






Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Pojęcie inteligencji pojawia się po raz pierwszy w dziele Platona Fajdros w którym przedstawiając charakterystykę życia psychicznego człowieka wyodrębnił 3 podstawowe funkcje psychiczne: intelekt, wolę i emocje.
Typologia: Notatki
1 / 10
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Pojęcie inteligencji pojawia się po raz pierwszy w dziele Platona Fajdros w którym przedstawiając charakterystykę życia psychicznego człowieka wyodrębnił 3 podstawowe funkcje psychiczne: intelekt, wolę i emocje. Natomiast wprowadzenie do literatury pojęcia inteligencji jest przypisywane Cyceronowi, który tym pojęciem opisywał zjawisko, które dzisiaj określone by było jako uzdolnienia intelektualne. W potocznym rozumieniu pojęciu inteligencji człowieka przypisujemy różnice w efektywności działania angażujące procesy umysłowe, których nie można wyjaśnić poziomem wykształcenia lub stopniem doświadczenia. Takie pojmowanie tego zagadnienia wcale nie odbiega od rozumowania badaczy. Ponieważ różni profesjonaliści zajmujący się tym zagadnieniem różnie definiują samo pojęcie inteligencji oraz związane z nim problemy, dlatego przedstawię kilka stanowisk w tym zakresie.
niego inteligencja C ogranicza się do zachowań, które ujawniają się w badaniach na podstawie testów inteligencji.
7. D. O. Hebb wprowadził ze względu na genezę pojęcia inteligencji typu A i B. Inteligencja A stanowi potencjał intelektualny organizmu zdeterminowany wyposażeniem genetycznym. Natomiast inteligencja B to zdolności intelektualne przejawiające się na zewnątrz, w zachowaniu. Stanowi ona związek interakcji między inteligencją A, a szeroko rozumianym środowiskiem.
Ponieważ nie określono zgodnie czym jest inteligencja, dlatego nie ma jednolitej teorii inteligencji. Postaram się przedstawić kilka z nich.
1. Teorie strukturalne C.D. Spearman w pierwszej dekadzie XX wieku zapoczątkowała badania nad inteligencją. Na podstawie badań (brał pod uwagę oceny szkolne oraz pomiary wybranych funkcji psychofizycznych) stwierdził, że oceny przedmiotów szkolnych oraz pomiary funkcji korelują ze sobą, przy czym otrzymane współczynniki korelacji wskazują na określone hierarchie. Najwyżej korelują ze sobą oceny z przedmiotów szkolnych angażujące w wysokim stopniu funkcje intelektualne np. matematyka. Najniżej zaś korelują ze sobą te, w których procesy umysłowe odgrywają mniejszą rolę np. muzyka. Posłużyło to do wysunięcia wniosku, że wszystkie czynności są nasycone ogólną zdolnością umysłowa, którą określił symbolem g i nazwał inteligencją ogólną. Pozostałe elementy czynności są specyficzne i ich konfiguracja i nasycenie są różne dla różnych czynności. Czynnik specyficzny określił literą s i jest on odpowiednikiem zdolności specjalnych. Najodpowiedniejszymi do pomiaru inteligencji ogólnej są te zadania, które angażują takie procesy umysłowe jak
proces zmian polega na modyfikacji już istniejących struktur tak, aby umożliwić lepsze przystosowanie, adekwatne do wymagań środowiska, badacz nazywa akomodacją. Dzięki zwiększającej się złożoności i stałości struktur poznawczych wzrasta zdolność przystosowawcza. Strukturalizacja procesów poznawczych stanowi niejako wewnętrzny aspekt tej zdolności. Inteligencja człowieka to swoistego rodzaju aktywność, polegająca na kształtowaniu i organizacji struktur poznawczych powstających w skutek ciągłego procesu utrzymywania równowagi między asymilacją, akomodacją. W wyniku tego procesu tworzy się hierarchia coraz bardziej skutecznych i złożonych struktur poznawczych, które noszą nazwę schematów. Składają się one na to co nazywa się wiedzą człowieka. Struktury poznawcze rozwijają się pod wpływem doświadczenia w procesie interakcji jednostki ze środowiskiem. Chociaż są różne w różnych okresach życia człowieka to mają one uniwersalny charakter są charakterystyczne dla całej populacji ludzkiej.. Badacz ten doszedł do wniosku, że rozwój poznawczy człowieka dzieli się na 4 następujące okresy: o sensoryczno- motoryczny (do 2 roku życia), o przedoperacyjny (od 2 do 7 roku życia), o operacji konkretnych (od 7 do 11-12 lat), o operacji formalnych ( od 11-12 lat do 15 roku życia).
Mimo stałej sekwencji poszczególnych okresów rozwojowych występują różnice indywidualne w szybkości ich pojawiania się, a więc wieku życia, w którym występują. Nowe trendy w badaniach nad inteligencją Psychologowie nawiązujący w swoich badaniach do teorii informacji koncentrują się przede wszystkim na procesach poznawczych i ustalaniu ogólnych praw przebiegu tych procesów. Szczególnym przypadkiem ich zainteresowań stały się procesy przetwarzania informacji, które są najbardziej istotne dla procesów myślenia. E. Hunt przedstawiciel psychologii poznawczej na podst. Przeprowadzonych badań, których celem było wykazanie, że istnieje związek między szeregiem zmiennych odnoszących się do informacyjnego modelu procesów poznawczych, w tym głównie pamięci, a zdolnościami poznawczymi mierzonymi testami psychometrycznymi, stwierdził, że szybkość kodowania, odtwarzania, a przede wszystkim szybkość przetwarzania informacji pozostają w związku ze zdolnościami werbalnymi i zdolnością ogólnego rozumowania. Sternberg przedstawił pogląd, że istotę inteligencji człowieka należy rozpatrywać z 3 punktów widzenia ujętych w ramach tzw. triarchicznej teorii inteligencji. W skład tej teorii wchodzą 3 subteorie: kontekstu, doświadczenia i składników. S. Kontekstu ujmuję inteligencję w relacji do świata zewnętrznego i podkreśla rolę kontekstu środowiskowego w determinowaniu tego ,co stanowi o zachowaniu inteligentnym. Inteligencja rozpatrywana z punktu widzenia teorii kontekstu, to celowa adaptacja do realnie istniejącej rzeczywistości, kształtowanie tej rzeczywistości i jej selekcja, odpowiednio do warunków życia. Czyli polega na dążeniu jednostek do tego, aby dopasować własne potrzeby i wymagania adekwatnie do wymagań środowiska. Jeżeli adaptacja jest z takich, czy innych względów nierealna, jednostka podejmuje działania do zmian w środowisku, tak , aby maksymalnie wykorzystać swoje możliwości adaptacyjne. Kiedy adaptacja jest niemożliwa oraz kształtowanie środowiska adekwatnie do własnych oczekiwań spotyka się z niepowodzeniem,
Pierwsze empiryczne badania polegały na pomiarze inteligencji na podstawie prostych funkcji psychofizycznych człowieka. Wraz z rozwojem metod diagnostycznych pojawił się problem jednostki pomiarowej , która wyrażałaby w sposób najbardziej adekwatny różnice indywidualne w funkcjonowaniu poznawczym. W ten sposób powstał iloraz inteligencji (//) stosowany powszechnie jako miara inteligencji. Zarówno testy inteligencji, jak i powstały na ich gruncie // opierają się głównie na strukturalnych teoriach inteligencji. Iloraz inteligencji jako miara różnic indywidualnych w poziomie inteligencji. Pierwszy test inteligencji opracowany przez A. Bineta i jego współpracownika T. Simona opiera się 2 założeniach istotnych z punktu widzenia inteligencji 1. Inteligencja wyraża się w złożonych procesach umysłowych, angażujących wnioskowanie i rozumowanie 2. Inteligencja jako zjawisko rozwijające się z wiekiem. Opracowali Skalę Inteligencji Bineta- Simona, składającą się z zadań wymagających wspomnianych operacji umysłowych i ułożonych według stopnia trudności, tak aby mogły być rozwiązywane przez dzieci reprezentujące przeciętny poziom umysłowy, typowy dla określonego wieku (WŻ). Odpowiednio do WŻ Binet wprowadził pojęcie wieku umysłowego (WU), które w tych samych jednostkach co WŻ, wyraża liczbę prawidłowo rozwiązanych zadań testowych, przeznaczonych dla określonego wieku życia. Miarą wieku umysłowego jest osiągnięty maksymalny poziom wykonania testu tzn. maksymalna liczba prawidłowo rozwiązanych zadań. WZÓR !!!!!!!!!!! D. Wechsler w swoich badaniach koncentrował się na poziomie inteligencji osób dorosłych wpadł na pomysł, aby zastąpić w ilorazie inteligencji WU wartością standaryzowaną, wyrażającą różnice indywidualne w poziomie wykonywania zadań testowych. Procedura uzyskania wartości standaryzowanych polega na tym, że wyniki surowe otrzymane w teście inteligencji porządkuje się oddzielnie dla każdego roku życia i przedstawia w postaci krzywej, która w każdym przypadku przybiera kształt krzywej normalnej. Pomiar inteligencji zakłada, że iloraz inteligencji ma wartość stałą tzn. nie zmienia się u danej osoby niezależnie od jej wieku życia. Na pytanie czym jest iloraz inteligencji, badacze dają bardzo zróżnicowane odpowiedzi. Twierdzą, że // stanowi miarę inteligencji ogólnej. Wszystkie znane testy nastawione na pomiar // odwołują się do takich operacji umysłowych jak wnioskowanie i rozumowanie, które to operacje stanowią istotę inteligencji. Vernon autor pojęcia inteligencji C traktuje // jako miarę inteligencji psychometrycznej. Zgodnie z tym poglądem // informuje nas o poziomie zachowania intelektualnego na tyle, na ile zadania testowe odzwierciedlają sytuacje rozwiązywania problemów w życiu codziennym. Wybrane testy inteligencji Niezależnie od specyfiki testów, zdecydowana ich większość opiera się na założeniu, że zarówno środowisko kulturalne, jak i doświadczenia są dla wszystkich osób należących do określonej społeczności identyczne. Indywidualne testy inteligencji. Stanfordzka Skala Inteligencji Bineta Jej pierwowzór składał się z 30 zadań przeznaczonych dla dzieci w wieku od do 11 lat , o różnej treści i ułożonych według wzrastającego stopnia trudności. Wszystkie zadania niezależnie od swojej specyfiki, miały angażować procesy wnioskowania i rozumowania, które Binet uważał za najbardziej istotne dla inteligencji. Skala była 2 razy zmieniana za życia Bineta, umożliwiała pomiar tylko
wieku umysłowego, zyskała największy rozgłos dzięki jej modyfikacji przez Termana. Skala ta, znana jako Stanfordzka Skala Inteligencji Bineta, składa się z 90 pytań przeznaczonych dla dzieci i dla dorosłych. Pozwala ona na pomiar inteligencji Skala Inteligencji Wechslera dla dorosłych Skala SIWD z 1955 r. składa się z 11 testów, w tym 6 słownych i 5 wykonaniowych. Testy słowne obejmują: wiadomości, rozumienie, arytmetykę, powtarzanie liczb, podobieństwa i słownik. W skład testów wykonaniowych wchodzą: porządkowanie obrazków, braki w obrazkach, układanki, klocki i symbole cyfr. Na podstawie badań otrzymuje się 3 wartości ilorazu inteligencji: globalny//, obliczony na podst. wykonania wszystkich testów, // werbalnych zdolności umysłowych oraz // stanowiący wynik uzyskany na postawie rozwiązanych testów wykonaniowych. Na postawie skali SIWD można dokonać charakterystyki indywidualnej, jak również indywidualnych zdolności umysłowych. Pierwsza polega na porównywaniu otrzymanego // z normami opracowanymi dla populacji, do której należy dana osoba. Druga informuje o specyficznej dla danej osoby strukturze inteligencji. Grupowe testy inteligencji Podstawą do ich konstrukcji stała się Stanfordzka Skal Inteligencji Bineta. Ogólny Test Klasyfikacyjny Ogólny Test Klasyfikacyjny Test ten składa się ze 150 pytań nastawionych na pomiar trzech zdolności podstawowych: rozumienie słów, zdolności liczbowe, zdolności przestrzenne. Zdolności te to 3 czynniki spośród 7 czynników równorzędnych, wyodrębnionych przez Thurstone’a. Na każde z pytań, ułożonych od łatwiejszych do trudniejszych, sformułowano 4 odpowiedzi z których tylko jedna jest prawdziwa. OTK jest testem wystandaryzowanym, o ograniczonym czasie wykonania, którego wyniki można przedstawić zarówno w wartościach odchylenia standarowego, jak i w centylach. Test odznacza się dużą rzetelnością i trafnością. Skala Matryc Progresywnych Rawena Nastawiona jest na pomiar myślenia logicznego, polegającego na ujmowaniu stosunków między przedmiotami, a więc mierzy ona głównie czynnik g. Jest stosowana do badań indywidualnych jak i grupowych. Składa się z 60 matryc przedstawiających pojedyncze układy figuralne bądź serie 4 do 9 elementów o różnym układzie, występujących w logicznej kolejności. Zadaniem osoby badanej jest uzupełnienie występujących na rysunku braków, zgodnie z zasadą logiczną, wg. , której ułożone są elementy poprzedzające element brakujący w serii. Przeznaczona jest do badania osób od 8 do 65 lat. Test Inteligencji Kulturowo Neutralny Opracowany przez R. B. Cattella. Służy do badania inteligencji płynnej. Test składa się z 3 skal, każda z nich przeznaczona jest dla innej grupy wieku. Skala 1 służy do badania dzieci w wieku od 4 do 8 lat. Skalę 3 stosuje się do badania dzieci w wieku od 8 do 14 lat oraz osób dorosłych o przeciętnym poziomie rozwoju umysłowego. Skala 3 przeznaczona jest do badania inteligencji studentów, a także osób charakteryzujących się wysokim poziomem umysłowym. Wpływ środowiska i genów na iloraz inteligencji Dziedziczność i środowisko są nierozłączne i równie ważne w determinowaniu rozwoju psychicznego człowieka. Badania dotyczą tego w jakim stopniu inteligencja zależy od wariancji genotypu, a w jakim od wariancji środowiska oraz wariancji interakcji między tymi czynnikami. Model analizy wariancji, traktujący poszczególne składniki wariancji całkowitej w sposób adekwatny, zyskał dużą popularność w badaniach nad genetycznym uwarunkowaniem różnic indywidualnych pod względem