Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Opracowanie z zakresu tematu
Typologia: Poradniki, Projekty, Badania
1 / 15
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Materiały szkoleniowe współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wyższa Szkoła Handlowa im. B. Markowskiego w Kielcach, ul. Peryferyjna 15, 25 - 562 Kielce tel./fax 41 362 60 27, 41 262 05 43, www.pp.wsh-kielce.edu.pl, [email protected], [email protected]
Głównym przedmiotem badań psychologii są celowe zachowania człowieka złożone z czynności. Tadeusz Tomaszewski definiuje psychologię jako naukę o czynnościach człowieka i o człowieku jako podmiocie tych czynności. Czynności człowieka są to procesy ukierunkowane i zorganizowane. Wyróżniamy: a. czynności wegetatywne (oddychanie, trawienie, krążenie krwi, wydalanie), b. czynności ruchowe (motoryczne):
Psychologia teoretyczna zajmuje się wykrywaniem i poznawaniem praw rządzących czynnościami człowieka. Psychologia stosowana bada dziedziny i przejawy aktywności ludzkiej wpływające na rozwój i kształtowanie się działalności człowieka w świecie zewnętrznym. Główne działy psychologii teoretycznej to psychologia ogólna, rozwojowa i społeczna. Psychologia stosowana obejmuje psychologię wychowawczą, kliniczną, pracy, penitencjarną, środowiskową, zdrowia.
● Ankiety i kwestionariusze. ● Analiza działania i jego wytworów, analiza dokumentacji. ● Testy psychologiczne:
● Układ nerwowy jako fizjologiczne podłoże regulacji psychicznej. ● Budowa układu nerwowego ośrodkowego, obwodowego, autonomicznego. ● Zasady funkcjonowania układu nerwowego:
Wrażenia są najprostszą formą poznawania rzeczywistości. Wrażenie jest odzwierciedleniem pojedynczej własności przedmiotu lub zjawiska np. jego barwy, dźwięku, smaku, zapachu, ciepła lub zimna. Klasyfikacje wrażeń ze względu na rodzaj odbierających receptorów: a. eksteroreceptory- odbierają bodźce z pewnej odległości (telereceptory) lub przy bezpośrednim zetknięciu się z przedmiotem (kontaktoreceptory), b. interoreceptory dostarczają informacji o tym, co dzieje się w naszych narządach wewnętrznych, orientują nas w zmianie położenia ciała i jego ruchach. ● Wrażliwość i czułość. Próg absolutny, próg różnicy. Kształcenie wrażliwości i czułości. ● Spostrzeżenie jest to proces poznawczy, który polega na odzwierciedleniu w świadomości całokształtu danego przedmiotu lub zjawiska oddziałującego na nasze narządy zmysłowe. Spostrzeżenia mogą być wzrokowe, słuchowe, węchowe, smakowe itd. Jeżeli pochodzą od jednego
narządu zmysłowego są monosensoryczne, jeżeli od kilku – są polisensoryczne, np. wzrokowo- słuchowe, wzrokowo-dotykowe itd. Wyróżnia się spostrzeżenia mimowolne i dowolne. Mimowolne powstają bez świadomego zamiaru spostrzeżenia przedmiotu czy zjawiska. Przy dowolnych kierujemy się określonym celem lub zadaniem, które chcemy wykonać. ● Stałość spostrzegania (stałość barwy, kształtu, wielkości). Złudzenia. ● Umiejętność obserwacji i spostrzegawczość. ● Uwaga polega na skierowaniu świadomości na określony przedmiot, zjawisko lub własne przeżycia. Uwaga może być mimowolna i dowolna. Uwaga mimowolna zostaje wywołana przez pewne właściwości bodźca (siła, nagłe pojawienie się, kontrast z tłem, ruch) bez wysiłku ze strony człowieka. Uwaga dowolna wymaga świadomego zamiaru i wysiłku woli. Cechy uwagi to: trwałość, napięcie, zakres, podzielność i przerzutność. ● Wyobrażenia są obrazami polegającymi na odzwierciedleniu w świadomości spostrzeganych poprzednio składników rzeczywistości. Ze względu na związek z treścią poprzednich spostrzeżeń wyróżnia się wyobrażenia odtwórcze i twórcze. W odtwórczych odzwierciedlają się w sposób mniej lub bardziej dokładny zjawiska i zdarzenia rzeczywiste dawniej spostrzegane. Wyobrażenia twórcze polegają na takim przekształceniu i opracowaniu dotychczasowych spostrzeżeń, że w rezultacie uzyskujemy jakby nowe obrazy nieodpowiadające minionym spostrzeżeniom. W zależności od tego, w jakiej mierze wytwory wyobraźni powstają pod wpływem świadomego zamiaru i wysiłku woli, w jakiej zaś są wynikiem czynności mimowolnych, wyróżniamy wyobraźnię mimowolną i dowolną. Mimowolną cechuje swobodny bieg wyobrażeń. Nie przywołujemy ich w sposób zamierzony, lecz pojawiają się one nieoczekiwanie, czasem nawet wbrew naszej chęci (luźne wyobrażenia na jawie, marzenia senne). Wyobraźnia dowolna polega na wytwarzaniu różnego rodzaju wyobrażeń w sposób świadomy i celowy (wyobraźnia kierowana, twórcza, marzenia). ● Znaczenie wyobraźni w życiu człowieka. ● Pamięć jest właściwością psychiczną umożliwiającą kształtowanie się i funkcjonowanie doświadczenia człowieka. W procesach pamięci wyróżnia się trzy kolejno po sobie występujące fazy: zapamiętywanie, przechowywanie, przypominanie. Istnieją następujące rodzaje pamięci: pamięć bezpośrednia i długotrwała, pamięć mechaniczna i logiczna, pamięć mimowolna i dowolna. Cechy pamięci to: szybkość zapamiętywania, zakres, trwałość, wierność, gotowość.
● Ekspresja procesów emocjonalnych- mimika, pantomimika, zmiany w zachowaniu. ● Wpływ emocji na sprawność funkcjonowania człowieka. ● Uczucia wyższe: społeczno-moralne, poznawcze, praksyczne, estetyczne. ● Motywacja jest siłą poruszającą do działania i ukierunkowującą je na określone cele. Motywacja do osiągnięcia określonego wyniku zależy od użyteczności tego wyniku oraz od subiektywnego prawdopodobieństwa osiągnięcia tego wyniku. Motywacja określana jest przez kierunek i natężenie. Kierunek motywacji to wskazanie wyniku, do którego zmierza czynność. Natężenie motywacji charakteryzuje siła, wielkość i intensywność. Przez siły procesu motywacyjnego rozumiemy jego zdolność do wyłączania konkurencyjnych motywów. Motyw jest tym silniejszy im trudniej skłonić człowieka do zmiany kierunku podjętej działalności. Wielkość motywu jest to właściwość, od której zależy rozmiar wyniku (np. poziom aspiracji, ilość skonsumowanych dóbr). Intensywność to właściwość, od której zależy poziom mobilizacji organizmu związany z realizacją danego motywu. Motywacja wywołana przez czynniki negatywne (ból, zagrożenie) łatwiej osiąga dużą intensywność niż motywacja wywołana przez czynniki dodatnie. Prawa Yerkesa-Dodsona
Stres destrukcyjny- chroniczne odczuwanie sytuacji stresowej może w konsekwencji prowadzić do chrobry. Stres konstruktywny- przejawia się w pobudzeniu aktywności niezbędnej do przygotowania się na czekający człowieka wysiłek. Reakcja stresowa jest reakcją psychofizjologiczną, obejmującą zarówno ciało, jak i psychikę. ● Fazy stresu- mobilizacja, rozstrojenie, destrukcja. ● Źródła stresu: obiektywne, osobowe, sytuacyjne, wewnętrzne, zewnętrzne. ● Objawy stresu (psychiczne i fizyczne):
● postawy- utajone i czynne, struktura postawy- komponent poznawczy, emocjonalno- motywacyjny, behawioralny, ● charakter- ogólne postawy warunkujące stosunek człowieka do innych ludzi, do pracy, do samego siebie, powiązane w zwartą całość, ● obraz samego siebie (własny wygląd, umiejętności i zdolności, potrzeby i postawy, pozycja wśród ludzi, to, co należy się nam od innych), różne rodzaje „ja”, ● obraz świata. Kompetencje interpersonalne i wychowawcze Kompetencje interpersonalne - to umiejętność zapewniająca skuteczną realizację celów w sytuacjach społecznych, czyli podczas kontaktów z innymi ludźmi. Dzięki nim możemy wykorzystywać w pełni nasz potencjał, specjalistyczną wiedzę i zawodowe doświadczenie. Umiejętności interpersonalne sprawiają, że potrafimy pracować w zespole. Do umiejętności tych zaliczamy: ● komunikowanie się, dokładne wzajemne zrozumienie, ● wspólne planowanie pracy, ● dochodzenie do kompromisu, konstruktywne rozwiązywanie problemów i konfliktów, ● samodzielność, ● zarządzanie własnym czasem, ● kreowanie innowacyjnych rozwiązań, ● asertywność. Kreatywność - to postawa twórcza, dzięki której każdy może łatwiej rozwiązywać problemy. Przejawia się w gotowości do tworzenia nowych pomysłów i wynajdowania oryginalnych rozwiązań. Mechanizm kreatywnego myślenia polega na kojarzeniu rzeczy lub idei, między którymi wcześniej nie widziano związku. Pozwala to dostrzec różnice i podobieństwa tam, gdzie ich początkowo nie widać. Łączy podejście analityczne z intuicją i wyobraźnią.
Celem myślenia kreatywnego jest odkrycie nowej jakości lub opracowanie niekonwencjonalnych rozwiązań jakiegoś problemu. Twórca to osoba wrażliwa, spostrzegawcza, otwarta na świat, posiadająca silną motywację do działania, wytrwała, o dużej dyscyplinie wewnętrznej. Najważniejsze cechy dla rozwoju postawy twórczej: ● umiejętność poznawania świata zmysłowo i racjonalnie, ● otwartość umysłu, elastyczność, brak sztywności myślenia, ● niezależność i odwaga- niezależność w sądach i działaniach, ● spontaniczność i ekspresyjność, ● skłonność do podejmowania ryzyka, ● zdolność koncentracji i fascynacja zadaniem, ● zdolność integrowania przeciwieństw. Trening kreatywnego myślenia rozwija: ● umiejętności interpersonalne: tworzenie klimatu grupowego, porozumiewanie się, współdziałanie, ● abstrahowanie, dokonywanie skojarzeń, rozumowanie dedukcyjne, rozumowanie indukcyjne, metaforyzowanie, transformowanie, ● ciekawość poznawczą, ● przezwyciężanie przeszkód: widzenie inaczej, osłabianie wewnętrznej cenzury, twórcza samoocena „ja” w nowej roli. Twórcze rozwiązywanie problemów. Komunikacja interpersonalna - proces polegający na wymianie informacji między dwiema lub więcej osobami, w którym każdy jest nadawcą i odbiorcą jednocześnie. Porozumiewanie się między ludźmi odbywa się: ● kanałem słownym ( komunikacja werbalna )- służy przede wszystkim do przekazywania informacji,
● sposób, w jaki stoimy, siedzimy, chodzimy, ● otoczenie fizyczne, w którym prowadzimy rozmowę. Empatia- to umiejętność wczuwania się w położenie innej osoby, identyfikowanie się uczuciowe z kimś. Słuchanie empatyczne polega na tym, by dać się wprowadzić do świata myśli i przeżyć drugiego człowieka. Warunkiem reagowania empatycznego jest słuchanie i reagowanie bez uprzedzeń i osądzania. Dzięki empatii: ● mamy możliwość pokonania głównych przeszkód w komunikacji interpersonalnej, wynikających z odmienności naszych doświadczeń przeżyć, ● unikamy niepotrzebnych sporów czy konfliktów, wczuwanie się w myśli i przeżycia rozmówcy umożliwia poznanie jego sposobu bycia w świecie, ● słuchanie empatyczne pozwala na nawiązanie kontaktu z drugim człowiekiem. Aktywne słuchanie charakteryzuje się dwiema podstawowymi umiejętnościami:
● wrażliwość na innych ludzi, ● stanowczość. Korzyści z przyjęcia postawy asertywnej: ● wzrasta skuteczność naszego działania, ● porozumienie z innymi ludźmi jest łatwiejsze, ● możliwość jaśniejszego przedstawienia własnych racji w trakcie rozmowy, co wzmacnia szansę na osiągnięcie zamierzonych celów, ● poprawia atmosferę między nami a osobami, z którymi się kontaktujemy, ● zmniejsza poczucie zdenerwowania i korzystnie wpływa na stan naszego zdrowia, ● zapobiega nawarstwianiu się konfliktów.
