemocy.

MOC WŁADCZA ; MOC SPRAWCZA

28

Władza państwowa

Wł. Rządowa wł. Samorządowa = wł. Publiczna

WŁADZA PAŃSTWOWA – sprawowana jest za pomocą wyodrębnionego aparatu na

określonym terytorium, (nad którym państwo posiada suwerenność- ma możność stosowania przymusu państwowego).

WŁADZA PUBLICZNA – służy interesom indywidualnym i grupowym

Interes- stan korzystny dla grupy / jednostki (grupy narodowe, etniczne, regionalne, lokalne)

FUNKCJE WŁADZY:

1. Silne związanie z terytorium państwa. Tendencje odśrodkowe i dośrodkowe (władza stara się hamować tendencje odśrodkowe)
2. Dystrybucyjne – pośrednicy w rozdziale pożądanych dóbr
3. Ochronna – zapewnienie pokoju zewnętrznego i wewnętrznego
4. Strukturotwórcza – tworzy mechanizmy społeczne, które umożliwiają dostęp do rządzenia różnymi grupami społecznymi.
5. Stanowienie prawa
6. ustanowienie środków które zapewniają poszanowanie prawa
7. Tworzenie i kodyfikowanie organów państwowych KONCEPCJE

Jeśli organ działa sprawnie Szybkie, stałe kodufikowanie To należy go zostawić Samemu sobie

8. Ustalenie sposobu, w jaki obywatele biorą udział w składzie organów kierujących personelem w aparacie państwowym i finansach  działania polityczne sensu STRICTE

DOKTRYNA

 Władza sprawowana- określana przez podmioty i przedmioty, zakres podjętych przez podmiot władzy  Władza kontrolowana – decyzje podjęte przez podmiot władzy i który podlega kontroli  Władza realna – zakres / stopień wykonywania decyzji politycznych

INNE KONCEPCJE:

 Władza per facta – bez tytułu prawnego, sprawowane na podstawie norm społecznych

Władza faktyczna

• oparta na sile, przemocy Władza legitymowana systemem norm

29

• najczęściej akceptowana - zinternalizowana (uznana za swoją)

 Władza społecznie akceptowana – podstawą działania nie tylko kary ale i akceptacja społeczna

W Wladze walczą partkie polityczne, o interesy walczą grupy nacisku. Władza to panowanie, dominacja ekonomiczna, ideologiczna, aksjologiczna.

Rządzenie to sprawowanie władzy politycznej.

TYPY DECYZJI:

1. Decyzje o tym, co jest treścią interesów poszczególnych grup społecznych
2. Decyzje o kompetencjach poszczególnych podmiotów
3. Decyzje o celach, dla których możliwe jest zastosowanie przymusu i dyslokacji tego przymusu, (kiedy można użyć przymusu?)
4. Decyzje o składzie personalnym organów należących do władzy państwowej

*przymus fizyczny

Bodźce

(środki, które regulują dopływ i kontrole treści informacji)

Materialne Moralne

Środki przymusu :

o Materialne / ekonomiczne – zasady gospodarcze (opłaty, podatki) o Socjotechniczne – sterowanie podmiotami (apele, oddziaływania propagandowe, osobiste, manipulacje polityczne, stosowanie podstępu, prowokacje)

LEGITYMIZACJA WŁADZY PAŃSTWOWEJ

Opiera się na Dobrowolnym przyzwoleniu rządzonych ,ze sprawujący rządy są do tego uprawnieni, a sposób sprawowania władzy jest prawowity i godny akceptacji.

RODZAJE LEGITYMIZACJI :

Normatywna Społeczna Rządzący doszli do władzy legalnie i sprawują ją zgodnie z zasadami i normami przyjętymi w konstytucji państwa

Dotyczy aprobaty sprawowania władzy zasadzając się na uznaniu, iż poczynania władzy są słuszne, uprawnione i godne akceptacji.

Legitymizacja ma charakter: charyzmatyczny, tradycjonalistyczny, legalny (zracjonalizowany).

31

2. Rozwiązania partycypacyjne – źródłem legitymacji jest aktywne przyzwolenie ( w akcje wyborczym)
3. Rozwiązania pozytywistyczne – odwołuje się do faktycznych pozytywnych ocen i opinii
4. Behawioralne – łączy legitymacje z istnieniem realnej władzy

TYPY PAŃSTWA (≠ formy państwa) Ten podział ma charakter umowny.

Typologie o charakterze idealnym Typologie o charakterze empirycznym ( budowo a priori) (budowa a posteriori) typologie konstruowane niezwykle dowolnie

 PLATON (Arystokles)

• teza o degeneracji państwa
• wyróżniał timokracje (rządy najodważniejszych, najsilniejszych) Degeneracja

Oligarchia (rządy bogatych)- konflikty z ludem

Demokracja (fatalny ustrój; chwiejny; brak respektu dla władzy, demoralizacja ludu)

Tyrania

Państwo idealne to państwo rządzone przez filozofów.

 ARYSTOTELES

Podzielił państwa na:

Dobre Złe Monarchia Tyrania Arystokracja Oligarchia Politea Demokracja (interes ogółu) (własna korzyść lub korzyść grupy)

 ŚW.AUGUSTYN (Suponita, Italia) Dzielił państwa na:

Państwo Boże Państwo ziemskie(złe)

 JELINEK

Typy państw: ~ antyczno-orientalne ~ helleńskie ~ rzymskie ~ średniowieczne ~ współczesne

 MATERIALIZM

HISTORYCZNY

Wiąże typ państwa z formacjami społeczno- ekonomicznymi (formacje społeczno- ustrojowe)

 INNE TEORIE

Trzy fazy strukturalne:

I. Faza wodzów militarnych II. Faza państwa patrymonialnego III. Faza państwa nowożytnego ( separacja administracji publicznej od aparaty administracji panującego)

32

W każdym państwie istnieją obywatele państwa bożego i ziemskiego.

 KAROL MONTESKIUSZ

Podzieliła państwa na (kryterium: natura rządu, zasady rządu, działanie państwa):

~ rządy republikańskie (władza należy do narodu, innymi słowy to demokracja, albo należy do części narodu i jest to arystokracja)

~ rządy monarchiczne ( władza jednostki)

~ rządy despotyczne (jeden człowiek włada państwem, zasada działalności: strach)

Demokracja  struktura mało realna (zasady demokracji -skromność i cnota-, czyli sprawność)

NIE MYLIC!-Typy państwa, formy rządów, formy państwa, system rządów

FORMY PAŃSTWA:

Zorganizowanie państwa i całokształt sposobów sprawowania władzy (ustrój państwa)

Na formy państwa składają się:

1. Forma rządów
2. Wskazanie suwerena
3. Struktura terenowo- prawna państwa
4. Określenie kompetencji organów państwa
5. Określenie reżimu politycznego

FORMA RZĄDÓW:

Kryterium podziału: najwyższa władza

MONARCHIA

Najwyższa władza: jedna osoba sprawuje władzę dożywotnio.

To prawnie wybierany człowiek, któremu oddano najwyższą władzę w państwie; przysługują mu jako osobie (nie jako organowi państwa) określone przywileje; jest on prawnie odpowiedzialny; Obowiązują go normy prawne; odpowiada politycznie i moralnie za swoje czyny Monarchie:

 Despotie wschodnie – władca był bóstwem, bądź wcieleniem Boga, posiadał

pełnie władzy, był ponad prawem.

34

CENZUSY:

• majątkowy
• płci -wieku – od pewnego wieku zyskuje się czynne prawo wyborcze, od pewnego wieku bierne
• wykształcenia -rasa

*w demokracji nie ma cenzusów (prócz wieku) *głosy wszystkich obywateli sa równe *wybory maja charakter bezpośredni

Naruszenia demokracji:

 Pluralny system głosów (jedni maja wiecej głosów inni mniej)  System wyborów pośrednich

SYSTEM PROPORCJONALNY – w zależności od liczby oddanych głosów partia otrzymuje wybraną liczbe mandatów.

SYSTEM WIĘKSZOŚCIOWY - wygrywa ten kto uzyskał więcej głosów w wyborach

STRUKTURA TERENOWO- PRAWNA PANSTWA

1. Usytuowanie względem siebie i względem władzy centralnej

PANSTWA UNITARNE (jednolite)

Takie gdzie żadna jednostka w państwie nie jest państwem. Np. Polska

• państwo dzieli się na mniejsze jednostki (ale sa to tylko jednostki administracyjne)

PANSTWO ZŁOŻONE

• dzieląc się na mniejsze jednostki (sa to odrębne państwa) np.Wolne miasto Gdańsk, Watykan( panstwo Watykan, stolica Apostolska), San Marino

PANSTWO FEDERACYJNE

(związkowe) Składa się z wielu państw, odrębnych Jego części składowe mają samodzielność prawną i pewien zakres samodzielności politycznej, nie mają jednak prawa do secesji (odłączenia się, wystąpienia z federacji); nie mogą również samodzielnie nawiązywać stosunków międzynarodowych ani ich utrzymywać. Np.:Niemcy,USA,Szwajcaria, Jugosławia(do rozpadu),ZSRR

PANSTWO

KONFEDERACYJNE

(Związek Państw) Nie jest jednolite, Konfederacja oparta na umowie międzynarodowej, twór trwały, zespolenie niezależnych państw,które mają na celu obrone terytorium i utrzymanie spokoju miedzy państwami zespolonymi.