PODSTAWY PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ-struktura charakteru typ schizoidalny, Notatki z Psychologia

Pobierz PODSTAWY PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ-struktura charakteru typ schizoidalny i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity!

Struktura schizoidalna -dziecko niechciane.

Osobowo ść schizoidalna – typ osobowości cechujący się tendencją do izolowania się, niewytwarzania silnych związków oraz wycofywania się z kontaktów emocjonalnych i społecznych, uznawania ich za niepotrzebne. Przy dużej wewnętrznej wrażliwości wyrażanie uczuć jest ograniczone, co powoduje pozorny chłód i dystans uczuciowy. Pacjentów ze schizoidalnym zaburzeniem osobowości nie obchodzą ani pochwały, ani nagany. Często występuje u nich poczucie osamotnienia i niezrozumienia przez otoczenie, podejrzliwość, niemożność odczuwania przyjemności. Osoby cierpiące na to zaburzenie na ogół działają samotnie, często żyją w świecie marzeń i fantazji, są ambitne, skłonne do introspekcji, ekscentryczne. Zaburzenie to jest rzadkie w stosunku do innych zaburzeń osobowości i obejmuje mniej niż 1% populacji, częściej występuje u mężczyzn.

2.1Objawy

Ludzie z osobowością schizoidalną są często wycofani, chłodni i obojętni, co powoduje problemy w kontaktach z innymi ludźmi. Większość osób z tym rozpoznaniem ma kłopot z ustanowieniem relacji lub wyrażaniem swoich uczuć. W trudnych sytuacjach mogą pozostawać bierni. Bywa, że ich komunikacja z innymi ludźmi jest obojętna lub lakoniczna. Z powodu ograniczonej komunikacji z innymi nie są w stanie stworzyć poprawnego obrazu tego jak funkcjonują oni w odniesieniu do innych osób. Uważa się, że obraz taki jest istotny dla samoświadomości i możliwości oceny swoich własnych działań w obrębie sytuacji społecznych. R.D. Laing sugeruje, że niedobór rzeczywistych kontaktów z innymi może powodować, że obraz ten staje się pusty, ulotny, co prowadzi osoby schizoidalne do poczucia nierealności (sztuczności świata). Gdy ich przestrzeń osobista jest naruszona, czują się one przytłoczone, odczuwają potrzebę uwolnienia się i pozostania niezależnym. Ludzie z osobowością schizoidalną preferują relacje, w których partner nie wymaga od nich bliskości emocjonalnej. Nie unikają oni ludzi jako takich, lecz emocji (zarówno pozytywnych, jak i negatywnych) oraz bliskości uczuciowej. Oznacza to, że osoby schizoidalne są w stanie tworzyć relacje oparte na poziomie intelektualnym, fizycznym, rodzinnym, zawodowym lub wspólnych czynnościach, dopóki nie wymagają one bliskości emocjonalnej. Donald Winnicott wyjaśnia to zachowanie twierdząc, że osoby schizoidalne „preferują relacje oparte na swoich własnych zasadach”. W przypadku gdy nie udaje im się tego osiągnąć, preferują samotność. Niektórzy autorzy sugerują, że osobowość schizoidalna może być powiązana z kreatywnością

• Ukryte jednostki schizoidalne

Wiele schizoidalnych osób, mo ż e posiada ć osobowo ść , która nie uniemo ż liwia im

normalnych kontaktów mi ę dzyludzkich, co pozostaje w pozornej sprzeczno ś ci z

typowymi cechami osobowo ś ci schizoidalnej wymienionymi w definicjach DSM-

IV i ICD-10. Klein sklasyfikowa ł takie osoby, jako „ukryte jednostki

schizoidalne”, które s ą spo ł ecznie aktywne i zaanga ż owane oraz wchodz ą w

normalne interakcje mi ę dzyludzkie, pozostaj ą jednak emocjonalnie wycofane i

preferuj ą bezpiecze ń stwo swojego wewn ę trznego ś wiata.

jak specjali ś ci powinni najlepiej podchodzi ć do ewentualnego rozró ż nienia w

diagnostyce i praktyce terapeutycznej. Aczkolwiek nale ż y zauwa ż y ć , ż e osoby o

schizoidalnej osobowo ś ci zazwyczaj nie wchodz ą w spo ł eczne reakcje

interpersonalne ze wzgl ę du na brak zainteresowania, podczas gdy osoby o

unikaj ą cym stylu przywi ą zania mog ą by ć zainteresowane takimi relacjami,

jednak ż e bez nawi ą zywania g łę bszych i d ł u ż szych interakcji ze wzgl ę du na ich

nisk ą tolerancj ę dla emocjonalnej za ż y ł o ś ci.

• Seksualno ść ludzi z osobowo ś ci ą schizoidaln ą

Zdarza si ę , ż e osoby schizoidalne wykazuj ą obni ż one zainteresowanie seksem,

ale na ogó ł nie dotyczy ich zjawisko anorgazmii. Ich preferencje do bycia

samemu i wycofania mo ż e powodowa ć , ż e ich zapotrzebowanie seksualnie mo ż e

by ć ni ż sze w porównaniu do ludzi nie wykazuj ą cych cech osobowo ś ci

schizoidalnej. Osoby schizoidalne cz ę sto odbieraj ą kontakt seksualny jako

intruzj ę w ich przestrze ń osobist ą. Zdarza si ę , ż e wybieraj ą masturbacj ę lub

abstynencj ę seksualn ą , poniewa ż nie mog ą oni znie ść blisko ś ci emocjonalnej z

jak ą wi ą za ł by si ę kontakt z drugim cz ł owiekiem. Aby zachowa ć pe ł no ść obrazu

nale ż y wspomnie ć , i ż znane s ą przypadki ludzi z osobowo ś ci ą schizoidaln ą ,

którzy sporadycznie lub regularnie podejmuj ą kontakty seksualne z innymi

lud ź mi.

Harry Guntrip opisa ł zjawisko polegaj ą ce na utrzymywaniu przez osoby

schizoidalne tajnych znajomo ś ci seksualnych w celu ograniczenia blisko ś ci

emocjonalnej skumulowanej podczas tkwienia w zwi ą zku ma łż e ń skim z jedn ą

osob ą. Wed ł ug Karen Horney, dla niektórych ludzi z osobowo ś ci ą schizoidaln ą

seks ze sta ł ym partnerem wymaga zbyt silnej blisko ś ci emocjonalnej, przez co

wol ą oni zaspokaja ć swoje potrzeby z przypadkowymi partnerami. Innym

opisanym scenariuszem jest utrzymywanie sta ł ej relacji, jednak w mniejszym

lub wi ę kszym stopniu ograniczonej do czynno ś ci seksualnych przy zachowaniu

ograniczonej intymno ś ci. Jeffrey Seinfeld w swojej monografii opisa ł zjawisko

„schizoidalnego g ł odu” (ang. schizoid hunger ) objawiającego się pod postacią rozwiązłości

seksualnej. Seinfeld podał w niej przykład schizoidalnej kobiety, która potajemnie odbywała kontakty seksualne z przypadkowymi mężczyznami poznanymi w barach. Według niego łagodziła ona w ten sposób poczucie wewnętrznej pustki. Salman Akhtar podał bardziej precyzyjny opis uwzględniający jawne i ukryte przejawy seksualności ludzi z osobowością schizoidalną. Według niego jednoznaczne klasyfikowanie osób schizoidalnych jako aseksualnych lub nie, nie pozwala na poprawny opis. Według niego osoba schizoidalna może przejawiać obie cechy równocześnie, co prowadzi do pozornych sprzeczności. Aby uzyskać pełny obraz seksualności osób schizoidalnych konieczne jest uwzględnienie cech manifestowanych jawnie: „aseksualność, czasami tkwienie w celibacie; brak zainteresowania związkami romantycznymi; wstręt do plotek i insynuacji seksualnych” oraz tych manifestowanych

w sposób utajniony: „potajemne zainteresowanie podglądactwem i pornografią; podatność na erotomanię; skłonność do kompulsywnej masturbacji i perwersji.

2.2 Przyczyny

Istnieją przesłanki sugerujące, że ryzyko pojawienia się osobowości schizoidalnej występuje wśród ludzi, którzy są krewnymi osób cierpiących na schizofrenię i zaburzenia schizotypowe.

Sula Wolff, która prowadziła badania naukowe i pracowała z dziećmi i młodzieżą która wykazywała symptomy schizoidalne, stwierdziła, iż osobowość schizoidalna ma konstytucjonalną, prawdopodobnie genetyczną podstawę.

Inni badacze postawili hipotezę, że może odgrywać rolę wychowanie w rodzinie, w której występuje deficyt miłości rodziców do dziecka, lub dziecko jest przez nich zaniedbane, albo podejście rodziców jest zbyt perfekcjonistyczne.

Badania bliźniąt z osobowością schizoidalną, niskim poziomem towarzyskości, sugerują że cechy te są dziedziczne, jednak nie ma na to jednoznacznych dowodów

2.3 Diagnoza

• Kryteria diagnostyczne ICD-
• brak lub znikome działania służące przyjemności
• chłód emocjonalny
• ograniczona zdolność wyrażania emocji wobec innych
• niezainteresowanie pochwałami i krytyką
• brak zainteresowania doświadczeniami seksualnymi
• preferencja samotnictwa
• pochłonięcie introspekcją
• (^) brak bliskich związków
• niewrażliwość wobec norm społecznych
• Kryteria diagnostyczne DSM-IV
• brak ochoty na zawieranie bliskich związków oraz czerpanie z nich przyjemności, wliczając w to bycie członkiem rodziny
• niemal ciągłe wybieranie zajęć samotniczych
• małe – o ile jakiekolwiek – zainteresowanie doświadczeniami erotycznymi z innymi ludźmi
• czerpanie przyjemności z niewielu – o ile jakichkolwiek – rodzajów zajęć
• brak bliskich przyjaciół lub powierników innych niż bezpośredni krewni
• wrażenie bycia obojętnym na pochwały czy krytyki wygłaszane przez innych
• okazywanie chłodu emocjonalnego, dystansu lub spłaszczonej uczuciowości

Funkcjonalnie osobowość schizoidalna jest zbliżona do osobowości schizotypowej i choć etiologia obu nie jest jasna, to ze względu na nieznaczne różnice w opisie i historyczne pochodzenie pojęcia te są różnicowane. Zdaniem S. Johnsona możliwe jest uszeregowanie według głębokości zaburzeń trzech pojęć: charakter schizoidalny (styl charakteru) – osobowość schizoidalna (zaburzenie osobowości) – schizofrenia (psychoza).

diagnostycznym diagnoza jest oparta nie na obserwacji zewn ę trznych zachowa ń ,

ale na dynamice tego pozornie sprzecznego podej ś cia i jego konsekwencji.

• Kryteria Guntripa

Ralph Klein, dyrektor kliniczny Masterson Institute, wskaza ł dziewi ęć cech

charakterystycznych osoby schizoidalnej opisanych przez Harriego Guntripa:

introwertyzm, wycofanie, narcyzm, samowystarczalno ść , poczucie wy ż szo ś ci,

sp ł aszczona uczuciowo ść , samotno ść , depersonalizacja oraz regresja.

Cechy te, pierwotnie sformu ł owane przez Guntripa, ukazuj ą ró ż nic ę pomi ę dzy

tradycyjnym opisowym portretem DSM, a tym powsta ł ym na bazie

psychoanalizy. Wszystkie dziewi ęć punktów s ą wewn ę trznie spójne. W tym

podej ś ciu wi ę kszo ść – o ile nie wszystkie – kryteria musz ą zosta ć spe ł nione, aby

zdiagnozowa ć osobowo ść schizoidaln ą.

• Introwertyzm Guntrip opisa ł wewn ę trzny ś wiat osób schizoidalnych w nast ę puj ą cy sposób: „Istot ą jest emocjonalne odci ę cie si ę schizoida od ś wiata zewn ę trznego”. Ich libidalne pragnienia i d ąż enia skierowane s ą w stron ę obiektów wewn ę trznych. Prowadz ą intensywne ż ycie wewn ę trzne cechuj ą ce si ę cz ę sto zaskakuj ą cym bogactwem fantazji i wyobra ż e ń. Jednak, ż ycie to jest prowadzone w ukryciu przed ś wiatem zewn ę trznym. Osoba schizoidalna odcina si ę od ś wiata zewn ę trznego, poniewa ż uwa ż a go za niebezpieczny. Jest to naturalna ludzka reakcja polegaj ą ca na omijaniu ź róde ł zagro ż enia i d ąż eniu do osi ą gni ę cia bezpiecze ń stwa. Zatem osoby schizoidalne s ą przede wszystkim skoncentrowane na unikaniu zagro ż enia i poszukiwaniu bezpiecze ń stwa.
• Wycofanie Wycofanie jest oddzieleniem od ś wiata zewn ę trznego i stanowi odmienn ą stron ę introwersji. Jedynie niewielka cz ęść osób schizoidalnych prezentuje wyra ź n ą i oczywist ą nie ś mia ł o ść , niech ęć czy unikanie zewn ę trznego ś wiata i relacji mi ę dzyludzkich. Wiele zasadniczo schizoidalnych osób w łą cza si ę w relacje spo ł eczne i uczestniczy w nich. Takie osoby mog ą wydawa ć si ę dost ę pne, zainteresowane, zaanga ż owane i uwik ł ane w interakcje z innymi, a w rzeczywisto ś ci mog ą by ć emocjonalnie wycofane, oddzielone i przebywa ć w bezpiecznym wewn ę trznym ś wiecie. Wycofanie jest cech ą charakterystyczn ą schizoidalno ś ci, cho ć czasami bywa jawne, a czasami ukryte. Wycofanie jawne harmonizuje ze zwyczajowym opisem osobowo ś ci schizoidalnej, jednak równie cz ę sto wycofanie bywa maskowanym, ukrytym, wewn ę trznym stanem pacjenta. Daj ą ce si ę zaobserwowa ć zachowanie pacjenta schizoidalnego mo ż e nie odbija ć trafnie stanu jego umys ł u. Nie powinno si ę myli ć introwersji z oboj ę tno ś ci ą , jak równie ż nie powinno zosta ć zaniechane diagnozowanie osobowo ś ci schizoidalnej w zwi ą zku z myln ą interpretacj ą wyst ę puj ą cych u pacjenta obronnych, kompensacyjnych, zajmuj ą cych relacji z otaczaj ą cym ś wiatem zewn ę trznym.
• Narcyzm Guntrip definiuje narcyzm jako „cech ę charakterystyczn ą , która przewa ż nie wynika z ż ycia wewn ę trznego, którym osoba schizoidalna ż yje. Wszelkie obiekty mi ł o ś ci takiej osoby istniej ą

w jej wn ę trzu, a ponadto uto ż samia si ę ona z nimi w znacznym stopniu. Ze wzgl ę du na to jej libidynalne wi ę zi wydaj ą si ę skierowane do samej siebie. Kwesti ą nierozstrzygni ę t ą jest, czy intensywne ż ycie wewn ę trzne osoby schizoidalnej pozostaje w zwi ą zku z pragnieniem po żą dliwego przy łą czenia zewn ę trznych obiektów, czy te ż jest zgodne z wycofaniem z rzeczywisto ś ci do przypuszczalnie bezpieczniejszego ś wiata wewn ę trznego. Potrzeba wi ę zi jako pierwotna si ł a motywuj ą ca jest tak samo mocna u osób schizoidalnych, jak i u ka ż dej ludzkiej istoty. Z racji tego, ż e obiekty mi ł o ś ci osób schizoidalnych s ą wewn ę trzne, osoby te odnajduj ą bezpiecze ń stwo bez po łą cze ń i wi ę zi z obiektami ś wiata zewn ę trznego.

• Samowystarczalno ść

Guntrip okre ś li ł samowystarczalno ść obserwowan ą u osób ze schizoidalnym zaburzeniem osobowo ś ci jako przejaw narcyzmu, „zabezpieczenie si ę przed l ę kiem pojawiaj ą cym si ę podczas kontaktu z rzeczywistymi lud ź mi”. Czym bardziej osoba schizoidalna mo ż e polega ć na samym sobie, tym mniej potrzebuje polega ć na innych. Pozwala to unikn ąć nara ż ania si ę na potencjalne niebezpiecze ń stwo i niepokój wi ążą cy si ę z poleganiem na innej osobie lub – co jeszcze gorsze – byciem zale ż nym od niej. Zdecydowana wi ę kszo ść osób schizoidalnych wykazuje ogromn ą zdolno ść do samodzielnej pracy, dzia ł ania w pojedynk ę , niezale ż nie od innych.

• (^) Poczucie wy ż szo ś ci

Guntrip zaobserwowa ł , ż e poczucie wy ż szo ś ci u osób schizoidalnych powi ą zane jest z samowystarczalno ś ci ą (oryg. „ One has no need of other people, they can be dispensed with... There often goes with it a feeling of being different from other people.” ). Jednak ma ono zupełnie odmienny sens niż pretensjonalne poczucie własnego znaczenia (poczucie bycia lepszym od innych) obserwowane w osobowości narcystycznej. Nie znaczy to również, że osoby schizoidalne dewaluują lub dążą do unicestwienia innych w obawie przed krytyką, zawstydzeniem lub upokorzeniem. Młody mężczyzna ze zdiagnozowaną osobowością schizoidalną opisał to zjawisko następująco: „Jeśli jestem ponad innymi, to nie potrzebuję innych ludzi. Jednak w żadnym wypadku nie znaczy to, że czuje się lepszy od innych. Oznacza to, że jestem wtedy od nich odseparowany, mogę zachować bezpieczny dystans między mną, a innymi ludźmi.” Taki sposób myślenia powiązany jest raczej z poczuciem bezpiecznej izolacji niż realnym poczuciem wyższości względem innych osób.

• Sp ł aszczenie uczuciowo ś ci

Guntrip postrzega ł sp ł aszczenie uczuciowo ś ci (ang. Loss of affect ) w zewnętrznych sytuacjach jako nieuniknioną kolej rzeczy. Ma ona miejsce gdy ogromny nakład sił osoby schizoidalnej włożony w budowanie własnej autonomii, samowystarczalności i niezależności koliduje z pragnieniem i umiejętnością okazywania wrażliwości oraz empatii w stosunku do innych ludzi. Kwestie te często wydają się drugorzędne wobec strzeżenia własnej obronnej, bezpiecznej pozycji. Spłaszczeniu ulegają subiektywne odczucia osób schizoidalnych.

Niektórzy pacjenci doświadczają spłaszczenia uczuciowości do tego stopnia, że ich niewrażliwość objawia się skrajnie: w postaci cynizmu, znieczulicy czy nawet okrucieństwa. Wydają się nieświadomi faktu, że ich zachowanie rani innych ludzi. Częściej spłaszczenie uczuciowości objawia się wewnętrznym poczuciem dezorientacji oraz niesprecyzowanej straty w życiu emocjonalnym. Zwiększone zaangażowanie w konstruowanie własnej ochrony i obrony odbywa się kosztem zdolności osób schizoidalnych do tworzenia więzi emocjonalnych z innymi ludźmi.

• Profil fenomenologiczny wed ł ug Salmana Akhtara

Salman Akhtar opracowa ł obszerny fenomenologiczny profil osobowo ś ci

schizoidalnej, w którym zestawiono klasyczne i wspó ł czesne charakterystyki

opisowe z obserwacjami psychoanalitycznymi. Profil ten przedstawiono poni ż ej

w formie tabeli zawieraj ą cej szereg objawów klinicznych nale żą cych do sze ś ciu

obszarów funkcjonowania psychospo ł ecznego – objawy zosta ł y podzielone na

„jawne” i „ukryte”. Ów podzia ł , wed ł ug Akhtara, nie oznacza, ż e objawy te

przejawiaj ą si ę w sposób ś wiadomy lub nie ś wiadomy. Podzia ł ten wprowadzono

dla podkre ś lenia, ż e niektóre fenomenologicznie aspekty osobowo ś ci

schizoidalnej mog ą by ć mniej lub bardziej dostrzegalne. Jednocze ś nie Akhtar

podkre ś la, ż e wspó ł wyst ę powanie cz ęś ci z nich mo ż e wzbudza ć wra ż enie

sprzeczno ś ci – sprzeczno ść ta jest jednak tylko pozorna. Zdaniem Akhtara „ten

sposób zestawienia objawów uwydatnia obecno ść rozszczepie ń i z ł o ż ono ść

struktury osobowo ś ci schizoidalnej

Obszar

funkcjonowani

a

Charakterystyka

Jawne Ukryte

Samo ś wiadomo

• ustępliwość (unikanie konfliktów, skłonność do ugody)
• stoicyzm
• brak skłonności do rywalizacji
• samowystarczalność
• brak asertywności
• poczucie bycia na uboczu
  • cynizm
  • brak autentyczności
  • depersonalizacja
  • naprzemienne poczucie pustki, sztuczności, bycia wszechmocnym oraz fantazje dotyczące zemsty
  • chęć pozostania w ukryciu

Relacje z ludźmi • wycofanie

• zdystansowanie
• brak lub niewielka liczba przyjaciół
• bycie obojętnym na emocje ze strony innych ludzi
• lęk przed bliskością
  • niezwykła wrażliwość
  • głębokie zaciekawienie innymi ludźmi
  • pragnienie miłości
  • zazdrość dotycząca spontaniczności u innych ludzi
  • silna potrzeba bycia zaangażowanym z innymi ludźmi
  • zdolność do silnego odczuwania z wyselekcjonowanymi osobami Przystosowanie społeczne
• preferowanie zajęć samotniczych
• nieuczestniczenie lub bycie na uboczu grup społecznych
• podatność na ezoterykę ze względu na silną potrzebę
• brak jasnych celów
• słaba identyfikacja etniczna
• zazwyczaj w stanie równomiernej pracy
• duża kreatywność i zdolność do tworzenia oryginalnych idei
• wytrwałość w wybranych obszarach

przynależności

• skłonność do lenistwa i gnuśności

zainteresowań

Miłość i seksualność

• aseksualność, czasami tkwienie w celibacie
• brak zainteresowań relacjami romantycznymi
• wstręt do plotek i insynuacji seksualnych - zainteresowanie wojeryzmem (podglądactwem) i pornografią - podatność na erotomanie - tendencja do kompulsywnej masturbacji i perwersji

Etyka, normy i ideały

• przewrotne poglądy moralne i polityczne
• skłonność do zainteresowań mistycyzmem, duchowością i parapsychologią - zróżnicowanie moralne - czasami zaskakująca amoralność i podatność do popełniania nietypowych przestępstw, innym razem altruizm i poświęcenie się

Sposób poznawania

• bujanie w obłokach
• zaabsorbowanie fantazjami
• niejasna komunikacja
• naprzemienna elokwencja i trudność w formułowaniu wypowiedzi - myślenie autystyczne - wahania między ostrym kontaktem ze światem zewnętrznym i nadmiernym skupieniem myśli na samym sobie - koncentracja wypowiedzi na samym sobie
• Diagnoza ró ż nicuj ą ca

Osobowo ść schizoidalna wykazuje szereg cech wspólnych z innymi

zaburzeniami psychologicznymi, istniej ą jednak pewne istotne cechy

pozwalaj ą ce je rozró ż ni ć :

zaburzenie

psychologiczn

e

cechy u ł atwiaj ą ce rozró ż nienie

depresja Osoby o schizoidalnym typie osobowo ś ci mog ą cierpie ć na

kliniczn ą depresj ę , zaburzenia te jednak nie s ą ze sob ą ś ci ś le

powi ą zane. W przeciwie ń stwie do osób choruj ą cych na depresj ę ,

osoby schizoidalne zazwyczaj nie postrzegaj ą siebie jako gorszych

od innych, aczkolwiek zazwyczaj zauwa ż aj ą , ż e ró ż ni ą si ę od

pozosta ł ych osób.

osobowo ść

unikaj ą ca

Osoby o unikaj ą cym typie osobowo ś ci unikaj ą interakcji

spo ł ecznych ze wzgl ę du na l ę k i wra ż enie spo ł ecznej

niekompetencji, podczas gdy osoby schizoidalne zachowuj ą si ę tak

ze wzgl ę du na ich oboj ę tno ść wzgl ę dem relacji spo ł ecznych.

Badanie z 1989 wykaza ł o jednak, ż e osoby schizoidalne i unikaj ą ce

wykazuj ą podobny podwy ż szony poziom l ę ku, depresji i sk ł onno ś ci

psychotycznych w porównaniu z pacjentami z grupy kontrolnej.

Jeden z badanych pacjentów o osobowo ś ci schizoidalnej zauwa ż y ł ,

ż e na taki podwy ż szony poziom mog ą wp ł ywa ć takie czynniki jak

do ś wiadczenie ż yciowe, czy oczekiwania. Pacjenci o schizoidalnym

typie osobowo ś ci wykazuj ą równie ż tendencj ę ku ustawicznemu

powtarzaniu w my ś li negatywnych scenariuszy, tak by mentalnie

„ch ł opaka”. Seinfeld zauwa ż y ł , ż e „nie wszyscy uzale ż nieni nazywaj ą tak

pieszczotliwie swoje narkotyki, ale nad wyraz cz ę sto mo ż na zauwa ż y ć ś lady

personalnych uczu ć wzgl ę dem substancji” U ż ywanie narkotyków i alkoholizm

wzmacniaj ą fantazje i poczucie jedno ś ci z obiektami wewn ę trznymi, pozwalaj ą c

równocze ś nie osobie uzale ż nionej pozosta ć oboj ę tn ą na obiekty ś wiata

zewn ę trznego. Uzale ż nienie jest wi ę c schizoidaln ą i symbiotyczn ą form ą obrony.

S. C. Ekleberry zasugerowa ł , ż e marihuana „mo ż e by ć najbardziej

egosyntonicznym narkotykiem dla osób o schizoidalnym typie osobowo ś ci,

poniewa ż pozwala osi ą gn ąć stan oderwanej od rzeczywisto ś ci fantazji i dystansu

od innych, zapewnia bogatsze prze ż ycia wewn ę trzne ni ż te do ś wiadczane

normalnie i redukuje wewn ę trzne poczucie pustki i niedopasowania spo ł ecznego.

Równie ż alkohol, ł atwo dost ę pny i legalny, jest narkotykiem cz ę sto wybieranym

przez takie osoby. Niektóre osoby schizoidalne u ż ywaj ą zarówno marihuany, jak

i alkoholu i przewa ż nie nie widz ą sensu w zaprzestaniu tych praktyk. S ą równie ż

podatni na u ż ywanie tych substancji w odosobnieniu w celu uzyskania

silniejszych prze ż y ć wewn ę trznych.”

My ś li samobójcze mog ą by ć równie ż cz ę stym motywem wyst ę puj ą cym u osób

schizoidalnych, aczkolwiek rzadko s ą one realizowane. Osoby schizoidalne mog ą

pogr ąż a ć si ę w depresji, gdy wszystkie ich kontakty z wewn ę trznymi obiektami

zostan ą przerwane, ale tak d ł ugo jak d ł ugo istnieje jaka ś relacja lub cie ń jej

szansy, ryzyko samobójstwa pozostaje niewysokie. Sama idea samobójstwa stoi

w g łę bokiej sprzeczno ś ci ze schizoidalnymi mechanizmami obronnymi. Jak

zauwa ż y ł Klein: „Dla niektórych pacjentów schizoidalnych my ś li samobójcze

przyjmuj ą form ę ledwo zauwa ż anego, nik ł ego szmeru, szumu t ł a i rzadko kiedy

przebijaj ą si ę do poziomu ś wiadomo ś ci. Dla innych s ą wiecznie obecne,

stanowi ą c swego rodzaju emocjonalny miecz Damoklesa. W obu przypadkach

odczuwaj ą oni przejmuj ą c ą groz ę zwi ą zan ą z takimi my ś lami.”

Niektórzy psycholodzy twierdz ą , ż e definicja schizoidalnych zaburze ń

osobowo ś ci jest wadliwa ze wzgl ę du na konotacje kulturowe.

2.4 Leczenie

Osoby ze schizoidalnym typem osobowo ś ci rzadko poddaj ą si ę leczeniu swoich

zaburze ń. Jest to problem spotykany w wypadku wielu zaburze ń osobowo ś ci,

poniewa ż osoby o takich zaburzeniach rzadko postrzegaj ą swoje przypad ł o ś ci

jako uniemo ż liwiaj ą ce im normalne funkcjonowanie a swoja nietypow ą

percepcje i zachowania traktuj ą jako racjonalne i uzasadnione, co powstrzymuje

je od podj ę cia leczenia. Istnieje wi ę c niewiele danych pozwalaj ą cych oceni ć

skuteczno ść poszczególnych typów terapii w przypadku leczenia schizoidalnych

zaburze ń osobowo ś ci, ze wzgl ę du na rzadkie badanie takich osób w warunkach

klinicznych. Osoby, które zdecyduj ą si ę na leczenie s ą zazwyczaj poddawane

kuracji farmakologicznej i/lub psychoterapii.

Brak leków, które by ł yby skierowane bezpo ś rednio przeciw schizoidalnym

zaburzeniom osobowo ś ci, stosuje si ę jednak substancje farmakologiczne, które

mog ą zredukowa ć niektóre symptomy zaburze ń , jak równie ż pomagaj ą zwalczy ć

wspó ł wyst ę puj ą ce zaburzenia psychiczne. Niektóre objawy schizoidalnych

zaburze ń osobowo ś ci mog ą przypomina ć negatywne symptomy schizofrenii,

takie jak anhedonia, obni ż one odczuwanie emocji, czy bezsilno ść , a zaburzenia

schizoidalne s ą traktowane jako cz ęść „schizofrenicznego spektrum” zaburze ń ,

wraz z schizotypowymi i paranoicznymi zaburzeniami osobowo ś ci, i jako takie

mog ą by ć leczone niektórymi lekami stosowanymi w leczeniu schizofrenii.

Dawniej, niskie dawki atypowych leków przeciwpsychotycznych, takich jak

rysperydon lub olanzapina by ł y stosowane by znie ść spo ł eczne niedostosowanie

i obni ż one odczuwanie emocjonalne. Aczkolwiek ostatnie badania wskazuj ą na

nieskuteczno ść stosowania leków antypsychotycznych w leczeniu zaburze ń

osobowo ś ci. Z kolei nale żą cy do grupy podstawionych amfetamin, bupropion

mo ż e by ć z sukcesem u ż ywany do leczenia anhedonii Podobnie modafinil mo ż e

by ć efektywnie u ż ywany w leczeniu niektórych objawów schizofrenii, które

równie ż wyst ę puj ą w przypadku osób o schizoidalnym typie osobowo ś ci.

Lamotrygina, SSRI, TCA, inhibitory MAO i hydroksyzyna mog ą pomóc

zwalcza ć niektóre l ę ki spo ł eczne wyst ę puj ą ce niekiedy u pacjentów ze

schizoidalnym typem osobowo ś ci, aczkolwiek przewa ż nie osoby schizoidalne nie

przywi ą zuj ą wi ę kszej wagi do l ę ków spo ł ecznych. Ogólnie rzecz bior ą c, leczenie

farmakologiczne stosuje si ę u osób z zaburzeniami schizoidalnymi jedynie w

krótkich okresach wspó ł wyst ę powania zaburze ń psychicznych, np. depresji

W procesie leczenia cz ę sto u ż ywana jest wspomagaj ą ca psychoterapia,

skupiaj ą ca si ę na takich aspektach jak umiej ę tno ść radzenia sobie z w ł asnymi

problemami, poprawa zdolno ś ci i interakcji spo ł ecznych, komunikacja mi ę dzy

ludzka, czy te ż ocena w ł asnej warto ś ci. Osoby schizoidalne wykazuj ą tendencj ę

do niezauwa ż ania pewnych zaburze ń ich osobowo ś ci, które uniemo ż liwiaj ą im

odbieranie bod ź ców ze ś rodowiska i poprawne kszta ł towanie do ś wiadczenia

ż yciowego Sposób, w który odbieraj ą poszczególne wydarzenia podnosi jedynie

ich l ę k przed emocjonaln ą za ż y ł o ś ci ą i ogranicza ich w nawi ą zywaniu interakcji

z innymi lud ź mi. Ich pow ś ci ą gliwo ść ogranicza mo ż liwo ś ci udoskonalania

umiej ę tno ś ci spo ł ecznych i zachowa ń umo ż liwiaj ą cych efektywne nawi ą zywanie

relacji mi ę dzyludzkich. Grupy socjalizuj ą ce mog ą pomóc osobom o osobowo ś ci

schizoidalnej. Równie ż praktyki edukacyjne, w których osoby schizoidalne ucz ą

fa ł szywego „ja” i przypomnie ć sobie warunki i okoliczno ś ci, które doprowadzi ł y do ograniczenia jego indywidualnej wolno ś ci do odczuwania siebie w towarzystwie innych ludzi.

Ostatecznie “przypominanie uczu ć ” prowadzi pacjenta do zrozumienia, ż e w przesz ł o ś ci nie mia ł on, lub ona, mo ż liwo ś ci wyboru wyra ż ania i odczuwania siebie w kontakcie z innymi i w rzeczywisto ś ci by ł skazany na rozwini ę cie schizoidalnego stosunku do pozosta ł ych ludzi i ś wiata zewn ę trznego. Fa ł szywe „ja” by ł o najlepszym sposobem na osi ą gni ę cie uznania i aprobaty przez innych, niezb ę dnym do unikni ę cia depresji towarzysz ą cej poczuciu odrzucenia.

O ile celem terapii krótkoterminowych jest u ś wiadomienie pacjentom, ż e ich zachowanie odbiega od tego, co sami o nim s ą dz ą , o tyle celem terapii d ł ugoterminowych jest zrozumienie przez pacjentów kim naprawd ę s ą , jakie czynniki ich ukszta ł towa ł y i co zawieraj ą w sobie, jako istoty ludzkie. Celem strategii „uporania si ę ” nie jest nag ł e odkrycie przez pacjenta ukrytej w nim, w pe ł ni funkcjonalnej jednostki, a raczej proces powolnego uwalniania siebie z ogranicze ń narzuconych w przesz ł o ś ci na skutek l ę ku przed odrzuceniem oraz odkrycie potencja ł u do normalnego funkcjonowania spo ł ecznego. Jest to w istocie proces eksperymentowania ze spontanicznymi sytuacjami, które mog ą by ć do ś wiadczane w relacjach z innymi.

Uporanie si ę z wynik łą z odrzucenia depresj ą jest procesem skomplikowanym, d ł ugotrwa ł ym i wzbudzaj ą cym wewn ę trzne konflikty, który mo ż e by ć niezwykle bolesnym do ś wiadczeniem, ze wzgl ę du na to, co musi zosta ć przypomniane i odczute przez pacjenta. Proces ten zawiera elementy ż a ł oby i rozpaczy zwi ą zanych z utrat ą iluzji o wyobra ż onym „ja” pacjenta. Ż a ł oba jest równie ż odczuwana w zwi ą zku z utrat ą fa ł szywego „ja”, które pacjent skonstruowa ł w swoim umy ś le i z którym nauczy ł si ę ż y ć i negocjowa ć przez wi ę kszo ść swojego ż ycia. Demonta ż fa ł szywego „ja” wymaga od pacjenta porzucenia jedynego znanego sposobu wchodzenia w interakcje mi ę dzyludzkie. Pacjent musi równie ż zrozumie ć , ż e w celu wchodzenia w interakcje zbudowa ł fa ł szywy, obronny, a cz ę sto destruktywny obraz siebie.

Demonta ż fa ł szywego “ja” „pozostawia s ł abe prawdziwe “ja” z mo ż liwo ś ci ą rozwini ę cia jego rzeczywistego potencja ł u”. Uporanie si ę przynosi unikalne efekty, spo ś ród których najistotniejszym elementem jest rosn ą ce poczucie, ż e jednostka ma fundamentaln ą , wewn ę trzn ą potrzeb ę powinowactwa ze ś wiatem, któr ą mo ż na wyra ż a ć na wiele ró ż nych sposobów. „Jedynie pacjenci schizoidalni,” sugeruje Klein „którzy uporali si ę z depresj ą wynik łą z odrzucenia, zdaj ą sobie ostatecznie spraw ę , ż e potrzeba powinowactwa z rzeczywisto ś ci ą i ż yczenie takiego powinowactwa s ą integraln ą cz ęś ci ą struktury ich jestestwa, ż e s ą prawdziwie cz ęś ci ą tego, kim pacjenci s ą jako istoty ludzkie. To poczucie daje ostatecznie pacjentom schizoidalnym wra ż enie najpierwotniejszego sensu istnienia zwi ą zanego ogólnie z cz ł owiecze ń stwem, a w szczególno ś ci z relacjami poszczególnych ludzi ze sob ą. Dla pacjentów schizoidalnych, ten stopie ń pewno ś ci jest najbardziej wynagradzaj ą cym objawieniem, jakiego mog ą dozna ć i wydatnym nowym organizatorem do ś wiadczania siebie samego.”

3. Rokowania

Schizoidalne zaburzenie osobowo ś ci, podobnie jak inne zaburzenia tego typu, jest chroniczne i d ł ugotrwa ł e i nie nale ż y spodziewa ć si ę poprawy stanu osoby nim dotkni ę tej bez odpowiedniego leczenia. Schizoidalne zaburzenia osobowo ś ci jest stosunkowo s ł abo zbadane i rzadko spotykane w warunkach klinicznych. Ze wzgl ę du na nieliczne przypadki leczone

klinicznie, efektywno ść psychoterapii i leczenia farmakologicznego wci ąż pozostaje niepewna i wymagane s ą dalsze badania by empirycznie i systematyczne przetestowa ć skuteczno ść poszczególnych metod.

4. Historia bada ń

Termin „schizoidalny” zosta ł wprowadzony w 1908 roku przez Eugena Bleulera by opisa ć ludzk ą sk ł onno ść do kierowania uwagi bardziej w stron ę ś wiata wewn ę trznego ni ż zewn ę trznego. Idea ta by ł a bliska poj ę ciu introwersji, i podobnie pocz ą tkowo nie by ł a u ż ywana do okre ś lenia stanu patologiczny. Bleuler nazwa ł przesadne wyolbrzymienie tej sk ł onno ś ci „osobowo ś ci ą schizoidaln ą ”.

Badania nad osobowo ś ciami schizoidalnymi rozwijaj ą si ę w dwóch g ł ównych kierunkach. Szko ł a psychiatrii opisowej skupia si ę na zewn ę trznie obserwowalnych i opisywalnych symptomach zachowawczych i najlepiej podsumowana jest w podej ś ciu zastosowanym w DSM-IV. Szko ł a psychiatrii dynamicznej w wi ę kszym stopniu bada ukryte i pod ś wiadome motywy dzia ł a ń oraz struktur ę charakteru i stanowi rozwini ę cie klasycznej psychoanalizy.

Uj ę cie opisowe zosta ł o zapocz ą tkowane przez prac ę Ernsta Kretschmera z 1925 roku, w której wyró ż ni ł on trzy podstawowe grupy cech obserwowanych w zachowaniach schizoidalnych:

1. nietowarzysko ść , spokój, zachowywanie rezerwy, powag ę , ekscentryczno ść
2. nie ś mia ł o ść , wstydliwo ść uczu ć , wra ż liwo ść , nerwowo ść , poci ą g do przyrody i ksi ąż ek
3. uleg ł o ść , uprzejmo ść , szczero ść , oboj ę tno ść , ch ł ód emocjonalny

Ta charakterystyka by ł a prekursorem podzia ł u osobowo ś ci schizoidalnych zaproponowanego w DSM-IV, aczkolwiek sam Kretschmer nie wyró ż nia ł trzech osobnych typów osobowo ś ci schizoidalnych, uwa ż a ł raczej, ż e wszystkie one wspó ł wyst ę puj ą równocze ś nie, cho ć nasilone w ró ż nym stopniu, u poszczególnych pacjentów. Wed ł ug Kretschmera wi ę kszo ść osób schizoidalnych nie jest nadwra ż liwa lub zimna emocjonalnie, a wykazuje oba te stany „równocze ś nie” jedynie w ró ż nych proporcjach, z tendencj ą do zmiany podej ś cia w zale ż no ś ci od okoliczno ś ci

Podej ś cie szko ł y psychiatrii dynamicznej si ę ga obserwacji Eugena Bleulera, który zauwa ż y ł , ż e osoba schizoidalna i patologie schizoidalne nie mog ą by ć widziane w oderwaniu od siebie. Nowatorska praca W. R. D. Fairbairna o osobowo ś ci schizoidalnej, która sta ł a si ę podstaw ą dla wspó ł czesnego stanu wiedzy o tym fenomenie, ukaza ł a si ę w 1940 roku. Fairbairn rozró ż ni ł w niej cztery zasadnicze motywy schizoidalne:

1. potrzeb ę utrzymywania dystansu w relacjach mi ę dzyludzkich za wszelk ą cen ę ;
2. zdolno ść do uaktywniania instynktów samozachowawczych;
3. wszechobecne napi ę cie mi ę dzy na ł adowan ą l ę kiem potrzeb ą przywi ą zania a obronn ą potrzeb ą zachowania dystansu, które objawia si ę w obserwowanym zoboj ę tnieniu;
4. przedk ł adanie i przecenianie ś wiata wewn ę trznego nad zewn ę trzny.

Alicja Ś widerska Temat:Typy osobowo ś ci : Typ Schizoidalny (samotnicy)

1.Literatura podmiotu:

• Wikipedia:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Osobowo%C5%9B%C4%87_schizoidalna

2.Ramowy Plan Wypowiedzi:

• 2.1.Objawy
  • Ukryte jednostki schizoidalne
• Osobowość schizoidalna a unikający styl przywiązania
• Seksualność ludzi z osobowością schizoidalna
• 2.2Przyczyny
• 2.3 Diagnoza
• Kryteria diagnostyczne ICD-
• Kryteria diagnostyczne DSM-IV
• Podtypy wg Millona
• Diagnoza dynamiczna
• Kryteria Guntripa
• Introwertyzm
• Wycofanie
• Narcyzm
• Samowystarczalność

• Poczucie wyższości
• Spłaszczenie uczuciowości
• Samotność
• Depersonalizacja
• Regresja
• Profil fenomenologiczny według Salmana Akhtara
• Diagnoza różnicująca
• 2.4 Leczenie
• Terapia psychodynamiczna
• Terapia krótkoterminowa . Terapia długoterminowa
• 3.Rokowania
• 4.Historia badań
• 5..Materiały pomocnicze
• kartka- tłumaczenie pojęć