Pobierz Polityka gospodarcza - Notatki - Prawo międzynarodowe - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!
przemysłowej, zmiany strukturalne oraz wdrażanie procesów innowacyjnych i procesy przekształceń własnościowych. Polit. restrukturyzacji przekształceń gospodarczych. Cele:1 Prowadzenie przekształceń własnościowych,2 Wdrażanie innowacji, postępu technicznego, 3 Zmiany struktury przemiany, 4 Poprawa konkurencyjności wyrobów, 5 Proeksportowy rozwój gospodarki 6. Poprawa ochrony środowiska, 7 Wdrażanie działów nauko chłonnych. Pol. Skł. Się z 3 podsekcji: 1 działalność produkcyjna-przem. odtworzeniowy 85%, 2 przem. wydobywczy (górnictwo, kopalnictwo) >5%, 3 zaopatrzenia gospodarki w energię elektryczną,gaz,wodę 10% Przedmiotem dział. Przemysłu jest: - wytwarzanie dóbr i usług(produkcja śr. prod); - świadczenie usług, które przesądzają o wielkości prod. w całej gosp, wpływają na życie gosp
23. Zdefiniuj podstawowe założenia polityki państwa w stosunku do małych i średnich przedsiębiorstw.
- Pomoc i wspomaganie małych i średnich przedsiębiorstw przed degradacją w warunkach istnienia konkurencji ze strony dużych przedsiębiorstw.
- Włączenie małych i średnich przedsiębiorstw do procesów wspomagania efektywnego rozwoju gospodarczego i zaspokajania potrzeb społecznych oraz na dużych rynkach lokalnych.
- Pomoc i wspomaganie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw poprzez sprzyjanie rozwojowi zasad i warunków gospodarki konkurencyjnej.
- Wspomaganie małych i średnich przedsiębiorstw na różnych etapach ich działania (organizowanie, w zwiększaniu ich konkurencyjności, w zasilaniu ich w niezbędne informacje, porady, w nowoczesne techniki i technologie, systemy zarządzania itp.). 24.Określ podstawowe czynniki rozwoju gospodarczego. Co to są czynniki tradycyjne i nowoczesne?
- Czynniki intensywne - prowadzą do lepszego wykorzystania czynników produkcji a tym samym do najlepszego wykorzystanie czasu. Do czynników intensywnych możemy zaliczyć:
- wzrost zdolności intelektualnych człowieka i ich wykorzystanie; * wzrost wymiany towarowej z zagranicy, * eksport i przyspieszenia obrotów gospodarczych; * procesy miniaturyzacji, które polegają na zwiększeniu i poprawie funkcji produkcji przy zmniejszaniu ich objętości i materiałów potrzebnych do ich wytworzenia. Większość czynników intensywnych możemy odnaleźć w czynnikach nowoczesnych.
- Czynniki ekstensywne – to rozszerzenie dotychczasowych technologii. Czynniki rozwoju gospodarczego: -zewnętrzne (zagraniczne) -wewnętrzne (krajowe), np. struktura gospodarcza (np. struktura technologiczna, struktura zatrudnienia, struktura kapitału zastosowanego w przedsiębiorstwie). Czynniki tradycyjne: *ilość; *zakres pracy; *ziemia; *narzędzia pracy, środki pracy; Czynniki nowoczesne: wzrost kwalifikacji i umiejętności; *wysoka wydajność pracy i jej wzrost; *wzrost poziomu techniki; *efektywna struktura produkcji; *efektywne systemy zarządzania. 25. Zdefiniuj politykę państwa wobec sektorów wysokiej szansy (naukochłonnych) i sektorów tradycyjnych w przemyśle. Państwo w stosunku do sektorów wysokiej szansy stosuje politykę zachęcającą do rozwoju tych sektorów. Są one wysoko opłacane, nakłady na rozwój nauki w tych sektorach są ogromne. Wobec firm działających w tych dziedzinach stosuję się odpowiednią politykę finansową, polegającą na zwolnieniach i ulgach podatkowych, łatwości dostępu do najnowszych osiągnięć w tej dziedzinie, subwencje i dopłaty do
badań i rozwoju, preferencyjne kredyty itp. Nakłady te jeżeli zostały dobrze ulokowane spowodują ich szybki zwrot i dużą rentowność. Sektory tradycyjne są również preferowane przez państwa, gdyż każde państwo stara się aby, jego produkty znalazły się na rynku zagranicznym. Można tego dokonać między innymi, gdy będą one oryginalne i jednocześnie lepsze jakościowo i tańsze oraz odpowiednio zaprezentowane.
26. Scharakteryzuj politykę inwestycyjna w strategii rozwoju kraju oraz metody oddziaływania państwa w tym zakresie. Polityka inwestycyjna jest jednym z najważniejszych segmentów polityki rozwoju gospodarczego kraju. Jest ona ważnym rodzajem działalności regulacyjnej państwa i jego organów, wpływających na kształtowanie nakładów i procesów inwestycyjnych, ich rozmiarów, struktury i efektów. Obejmuje ona metody, środki i działania zmierzające do ustalenia preferowanych przez państwo rozmiarów, celów i kierunków inwestycji oraz efektywnych metod i sposobów sprawnej ich realizacji. Przedmiotem polityki inwestycyjnej państwa jest ustalanie celów i instrumentów polityki inwestycyjnej, a pośrednio jest nim oddziaływanie na przebieg realnych procesów inwestycyjnych w gospodarce. Instrumenty stosowane przez państwo ***** wysokość podatków i ulg od inwestycji; *wysokość stopy procentowej od bankowych kredytów inwestycyjnych oraz warunki ich udzielania i spłaty; *regulacji dochodów i dywidend z tytułu własności inwestycyjnych. Przy pomocy tych instrumentów państwo ustala bardziej lub mniej dogodne warunki i źródła finansowania inwestycji i oddziałuje na wyższym lub niższym poziomie inwestycji w kraju na dużych i średnich dobrach inwestycyjnych; *nakazy i zakazy. 27. Scharakteryzuj stan i tendencje rozwojowe wsi i rolnictwa, strukturę agrarną rolnictwa polskiego oraz politykę państwa wobec wsi i rolnictwa. Rozmiary działań inwestycyjnej w kraju, dynamika ich wzrostu i stopa inwestycji, były przez wiele lat po wojnie bardzo dobre. Było to związane z: *dużym zniszczeniem gospodarczym w czasie II wojny światowej i związane z tym potrzeby szybkiej odbudowy i rozbudowy gospodarczej; *znaczne opóźnienia w rozwoju kraju oraz różne determinanty do ich likwidacji w drodze dużych nakładów inwestycyjnych oraz wysokiego tempa wzrostu inwestycji w skali gospodarczej; *występowania przed wojną i tuż po wojnie dużych zasobów siły roboczej i bezrobocia. Głównymi przyczynami dużego spadku nakładów i efektów inwestycyjnych w latach 1980-82 i 1989-92 były skutki kryzysu gospodarczego i polityki w krajach, a w latach 1990-92 bardzo ostry program stabilizacji i zmian systemów gospodarczych (poważne zmniejszenie dotacji państwa na budowę mieszkań), których realizacja spowodowała głęboką recesję w większości dziedzin gospodarczych. W szczególności był to: duży spadek dochodów ludności i wynikający stąd znaczny spadek rynku, w tym inwestycji w kraju. Ożywienie inwestycji wystąpiło później po ożywieniu dobra konsumpcyjnego nastąpiło ono częściowo samoczynnie w związku z poprawą koniunktury gospodarczej w świecie i w kraju, a częściowo było wywołane środkami polityki gospodarczej państwa. Wzrost produkcji był początkowo osiągany w ramach istniejących niewykorzystanych zdolności produkcji. Następnie przenosił się na wzrost dużych inwestycji. Po utrwaleniu się ożywienia, wzrost inwestycji w kraju w latach 1993-95 staje się obok wzrostu eksportu. Głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego (wzrostu produkcji i usług, produkcji kraju, zatrudnienia i dochodów, wzrostu obrotów gospodarczych, eksportowych i innych wielkości). Polityka państwa wobec wsi i rolnictwa: Cele: *stabilizacja cen podstawowych produkcji rolnych; *zapewnienie żywności o odpowiedniej jakości, rozwój infrastruktury gospodarczej rolnictwa, modernizacja; *ochrona przyrody, dbałość o walory krajobrazowe i rekreacyjne obszarów wiejskich,
dochodu). Specjaliści podkreślają szeroki zasięg wadliwości odżywiania się społeczeństwa (niedostatek niektórych witamin, żelaza, wapnia, błonnika). Na uwagę zasługują również dwie kwestie: - konieczność uważnej kontroli samowystarczalności żywności kraju;
- konieczność zwiększonej kontroli jakości żywnościowej; 30. Scharakteryzuj Agencję Rynku Rolnego jako instrument interwencjonizmu państwa w gospodarce żywnościowej. Agencja Rynku Rolnego rozwija działalność na rzecz stabilizacji rynku rolnego, prowadzi zakupy interwencyjne wybranych rolnych i następnie ich sprzedaż w kraj lub za granicą.. Inicjuje też import produktów żywnościowych w przypadkach spodziewanych niedoborów rynkowych. Nie jest oczywiście w stanie skupić od rolników wszystkich pojawiających się nadwyżek towarowych, gdyż interwencje są ograniczone środkami budżetowymi. Ma jednak wpływ na zmniejszanie wahań cen rolnych. Rynek rolny jest jednak wciąż mało stabilny i silnie reaguje na niewielkie nawet zmiany podaży. ARR aktywnie wspiera również przedsięwzięcia mające na celu rozwój infrastruktury rynkowej, zwłaszcza tworzenie ponadregionalnych i regionalnych rolnych rynków hurtowych oraz towarowych giełd rolnych. Przewiduje się, że rola ARR zwiększy się po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, gdyż Agencja stanie się istotnym elementem regulacji stosowanych w ramach wspólnej polityki rolnej. 31. Scharakteryzuj rolę i zadania Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Spełnia ona bardzo ważne funkcje w zakresie modernizacji procesów wytwórczych w rolnictwie, przetwórstwie rolno spożywczym i rozwoju tzw. małej przedsiębiorczości w rejonach wiejskich, co zwiększa także min. liczbę miejsc pracy poza rolnictwem. Wyróżnić tu należy : stosowanie dopłat do oprocentowania bankowych kredytów inwestycyjnych i obrotowych tzw. kredyty preferencyjne udzielanie gwarancji kredytowych i poręczeń częściowe finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie infrastruktury gospodarczej na terenach wiejskich dofinansowanie działalności oświatowej na wsi, związanej z nauką zawodu, zmianą kwalifikacji, doradztwem rolniczym. W realizacji wymienionych przedsięwzięć Agencja współpracuje z ponad 30 bankami, Przy czym w tych usługach największy jest udział banków spółdzielczych, zrzeszonych w Banku Gospodarki Żywnościowej. 31. Scharakteryzuj rolę i zadania Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa została powołana do życia w marcu 1992 jest finansowana z budżetu oraz w niewielkiej części z zysków osiąganych z prowadzonej działalności. Realizuje ona przede wszystkim prywatyzację mienia po byłych PGR. Ziemie, które Agencja oferuje do sprzedaży lub dzierżawy rolnikom są ważnym elementem zmian struktury agrarnej i powiększania stanu posiadania gruntów użytkowanych rolniczo w gospodarstwach chłopskich. Oprócz administrowania mieniem Skarbu Państwa AWRSP podejmuje działania mające na celu tworzenie nowych miejsc pracy na obszarach restrukturyzowanej i prywatyzowanej państwowej gospodarki rolnej. Jest to najtrudniejszy problem społeczny na terenach, gdzie PGR miały większy udział w użytkowaniu gruntów rolnych. 33. Scharakteryzuj cele i instrumenty zagranicznej polityki gospodarczej Polski oraz zmiany w niej w latach 90-tych. Jako zagraniczną politykę gospodarczą określamy zaangażowanie się organów państwa w kształtowanie stosunków gospodarczych z otoczeniem zewnętrznym. Możemy też
używać innych terminów, np. zagraniczna polityka ekonomiczna, polityka współpracy gospodarczej z zagranicą. Celem zagranicznej polityki gospodarczej Polski jest m.in. zapewnienie ochrony narodowych interesów gospodarczych, ożywienie i wzrost obrotów handlowych, kształtowanie pożądanej struktury geograficznej i towarowej przywozu i wywozu, tworzenie sprzyjającego klimatu dla inwestycji zagranicznych w kraju, poprawa konkurencyjności gospodarki, a także jej ochrona przed nadmiernym importem i nieuczciwą konkurencją, pozytywne oddziaływanie na stan zatrudnienia, poziom cen, postęp techniczny, podział dochodów itd. Za cel strategiczny zagranicznej polityki gospodarczej uznaje się przystąpienie Polski do UE i integrację polskiej gospodarki z europejskimi krajami wysoko rozwiniętymi. Warto podkreślić, iż cele te mogą być realizowane tylko w warunkach postępującej liberalizacji zewnętrznej. Instrumenty zagranicznej polityki gospodarczej Polski: Ich wybór zależy od sytuacji ekonomicznej państwa, warunków wymiany międzynarodowej, celów polityki gospodarczej oraz zasad określanych m.in. przez WTO, UE i OECD. Instrumenty dzielą się na: a) bezpośrednie (cła, narzędzia pozataryfowe) b) pośrednie (polityka kursu walutowego) CŁO – opłata nakładana przez państwo na towar przekraczający granicę celną kraju. Cło pełni 3 funkcje: *ochronną wobec gospodarki; *fiskalną; *ochrony bilansu płatniczego. Cło zmniejsza również odpływ dewiz z kraju przez ograniczanie importu. Rodzaje cła: *importowe, *eksportowe, *tranzytowe. BARIERY POZATARYFOWE – chronią produkty mało konkurencyjne w stosunku do towarów produkowanych czy wydobywanych za granicą. Bariery te mogą mieć charakter: *restrykcyjny i * promocyjny. KURS WALUTOWY – instrument ściśle oddziałujący na dynamikę importu i eksportu. Kurs walutowy można określić jako cenę waluty obcej wyrażoną w pieniądzu krajowym. Zmiany kursu waluty krajowej (aprecjacja) wywołuje wzrost cen w eksporcie i spadek w imporcie, natomiast deprecjacja odwrotnie.
34. Scharakteryzuj główne cele i środki polityki pieniężnej państwa. Cele polityki pieniężnej : Polityka pieniężna ma za zadanie regulować podaż pieniądza w gospodarce zgodnie z celami zakładanymi w gospodarce oraz wymaganiami praw ekonomicznych i obrotu pieniężnego. Do głównych instrumentów polityki pieniężnej należą w kraju : podaż pieniądza i jej instytucje podmiotowe, zasady, i narzędzia systemowe, zaplecze badawcze oraz jednostki i urządzenia organizacyjno-technicze systemu pieniężnego w kraju. Ważnym instrumentem polityki pieniężnej państwa jest też jego oddziaływanie przez bank centralny na płynność finansową banków komercyjnych w kraju, która polega na ich zdolności do zwiększania obrotów i operacji bankowych (wzrost sumy i rodzajów przyjmowanych wkładów pieniężnych w banku i udzielonych kredytów oraz innych operacji finansowych). Oddziaływanie to jest realizowane przez bank centralny przy pomocy : wysokości stopy dyskontowej (procentowej) i jej zmian, operacji otwartego rynku oraz poprzez ustalanie poziomu pieniężnych rezerw obowiązkowych w bankach.. 35. Scharakteryzuj główne cele i środki polityki dochodowej państwa. Polityka dochodowa polega głównie na jego działalności regulacyjnej w zakresie poziomu struktury oraz dynamiki i częściowej redystrybucji wygospodarowanych w kraju dochodów między różne grupy ludności i sektory społeczno- gospodarcze. Metody i środki polityki dochodowej: *w zakresie cen (ustalanie poprzez organy gospodarki państwowej wysokości podatków pośrednich -akcyza, VAT); *ustalanie cen, opłat i taryf za towary i usługi; *ustalanie
północnych-słupskie, koszalińskie, elbląskie, suwalskie i wałbrzyskie. Najmniejsze w województwach: warszawskim, poznańskim, katowickim, krakowskim, wrocławskim. Sposoby ograniczenia bezrobocia: *rozwijanie budownictwa mieszkaniowego i drogowego; *zwiększanie i rozwój szkolnictwa wyższego; *zmniejszanie obciążeń nakładanych na pracodawców; *rozwijanie eksportu. Bezrobocie - to sytuacja, w której liczba miejsc pracy jest mniejsza od liczby osób poszukujących pracę. Stopa bezrobocia - to stosunek liczby bezrobotnych do całości siły roboczej. W zjawisku bezrobocia, ze względów społecznych są wysoko niekorzystne 3 kwestie: *wysoki udział młodzieży wśród bezrobotnych; *duży udział bezrobotnych poszukujących pracy powyżej 3 miesięcy, przy czym 40% poszukuje 1 rok i tyle samo pozostaje bez pracy od 4 do 12 miesięcy; *bezrobocie w Polsce jest wysoce zróżnicowane regionalnie. Bezrobocie powoduje procesy coraz większe ubożenia społeczeństwa i marginalizacji jednostek, grup społecznych i społeczności lokalnych, pogarsza dostępność do dochodu, ogranicza dostęp do edukacji, konsumpcji dóbr materialnych i usług społecznych. W analizach stanu bezrobocia w Polce pomija się często utajone bezrobocie w gospodarstwach chłopskich. Rozumie się przez nie zasoby siły roboczej nie w pełni wykorzystywane w gospodarstwie.. Podstawowe problemy polityki społecznej od początku lat 90-tych należy podkreślić jej zmiany:
- W polityce zatrudnienia, w postaci odejścia od pełnego zatrudnienia (z określonym, utajonym bezrobociem) do rynku pracy z jawnym bezrobociem. Wspomnieć również należy, iż uległa pogorszeniu sytuacja w zakresie zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
- W funkcjonowaniu systemu pomocy społecznej, bowiem szybko rosnące bezrobocie i głębokie zróżnicowanie warunków bytowych rodzin postawiły przed instytucjami pomocy społecznej konieczność obsłużenia znacznie większej ilości osób potrzebujących takiej pomocy. Zwalczanie problemów: * w systemie oświaty i polityki kulturalnej stworzono ramy prawne dla uruchamiania odpłatnych szkół społecznych i prywatnych, co wobec dużych zainteresowania rodzin zapewnianiu młodzieży szkolnego wykształcenia spowodowało wzrost kosztów ponoszonych przez rodziny na rzecz różnych typów szkół. Zmniejszone wydatki budżetowe na oświatę i naukę, co pogorszyło stan bazy; *w polityce mieszkaniowej, zwłaszcza poprzez wycofanie się z częściowego dotowania budowlanego mieszkania i działań na rzecz urynkowienia tego budownictwa (szybki wzrost czynszów) spowodowały gwałtowne zmniejszenie ilości budownictwa mieszkań i wzrost niewydolności części rodzin w opłatach czynszów mieszkaniowych; *w polityce rodzinnej, gdzie zmiany poszły również w kierunku ograniczania wydatkami na pomoc, zwłaszcza rodzinom wielodzietnym i o niższych dochodzie.
38. Scharakteryzuj podstawowe cele polityki regionalnej w Polsce i środki jej realizacji. Polityka regionalna - oddziaływanie władz państwowych na rozwijanie się gospodarcze polityki regionalnej. Wyróżniamy politykę: *interregionalną – to polityka państwa wobec regionów; *intraregionalną - polityka władz terenowych wobec regionów. Głównym celem tej polityki jest lepsze wykorzystanie dla rozwoju tych regionów występujących w nich zasobów: materiałów i energii, złóż surowcowych oraz zasobów przyrodniczych. Podmiotami prowadzącymi i realizującymi tę politykę są władze terenowe i centralne, a także miejscowe podmioty gospodarcze, organizacje samorządowe i społeczno-ekonomiczne. Ważnymi celami polityki regionalnej są także decentralizacja władzy politycznej i gospodarczej, poprawa warunków rozwoju
gospodarczego i infrastruktury w regionach, powiatach i gminach, a także rozwój oświaty i nauki, kultury ogólnej i regionalnej oraz ochrona środowiska. Założenia oraz wstępne jej cele, kierunki i narzędzia zostały zaakceptowane przez Radę Ministrów w lipcu 1995 r. Dużego rozmachu społeczno-gospodarczego i politycznego nadała regionalizacji reforma administracji, decentralizacja decyzji na województwa, powiaty i gminy z lat 1998-1999. Jako ogólne cele polityki regionalnej państwa przyjęto cele zawarte w założeniach i zasadach transformacji systemu gospodarczego w kraju oraz w średniookresowych programach „Strategii dla Polski”, opracowanych w połowie lat 90-tych przez profesjonalne zespoły pod kierownictwem wicepremiera G. Kołodki, a w ostatnich latach przez Centralny Urząd Planowania, a następnie Rządowe Centrum Studiów Strategicznych oraz zaakceptowane przez rząd. Celami tymi są zwłaszcza: przeprowadzenie pogłębionej restrukturyzacji starych okręgów przemysłowych, przede wszystkim w byłych województwach katowickim, łódzkim i wałbrzyskim przeciwdziałanie procesom chronicznej recesji strukturalnej oraz degradacji społecznej regionów wiejskich zdominowanych uprzednio przez państwowe gospodarstwa rolne, które zostały przejęte przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa i w części są jeszcze niezagospodarowane, aktywizacja zaniedbanych gospodarczo rolniczych obszarów restrukturyzacja subregionów i miast zdominowanych dotychczas przez wielkie, o jednorodnej produkcji zakłady przemysłowe w różnych częściach kraju, a głównie w regionach południowo-wschodnich np. Mielec, Tarnobrzeg, promocja najbardziej atrakcyjnych miast w celu poprawy ich pozycji w powiązaniach gospodarczych, naukowych, turystycznych i kulturalnych z zagranicą. Do podstawowych warunków i instrumentów prowadzenia polityki regionalnej w Polsce należą następujące metody i środki: decentralizacja decyzji społeczno-gospodarczych, rozwój samorządu terytorialnego (gminnego, powiatowego i wojewódzkiego) oraz ich wpływ na rozwój gospodarki, infrastruktury oraz na restrukturyzację poszczególnych województw, miast, gmin Oprócz regionalnych środków finansowych, ważnym instrumentem realizacji programów polityki regionalnej powinny być środki wspierania tych programów pochodzące z budżetu państwa, zagranicznych pożyczek oraz funduszy pomocy w zakresie restrukturyzacji i rozwoju regionów.
