Pobierz Podstawy wychowania fizycznego i więcej Notatki w PDF z Wychowanie fizyczne i motoryka tylko na Docsity!
Podstawy wychowania fizycznego
Temat: kultura fizyczna i jej rozumienie
-“Bezruch jest chorobą, ruch jest powrotem do zdrowia”-
Definicja zdrowia według WHO → zdrowie jest pełnią dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylkobrakiem choroby i niedomagania
GRAF - ZDROWIE
-Ruch jest w stanie zastąpić prawie każdy lek, ale wszystkie leki razem wzięte nie zastąpią ruchu-
Wytyczne WHO dotyczące aktywności fizycznej i siedzącego trybu życia
Zalecenia WHO dotyczące aktywności fizycznej Dzieci i młodzież ( 5-17 lat) czas trwania 60 min dziennie intensywność - aktywność o umiarkowanej lub dużej intensywności aerobowej - ćwiczenia aerobowe o dużej intensywności a takżewspomagające powinny być wykonywane co najmniej 3 dni w tygodniu Dorośli (18-64 lat) czas trwania 150 - 300 minut. 75-150 minut intensywność - 150-300 minut tygodniowo o umiarkowanej intensywności lub 75-150 minut o dużej intensywności. - ćwiczenia aerobowe odużej intensywności, a także wspomagające powinny być 2 razy lub więcej w tygodniu Osoby starsze (od 65 lat) częstotliwość 3 lub więcej dni w tygodniu intensywność - wieloskładnikowe ćwiczenia fizyczne, ukierunkowane na ćwiczenia wzmacniające i równoważne z umiarkowaną lub większąintensywnością
-Żaden obywatel nie ma prawa do bycia ignorantem w sprawach kultury fizycznej. Cóż za hańbą jest dla człowieka zestarzeć się bez ujrzenia jak piękne i silne może być jego ciało -
Kultura fizyczna
formy kultury fizycznej wychowanie fizyczne sport reakcja ruchowa turystyka rehabilitacja ruchowa -Miarą mistrzostwa pedagogicznego nauczyciela wychowania fizycznego jest umiejętność stwarzania takich sytuacji w których każdy uczeń, niezależnie od uzdolnień i sprawności fizycznej, ma okazję do przeżywania sukcesu - Wychowanie fizyczne → zdrowie → kultura fizyczna → aktywność fizyczna
Kultura fizyczna i jej rozumienie
Pojęcie kultury fizycznej wg. Demela → kultury fizycznej nie należy szukać na stadionach, boiskach, kortach czy pływalniach, ale w samym sobie, we własnym trybie życia, swoich nawykach oraz przekonaniach.
Kultura fizyczna → to wyraz określonej postawy wobec własnego ciała, świadoma i aktywna troska o rozwój, sprawność i zdrowie, to umiejętność organizowania i
Maciej Demel → polski pedagog, lekarz, profesor nauk o kulturze fizycznej specjalista w zakresie teorii wychowania fizycznego i pedagogiki zdrowia
sprawdzania czasu z największym pożytkiem dla zdrowia fizycznego i psychicznego Formy uczestnictwa w kulturze fizycznej: wychowanie fizyczne → sport → rekreacja ruchowa → turystyka → rehabilitacja ruchowa
Treści wychowania fizycznego zawierają się w 3 kręgach
1. ABC
2. FMS
3. WYZ
Krąg
- Krąg najwęższy (ABC) obejmuje wychowanie fizyczne jako przedmiot nauczania. W zajęciach uczestniczą wszyscy uczniowie bez względu na sprawność fizyczną czy też uzdolnienia ruchowe. lekcje wf mają swoje cele: poznawcze kształcące wychowawcze polega na nauce i kształtowaniu abecadła ruchowego (ćwiczeń gimnastycznych, gier sportowych, zabaw ruchowych, ćwiczeń o charakterze porządkowym oraz ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych
- krąg pośredni (FMS) realizację zapewnia całe grono pedagogiczne wspierane przez szkolną służbę zdrowia, należą do niego wszelkie przejawy troski o prawidłowy rozwój wychowanków krąg obejmuje: ćwiczenia śródlekcyjne → tzw. mikropauzy i racjonalna organizacja przerw międzylekcyjnych czuwanie nad prawidłową postawą ciała uczniów na zajęciach rozwijanie zainteresowań uczniów kulturą fizyczną, postaciami sławnych sportowców, ideą olimpijską relaks → trening metodą aktywnego wypoczynku poprzez rozluźnienie mięśniowe oraz zmniejszenie do minimum aktywności myślowej (techniki relaksacyjne rzadko jednak są praktykowane w szkołach)
- krąg najszerszy (WYZ) obejmuje typowe dla wychowania fizycznego instytucje i formy pracy pozalekcyjnej oraz pozaszkolnej, które wzbogacają zakres oddziaływań fizyczno-wychowawczych w tym kręgu znajduje się działalność: szkolnego związku sportowego szkolnych oraz międzyszkolnych klubów sportowych zrzeszających uczniów uzdolnionych sportowo, uczestniczących w systemie współzawodnictwa sportowego (kółka, sks, uks-y itp) pozaszkolne kluby sportowe klasy i szkoły sportowe pozalekcyjne zajęcia korekcyjno-kompensacyjne wszelkie formy rekreacji
Pojęcie rekreacji fizycznej
Rekreacja fizyczna poprodukcyjnym), której przypisuje się szczególne walory profilaktyczne, a której celem jest odnowa sił, podtrzymywanie i^ jest to forma uczestnictwa w kulturze fizycznej,^ osób^ dorosłych^ (w^ wieku^ produkcyjnym i pomnażanie zdrowia, sprawności fizycznej oraz urody.
System celów specyficznych w wychowaniu fizycznym: cel naczelny, cele kierunkowe (wychowawcze), cele instrumentalne (kształcenia), cele etapowe, cele
Cel naczelny
Cel naczelny → to kształtowanie postaw wobec kultury fizycznej, której przejawem u każdego człowieka będzie dążenie do utrzymania przez całe życie wysokiej sprawności fizycznej oraz zdrowia.
Cele kierunkowe (wychowawcze)
Dotyczącą kształtowania trwałych dyspozycji osobowościowych wobec własnego ciała, sprawności fizycznej, zdrowia i różnych form aktywności ruchowej. Cele kierunkowe dotyczą rodzajów dyspozycji osobowo- życiowych, które należy ukształtować w trakcie nauki w szkole. Dyspozycje te dotyczą odpowiedniej postawy wobec pewnych wartości kultury fizycznej tj.: wszechstronny rozwój organizmu, korygowanie wad postawy oraz przekazywanie uczniom podstawowych wiadomości i umiejętności umożliwiających samokontrolę, samoocenę oraz samodzielne podejmowanie działań w celu doskonalenia funkcjonowania organizmu, rozwijanie (wpływ) sprawności kondycyjnej i koordynacyjnej oraz dostarczenie uczniom wiadomości i umiejętności umożliwiających samokontrolę, samoocenę i samodzielne podejmowanie zadań w tym zakresie, wykształcenie umiejętności ruchowych przydatnych w aktywności zdrowotnej, utylitarnej, rekreacyjnej i sportowej, wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności umożliwiające bezpieczną organizację zajęć ruchowych, w różnych warunkach środowiskowych, indywidualnie, w grupie rówieśniczej oraz w rodzinie, ukształtowanie postawy świadomego i permanentnego uczestnictwa uczniów różnych formach aktywności sportowo- rekreacyjnej w czasie nauki szkolnej oraz po jej zakończeniu dla zachowania zdrowia fizycznego i psychicznego.
Cele instrumentalne (kształcenia)
Cele instrumentalne (kształcenia) – obejmują główne dyspozycje instrumentalne, czyli sprawność, wiedzę, nawyki, umiejętności, inteligencję i uzdolnienia. Wyróżniamy następujące cele w zakresie kształcenia: w zakresie sprawności, w zakresie wiadomości, w zakresie umiejętności, w zakresie nawyków, w zakresie inteligencji i uzdolnień.
Cele etapowe
Określone przez kryteria rozwojowe (wiek) człowieka, podzielone na poszczególne etapy rozwojowe człowieka.
- W okresach rozwoju osobniczego: w okresie życia płodowego, w okresie noworodkowym, w okresie niemowlęcym, w okresie poniemowlęcym, w okresie przedszkolnym, w okresie szkolnym, w okresie produkcyjnym, w okresie starczym.
Cele wychowania w kulturze fizycznej w (okresie szkolnym)
- cele w podokresach szkolnych cele w klasach 1- cele w klasach 4- cele w szkole średniej
- cele wychowania w poszczególnych klasach wg. planu opracowanego przez nauczyciela
Cele operacyjne
- Kształcenia umiejętności w sferze kultury UMIEJĘTNOŚCI - („uczeń potrafi”).
- Opanowania przez uczniów wiedzy z zakresu kultury fizycznej. WIADOMOŚCI - („uczeń wie”).
- Kształtowania sprawności MOTORYCZNOŚĆ - („uczeń wzmacnia”).
- Wychowania ogólnego i specyficznego KSZTAŁTOWANIE POSTAW - („uczeń rozumie”).
Temat: Aktywność fizyczna
👟 Aktywność ruchowa, jako niezbędny warunek rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Aktywnośćfizyczna, jako podstawowa forma zachowań zdrowotnych. Wpływ aktywności fizycznej na zdrowie, terapeutyczna rola aktywności fizycznej. Aktywność fizyczna, jako forma przeciwdziałania zagrożeniom zdrowia i złym wpływom środowiska. Ruch w dziecięcym obrazie zdrowia.
Aktywność ruchowa to zjawisko towarzyszące człowiekowi od pierwszych chwil życia. Łączy się ona ze wszelkimi jego poczynaniami – świadomymi i nieświadomymi. AKTYWNO ŚĆ FIZYCZNA to ruch, który możemy także nazwać ćwiczeniami ruchowymi, podejściem ruchowym, itd..… RUCH jest synonimem motoryczności…, a dzieci od najmłodszych lat realizują naukę (edukację) motoryczną. Ćwiczenia ruchowe w ramach wychowania fizycznego, rekreacji fizycznej z uczniami powinny być ćwiczeniami funkcjonalnymi. No dobrze, kiedy więc aktywność fizyczna staje się funkcjonalna? Odpowiedź jest całkiem prosta i możemy ją sprowadzić do trzech punktów:
- Kiedy prowadzi do naturalnego przystosowania ciała.
- Kiedy gwarantuje transfer na sprawność fizyczną.
- Kiedy promuje zrównoważony rozwój
Nauka motoryczna
Nauka motoryczna jest zjawiskiem dotyczącym człowieka jako całości. Pierwotne funkcje motoruchowe pojawiają się już na etapie życia prenatalnego i postnatalnego oraz pełnią funkcje przygotowawcze dla późniejszej ortogradacji postawy ciała.
Kinezjologia rozwojowa
Noworodki manifestują pierwotną, czyli uwarunkowaną genetycznie i odruchowo ruchliwość, którą określamy jako refleksolokomocja (odruchowe poruszanie się). Ruchy dla nich typowe to: przetaczanie, pełzanie, a później także — czworakowanie i raczkowanie od 1 roku życia w kołyszący się na boki, jeszcze nie w pełni ustabilizowany chód, będący dowodem postępującej naturalnym tokiem nauki motorycznej. Etapy rozwojowe (postnatalne): noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, dzieciństwa, dojrzewania, dorosłości,
Ćwiczenia fundamentalne (FMS)
Fundamentalne umiejętności ruchowe (ang. Fudnamental Motor Skills, FMS) to "cegiełki" sprawności podstawowej potrzebne do codziennego funkcjonowania. Literatura jest zgodna z poglądem, że kompetencja w ich zakresie czyni daną osobę sprawną fizycznie. Warto zapamiętać, że skrót FMS nie dotyczy amerykańskiego systemu oceny funkcjonalnej FMS™ (z indeksem znaku zastrzeżonego) — obie nazwy funkcjonują w piśmiennictwie co może być źródłem pomyłek. FMS to potocznie kanon ćwiczeń najbardziej rozpowszechnionych w praktyce współczesnego trenera, tj. przysiad, wykrok czy pompka, będących jednocześnie ćwiczeniami wzorcowymi, które stosuje się w celu obrazowania ruchowego (ang. Movement Screen). Omówiony na poprzednich slajdach aspekt biologiczny , który dzieli układ danego organizmu na funkcje (1) lokomocyjne i (2) motoryczne (lokomotywne) wzbogaca nasze spojrzenie na FMS-y o następujący podział: Wzorce pierwszorzędne — głównie zdolności lokomocyjne, o charakterystyce skrętnej (rotacyjnej) całego ciała, bez których nie jest możliwa przeżywalność i wygrana w większości dyscyplin Wzorce drugorzędne — głównie zdolności tranzycyjne w relacji podłoże- stanie, które wyrażają się w ćwiczeniach wstawania z podłoża, trójzgięcia, pochylenia tułowia, wydłużonego kroku, równowagi jednonóż, skrętu tułowia, podstawowych funkcji oddechowych, czy w uproszczeniu — wzorców Push- Pull Patterns (pchania i ciągnięcia). Popularne w świecie zajęć ruchowych i treningu FMS-y to bardziej specyficzne dla codziennej funkcji umiejętności podstawowe, będące przykładem ruchów, które nie są jeszcze sekwencyjnymi i złożonymi wzorcami ruchowymi. Weźmy za przykład przysiad — jest istotnym i wysoko powtarzalnym ruchem zawierającym w sobie właściwie tylko dwa skille jakimi jest (1) trójzgięcie kończyn dolnych i (2) optymalne pochylenie tułowia. FMS-y tworzą pozornie największy wers alfabetu ruchowego ze względu na swoje przenoszenie na czynności życia codziennego
LOKOMOCJA - pierwszorzędne PIERWOTNE WZORCE RUCHOWE - drugorzędne Chód, truch, sprint Wykrok (Lunge Pattern) Wzorce zwinności i zmiany kierunku (Change of Direction, COD). Skręt tułowia (Twist Pattern) Przysiad (Squat Pattern) Pochylenie tułowia (Bend Pattern) Pchanie ramion (Pull Pattern) Ciągnięcie ramion (Pull Pattern) Wzorzec oddychania
Specyfikacja (WZY)
Wiersz ostatni obejmuje złożone umiejętności specjalne, typowe dla wszystkich sztuk performatywnych tj. sport, taniec, aktorstwo, muzyka itd. W wierszu tym znajduje się rzeczywisty sprawdzian naszej praktyki wykonanej na etapie (1) pierwotnym i (2) fundamentalnym. Owa "próba występu" to zewnętrzny "performance", na który się przygotowujemy — jest nim zarówno sportowa jak i codzienna rywalizacja. Warto pamiętać, że każda osoba jest atletą w swoim środowisku życia. Wyzwaniem może być mecz piłkarski, koncert chopinowski, wycieczka w góry czy nawet, dla niektórych — wstanie z łóżka.
Od A do Z
CZĘŚĆ ALFABETU
WZORCE RUCHU PRZYKŁADY ZACHOWAŃ FUNKCJA (TRANSFER)
ABC
WZORCE PIERWOTNE
Przełykanie, oddychanie, przetaczanie, elongacja, sięganie, stabilizacja głęboka itd.
Witalna (życiotwórcza) i warunkująca ruch zewnętrzny - proksymalna stabilność.
FMS
WZORCE FUNDAMENTALNE
Przysiad, pochylenie tułowia, wykrok, podpór przodem, pompka, chód, bieganie itd.
Podstawowa funkcja motoryczno- lokomocyjna - dystalna mobilność (często pojedyncze umiejętności).
CZĘŚĆ ALFABETU
WZORCE RUCHU PRZYKŁADY ZACHOWAŃ FUNKCJA (TRANSFER)
WYZ
WZORCE SPECJALNE Zmiana kierunku, rzucanie, uderzanie,gra na pianinie itd.
Zaawansowana funkcja performatywna - dystalna mobilność (złożone umiejętności). Podsumowanie konceptu alfabetu ruchowego z przykładami ruchów oraz opisem pierwszej zasady ruchu , która brzmi - "proksymalna stabilność dla dystalnej mobilności" lub "najpierw stabilność, później mobilność". Złożony i wysoko-specyficzny ruch człowieka wymaga podstawowej kompetencji w obrębie: zachowań pierwotnych — tworzących życie oraz wewnętrznej integralności układu oraz fundamentalnych — tworzących "wyjściową motoryczną bazę" dla sprawności
Czynniki mające wpływ na aktywność fizyczną
GRAF
Cel człowieka → aktywność fizyczna = sprawność fizyczna = zdrowie
Sprawność fizyczna powinna być jednym z najważniejszych standardów zajęć ruchowych — najwyższą wartością w modelu pracy każdego nauczyciela. Sprawność fizyczna – to umiejętność efektywnego spożytkowania własnego potencjału ruchowego. Świadczy o niej stopień wykorzystania osobniczych dyspozycji (w znaczeniu zaradności ruchowej) (Przewęda, Dobosz, 2003). Pojęcie sprawności fizycznej należy wiązać z: zasobem opanowanych ćwiczeń ruchowych, poziomem wydolności wszystkich narządów i układów, zdolnościami motorycznymi (siłowe, szybkościowe, wytrzymałościowe, koordynacyjne), aktywnym stylem życia, komponentem kulturowym (Osiński, 2000).
Sprawność fizyczna w dwóch obszarach
W zależności od celów podejmowania aktywności fizycznej wyróżnia się sprawność fizyczną (ang. physical fitness) w obszarze: zdrowia: Health-Related Fitness (H-RF), osiągnięć motorycznych: Motor-Performance-Related Fitness (M-FP).
Koncepcja sprawności zorientowanej na zdrowie (H-RF – Health-Related Fitness)
Komponenty i czynniki w ramach koncepcji „health-related fitness” wg Boucharda i Sheparda (Osiński 2003) to: 1. Komponenty morfologiczne: stosunek masy ciała do wysokości, skład ciała, tkanka tłuszczowa i jej dystrybucja, otyłość brzuszna, wisceralna, gęstość tkanki kostnej, gibkość
- Komponenty mięśniowe moc, siła, wytrzymałość.
Komponenty i czynniki zgodne z koncepcją „health-related fitness” wg Skinner i Oja (Osiński 2003) to:
- Komponenty morfologiczne skład ciała,
ZALECENIA WHO DOTYCZĄCE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ co najmniej 3 dni w tygodniu.
Najważniejsze rekomendacje WHO dotyczące aktywność fizycznej
- Aktywność fizyczna jest dobra dla serca, całego ciała i umysłu.
- Każda aktywność fizyczna jest lepsza niż żadna, a im jej więcej, tym
- Liczy się każda aktywność
- Wzmacnianie mięśni przynosi korzyść każdemu.
- Nadmiernie siedzący tryb życia może być
- Zwiększenie aktywności fizycznej i ograniczenie czasu spędzonego w pozycji siedzącej może przynieść korzyści każdemu.
Wytyczne WHO dotyczące aktywności fizycznej i siedzącego trybu życia
ZALECENIA WHO DOTYCZĄCE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ Dzieci i młodzież (5 – 17 lat) Czas trwania 6o minut dziennie
Intensywność
Aktywności o umiarkowanej lub dużej intensywności aerobowej. Ćwiczenia aerobowe o dużej intensywności, a także wzmacniające powinny być wykonywane co najmniej 3 dni w tygodniu. ZALECENIA WHO DOTYCZĄCE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ Dzieci i młodzież (5 – 17 lat) Czas trwania 6o minut dziennie Intensywność
Aktywności o umiarkowanej lub dużej intensywności aerobowej. Ćwiczenia aerobowe o dużej intensywności, a także wzmacniające powinny być wykonywane co najmniej 3 dni w tygodniu.
Składowe obciążenia ze względu na strefy (źródła) zabezpieczenia energetycznego
ZAKRES INTENSYWNOŚCI
T1 – Zakres 1 – ćwiczenia wykonywane z intensywnością bardzo małą i małą, charakteryzujące się HR nie przekraczającym po pracy 130-140 ud./min. T2 – Zakres 2 – ćwiczenia z intensywnością umiarkowaną i dużą, HR bezpośrednio po pracy 160-180 ud./min; czas trwania serii pojedynczych wysiłków zazwyczaj powyżej 300 s; poziom zakwaszenia 2-4 mmol/l. T3 – Zakres 3 – praca z intensywnością dużą i submaksymalną, HR bezpośrednio po wysiłku powyżej 180 ud./min; czas trwania serii pojedynczych wysiłków do 300 s; poziom zakwaszenia 4-6 mmol/l. T4 – Zakres 4 – wykonywanie ćwiczeń z intensywnością submaksymalną i zbliżoną do maksymalnej; HR bezpośrednio po pracy większa niż 190 ud./min; czas trwania pojedynczych wysiłków 20-120 s; poziom zakwaszenia powyżej 6 mmol/l. T5 – Zakres 5 – ćwiczenia z intensywnością zbliżoną do maksymalnej i maksymalną; HR bezpośrednio po pracy 130-180 ud./min; czas trwania pojedynczych wysiłków nie przekracza 20 s, czas każdego powtórzenia w odniesieniu do maksymalnych możliwości powinien być głównym kryterium intensywności wysiłku w tej strefie. T6 – Zakres (6) (dodatkowo) – ćwiczenia nasilające przemiany anaboliczne.
ZALECENIA WHO DOTYCZĄCE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ Dzieci i młodzież (5 – 17 lat) Czas trwania 6o minut dziennie
Intensywność
Aktywności o umiarkowanej lub dużej intensywności aerobowej. Ćwiczenia aerobowe o dużej intensywności, a także wzmacniające powinny być wykonywane co najmniej 3 dni w tygodniu.
Piramida aktywności fizycznej dla dzieci i
młodzieży
DODATEK
Trening siłowy u dzieci i młodzieży – fakty na podstawie systematycznego przeglądu piśmiennictwa
- Wstęp – rozwój siły mięśniowej, poziom aktywności fizycznej wśród dzieci i nastolatków
- Wnioski i key points Co wiemy z tego badania? Poziom sprawności fizycznej u dzieci z UK spada od 2008 r. Spadek sprawności fizycznej jest powiązany ze spadkiem siły mięśniowej. Ale czy tylko u dzieci z UK? Prof. Faigenbaum podsumowuje aktualny stan wiedzy: dynapenia (utrata siły mm. nie spowodowana ch. neurologicznymi i/lub mięśniowymi), obserwowana dotychczas w populacji osób w podeszłym wieku, dziś obserwowana jest u dzieci!!! Nadzorowany, prowadzony przez wyedukowanych nauczycieli, progresywny trening oporowy może zapobiec rozprzestrzenianiu się dynapenii wśród dzieci na świecie.
Temat: Lekcja wychowania fizycznego
Co wchodzi w skład prakseologicznego łańcucha skutecznego działania?
Za konieczne składniki (ogniwa) cyklu organizacyjnego (inaczej: cyklu działania zorganizowanego), podejmowanego przez wychowawcę fizycznego, należy przyjąć:
- Uświadomienie
- Diagnozę (rozpoznanie - wykrywanie potrzeb).
- Prognozę (przewidywanie - generowanie motywacji).
- Programowanie (planowanie).
- Realizację (wykonawstwo).
- Ocenę wyników (ewaluacja).
Lekcja wychowania fizycznego
BUDOWA LEKCJI zależy od: celów operacyjnych zajęć. Dotyczą konkretnych działań programowych (konkretne cele stawiane na poszczególnych lekcjach wychowania fizycznego)
ZASADY BUDOWY LEKCJI
- Zasada WSZECHSTRONNOŚCI.
- Zasada ZMIENNOŚCI
- Zasada STOPNIOWEGO NATĘŻENIA WYSIŁKU W
Budowa i organizacja lekcji wychowania fizycznego wg Strzyżewskiego
CZĘŚĆ ZAJĘĆ TOK LEKCJI ZAKRES TREŚCI
WSTĘPNA (10 – 15 minut)
- Zorganizowanie grupy i sprawdzenie gotowości do zajęć
- Motywacja do udziału w lekcji 3. Rozgrzewka, psychomotoryka, profilaktyka.
1.Zbiórka w miejscu i w ruchu. 2.Różne sposoby powitania. 3.Sprawdzenie obecności i gotowości uczniów do zajęć.
- Podanie tematu lekcji.
- Podanie informacji na temat wartości kultury fizycznej i jej elementów.
- Wywołanie pogodnego nastroju i atmosfery efektywności pracy.
- Zadania ruchowe wykonywane pojedynczo, w dwójkach, trójkach, z przyborami i bez przyborów, z wykorzystaniem sprzętu standardowego i nie standardowego (ławeczki gmin., piłki, kamienie, zużyte opony, dętki itp.).
- Zadania problemowe. 3.Zabawy i gry ruchowe.
GŁÓWNA (25 – 30 minut)
- Kształtowanie umiejętności, doskonalenie sprawności i rozwijanie zdolności twórczych.
1.Kształtowanie cech sprawności motorycznej. 2.Nauka techniki taktyk sportowych.
- Nauka i stosowanie zabaw, gier, ćwiczeń i sportów rekreacyjno- konwencjonalnych i niekonwencjonalnych.
- Rozwiązywanie zadań problemowych.
- Stosowanie celowych zabiegów hartujących uczniów pod względem fizycznym i psychicznym.
- Kształcenie uczniów pod względem współpracy, samoochrony i ochrony współćwiczących.
- Stwarzanie warunków do samosterowania rozwojem fizycznym, motorycznym i osobowościowym, a także rekreacją własną i w zespole rówieśniczym lub rodzinie.
KOŃCOWA (3 – 5 minut)
- Uspokojenie organizmu.
- Czynności organizacyjne i wychowawcze.
- Nastawienie uczniów do wykonywania samodzielnych zadań ruchowych w czasie pozalekcyjnym.
1.Łatwe ćwiczenia korektywne i przyśpieszające wypoczynek.
- Uporządkowanie obiektu.
- Podsumowanie wychowawczo-dydaktyczne.
- Zalecenia i instrukcje odnośnie do samodzielnego usprawniania się i kształcenia w zakresie kultury fizycznej.
- Przekazywanie sugestii organizacyjnych związanych z działalnością własną uczniów.
TOK LEKCJI
Logicznie opracowany schemat, który orientacyjnie wskazuje N jak należy dobierać materiał ćwiczebny aby jak najwszechstronniej oddziaływać na organizm U, wskazuje również na kolejność ćwiczeń, zabaw i gier ruchowych dla uzyskania racjonalnego przebiegu krzywej fizjologicznej natężenia wysiłku fizycznego. Wg Kalinowski Adam Tok lekcyjny orientacyjnie wskazuje, jak należy dobierać materiał ćwiczebny, by zapewnić możliwie jak najwszechstronniejsze oddziaływanie na ustrój ćwiczącego. Wg Janina Kutzner Dla ułatwienia przestrzegania zasad budowy lekcji skonstruowano tok lekcyjny, który pozwala na określenie ram lekcji i ma orientacyjne znaczenie dla prawidłowej budowy jednostki. Wg Ludwik Denisiuk Tok lekcyjny są to ogólne wytyczne podane w formie przejrzystego schematu (złożonego z 3 części) Wg Stanisław Strzyżewski Tok lekcyjny jest ciągiem określonych zadań pedagogicznych. Zadania pedagogiczne, które tworzą tok lekcyjny (wg Strzyżewski) to: zorganizowanie grupy i sprawdzenie gotowości do zajęć,
motywacja do udziału w zajęciach, rozgrzewka, rozwój psychomotoryki i zadania korektywne, kształtowanie umiejętności i doskonalenie sprawności w różnych zakresach, uspokojenie fizjologiczne i emocjonalne organizmu, czynności organizacyjne i wychowawcze związane z zakończeniem lekcji, nastawienie ucznia do samodzielnych zadań na polu
Struktura lekcji 45-minutowej
- CZĘŚĆ WSTĘPNA (10 – 15 minut)
- CZĘŚĆ GŁÓWNA (25 – 30 minut)
- CZĘŚĆ KOŃCOWA (3 – 5 minut)
Część wstępna
część 1 tok lekcji zakres czynności wstępna 1.sprawdzenie gotowości do zajęć.^ Zorganizowanie grupy i 1.Zbiórka w miejscu i w ruchu 2.Różne sposoby powitania3.Sprawdzenie obecności i gotowości uczniów do zajęć
WSTĘPNA 2. Motywacja do udziału w lekcji.
- Podanie tematu lekcji
- Podanie informacji na temat wartości kultury fizycznej i jej elementów
- Wywołanie pogodnego nastroju i atmosfery efektywności pracy
wstępna 3. Rozgrzewka,psychomotoryka, profilaktyka.
- Zadania ruchowe wykonywane pojedynczo, w dwójkach, trójkach, z przyborami i bez przyborów, z wykorzystaniem sprzętu standardowego i nie standardowego (ławeczki gmin., piłki, kamienie, zużyte opony, dętki itp.)
- Zadania problemowe 3.Zabawy i gry ruchowe
Ćwiczenia kształtujące w różnych typach lekcji
GIMNASTYKA
- Ramion
- Nóg
- Tułowia Płaszczyzna strzałkowa Płaszczyzna czołowa Płaszczyzna poprzeczna Płaszczyzna złożona
- Podskoki
- Ćwiczenia równowagi bez przyrządów
LEKKOATLETYKA
- Ramion
- Nóg
- Ramion i nóg łącznie
- Tułowia Płaszczyzna strzałkowa Płaszczyzna czołowa Płaszczyzna poprzeczna Płaszczyzna złożona
- Przebieżki
Ćwiczenia kształtujące w różnych typach lekcji
SPORTOWE GRY ZESPOŁOWE
- Ramion
- Nóg
- Tułowia Płaszczyzna strzałkowa Płaszczyzna czołowa Płaszczyzna poprzeczna Płaszczyzna złożona
GRY I ZABAWY
- Ramion
- Nóg
- Tułowia Płaszczyzna strzałkowa Płaszczyzna czołowa Płaszczyzna poprzeczna Płaszczyzna złożona
doskonalenie kontroli i oceny własnego rozwoju sterowanie własnym rozwojem fizycznym,
PORÓWNANIE DWÓCH TOKÓW LEKCYJNYCH [CZ.KOŃCOWA]
STANISŁAW STRZYŻEWSKI
Część końcowa CZAS TRWANIA (3 do 5 minut) uspokojenie organizmu czynności organizacyjne i wychowawcze związane z zakończeniem lekcji zachęcanie uczniów do wykonywania samodzielnych zadań ruchowych w czasie pozalekcyjnym
MICHAŁ BRONIKOWSKI
Część końcowa CZAS TRWANIA (3 do 5 minut) następuje uspokojenie organizmu dzieci, korekta postawy ciała, omówienie i podsumowanie zadań lekcji, pokaz zadania głównego wykonanego przez uczniów, czynności organizacyjno – porządkowe (zbiórka, pożegnanie)
Struktura lekcji 90-minutowej
W takiej lekcji możemy wyodrębnić pięć części: Pierwszą- wstępną, która spełnia takie zadania, jak w każdej lekcji, jest ona jednak bardziej rozbudowana niż podczas zajęć 45-minutowych. Czas trwania do 20 minut. Drugą - w której realizujemy zadania głównej części dowolnego typu i rodzaju Czas trwania od 20 do 25 minut. Trzecią-w której zakładamy spadek wysiłku dzięki przerwie lub zmianom przyborów, przyrządów i sprzętu do ćwiczeń. Czas trwania 5 do 10 minut. Czwartą - w której ponownie zwiększamy natężenie, ale realizując już inny rodzaj ćwiczeń i zadań. Czas trwania od 25 do 30 minut. Piątą - końcową, spełniającą zwykłe zadania związane z zakończeniem Czas trwania 5 do 10 minut.
TYPY LEKCJI wg Strzyżewskiego (1996)
Lekcja Podająca Lekcja Doskonaląca Lekcja Kontrolna Lekcja Kombinowana
Lekcja Podająca
Ma na celu podanie nowych ćwiczeń, najwięcej czasu przeznacza się w niej na kształtowanie nowych nawyków, odgrywa ona dożą rolę w procesie nauczania, ponieważ U musi poznać wiele nowych wiadomości i umiejętności, które powinny stać się nawykami stosowanymi w życiu. Powinny wystąpić w niej takie części, jak: organizacja i ogólna rozgrzewka (około 13 minut), podanie nowego materiału (około 18 minut), utrwalenie nowych ćwiczeń (około 10 minut), ćwiczenia końcowe – uspokajające (około 4 minut).
Lekcja Doskonaląca
Największy nacisk jest położony na doskonalenie umiejętności i przekształcenie ich w trwałe nawyki. Nowe treści stanowią tu jedynie niewielką część przerabianego materiału. W jej układzie można wyróżnić:
część organizacyjną połączoną z ćwiczeniami ogólnorozwojowymi (około 11 minut), sprawdzenie opanowania przez U uprzednio podanych ćwiczeń, by można się było na nich oprzeć przy dalszym ćwiczeniu, korekta błędów (około 8 minut), doskonalenie i utrwalanie wiadomości, umiejętności i nawyków (około 22 minut), ćwiczenia końcowe – uspokajające (około 4 minut).
Lekcja Kontrolna
Powinna składać się z trzech części: organizacyjnej połączonej z ćwiczeniami o charakterze ogólnorozwojowym, kontrolnej, organizacyjno – podsumowującej
Lekcja Kombinowana
Polega na połączeniu elementów różnych typów lekcji, składają się na nią: część organizacyjna i przygotowawcza, sprawdzenie stopnia opanowania uprzednio podanych ćwiczeń, doskonalenie wcześniej poznanych ćwiczeń, a więc usuwanie uchybień technicznych i przeprowadzanie jednocześnie oceny wykonania technicznego, podanie nowego materiału, utrwalenie nowych ćwiczeń, część końcowa – uspokajająca.
RODZAJE LEKCJI wg Maszczaka (1991)
LEKCJE PODAJĄCE-w których przyswajanie nowego materiału odbywa się drogą zastosowania metod podających (odtwórczych). LEKCJE PROBLEMOWE -w których rozwiązywanie zadań i sytuacji problemowych odbywa się na drodze LEKCJE EKSPONUJĄCE-w których uruchamia się emocjonalno-wolicjonalną sferę osobowości ucznia na drodze przeżywania. LEKCJE PRAKTYCZNE -w których postęp dydaktyczny osiąga się drogą maksymalnej aktywizacji ucznia w działaniu.
OSNOWA
jest to pisemne opracowanie planu działań w określonym cyklu tematycznym (2-8 lekcji) Osnowa lekcji wychowania fizycznego, w tym także zabaw i gier ruchowych, powinna zawierać : cele lekcji (poznawcze, kształcące i wychowawcze), dane o klasie i warunkach lekcji, tok lekcji, nazwę zabaw, gier ruchowych i ćwiczeń, czas trwania i liczbę powtórzeń, organizację lekcji, opis przebiegu lekcji, uwagi o realizacji
SCENARIUSZ ZAJĘĆ, KONSPEKT
pisemne przygotowanie jednostki lekcyjnej-wyciąg z osnowy Scenariusz zawiera : cele operacyjne lekcji, informacje o klasie i warunkach,
- Wybór formy prowadzenia ćwiczeń.
- Wybór sposobu organizacji ćwiczeń kształtujących.
Opracowanie części wstępnej lekcji (część I):
- Koncepcja rozpoczęcia lekcji (powitanie, wprowadzenie w atmosferę lekcji, motywowanie uczniów do podejmowania zadań ruchowych i innych).
- Uświadomienie uczniom celów i zadań
- Dobór zabawy (ćwiczenia) ożywiającej lub dyscyplinującej.
Opracowanie części głównej lekcji (część II):
- Wybór zadania głównego lekcji (analiza zewnętrzna i wewnętrzna zadania).
- Dobór zadań pozostałych
- Wybór metod nauczania i form
- Wybór sposobów organizacji pracy na
- Bezpieczeństwo w części głównej (asekuracja, wykorzystanie przyborów i przyrządów).
Opracowanie części końcowej lekcji (część III):
- Dobór zabawy lub ćwiczeń o charakterze uspokajających (relaksacyjnych).
- Dobór zabawy lub ćwiczeń korygujących postawę ciała.
- Koncepcja omówienia lekcji, podsumowania (element intelektualizacji, integracji).
Toki lekcyjne wg Janikowskiej-Siatki
Tok zajęć gier i zabaw - wg Janikowska - Siatka
CZĘŚĆ TOK TREŚĆ INTERPRETACJA TREŚCI UWAGI
l.
Organizacja lekcji. Zabawy ożywiające (2-3), jedna o charakterze orientacyjno-porządkowym. Zabawa dowolna (najlepiej z użyciem przyboru). Zabawa lub gra kierowana przez nauczyciela.
W. związane z zadaniami lekcji. U. doskonalone i nauczane.
ll.
Zabawa lub gra: -na czworakach (kl. I-III), -bieżna, -rzutna, -koordynacyjna (o charakterze zwinnościowym lub równoważnym), -kopna (zwłaszcza dla chłopców) -z mocowaniem i dźwiganiem (od kl. IV) -skoczna, -dowolna gra lub rozwinięta zabawa mająca ścisły związek z realizacją podstawowego zadania lekcji. Uwaga: zabawy z użyciem przyboru mogą inspirować od samodzielnych działań. Należy uwzględnić i stwarzać sytuację sprzyjającej swobodnej zabawie.
U. nauczamy 2 lub 3 nowych zabaw, powtarzamy znane S. zawarta w zadaniach lekcji powinna być realizowana przez kilka rodzajów zabaw. W. najbardziej wskazane przy stosowaniu zabaw dotyczą bezpieczeństwa i reguł gry, znajomość i rozumienia podstawowych terminów (szybkość, siła, skoczność, zwinność) zasady higieny osobistej itp.
lll.
Zabawy z elementami korekty postawy. Zabawy lub ćwiczenia uspakajające. Zakończenie lekcji.
Podsuwanie lekcji, sprawdzanie opanowania przekazanych informacji, zachęcanie do stosowanie poznanych zabaw w czasie wolnym.
Tok mieszany – wg Janikowska - Siatka
CZĘŚĆ TOK TREŚĆ INTERPRETACJA TREŚCI UWAGI
l.
Organizacja lekcji – zabawy ożywiające (2 – 3), znane o charakterze masowym – ćwiczenia kształtujące (z akcentem na korektę postawy), RR, NN i tułowia we wszystkich płaszczyznach.
W. związane z zadaniami lekcji W. dotyczące wpływu stosowanych ćwiczeń na organizm. Uwaga! Częścią ćwiczeń kieruje nauczyciel, pozostałymi uczniowie wg własnej inwencji.
ll.
Zabawy lub gry na czworakach lub mocowaniem (w klasach starszych). Zabawa lub gra: -bieżna, -rzutna, -skoczna, -koordynacyjna, -kopna(koniecznie zastosowania, zwłaszcza w grupkach z przewagą chłopców). Dowolnie wybrana gra wspomagająca realizację złożonych zadań lekcji. Czas na samodzielną aktywność uczniów przeznaczony na dowolną zabawę.
U. opanowujemy nowe , powtarzamy znane, lubiane. S. sprawność zawarta w zadaniu lekcji (powinna być wyjaśniana przez kilka rodzajów zabaw - z akcentem na ich wartość zależną od poziomu rozwoju ontogenetycznego ćwiczących). W. mogą dotyczyć: wpływu zabaw na organizm, zasad bezpieczeństwa na zajęciach ruchowych, znajomości przepisów zabaw i gier, zasad higieny pracy i wypoczynku, zasady prawidłowego użytkowania przyboru itp.
lll. Zakończenie i omówienie lekcji. W. sprawdzanie przyswojenia przekazanych wiadomości. Tok zajęć z grą drużynową – wg Janikowska - Siatka
CZĘŚĆ TOK TREŚĆ INTERPRETACJA TREŚCI UWAGI
l.
Organizacja lekcji. Zabawy ożywiające (2-3) najlepiej z zastosowaniem przyboru. 4-6 ćwiczeń kształtujące można łączyć z opanowanym elementami techniki.
W. związane z zadaniami lekcji. U. doskonalenie poznanych wcześniej ćwiczeń i zabaw.
ll.
Zabawy i gry (2-3) z zastosowaniem znanych elementów techniki. Technika - nauka nowego elementu. Gra drużynowa, w której wszyscy biorą udział. Czas do dyspozycji ucznia (około 5 min).
U. nauczamy i doskonalimy (zabawy, elementy techniki gry). S. akcentujemy wszechstronny wpływ ruchu na organizm, uwzględniając właściwości rozwoju ontogenetycznego. W. mogą dotyczyć: wartości opanowania elementów techniki, przepisów gry, bezpieczeństwa, współdziałania w grupach, potrzeby czynnego wypoczynku, organizowania zajęć pozalekcyjnych. lll. Ćwiczenia korygujące postawę.Zakończenie lekcji.^ W. (sprawdzamy tego rodzaju informacje).^ wpływ wykonywanych ćwiczeń na organizm, znajomość przepisów
Tok zajęć z gimnastyki – wg Janikowska - Siatka
CZĘŚĆ TOK TREŚĆ
INTERPRETACJA TREŚCI UWAGI
l.
Organizacja lekcji. Zabawa lub ćwiczenie o charakterze ożywiającym. Pełny zestaw ćwiczeń kształtujących.
W. związane z zadaniami lekcji ćwiczenia kierowane i dowolne wg inwencji uczniów – inspirowane przyborem i muzyką.
Bieg wyścig – zabawa Ćwiczenia zwinnościowo- akrobatyczne (zwinność) Ćwiczenia równowagi
U. nauczamy i doskonalimy wybrane elementy. S. wypływająca z zadań lekcji. W. które wydają się najbardziej przydatne to: wpływ ćwiczeń na postawę,
