Pojęcie i przedmiot prawa gospodarczego - Notatki - Polityka rolna - Część 3, Poradniki, Projekty, Badania z Polityka rolna

Pobierz Pojęcie i przedmiot prawa gospodarczego - Notatki - Polityka rolna - Część 3 i więcej Poradniki, Projekty, Badania w PDF z Polityka rolna tylko na Docsity!

10 kwietnia 1986 r. Prawo atomowe (Dz. U. Nr 12, poz. 70) wykorzystywanie energii atomowej na potrzeby gospodarcze jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy zostaną zastosowane środki konieczne do maksymalnego zabezpieczenia życia i zdrowia ludzi oraz dla pełnej ochrony środowiska. Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą z wykorzystaniem energii atomowej powinni zapewnić bezpieczeństwo jądrowe.

2. Wymagania prawne związane z prowadzeniem działalności gospod.

2.1. Normatywy techniczne Ustawa z dnia 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz. U. Nr 55, poz. 250) ustanawia normy, które mają m.in. służyć eliminowaniu barier technicznych w handlu, zwiększaniu konkurencyjności polskich towarów i usług, a także ułatwianiu krajowego i międzynarodowego obrotu. Obowiązkowi zgłoszenia do certyfikacji na zastrzeżony przez Polskie Centrum Badania i Certyfikacji znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem podlegają wyroby krajowe i im- portowane mogące stwarzać zagrożenie oraz te, które służą ratowaniu życia, zdrowia i środowiska. Wyroby odpowiadające wymaganiom norm i dyrektyw organizacji międzynarodowych oraz norm krajowych mogą być zgłaszane do certyfikacji w celu uzyskania certyfikatu zgodności lub certyfikatu zgodności upoważniającego do oznaczenia wyrobu znakiem zgodności. 2.2. Certyfikaty Przepisy ustawy z dnia 2 grudnia 1993 r. o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami międzynarodowymi (Dz. U. Nr 129, poz.

598. wprowadzają m.in. certyfikaty importowe, które są wydawane na obrót z zagranicą towarami i technologiami, gdyż wymagają tego przepisy prawne państwa dostawcy. Certyfikaty wydaje Minister Gospodarki, określając w nich szczegółowe warunki przewozu towarów i technologii i ich przechowywania do czasu przekazania ostatecznemu użytkownikowi. Minister Gospodarki może odmówić wydania certyfikatu importowego, jeżeli wymagają tego względy obronności i bezpieczeństwa państwa lub zobowiązania międzynarodowe albo interes gospodarki narodowej, w przypadku naruszenia przepisów ustawy oraz gdy przedsiębiorcy ubiegający się o jego otrzymanie nie posiadają koncesji lub innych przewidzianych prawem uprawnień wymaganych do prowadzenia działalności danego rodzaju. 2.3. Obowiązek posiadania kwalifikacji Art. 3 ust. 2 u.d.g. stanowi, że przedsiębiorca powinien zapewnić, o ile ustawy wprowadzają obowiązek posiadania odpowiednich kwalifikacji, aby prace, zajęcia lub czynności, gdzie taki obowiązek istnieje, były wykonywane przez osoby, które je posiadają. Sam przedsiębiorca, gdy jest tylko właścicielem przedsięb. lub organizatorem jego działalności, a nie wykonuje czynności wymagających kwalifikacji, nie musi ich posiadać. Kwalifikacje konieczne do wykonywania poszczególnych czynności oraz w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą określają przepisy ustaw dotyczących poszczególnych ich rodzajów. Odpowiedzialność za przestrzeganie obowiązujących w tym zakresie podmiotowych warunków prawnych ponosi nie tylko osoba, która bez wymaganych prawem kwalifikacji podjęła się wykonywania określonych prac, zajęć lub czynności, ale także przedsiębiorca, który powierzył jej ich wykonywanie. Ustawy wprowadzają obowiązek posiadania kwalifikacji zawodowych do wykonywania poszczególnych prac, zajęć czy czynności, a także stosownych kwalifikacji osobistych, jak: posiadanie odpowiedniego stażu pracy, dobra reputacja zawodowa, pełna zdolność do czynności prawnych, korzystanie z pełni praw publicznych, obywatelstwo polskie, odpowiedni stan zdrowia itp. Nieprzestrzeganie powyższych wymagań jest wykroczeniem, a art. 59 ~1 kodeksu wykroczeń stanowi, że kto wykonuje czynności zawodowe, nie mając wymaganych do tego uprawnień lub przekraczając swe zawodowe uprawnienia albo wbrew zakazowi organu państwowego., podlega karze grzywny. 2.4. Obowiązki w zakresie rachunkowości Ustawa z dnia 29 września l994 r. o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591) określa m.in. zasady kontroli działalności gospod. z punktu widzenia interesów finansowych państwa. Podstawową formą prowadzenia księgowości przez przedsiębiorców są księgi rachunkowe, które powinny być prowadzone w siedzibie przedsiębiorcy na podstawie wymogów i zasad określonych w ustawie. Księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim, a wszelkie zestawienia finansowe i wyniki przedstawia w walucie polskiej. Przepisy szczególne mogą wprowadzać pewne odstępstwa od tych

reguł. Księgi rachunkowe zamyka się z końcem roku obrachunkowego i sporządza sprawozdanie finansowe według stanu na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. 2.5. Rachunki bankowe Przepis art. 3 ust. 3 u.d.g. wprowadza przymus prawny stosowania przez przedsiębiorców tzw. obrotu bezgotówkowego i w tym celu obowiązek posiadania rachunku bankowego. Rozliczenia bezgotówkowe realizuje się poprzez:

1. polecenie przelewu, 2) czek rozrachunkowy, 3) akredytywę,

2. rozliczenie planowe,

3. okresowe rozliczanie saldami, 6) karty kredytowe. 2.6. REGON i NIP Przedsiębiorca wpisany do ewidencji działalności gospod. powinien na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 czerw ca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439) uzyskać numer identyfikacyjny nadany przez urząd statystyczny (numer identyfikacyjny kodowany w systemie REGON). Jest to numer identyfikacyjny krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej.

Przepisy ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników (Dz. U. Nr 142, poz. 702) wprowadziły m.in. dla wszystkich przedsiębiorców obowiązek uzyskania numeru identyfikacji podatkowej NIP Podstawą do nadania takiego numeru jest zgłoszenie identyfikacyjne, które składa się we właściwym urzędzie skarbowym. Numer identyfikacyjny jest nadawany w drodze decyzji administracyjnej; powinien być używany w dokumentach dotyczących zobowiązań podatkowych oraz przy realizowaniu innych obciążeń publicznoprawnych.

3. Obciążenia publicznoprawne Obciążeniami publicznoprawnymi są obowiązki wynikające ze stosunków publicznoprawnych. Chodzi tu o podatki, opłaty oraz inne należności finansowe nakładane przez państwo lub podmioty wykonujące zadania administracji publicznej; dotyczy to także samorządu terytorialnego°.

Wśród podatków, które mogą dotyczyć przedsiębiorców, należy wymienić podatki państwowe oraz podatki samorządowe. 3.1. Podatki państwowe Ustawa z 26 lipca 1991 r o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 1993 r., Nr 90, poz. 416 ze zm.) określa m.in., że podatnikami podatku tego rodzaju z punktu widzenia prowadzenia działalności gospod. są osoby fizyczne prowadzące taką działalność oraz m.in. wspólnicy spółek nie posiadających osobowości prawnej (spółki cywilne). W tym drugim przypadku podmiotem zobowiązania podatkowego nie jest spółka cywilna, lecz każdy ze wspólników odpowiednio do ich udziałów.

Podatek dochodowy od osób prawnych został uregulowany w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 1993 r., Nr 106, poz. 482 ze zm.). Jest on pobierany od wszystkich przedsiębiorców posiadających osobowość prawną (spółki prawa handlowego, przedsięb. państwowe, spółdzielnie itd.) oraz innych przedsiębiorców nie posiadających osobowości prawnej z wyjątkiem spółek nie mających osobowości prawnej (np. spółek cywilnych). Nie jest nim objęta także działalność rolna i leśna (nie dotyczy to tzw. działów specjalnych produkcji rolnej) oraz dochody wynikające z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Ustawa przewiduje wiele zwolnień i ulg.

W zakresie podatku od towarów i usług przedmiotem opodatkowania są dwa rodzaje czynności dokonywanych na terytorium RP, tj. sprzedaż towarów, odpłatne świadczenie usług, a także eksport i import towarów i usług oraz inne czynności wymienione w art. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50). Podmiotami podatku od towarów i usług mogą być zarówno osoby prawne, jak i jednostki nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne. Podatek akcyzowy dotyczy sprzedaży towarów akcyzowych oraz sprowadzania lub nadsyłania takich towarów z zagranicy. Przepisy prawne przewidują również możliwość stosowania także innych podatków, np. importowego, od akcji w publicznym obrocie, od gier itp. 3.2. Podatki samorządowe Podatkami samorządowymi są m.in.: podatek od spadków i darowizn (ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. tekst jedn. Dz. U. z 1997, Nr 16, poz. 89); podatek rolny (ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o

funkcji. Umowa zawierająca klauzulę konkurencyjną jest odrębną umową w stosunku do umowy o pracę czy umowy dotyczącej powierzenia funkcji kierowniczej, powinna być zawarta pod rygorem nieważności w formie pisemnej i określać odszkodowanie. Zakazy konkurencji wprowadza również k.p., którego rozdział IIa pt. Zakaz konkurencji stawia sobie za cel ochronę pracodawców przed podejmowaniem działalności konkurencyjnej przez pracowników aktualnie zatrudnionych lub zatrudnionych w przyszłości. Zakaz konkurencji przewidziany w k.p. nie wynika z mocy samego kodeksu czy ustawy szczególnej, lecz może być następstwem zawarcia stosownej umowy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem (odrębna umowa). K.p. stwarza jedynie możliwość wprowadzenia zakazu konkurencji, treść więc zakazu, jak i umowy jest uzależniona od woli obu stron stosunku prawnego. Zakaz konkurencji przewiduje prawo spółdzielcze (dotyczy członków rady spółdzielni oraz członków zarządu) oraz art. 42 ust.l ustawy o przedsięb. państwowych. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 47, poz.

211. przewiduje zakazy konkurencji nieuczciwej. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Ustawa z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów przewiduje dwa zakazy konkurencji, które dotyczą: nabywania udziałów lub akcji spółek bądź istotne osłabienie konkurencji, łączenia przez tę samą osobę funkcji dyrektora, członka zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej w konkurujących ze sobą przedsiębiorców, jeżeli łączny udział tych przedsiębiorców w rynku przekracza 10% udziału. Celem tego zakazu jest wyeliminowanie tzw. unii personalnych, co różni ten zakaz konkurencji od innych zakazów, gdzie został położony nacisk na prowadzenie interesów konkurencyjnych czy też działalności konkurencyjnej. Przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospod. przez osoby pełniące funkcje publiczne wprowadzają szereg zakazów konkurencji. Osoby wykonujące określone funkcje publiczne nie mogą być: członkami rad nadzorczych, zarządów, komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego, członkami zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą, nie mogą podejmować działalności gospod. na własny rachunek lub z innymi osobami oraz zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności (nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie dotyczącej produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego), a także nie mogą posiadać w spółkach prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10% kapitału zakładowego w każdej z tych spółek. Zakaz zajmowania przez osoby pełniące funkcje publiczne stanowisk we władzach spółek prawa handlowego nie dotyczy tych osób, o ile zostały wyznaczone do spółki prawa handlowego z udziałem Skarbu Państwa, innych państwowych osób prawnych, gminy, związków międzygminnych lub innych komunalnych osób prawnych jako reprezentanci tych podmiotów. Przepisy ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. Nr 73, poz. 350) wprowadzają ograniczenia prowadzenia działalności gospod. przez posłów i senatorów. Są oni m.in. zobowiązani do składania oświadczeń dotyczących zajmowania stanowisk oraz posiadania udziałów i akcji w spółkach prawa handlowego. Nie mogą również prowadzić działalności gospod. na własny rachunek, wykorzystując mienie państwowe lub komunalne, ani też być członkiem zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego z udziałem Skarbu Państwa, innych państwowych osób prawnych, gmin lub związków międzygminnych albo podległych im jednostek organizacyjnych. Radni wojewódzcy, powiatowi i gminni nie mogą prowadzić działalności gospod., gdy wiąże się to z wykorzystywaniem mienia komunalnego. Mają obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowym.

IX. PORZĄDKOWANIE STOSUNKÓW WŁASNOŚCIOWYCH

1. Prywatyzacja przedsięb. państwowych

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsięb. państwowych (Dz. U. Nr 118, poz. 561 ze zm. ) określa zasady i tryb prywatyzowania przedsięb. państwowych. Przewiduje ona dwa tryby prywatyzacji przez:

1. przekształcenie przedsięb. w spółkę kapitałową z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa, a następnie sprzedaż akcji (udziałów) prywatnym nabywcom, a także inne działania prywatyzacyjne (prywatyzacja pośrednia);
2. likwidację przedsięb. (prywatyzacja bezpośrednia). Przekształcenie przedsięb. państwowego. w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę akcyjną lub spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością) ustawa nazywa komercjalizacją przedsięb. Komercjalizacja oznacza zmianę prawnej formy, w jakiej przedsięb. działa, nie zaś zmianę właściciela. przedsięb. państwowe przekształcone w spółkę z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa pozostaje nadal własnością państwa. Komercjalizacja stanowi tylko pierwszy krok, następnym krokiem, a zarazem istotą prywatyzacji pośredniej jest zbycie akcji (udziałów) spółki prywatnym nabywcom osobom fizycznym i prawnym. Zbycie następuje w zasadzie odpłatnie poprzez sprzedaż akcji (udziałów). W sytuacjach określonych przez ustawę akcje mogą być również przekazane nieodpłatnie. Przejście w ręce prywatne takiej liczby akcji, że Skarb Państwa traci kontrolę nad spółką, oznacza w istocie zakończenie procesu prywatyzacji przedsięb.. Komercjalizacji nie podlegają przedsięb. postawione w stan upadłości lub likwidacji, przedsięb. będące przedmiotem postępowania układowego lub bankowego postępowania ugodowego, przedsięb. będące w trakcie łączenia się lub dzielenia na podstawie aktu administracyjnego, przedsięb. zarządzane na podstawie umowy o zarządzaniu przedsięb. państwowym, chyba że zarządca wystąpi z wnioskiem o komercjalizację, a także przedsięb., w stosunku do których zostało wydane zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej bądź też które złożyły w tej sprawie wniosek. Komercjalizacji nie podlegają również przedsięb. działające na podstawie odrębnych przepisów prawnych, np. PLL "LOT", PKP, PPL "Porty Lotnicze" oraz przedsięb. użyteczności publicznej "Poczta Polska". Przekształcenie przedsięb. państwowego. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa następuje na podstawie decyzji Ministra Skarbu Państwa. Jeżeli przekształcenie nie ma na celu prywatyzacji, czyli spółka ma posiadać stały byt prawny, decyzja wymaga zgody Rady Ministrów. Minister SP podejmuje decyzję o przekształceniu przedsięb. na wniosek organu założycielskiego lub wspólny wniosek dyrektora i rady pracowniczej bądź też z własnej inicjatywy. W celu przekształcenia przedsięb. w spółkę Minister Skarbu Państwa sporządza akt komercjalizacji, w którym ustala statut spółki, wysokość kapitału akcyjnego oraz skład władz spółki (zarządu i rady nadzorczej; w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością powołanie rady nadzorczej nie jest konieczne). Funkcję prezesa zarządu spółki obejmuje dyrektor przedsięb. przekształconego w spółkę. Akt komercjalizacji zastępuje wszystkie czynności, które w świetle przepisów k.h. są niezbędne do złożenia wniosku o wpisanie spółki do rejestru handlowego. Zarząd spółki występuje z wnioskiem o zarejestrowanie spółki. Wpisanie spółki do rejestru handlowego z mocy prawa powoduje wykreślenie przedsięb. z rejestru przedsięb. państwowych. Spółka powstała w wyniku komercjalizacji wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przedsięb. państwowego.. Pracownicy przedsięb. z mocy prawa stają się pracownikami spółki. Spółka przejmuje wszystkie długi i wierzytelności przedsięb., zajmuje też jego miejsce w stosunkach administracyjnych. Bilans zamknięcia przedsięb. państwowego. jest bilansem otwarcia spółki. Do spółki powstałej w wyniku komercjalizacji stosuje się przepisy k.h. ze zmianami wynikającymi z ustawy. Szczególnym rodzajem komercjalizacji jest tzw. komercjalizacja z konwersją wierzytelności. Polega ona na przekształceniu przedsięb. państwowego. w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z udziałem Skarbu Państwa i wierzycielami przedsięb., którzy w zamian za swoje wierzytelności otrzymują udziały spółki. Zakończenie komercjalizacji przedsięb. państwowego. stanowi jednocześnie wstęp do jego rzeczywistej prywatyzacji, Skarb Państwa przystępuje bowiem do zbycia akcji (udziałów) powstałej spółki. Poprzedza je przeprowadzenie analizy mającej na celu ustalenie sytuacji prawnej majątku spółki, stanu i perspektyw rozwoju spółki, oszacowanie majątku spółki oraz ocenę realizacji obowiązków w zakresie ochrony środowiska. Na podstawie sporządzonej analizy Minister Skarbu Państwa może zobowiązać spółkę do wprowadzenia określonych zmian. Akcje (udziały) są zbywane w trybie: 1) oferty ogłoszonej publicznie,
3. przetargu publicznego,

już istniejące jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, których akcje (udziały) zostaną wniesione do NFI. W drugim etapie, na podstawie zasad określonych w ustawie z dnia 30 kwietnia 1993 r., Minister SP dokonuje przekształcenia przedsięb. państwowego. w spółkę prawa handlowego. Trzeci etap wiąże się z wniesieniem przez Skarb Państwa do tworzonych funduszy 60% akcji każdej ze spółek (w której jest on akcjonariuszem), przy czym 27% akcji, w przybliżeniu w równych częściach, powinno znaleźć się w posiadaniu wszystkich wyznaczonych funduszy z wyjątkiem jednego, który otrzymuje pakiet 33% akcji danej spółki. Spośród pozostałych 40% akcji, po wniesieniu przez Skarb Państwa akcji do funduszy, 15% udostępniania się nieodpłatnie pracownikom zatrudnionym w przedsięb. przekształconym w spółkę oraz rolnikom i rybakom spełniającym wymogi określone w ustawie. Ostanie 25% akcji każdej spółki zachowuje Skarb Państwa, wykorzystując je m.in. do zasilania ubezpieczeń społecznych oraz dokonywania rekompensat uzupełniających. Duże znaczenie dla PPP ma zarządzanie majątkiem NFI. Organami funduszu (aktualnie działa 15 NFI) są walne zgromadzenie, rada nadzorcza i zarząd. Do czasu zwołania pierwszego walnego zgromadzenia, w którym mogą uczestniczyć akcjonariusze inni niż Skarb Państwa, członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje za zgodą Prezesa Rady Ministrów Minister SP spośród osób wyłonionych w drodze konkursu przeprowadzonego przez Komisję Selekcyjną. Obligatoryjnie (na okres nie dłuższy niż dwa lata) powołuje także zarząd; organem właściwym do jego powołania jest rada nadzorcza, a członkiem zarządu może być wyłącznie obywatel polski. Fundusz może zawrzeć umowę o zarządzanie jego majątkiem z firmą zarządzającą. Początkowo miały to być firmy zagraniczne. Zarządcami zostały spółki z udziałem zagranicznych instytucji finansowych, zbliżonych instytucji krajowych i firm konsultingowych. Realizacja Programu Powszechnej Prywatyzacji ma miejsce dopiero wówczas, gdy nastąpi udostępnienie obywatelom funduszy, tzn. wtedy, gdy następuje prywatyzacja NFI. Do nabycia akcji NFI zostali uprawnieni posiadacze świadectw udziałowych, które kupiło po 20 zł za sztukę około 25 mln obywateli. Świadectwa udziałowe są papierami wartościowymi na okaziciela, które podlegają wymianie w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych na jednakową ilość akcji w każdym z funduszy istniejących w dniu emisji świadectwa udziałowego i wyznaczonych do przeprowadzenia tej wymiany. Wymiana jest możliwa po dopuszczeniu wszystkich funduszy do publicznego obrotu.

3. Reprywatyzacja Za uregulowaniem zagadnienia reprywatyzacji przemawia wiele argumentów, m.in.:

1. proces reprywatyzacji może być istotnym elementem prywatyzacji i porządkowania stosunków własnościowych, dlatego też jej zakres i tryb powinny być zharmonizowane z prywatyzacją;

2. reprywatyzacja stanowiłaby zadośćuczynienie za krzywdy poniesione w związku z przejęciem mienia na rzecz państwa na podstawie aktów prawnych wydanych w latach czterdziestych i pięćdziesiątych;

3. reprywatyzacja mogłaby przyczynić się do budowania polskiej klasy średniej;

4. reprywatyzacja mogłaby się przyczynić do ochrony budżetu państwa przed nadmiernym jego obciążeniem związanym z dochodzeniem roszczeń reprywatyzacyjnych. Podejmując rozwiązanie złożonego problemu reprywatyzacji, należy mieć na uwadze takie podejście, aby naprawianie jednych szkód nie przyczyniło się do powstania nowych. Po wielu latach dyskusji nad różnymi projektami ustaw reprywatyzacyjnych nadal nie ma ustawy reprywatyzacyjnej. W 1998 r. Ministerstwo Skarbu Państwa opracowało projekt ustawy "O reprywatyzacji nieruchomości i niektórych ruchomości osób fizycznych przejętych przez państwo lub gminę m.st. Warszawy oraz o rekompensatach", który został skierowany do publicznej konsultacji. Proponowane zadośćuczynienie będzie polegało m.in. na zwrocie mienia (tam, gdzie to jest możliwe) lub na rekompensacie. Z projektu wynika, że zadośćuczynienie oparto na następujących założeniach:

5. bezwzględne poszanowanie tytułów własności nabytych w dobrej wierze przez osoby prywatne,

6. ochrona narodowego dziedzictwa kulturowego,

7. objęcie zadośćuczynieniem osób, które w momencie utraty mienia posiadały obywatelstwo polskie,

8. zadośćuczynienie nie obciąża budżetu państwa,

9. wartość świadczenia reprywatyzacyjnego odpowiada wartości utraconej nieruchomości.

Mimo braku ustawy reprywatyzacyjnej, aktualnie istnieje, ale ograniczona, szansa zaspokojenia roszczeń reprywatyzacyjnych. Jest to możliwe w odniesieniu do sytuacji, gdzie przejęcie

mienia na własność państwa nastąpiło z naruszeniem ustaw nacjonalizacyjnych. W tym wypadku można wykorzystać instytucję wznowienia postępowania administracyjnego oraz stwierdzenia nieważności decyzji.

4. Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców Ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (tekst jedn. Dz. U. z 1996 r. Nr 54, poz. 245, ze zm.) reguluje kwestie związane z nabywaniem nieruchomości przez cudzoziemców. Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców wymaga uzyskania zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji za zgodą Ministra Obrony Narodowej. Istnieje również obowiązek uzyskania zgody Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w tych wszystkich przypadkach, w których cudzoziemcy będą chcieli nabywać nieruchomości rolne. Zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemców udziela się w formie decyzji administracyjnej, zgodnie z przepisami k.p.a. Nabyciem nieruchomości w rozumieniu ustawy jest nabycie prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego na podstawie każdego zdarzenia prawnego. Przez użycie sformułowania "na podstawie każdego zdarzenia prawnego" ustawodawca wyłącza wszelkiego rodzaju możliwości obejścia ustawy i podejmowania jakichkolwiek działań niezgodnych z przepisami ustawy. (chodzi o wyeliminowanie obchodzenia obowiązku uzyskania zezwolenia MSWiA poprzez handel udziałami spółki po nabyciu nieruchomości. MSWiA może odstąpić od uzasadnienia faktycznego decyzji, jeżeli wymaga tego obronność lub bezpieczeństwo państwa. Nabycie lub objęcie przez cudzoziemca udziałów lub akcji w mającej siedzibę na terytorium RP spółce handlowej, będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości, wymaga zezwolenia MSWiA, jeżeli: w wyniku nabycia lub objęcia udziałów lub akcji spółka stanie się spółką kontrolowaną, spółka jest spółką kontrolowaną, a udziały lub akcje nabywa lub obejmuje cudzoziemiec nie będący udziałowcem lub akcjonariuszem spółki. Nabycie nieruchomości z naruszeniem przepisów ustawy z 1920 r. jest nieważne. Przepisów tej ustawy nie stosuje się do nabycia nieruchomości w drodze dziedziczenia przez osoby uprawnione do dziedziczenia. Ustawa przewiduje wyjątki od zasady udzielania zezwoleń na nabycie nieruchomości, które zostały ujęte w art. 8 ust. 1 pkt 1-5. Ustawodawca upoważnia Radę Ministrów do ustalenia innych przypadków, w których nie wymaga się zezwolenia nabycia nieruchomości o powierzchni nie przekraczającej 0,4 ha na obszarze miast i 1 ha na obszarze wsi. Rada Ministrów może zwiększyć, nie więcej niż trzykrotnie, wielkość nieruchomości, które cudzoziemcy mogą nabyć bez zezwolenia. Po przystąpieniu RP do Unii Europejskiej trzeba będzie również dostosować nasze ustawodawstwo w zakresie nabywania nieruchomości. W tych sprawach w państwach UE obowiązują liberalne przepisy, ale podczas negocjacji z UE Austria i Dania dopracowały się takich regulacji, które przejściowo chronią niektóre części ich terytorium przed wykupem ziemi przez cudzoziemców nawet obywateli państw UE. Dyrektywa Komisji Europejskiej nr 67/43/EEC zobowiązuje kraje członkowskie UE do zniesienia regulacji utrudniających swobodne osiedlanie się w krajach członkowskich, dotyczy ona zarówno przedsięb., jak i osób fizycznych obywateli Unii i zezwala na nabywanie, sprzedaż, wynajem i zarządzanie nieruchomościami. W naszym kraju dość zgodnie są prezentowane poglądy, iż po wejściu do UE należy ustanowić okres przejściowy, w którym istniałyby pewne ograniczenia w zakresie obrotu nieruchomościami (np. 18-letni na zakup ziemi rolnej i działek rekreacyjnych i 6-letni na zakup gruntów pod inwestycje).
5. Komunalizacja Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 16, poz. 95 ze zm.) rozpoczęto przekazywanie gminom mienia ogólnonarodowego (nieruchomości i inne prawa majątkowe). Zgodnie z art. 165 Konstytucji RP jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną i przysługuje im prawo własności i inne prawa majątkowe. Nabycie mienia komunalnego następuje:

1. na podstawie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191),

2. przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy,

Nieruchomość wywłaszczona nie może być użyta na cel inny niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, chyba że poprzedni właściciel lub jego następca prawny nie złożą wniosku o zwrot tej nieruchomości. W razie powzięcia zamiaru użycia wywłaszczonej nieruchomości lub jej części na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu właściwy organ zawiadamia poprzedniego właściciela lub jego następcę prawnego o tym zamiarze, informując równocześnie o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Nieruchomość wywłaszczona podlega zwrotowi w stanie, w jakim znajduje się w dniu jej zwrotu. O zwrocie wywłaszczonych nieruchomości, zwrocie odszkodowania, w tym także nieruchomości zamiennej oraz o rozliczeniach z tytułu zwrotu i terminach zwrotu, orzeka starosta w decyzji.

X. ZAPOBIEGANIE ZJAWISKOM PATOLOGICZNYM W GOSPODARCE (niektóre problemy)

1. Uwagi ogólne Rozwój działalności gospod.. ma istotne znaczenie dla pozycji państwa, może być także źródłem powstawania różnego rodzaju zjawisk negatywnie wpływających na jego stan ekonomiczny. Wzajemne relacje władzy politycznej i ekonomicznej mogą być wykorzystane do osiągnięcia korzyści osobistych, dlatego też wprowadza się wiele ograniczeń związanych z łączeniem funkcji politycznych i zarządzających w gospodarce. Działania te mają na celu zapobieganie różnym formom korupcji czy wykorzystywaniu władzy publicznej do innych celów niż publiczne. Granice między dozwolonym lobbingiem, legalnym działaniem public relations a korumpowaniem polityków i menedżerów państwowych firm są płynne i nieostre.

2. Przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym

Artykuł 76 Konstytucji RP stanowi, że władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich życiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa. Konkurencja jest koniecznym i niezbędnym elementem każdej gospodarki wolnorynkowej, ale niekontrolowany wolny rynek może spowodować wzrost siły ekonomicznej części przedsiębiorców, a w dalszej konsekwencji do wzmożenia koncentracji produkcji i własności. W wyniku takich działań niektórzy przedsiębiorcy uzyskują pozycję umożliwiającą im kontrolę na rynku towarów i usług. Ustawa z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów rozróżnia dwie kategorie dominacji przedsiębiorcy: 1) słabszą, którą określa się mianem pozycji dominującej, jeżeli jego udział w rynku przekracza 40%;

2. mocniejszą, którą określa się mianem pozycji monopolistycznej, gdy przedsiębiorca nie spotyka się z konkurencją na rynku krajowym lub lokalnym. Praktykami monopolistycznymi (art. 4) są porozumienia polegające w szczególności na:
3. ustalaniu bezpośrednio lub pośrednio cen oraz zasad ich kształtowania między konkurentami w stosunkach z osobami trzecimi;
4. podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych;
5. ustaleniu lub ograniczeniu wielkości produkcji, sprzedaży lub skupu towarów;
6. ograniczeniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nie objętych porozumieniem;
7. ustaleniu przez konkurentów lub ich związki warunków umów zawieranych z osobami trzecimi. Za praktyki monopolistyczne uznaje się także nadużywanie pozycji dominującej na rynku, której formy zostały szczegółowo określone w art. 5, ust. 1. Ustawodawca zakazuje stosowania praktyk monopolistycznych określonych w art. 4 i 5, chyba że są one niezbędne ze względów techniczno-organizacyjnych lub ekonomicznych do prowadzenia działalności gospod. i nie powodują istotnego ograniczenia konkurencji. W wypadku stwierdzenia stosowania praktyk monopolistycznych Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może podjąć działania władcze zmierzające do ich zaprzestania, określając też warunki zaniechania tych praktyk. Ustawa przewiduje również możliwość nałożenia kar pieniężnych przez Prezesa UOKiK.

3. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji

Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wymienia najbardziej typowe przejawy nieuczciwej konkurencji. Czynami tymi są m.in.:

1. oznaczenie przedsięb. wprowadzające w błąd klientów co do jego tożsamości (np. używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego, innego charakterystycznego symbolu) ;
2. fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów i usług;
3. wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług;
4. naruszenie tajemnicy przedsięb., w szczególności przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsięb. albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża istotnym interesom przedsiębiorcy;
5. naśladownictwo produktów;
6. pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie towarów w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody;
7. utrudnianie dostępu do rynku;
8. nieuczciwa lub zakazana reklama. Przepisy ustawy przewidują odpowiedzialność cywilną i karną nieuczciwych konkurentów.

4. Ochrona obrotu gospodarczego

W rozwoju gosp. państwa mogą być popełnione różnego rodzaju przestępstwa, a ich eliminowaniu służyć mają m.in. regulacje karnoprawne. W kodeksie karnym z 1997 r. przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu określono w art. 296-309 (rozdział XXXVI). Z przepisów tego rozdziału wynika, iż w zasięgu udzielanej nimi ochrony znajdują się poszczególne instytucje systemu gospodarczego oraz niezbędny warunek jego prawidłowego funkcjonowania, jakim jest zaufanie społeczeństwa do tych instytucji i samego systemu gospodarki rynkowej. Instytucjami chronionymi w przepisach roz. XXXVI k.k. są m.in. kredyty, subwencje, dotacje, zamówienia publiczne, dokumentacja działalności gospod., powiernictwo interesów majątkowych i gospodarczych. Ochrona prawno-karna tych abstrakcyjnie ujętych dóbr jest udzielona zarówno ze względu na ponadindywidualne, jak i jednostkowe interesy gospodarcze. Zgodnie z podstawową zasadą gospodarki rynkowej interesy wszystkich uczestniczących w obrocie gosp. mają równorzędną wartość i podlegają jednakowej ochronie niezależnie od ich publicznego czy prywatnego, profesjonalnego czy nie charakteru. Do działań podlegających odpowiedzialności karnej i jednocześnie czynów nagannych z punktu widzenia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego można zaliczyć m.in. następujące przestępstwa: nadużycie zaufania i niegospodarność (art. 296 k.k.), oszustwo kredytowe i subwencyjne (art. 297 k.k.), oszustwo ubezpieczeniowe (art. 298 k.k.), pranie brudnych pieniędzy (art. 299 k.k.), przestępstwa na szkodę wierzycieli (art. 300 k.k.), doprowadzenie do swojej upadłości lub niewypłacalności (art. 301), faworyzowanie niektórych wierzycieli oraz czynne i bierne łapownictwo wierzycieli (art. 302). W niektórych ustawach szczególnych zostały również zawarte przepisy karne dotyczące obrotu gospodarczego (np. k.h., ustawa o rachunkowości, prawo bankowe, ustawa o znakach towarowych, prawo czekowe, ustawa o doradztwie podatkowym, prawo o publicznym obrocie papierami war- tościowymi).

5. Zamówienia publiczne

Ustawa z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz. U. Nr 76, poz. 344 ze zm.) dotyczy zamówień na dostawy, wykonywanie usług i robót budowlanych opłacanych w całości lub w części ze środków publicznych. Instytucja zamówień publicznych może mieć istotne znaczenie przy eliminowaniu źródeł patologicznych związanych z uznaniowością w administracji publicznej. Urząd Zamówień Publicznych wykonuje zadania centralnego organu rządowego dotyczące zamówień publicznych. Prezes Urzędu posiada kompetencje o charakterze techniczno organizacyjnym i wład- czym. W przepisach ustawy szczegółowo zostały określone wymagania dotyczące warunków zamówienia, informacji niezbędnych do prawidłowego sporządzenia oferty i uczestnictwa w przetargu, warunków, które powinien spełniać oferent itp. Podmiotami zobowiązanymi do stosowania przepisów ustawy mogą być: państwowe jednostki i zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze; państwowe fundusze celowe; jednostki samorządu terytorialnego; państwowe i ko- munalne jednostki organizacyjne wykonujące zadania o charakterze użyteczności publicznej, jeżeli

sektorze prywatnym, handlu wpływami, przestępstw związanych z księgowością. Konwencja mająca służyć walce z korupcją dotyczy własnych i zagranicznych funkcjonariuszy publicznych, organizacji międzynarodowych, członków zgromadzeń przedstawicielskich krajowych i zagranicznych, międzynarodowych zgromadzeń parlamentarnych, a także sędziów i urzędników sądów między- narodowych. Wymaga, by strony przewidziały wobec osób prawnych sankcje finansowe, a osoby fizyczne karały za korupcję pozbawieniem wolności umożliwiającym ekstradycję. W obu wypadkach powinno być możliwe orzekanie przepadku narzędzi i dochodów pochodzących z przestępstwa. Pol- skie prawo częściowo spełnia te standardy. Do pełnej zgodności z konwencją będą jednak niezbędne zmiany prawa karnego, procedury karnej i prawa administracyjnego. Dnia 15 lutego 1999 r. weszła w życie konwencja organizacji współpracy gospodarczej i rozwoju (OECD) o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w państwach, które ją ratyfikowały. Polska znalazła się w grupie państw, które nie zdążyły jeszcze konwencji ratyfikować. Konwencja podpisana 17 grudnia 1997 r. przez 29 krajów członków OECD oraz 5 innych państw uznaje za przestępstwo kryminalne przekupywanie funkcjonariuszy pań- stwowych za granicą w celu uzyskania kontraktów lub korzyści w danym kraju przez firmy państw sygnatariuszy. Konwencja jest istotna dla naszego kraju, gdyż przepisy k.k. uznają tylko korumpowanie własnych urzędników, natomiast nie osób, które pełnią funkcje publiczne w obcym państwie lub w organizacji międzynarodowej. Szacunkowo ocenia się, że każdego roku na świecie korupcja pochłania 25 mld EURO. W maju 1999 r. wiceprezes Rady Ministrów i minister finansów L. Balcerowicz zwrócił się do dyrektora Banku Światowego na Polskę i Kraje Nadbałtyckie, aby Bank Światowy przeprowadził w Polsce badania nad korupcją (określenie jej skali i wskazanie na najbardziej skorumpowane urzędy i organizacje ).

7. Zagrożenia bezpieczeństwa ekonomicznego państwa i przedsiębiorców wynikające

z działalności wywiadu gospodarczego

Konkurencja ekonomiczna między państwami przesuwa się aktualnie ze sfery militarno- politycznej na gospodarczą i technologiczną, stąd też wywiad gospodarczy (szpiegostwo gospodarcze) będzie się rozwijać. W ostatnich latach służby wywiadowcze wielu państw dokonały przeorientowania zainteresowań m.in., by pomóc własnym firmom w globalnej konkurencji (sięgają głębiej do metod szpiegowskich). W praktyce potwierdzono, że nawet sojusznicy posługują się wywiadem w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych; kradną tajemnice państwowe, handlowe, przedsięb., aby przyniosły one korzyści własnej gospodarce czy firmie. Wywiad gospodarczy stał się ważnym czynnikiem międzynarodowej przedsiębiorczości. Wielkie firmy zatrudniają profesjonalnie przygotowanych pracowników do zbierania danych o konkurentach i obcych państwach. Wykorzystuje się zarówno legalne, jak i nielegalne źródła oraz metody w celu zdobycia cudzych tajemnic. Działania wywiadowcze mogą polegać m.in. na: instalowaniu i eksploatacji urządzeń technicznych; kupowaniu informacji od nieodpowiedzialnych pracowników; wykradaniu dokumentów z firmy, bagażu, hotelu; stosowaniu korupcji pracowników firmy w celu uzyskania informacji, dokumentów, próbek, modeli; wprowadzeniu swojego pracownika i jego zatrudnieniu w firmie pozostającej w zainteresowaniu wywiadu gospodarczego. Dostęp do informacji stanowiących tajemnice (państwową, zawodową, handlową) powinny posiadać tylko te osoby, którym są one rzeczywiście potrzebne. Dlatego też w każdym urzędzie państwowym, przedsięb. itp. powinien zostać opracowany program ochrony informacji o znaczeniu strategicznym (identyfikowanie zagrożeń, informacji, które należy objąć ochroną, punktów newralgicznych i tworzenie następnie odpowiednich zabezpieczeń). Bezpieczne przechowywanie informacji chronionych jest głównym elementem sukcesu przedsięb. i innych instytucji czy organów.

XI. NOWA REGULACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPOD.

Rząd RP skierował 10 listopada 1998 r. do Sejmu projekt ustawy Prawo o działalności gospod. (druk nr 715), który został posłany do komisji sejmowych. Uchwalenie nowej ustawy wynika z konieczności dostosowania rozwiązań prawnych do wymagań UE oraz uporządkowania sfery administracyjnego reglamentowania przedsiębiorczości (koncesje, zezwolenia). Projekt obejmuje również zagadnienia dotyczące podejmowania działalności gospod. przez podmioty zagraniczne, zasad zrzeszania się przedsiębiorców. Projekt dotyczy zarówno podmiotów polskich, jak i zagranicznych; poszerza zakres wolności gospodarczej, zmniejszając

ingerencję państwa w tę sferę. Określa zasady podejmowania i wykonywania działalności gospod. na terytorium RP oraz zadania administracji rządowej i organów samorządowych w zakresie działalności gospod.. Podobnie jak u.d.g. definiuje działalność gospodarczą, dodając, iż obejmuje ona również poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatację zasobów naturalnych i że jest prowadzona w sposób ciągły i zorganizowany.

Obowiązki przedsiębiorcy projekt określa następująco: musi wykonywać działalność na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. Tak jak dotychczas ciąży na nim powinność zapewnienia określonych w stosownych przepisach warunków dotyczących ochrony przed zagrożeniami życia i zdrowia, z zakresu ochrony środowiska itd. Jeśli przepisy wymagają dla danego rodzaju działalności posiadania uprawnień, przedsiębiorca musi zapewnić, by wykonywała ją osoba mająca takie uprawnienia. Niespełnienie wskazanych warunków formalnych jest zagrożone grzywną.

Projekt zawiera słowniczek następujących wyrażeń: organ koncesyjny, organ zezwalający, osoba zagraniczna, przedsięb. zagraniczne, rejestr przedsiębiorców, oddział, oznaczenie przedsiębiorcy.

Projekt oddziela podejmowanie działalności gospod. i prowadzenie jej. W sferach uzasadnionych potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa lub obronności państwa albo innymi ważnymi interesami publicznymi podjęcie działalności nadal będzie wymagało koncesji. Projekt wskazuje tylko sześć takich sfer: poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż oraz surowców mineralnych z odpadów pokopalnianych, wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją, paliwami i energią, ochrona osób i mienia, transport lotniczy oraz inne usługi lotnicze, budowa i eksploatacja autostrad płatnych. W innych dziedzinach wymagających aktualnie koncesji zastąpią je zezwolenia. Będzie zasadą, że zakres i warunki wykonywania działalności gospod. podlegającej koncesjonowaniu normują odrębne ustawy. Oprócz koncesji będą funkcjonowały zezwolenia na wykonywanie działalności gospod. w zakresie określonym w odrębnych ustawach. Zakłada się, że nowe unormowania dotyczące zezwoleń doprowadzą do ograniczenia ich zakresu. Projekt utrzymuje w mocy przepisy ustaw szczególnych dotyczących udzielania zezwoleń przez okres trzech lat od dnia wejścia w życie. Po jego upływie do otrzymania zezwoleń w poszczególnych dziedzinach działalności gospod. należy wydać ustawę przedłużającą ten okres. Ustawodawca co pewien okres miałby obowiązek weryfikować listę dziedzin objętych zezwoleniami i urealniać te dziedziny, których reglamentowanie nie byłoby uzasadnione. Projekt zapewnia osobom zagranicznym zarówno tworzenie przedsięb. w RP, jak i bezpośrednie działanie na naszym terytorium w formie oddziałów. Jest to realizacja zasad ustalonych w Układzie Stowarzyszeniowym z UE oraz konwencji o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Zupełną nowością staną się unormowania mające na celu wspieranie małych i średnich przedsiębiorców (około 97% przedsiębiorców działających w kraju). W projekcie zawarto m.in. definicję małych i średnich przedsięb. oraz deklarację pomocy i wsparcia dla tych przedsiębiorców. Zgodnie z projektem państwo stwarza, z poszanowaniem zasad równości i konkurencji, korzystne warunki do funkcjonowania i roz- woju małych i średnich przedsiębiorców w szczególności przez inicjowanie zmian stanu prawnego sprzyjających ich rozwojowi, tworzenie funduszu poręczeń kredytowych i systemów regwarancji, ułatwienie dostępu do informacji, szkoleń, doradztwa, wspieranie instytucji lokalnych i regionalnych działających na rzecz małych i średnich przedsięb. itp.

Projekt nakłada dodatkowe zadania dla organów administracji rządowej i organów samorządowych. Mają one m.in. współdziałać z organizacjami samorządu gospodarczego oraz innymi organizacjami przedsiębiorców, wspierać działalność gospodarczą przez promowanie przedsiębiorczości i prowadzenie działalności informacyjnej i oświatowej.

Ustawa Prawo o działalności gospod. ma wejść w życie po upływie 12 miesięcy od jej ogłoszenia (konieczność weryfikacji wszystkich dotychczasowych ustaw zawierających koncesje utrzymane w mocy ustawą).

XII. DOSTOSOWANIE PRAWA POLSKIEGO DO PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ

(niektóre problemy)

W dniu 16 grudnia 1991 r. RP podpisała Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi. Układ składa się ze 122 artykułów i wszedł w życie z dniem 1 lutego 1994 r.

W dniu 31 marca 1998 r. rozpoczęły się oficjalne negocjacje w sprawie przystąpienia Polski do UE. Do negocjacji zaproszono oprócz Polski także Węgry, Czechy, Słowenię, Estonię i Cypr. Pierwszy etap polega na tzw. screeningu, czyli przeglądzie polskiego ustawodawstwa pod kątem jego zgodności z prawem wspólnotowym, na które składa się obecnie około 20 tys. aktów prawnych obejmujących 80 000 stron (poddawanych aktualizacji dwukrotnie w ciągu roku). Screening ma się zakończyć w lipcu 1999 r. Przy każdym przepisie wspólnotowym musi znaleźć się jedna z trzech następujących adnotacji: -istnieje polski odpowiednik, który w pełni respektuje dany akt i jest rzeczywiście wprowadzony w życie; -nie ma odpowiednika lub nie jest on w pełni zgodny albo nie jest w pełni realizowany, jednak rząd RP zobowiązuje się zmienić ten stan z określoną datą; -sytuacja jak w punkcie drugim, jednak strona polska ma trudności z dostosowaniem, wówczas wystąpi konieczność negocjacji w danej sprawie. Proces dostosowania polskiego prawa do prawa wspólnotowego składa się z trzech etapów postępowania:

1. pierwszy etap polega na rozpoznawaniu prawa wspólnotowego, co jest podstawą działań dostosowawczych,

2. drugi etap to ustalenie aktualnego stanu prawa polskiego oraz określenie stopnia jego niedostosowania do prawa wspólnotowego,

3. trzeci etap to ustalenie konkretnych przedsięwzięć legislacyjnych, niezbędnych do osiągnięcia pożądanego i zgodnego ze sformułowaniem UE stopnia zgodności prawodawstw. Organizację trybu prac dostosowawczych oraz wybór metod Układ Europejski pozostawia stronie polskiej, nie wskazując konkretnego terminu dostosowania.