Docsity
Zaloguj sięZarejestruj się
Docsity
Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki
Sprzedaj na Docsity
Sprzedaj na Docsity
Zaloguj sięZarejestruj się

Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Znajdź dokumenty

Przygotuj się do egzaminów dzięki dokumentom udostępnionym na Docsity przez studentów, takich jak ty

Szukaj dokumentów Store

Najlepsze dokumenty w sprzedaży, umieszczone przez studentów, którzy ukończyli studia

Przeszukaj wszystkie materiały do ​​nauki
Docsity AINEW

Streszczaj swoje dokumenty, zadawaj im pytania, przekształcaj je w quizy i mapy myśl

Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Udostępniaj dokumenty
download point icon20 Punktów

Za każdy zamieszczony dokument

Wszystkie sposoby na zdobycie darmowych punktów
Zdobądź punkty już teraz

Wybierz plan Premium z odpowiednią dla Ciebie ilością punktów

Możliwości studiowania

Wybierz swój przyszły program studiów

Dotrzyj do najlepszych uniwersytetów na świecie już teraz. Szukaj wśród tysięcy uczelni i oficjalnych partnerów

Społeczność

Ranking uczelni

Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity

Bezpłatne poradniki

Nasze e-booki ratujące uczniów i studentów!

Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity

Podsumowanie z "Biblii", Notatki z Język polski

Język polski

najważniejsze pojęcia, problematyka obowiązkowych elementów Biblii

Typologia: Notatki

2022/2023

Załadowany 03.04.2024

monia-monika-1
monia-monika-1 🇵🇱

9 dokumenty

1 / 8

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
BIBLIA
Biblia (Pismo Święte) – wywodzi się od greckiego słowa „biblion” co tłumaczy się jako „księgi”. Jest
to dzieło wielogatunkowe, w jej skład wchodzą:
- psalmy
- hymny,
- parabole, inaczej przypowieści
- baśnie,
oraz opowiadanie dydaktyczne, opowieść historyczna, poemat miłosny, poemat filozoficzny, list
apostolski, kazanie.
Biblia jest świętą księgą dwóch religii:
1\ judaizmu, czyli Żydów, którzy uznają tylko Stary Testament, jako natchniony przez Boga
2\chrześcijaństwa, gdzie uznawany jest zarówno Stary Testament, jak i nowy Testament
Religie te uznają Pismo święte za teksty święte, które są kodeksem postępowania i dają gotowe
wzorce.
Pismo święte składa się z dwóch części:
1\ Starego Testamentu – pierwszej części hebrajskiej, odzwierciedlającej ideę przymierza (sojuszu)
Boga z Izraelem uznawanym za naród wybrany.
2\ Nowego Testamentu – drugiej części greckiej, odzwierciedlającej ideę nowego przymierza Boga
ze wszystkimi narodami i ludźmi, którzy chcą to przymierze przyjąć. Nowe przymierze zostało
zapieczętowane przez mękę i śmierć Jezusa z Nazaretu – Syna Bożego i Mesjasza. Nowy testament
zawiera:
- ewangelie św. Łukasza, św. Marka, św. Jana i św. Mateusza, są to pierwsze 4 księgi NT
- dzieje apostolskie
- listy
- apokalipsę
Przymierze – sojusz zawarty przez Boga z ludźmi, w ST to sojusz Boga z narodem wybranym czyli
Izraelem, a w NT to sojusz Boga ze wszystkimi ludźmi i narodami, którzy ten sojusz chcą zawrzeć tzw.
nowe przymierze
1
pf3
pf4
pf5
pf8

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Podsumowanie z "Biblii" i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!

BIBLIA

Biblia (Pismo Święte) – wywodzi się od greckiego słowa „biblion” co tłumaczy się jako „księgi”. Jest to dzieło wielogatunkowe, w jej skład wchodzą:

  • psalmy
  • hymny,
  • parabole, inaczej przypowieści
  • baśnie, oraz opowiadanie dydaktyczne, opowieść historyczna, poemat miłosny, poemat filozoficzny, list apostolski, kazanie. Biblia jest świętą księgą dwóch religii: 1\ judaizmu , czyli Żydów, którzy uznają tylko Stary Testament, jako natchniony przez Boga 2\chrześcijaństwa , gdzie uznawany jest zarówno Stary Testament, jak i nowy Testament Religie te uznają Pismo święte za teksty święte, które są kodeksem postępowania i dają gotowe wzorce. Pismo święte składa się z dwóch części: 1\ Starego Testamentu – pierwszej części hebrajskiej, odzwierciedlającej ideę przymierza (sojuszu) Boga z Izraelem uznawanym za naród wybrany. 2\ Nowego Testamentu – drugiej części greckiej, odzwierciedlającej ideę nowego przymierza Boga ze wszystkimi narodami i ludźmi, którzy chcą to przymierze przyjąć. Nowe przymierze zostało zapieczętowane przez mękę i śmierć Jezusa z Nazaretu – Syna Bożego i Mesjasza. Nowy testament zawiera:
  • ewangelie św. Łukasza, św. Marka, św. Jana i św. Mateusza, są to pierwsze 4 księgi NT
  • dzieje apostolskie
  • listy
  • apokalipsę Przymierze – sojusz zawarty przez Boga z ludźmi, w ST to sojusz Boga z narodem wybranym czyli Izraelem, a w NT to sojusz Boga ze wszystkimi ludźmi i narodami, którzy ten sojusz chcą zawrzeć tzw. nowe przymierze

Tora – Pięcioksiąg Mojżesza otwierający biblię (księgi: Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb, Powtórzonego Prawa) Diaspora – pochodzi z języka greckiego i oznacza rozproszenie. Określa się tak sytuację Żydów, którzy żyli wśród wyznawców innych religii z dala od swojej ziemi, gdyż zostali wygnani przez Rzymian z Palestyny po klęsce powstania przeciwko Rzymowi w 132r. Języki , w jakich powstałą biblia:

  • hebrajski i aramejski (Stary Testament)
  • grecki (Nowy Testament) Przekłady pisma świętego:
  • Septuaginta - pierwsze tłumaczenie Starego Testamentu na język grecki, powstało ono w Aleksandrii
  • Wulgata - tłumaczenie całości Pisma Świętego na język łaciński. Autorem tego tłumaczenia był św. Hieronim
  • Przekład ks. Jakuba Wujka – tłumaczenie na język polski, powstało w XVI w.
  • Biblia Tysiąclecia – tłumaczenie na język polski przez wielu tłumaczy, powstało w 1965r., nazwę nosi od tego, że powstało z okazji obchodów tysiąclecia chrztu Polski Dekalog – Dziesięć Przykazań, wynika ona z uniwersalnego charakteru mądrości biblijnej, jest to kodeks moralny ściśle regulujący różne sfery życia ludzkiego np. modlitwę, jedzenie, higienę. Są to uniwersalne zasady etyczne, które można odnieść do każdej sytuacji. Przypowieść Główne wyznaczniki przypowieści
  • krótkie opowiadanie, które nie określa szczególnych cech ludzi, czy miejsca, odnosi się do sensu ludzkiego życia, którego ostatecznym celem jest osiągnięcie Królestwa Bożego
  • inaczej nazywana parabolą
  • symbolika – ukryte znaczenie przesłania, często niejednoznaczne, pozwalające na różną interpretację
  • uniwersalizm – sens można odczytać niezależnie od czasu i miejsca, każdy może znaleźć odpowiedź na dręczące go pytania, niezależnie od narodowości czy wiary, ponieważ Biblia jest pełna symboli, które każdy może interpretować na swój własny, indywidualny sposób Przykłady przypowieści: o miłosiernym Samarytaninie, o synu marnotrawnym.

W międzyczasie w polu przebywał jego starszy syn. Wracając do domu, usłyszał muzykę i zobaczył tańce. Przywołał do siebie sługę, by zapytać, skąd ta uczta, a ten odpowiedział mu, że to na cześć jego brata, który powrócił zdrów do domu. Na te słowa starszy z braci bardzo się zdenerwował i nie chciał wejść do domu. Wtedy wyszedł do niego ojciec. Próbował wytłumaczyć całą sytuację. Młodzieniec odrzekł z wyrzutem, że choć zawsze wiernie mu służył, to ojciec nigdy nie wystawił uczty na jego cześć. Wtedy on odrzekł mu spokojnie, że cały jego dobytek należy również do niego, najstarszego syna. Teraz jednak należało się radować, bo zagubiony syn i brat odnalazł się – choć był martwy, wró- cił do domu żywy. Uniwersalizm Człowiek ma prawo zgrzeszyć, zbłądzić, ale ważne, by zrozumiał swój błąd i go naprawił. Bóg kocha każdego człowieka: i tego, który zawsze jest przy nim, i tego, który nawraca się po latach życia w grzechu. Symbolika Tytułowy bohater paraboli (młodszy syn zwany marnotrawnym) stanowi symbol grzeszników łatwo ulegających pokusom świata codziennego , oddalających się od Stwórcy i popełniających wiele błędów, ale też symbol człowieka skruszonego i nawróconego , który wrócił do swego ojca – Boga i poprosił o wybaczenie. Ojciec symbolizuje Boga, który czeka na grzeszników, na ich powrót na drogę wiary. I bardzo cieszy się z powrotu zabłąkanej owieczki ze swego stada. Starszy syn symbolizuje chrześcijanina będącego w tej wierze od pokoleń , zawsze wierzącego, który nigdy nie zwątpił w Boga. Psalm – to gatunek literacki i hebrajska pieśń religijna. Wyróżnia się psalmy:

  • dziękczynne np. podziękowania za zwycięstwo lub za życie w szczęściu
  • błagalne np. prośby o pomoc
  • pochwalne , czyli hymny (sławiące moc Boga) Bóg w psalmach Człowiek w psalmach Świat w psalmach Gniewny, Skory do karania, Umie uzdrowić Może wyswobodzić, Dobry, Miłosierny, Słucha człowieka, Chce człowiekowi pomóc Boi się Boga Uważa, że jest słaby, Wie, że ma wrogów, Pewny siebie, gdy jest blisko jego Bóg Wrogi Smutny Niesprawiedliwy Nieprzewidywalny, Uzależniony od Boga

Styl biblijny to typ języka, który ukształtował się przez wieki tłumaczenia Biblii na język polski

  1. Inwersja – odwrócenie naturalnego porządku w zdaniu poprzez np.
  • przeniesienie czasownika na koniec zdania lub koniec zdania składniowego „Na pewni Ci w twarz będzie złorzeczył, […] sługi ostrzem miecza zabili […]” - zamianę miejsca podmiotu z orzeczeniem „I rzekł Pan do Abrahama”
  • zamianę miejsca rzeczownika z przymiotnikiem „krzak gorejący” zamiast „gorejący krzak” lub „tchnieniu lekkiemu” zamiast „lekkiemu tchnieniu”
  1. Pararelizm składniowy – powtórzenie, budowanie kolejnych zdań lub ich części (niekoniecznie sąsiadujących ze sobą w tekście) w podobny sposób „[Panie], w gniewie Twoim nie karć mnie, w zapalczywości Twojej nie sróż się nade mną”
  2. Anafora – rozpoczynanie zdań, wersów lub akapitów (kolejno po sobie występujących) od tego samego wyrazu lub grupy wyrazów „Jest czas urodzin i czas śmierci. Jest czas sadzenia i czas zbiorów, Jest czas zabijania i czas leczenia […]”
  3. Epifora - kończenie zdań, wersów lub akapitów (kolejno po sobie występujących) od tego samego wyrazu lub grupy wyrazów „Raduj się, młodzieńcze, w twojej młodości, Bądź dobrej myśli w dniach twojej młodości”
  4. Rozpoczynanie zdań od spójników „I rzekł Bóg do Abrahama” lub „A widział Bóg, że były dobre”
  5. Obecność zaimków „[Panie], w gniewie Twoim nie karć mnie, w zapalczywości Twojej nie sróż się nade mną”
  6. Składnia współrzędna – zdania współrzędnie złożone (połączone spójnikami lub przecinkami) przeważają nad zdaniami podrzędnie złożonymi „Oko nie nasyca się widzeniem, A ucho nie napełnia się słyszeniem.” lub „Spracowałem się w łożu moim, co noc łoże moje jest mokre od łez, pościel moją łzami zalewam”

Wyznaczniki apokalipsy jako gatunku literackiego:

  • jawna osoba narratora
  • posługuje się symboliką i przedstawia świat za pomocą obrazów
  • zapowiada interwencje Boga w dzieje świata
  • utwór o charakterze profetycznym (proroczym, wizyjnym) Symbolika w apokalipsie Baranek – Jezus Chrystus Bestia o liczbie 666 – ucieleśnienie zła Siedmiogłowy smok – szatan Babilon – zło świata Nowe Jeruzalem – obietnica Królestwa Bożego Czterej jeźdźcy – Zabór, Mord, Głód i Śmierć, uosobienia nieszczęść wojny Siedem pieczęci – największe tajemnice dotyczące sensu dziejów ludzkości Homo viator – człowiek podróżujący, życie ludzkie w Biblii przedstawione jest jako wielka wędrówka, od chwili wygnania człowieka z raju człowiek wędruje, poszukując swojej Ziemi Obiecanej i swojej drogi do Boga. Topos człowieka wędrowca i życia wędrownego stał się uniwersalnym symbolem życia każdego człowieka. Topos – powtarzający się motyw np. motyw wędrówki Księga Rodzaju Pierwsza księga Biblii (Stary Testament) zwana księga początków, rodowodu, genezy od greckiego Genesis. Opowiada o powstaniu świata i ludzi. Ma charakter hymnu. Na początku była pustka. Dzieło stworzenia odbywało się przez sześć dni, natomiast w siódmym dniu Bóg odpoczął. Dzień pierwszy – stworzenie nieba, ziemi i światła Dzień drugi – stworzenie sklepienia nieba i oddzielenie wód ziemi od wód nieba Dzień trzeci – stworzenie morza i suchego lądu zwanego ziemią oraz roślinności na ziemi Dzień czwarty – stworzenie Słońca, Księżyca i gwiazd Dzień piąty – stworzenie wodnych istot żywych oraz ptactwa Dzień szósty – stworzenie zwierząt i człowieka - równocześnie mężczyzny i kobiety Dzień siódmy – odpoczynek, dzień został nazwany świętym

Księga Koheleta Zawarta w Starym Testamencie. Kohelet to nie jest imię tylko funkcja pełniona przez mędrca , z hebrajskiego znaczy „zgromadzenie”, z łacińskiego „zgromadzenie” lub „kościół”. Równolegle z tytułem Koheleta (w znaczeniu kapłana, kaznodziei) funkcjonuje tytuł Księga Eklezjastesa. Przedmiotem rozmyślań kaznodziei jest sens życia ludzkiego. Podstawową tezą księgi jest stwierdzenie, iż wszystko jest marnością. Kohelet uświadamia odbiorcom, że to, co doczesne, nie jest tak istotne jak świat Boski. Dlatego też ludzkie działania i życie mogą zostać uznane za marne. W „Księdze Koheleta” widoczny jest wyraźny pesymizm i poczucie przemijania , gdyż – według jej autora

  • wszystkie istoty czeka taki samo los, czyli śmierć. Jednocześnie Kohelet nie radzi, by tkwić w pesymizmie, mimo świadomości daremności podejmowanych czynów i inicjatyw. Człowiek powinien dostrzegać radość , która pojawia się w życiu dzięki Bogu. Dlatego też powinniśmy korzystać z życia , pamiętając przy tym, że ze wszystkich czynów rozliczy nas Bóg. Księga kończy się zatem wątkiem optymistycznym. Szczęście człowieka nie jest uzależnione od tego czy jest on dobry, czy zły , a cierpienie nie wiąże się bezpośrednio z winą i nie jest próbą wiary i cnoty. Jeśli nawet nie będziemy grzeszyć nie możemy oczekiwać żadnej nagrody. Kohelet wyznaje swoją absolutną bezradność wobec wyroków bożych. Archaizmy – elementy języka charakterystyczne dla epok minionych, niewystępujące we współczesnym języku polskim ( archaizacja – wprowadzenie do tekstu archaizmów w celu przybliżenia tekstu do języka i realiów epoki, o której tekst opowiada) „niewiasta” zamiast „kobieta” „żywot” zamiast „życie” Biblizmy – wyrazy i związki językowe jednoznacznie kojarzone z Biblią np. „alleluja”, „oblubieniec”, „zaprawdę” Semityzmy – biblizmy bezpośrednio odnoszące się do realiów życiowych i kulturowych czasów, w których osadzone są teksty biblijne. Są to funkcjonujące w polszczyźnie wyrazy oznaczające wyłącznie przedmioty, miejsca, zwyczaje z opisywanego w Biblii okresu np. „Jahwe”, „rabbi”