Polityka regionalna - Notatki - Polityka, Notatki z Historia

Pobierz Polityka regionalna - Notatki - Polityka i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! Polityka regionalna WYKŁAD 1 Data: 16.10.2008 1. Region pochodzi z język łacińskiego. Odnosi się do słowa: okolica, przestrzeń. 2. Region jest to określenie terytorium charakteryzującego się występowanie granic danego regionu, spójną strukturą wewnętrzną oraz zespołem cech wyróżniających dany region spośród innych.Dla określenia rejonu wystarczy jedna wspólna cecha np. uprawa parzenicy. Zaś w przypadku regionu jest potrzebne są przynajmniej dwie cechy i więcej. 3. Typy regionów: Region geograficzny jest to podstawa wszystkich typów regionu. Istnieje on w sposób obiektywny, beż udziału człowieka, to człowiek jest jego odkrywcą i to on najadę mu nazwę własną, zmieniającą, jakość ( w sensie pozytywnym kształtuje i zurbanizowanej a w sensie negatywnym degraduje naturalne środowisko) Region węzłowy jest to region geograficzny, ale również społeczno gospodarczy. To region, w którym występuje jedna duża aglomeracja, nie maja odpowiednika w danej okolicy regionu. Inna nazwa to lokomotywa rozwoju regionu zalicza się do nich np. Łódź, dolnyśląsk, Kraków. Może to kiedyś doprowadzić do upadku takiego regionu. Region kompleksowy powstaje tam gdzie najczęściej występują różnorodność złóż naturalnych, co pozawala na rozwijanie się wielokierunkowe. Cechą charakterystyczna tego regionu jest szczególna kumulacja mieszkańców, są to mieszkańcy mobilni, wykształcenia, aktywni oraz region ten posiada względna samodzielność czasem nazywany autonomią np. Zagłębie Ruhry w RFN, Wielkie Jeziora w USA. Region historyczny jest to region, który istniej w zbiorowej świadomości ludzi, istniej pięć takich regionów: Małopolska, Wielkopolska, Śląsk, Mazowsza, Pomorze. Region kulturowy wyróżnia pewną specyfikę, kultywowanie tradycji, obyczajów, dialogów językowych. Jest to pewien zbiór obiektów kulturowych materialnych i niematerialnych. Region polityczny specyfiką tego regionu jest to, że jego mieszkańcy w określonej sytuacji podejmują podobną decyzje, zachowania, działania, klasycznym tego przykładem są wybory. Do 2002 roku taki przykładem może być zagłębie sosnowieckie. 4. Region to również mieszkańcy. Grupy mieszkańców: Zbiorowość regionalna to dobrowolna grupa ludzi zamieszkujących pewne terytorium i utożsamiająca się z tym terytorium, ale w sposób czasowy ( def. Szczepańskiego z 60 lat) Wspólnota regionalna to grupa ludzi zamieszkujące konkretne terytorium i wyróżnia konkretne cechy np.: stała wieź emocjonalną, system wartości, podobna reakcja na konkretne fakty i zdarzenia, tworzy wewnętrzne instytucje kontroli w trakcie pojawienia się konfliktu rozwiązuję go wewnętrznego grupy ma decydujące znaczenie dla podejmowania działań np.: Podhale, Kaszubi. Wykład 2 WYKŁAD 3 Data 30.10.2008 1. Polityka regionalna jest jedną z trzech części składowych polityki państwa: Polityka regionalna (przestrzenna) Przedmioty polityki regionalnej są to regionalne potrzeby mieszkańców (niektórzy twierdzą, że jest to rozwój mieszkańców) Podmioty polityki regionalnej jest to wspólnota (zbiorowość) regionu. Polityka ekonomiczna (gospodarcza) Polityka społeczna. Założenia polityki regionalnej władze podejmują samorząd regionu, głównie władza państwa, przygotowywują cele i założenia oraz wskazują sposoby, w jaki sposób otrzymać dany cel. 2. Cele polityki regionalnej: Tworzenie warunków rozwoju gospodarczego na szczeblu regionu Utrzymanie i rozbudowanie infrastruktury technicznej Propagowanie, wspieranie i prowadzenia działań na rzecz rozwoju wykształcenia Ochrona i racjonalne wykorzystanie dziedzictwa kulturowego Promocja możliwości rozwoju województwa 3. Różne definicje polityki regionalnej Polityka regionalna to całokształt działań państwa oraz występujących w jego imieniu władze centralne i regionalnych (def. Winiarskiego) Polityka regionalna, jako świadoma, planowana, działalność państwa i jego organów zmierzających do optymalnego wykorzystywania czynników społeczno ekonomicznych dla rozwoju regionalnego zgodnie z planem krajowym i planem regionalnym (def. Secomskiego). Polityka regionalna jest to świadoma i celowa działalność organów władzy publicznej zmierzająca do rozwoju regionalnego. Podzielona na politykę interregionalną (zewnętrzna) i intraregionalną (wewnętrzną), (def. Mikołajczyka i Toczyńskiego) Polityka regionalna wskazuje na znaczenie warunków polityki rynkowej w ramach państwa, ale w odniesieniu do regionu. Wskazuje na niezbędność układu terytorialnego w kształtowaniu polityki regionalnej musi być uwzględniony aspekt społeczny, ekologiczny i ekonomiczny (def. Potoczka). Polityka regionalna jest elementem całościowej polityki państw z udziałem władz centralnych i regionalnych, aspekt ekologiczny podkreśla nawet, że w przyszłość zostanie wyodrębniona polityka ekologiczna, zakładają, że posłuży to przekształceniu polityki regionalnej z pasywnej w aktywną (def. Augusty i Kupca). 4. Cele polityki regionalnej i jej zakres: Rozwój regionu w aspekcie przestrzennym i ekonomicznym. Według Jarosza polityk regionalna obejmuje następujące polityki: inwestycyjną, ochronną, poprawy warunków życia, edukacyjną, technologiczną, ekologiczną, przemysłową, rolną, rybołówstwa i leśnictwa, finansową oraz przygotowania do zmiany w zakresie zawodu. Przygotować plan kierunków rozwoju, należy zawęzić cele i zadania, jakie stoją przed polityką regionalną Należy wskazać czynnik sprzyjające rozwojowi regionalnemu i takie, które będą mu hamowały Ma to prowadzić do przygotowania i opracowania specyfiki regionu Należy stworzyć narzędzia, metody pozwalające na realizację potwierdzonych zadań 5. Metody i narzędzia polityki regionalnej to: Strategie Plany rozwojuAspekt społeczny jest ważnym elementem polityki regionalnej, Dokonywane są one na poziomie regionu i na poziomie państwa z udziałem programów społecznych. Ocena możemy mówić tu o trzech etapach oceny:- ocena wstępna ocenia założenia programu, sytuacje w regionie, dobór celów, silne i słabe strony regionu przydatność projektowanego programu dla poprawy sytuacji w regionie. Przygotowane przez niezależnych przedstawicieli.- ocena przejściowa dokument w trakcie realizacji programu, ocenia się zgodność realizowanego programu z oceną wstępną, co pozwala na wprowadzenie zmian i korekt. Mówi się o ocenie średnioterminowej, która przeprowadzona jest w połowie prowadzenia projektu. Przygotowany przez niezależnych ekspertów, jak również przedstawicieli Komitetów Europejskich.- ocena końcowa dokonywana jest po zakończeniu programu niezależnie od tego czy program został przekształcony czy też nie. Ocenia się takie dokumenty jak: skuteczność i wydajność udzielonej pomocy i spójność realizacji programu oraz zakres wykorzystania środków finansowych. Rozliczenie całego programu nastąpi nie później niż 3 lata po zakończeniu projektu. Przygotowywane jest przez Komisje Europejską i przedstawicieli publicznych danego państwa. Tej końcowej ocenie finansowej towarzysz niezależna ekspertyza. WYKŁAD 5 Data 11.12.2008 1. Etapy polityki regionalnej: I Etap: lata 1958 1974 II Etap: lata 1975 1985 III Etap: lata 1986 1992 IV Etap: lata 1993 1999 V Etap: lata 2000 2006 VI Etap: lata 2007 2013 2. Występują dwa kryteria etapów polityki regionalnej: Przestrzenne dotyczy przyjmowanie nowych państw członkowskich. Łączy się to ze zwiększeniem ludności i powiększeniem terytorialnym, które wspólnota otrzymała. Wystąpienie ministra spraw zagranicznych 9 maja Roberta Schumana i zaproponował współprace na sektory firmowe i na płaszczyźnie politycznej. Autorem tej współpracy był Matm. Podpisanie Traktatu Paryskiego i utworzenie EWWiS przez Francje, Włochy, Niemcy, Holandie, Belgie, Luksemburg. Francja obawiała się konkurencji niemieckiego przemysłu ciężkiego i dlatego utworzyła EWWiS. Dzięki temu mogła kontrolować rozwój gospodarczy Niemiec. Organizacyjnych/formalno prawnych opracowanie nowych dokumentów w oparciu, o które jest ta polityka realizowane. W 1957 utworzono EWG i Euratom na mocy traktatów rzymskich. Pierwsze rozszerzenie nastąpiło w 1973 roku o Wielką Brytania, Danie i Irlandie. Zalety poszerzenie wspólnoty o Wielką Brytanie: Wielka Brytania była postrzegana, jako reprezentant interesów USA oraz uznawano, że Wielka Brytania spowoduje przyjęcie różnych zmian.Do 1973 roku podpisano z kilkoma państwami układ o stowarzyszeniu Turcja, Malta, Cypr, Norwegia. Zaś rok wcześniej w Norwegi obyło się referendum w sprawie członkowstwa w EWG. Norwegia odrzuciła taką możliwość. Uznali, że kondycja gospodarki Norweskiej była wiele lepsza niż pozostałych państw członkowskich. Uznawano, że Norwegia będzie zmuszona przekazywać do budżetu EWG znacznie większe fundusze niż sama będzie je potrzebować. Normy ochrony środowiska były znacznie ostrzejsze. Co spowodowało konieczność dostosowania się do pozycji EWG Kolejny etap rozszerzenia to rok 1981 o Grecję a w 1986 o Portugalię i Hiszpanie. Stały się one najsłabszym ogniwem EWG, wcześniej była nią Irlandia. W II połowie lat 70 upadła reżim w Hiszpanii i Portugalii. Połączenie tych państw powstało w wyniku obawy przed ponowny wprowadzeniem reżimu. Kolejny powodem to cieśnina Giblatarska. Państwa kandydujące stanowią region Prowadzenie zasad gospodarki rynkowej Obniżenie inflacji Obniżenie stopy bezrobocia Obniżenie zadłużenia publicznego Strefa społeczno polityczna: Przeprowadzenie demokratycznych wyborów parlamentarnych przy udziale obserwatorów Uregulowanie stosowania mniejszości narodowych (jeśli są wymienię w ustawie) Uregulowanie w drodze umów dwustronnych konfliktów i sporów granicznych z państwami sąsiednimi Przestrzeganie szeroko rozumianych praw człowiekaOd 1992 odstąpiono od decyzji okresu odstępnego z powodu traktatu z Mastrich, która wprowadziła sektor zmian organizacyjnych.Kolejne rozszerzenie UE to rok 1995 i zalicza się tutaj: Finlandie, Szwecje, Austrię.W 1994 roku odbyło się II referendum w sprawie wejścia Norwegii do UE jednak po raz odrzucili tą propozycję. Następne poszerzenie państwa nastąpiło 01.05.2005 o 10 państw zalicza się tu: z grupy wszechrackiej: Polska, Węgry, Czechy, Słowacja byłe republiki ZSRR: Litwa, Łotwa, Estonia południowej Europy: Słowenia, Malta, Cypr. Ostatnie rozszerzenie nastąpiło o Bułgarie i Rumunie. Planowane są kolejne rozszerzenia UE ale podchodzi się do nich o wiele ostrożniej np. dotyczy to Ukrainy gdzie zmiany polityczne zostały bardzo pozytywnienie odebrane przez obserwatorów. Obiecuje się rozpoczęcie rozmów w sprawie członkowstwa w 2015 roku a jej ewentualne rozszerzenie w 2020 roku i zaliczyć tu można Chorwacje oraz Bośnie i Hercegowinę. Obecnie minusem tych krajów jest to że znajdują się zbyt blisko Kosowa oraz to, że strefa wpływu znacznie się zmniejszy ponieważ będzie rywalizacja pomiędzy UE a USA.Trudna sprawa jest również z Turcją, która zgodziła się na wejście do UE ale jeśli wejdzie do UE to odstąpi od NATO.. Turcja znacznie się również od pozostały Europy zarówno w obawie przed konfrontacjami religijnymi, kulturowymi,. WYKŁAD 6 Regiony w Polsce Jedna z propozycji podziału regionów w Polsce dał Pietrzyk. Według niego regiony dzielą się na następujące kryteria: Kryterium hisotreyczne Czynnik uprzemysłowienia kraju; Uzupełnienie możne być o duża aglomeracje TRZY PARY REGIONÓW: ZACHODNIO WSCHODNI dotyczy to podziału polski na A i B. Czyli Polskę bardziej rozwiniętą i uprzemysłowioną (A) oraz bardziej zurbanizowaną na Polskę B tzw. Ścianę wschodnią, mniej zurbanizowaną, uprzemysłowioną a bardziej skupioną na rolnictwie i bierniejszą. DO REGIONÓW ZALICZA SIĘ: zachodnio pomorskie, lubuski, wielkopolskie, dolnośląskie, śląskie, kujawsko pomorskie, pomorskie, opolskie, łódzkie. CECHĄ CHARAKTERYSTYCZNĄ JEST: mieszanka kulturowa, grupa przesiedleńców z zachodu. Regiony te mają bezpośredni kontakt z regionami innych państw. Infrastruktura techniczna jest na wyższym poziomie ale była nastawiona na jedne kierunek. Występowanie gospodarstw rolnych to głównie te duże, które były nastawione na produkcje rynkową. Gospodarka wodno ściekowa wysoko rozwinięta. Natomiast pozostał regiony: łódzkie, mazowieckie, świętokrzyskie, małopolska, podkarpackie, warmińsko mazurskie, podlaskie, lubelskie to ta część polski B. DOMINUJĄ TUTAJ: Małe gospodarstwa rolne, z reguły rodzinne nastawione na produkcję dla własnych potrzeb Słaba struktura osiedleni cza Duża ilość wsi i małych miast Są to zasiedleni mieszkańcy Uznaje się, że samorządy w tych regionach należą do słabo rozwiniętych (wyjątkiem jest małopolska). Występuje tu mała aktywność ekonomiczna i społeczna Infrastruktura jest słabo rozwinięta. METROPOLITARNE I NIE METROPOLITARNE: istnieją tylko w pięciu przypadkach tam gdzie występuje duża aglomeracja i zalicza się tutaj: mazowieckie, małopolskie, dolnośląskie, trójmiasto Pozostały 11 regionów to nie metropolitarne. W Polsce mówi się tylko o metropoliach krajowych, ale w ostatnich latach stara się je promować na metropolie Europejskie i światowe. AGRARNE I NIE AGRARNE do tych regionów w których nie jest rozwiązana sprawa agrarna (rolnicza) należą regiony wschodnie i zalicza się tutaj: opolskie, mazowieckie, łódzkie, świętokrzyskie, podkarpackie, lubuskie Jest to uwarunkowane konstytucyjnie gdzie zostało zawarte, że produkcja jest głównie dla swoich potrze. Minusy wsi: przeludnienie, zbyt wysokie zatrudnienie, brak rozwoju infrastruktury technicznej, zaś w Polsce A są to tereny popegeerowskie gdzie powstało zbyt duże bezrobocie. Największą wadą jest to, że nie zastąpiono ich niczym innym nowym, czego przykładem może być warmińsko mazurskie, lubuskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie. Są to regiony które nie potrafią wykorzystać środków unijnych. CHARAKTERYSTYKI REGIONÓW: ZACHODNIO METROPOLITARNE I NIE AGRARNE zalicza się tutaj: pomorskie, wielkopolskie, dolnośląskie. Kwestia dobrych powiązań z resztą regionu, dobre rozwiązania jeśli chodzi o politykę rolną. ZACHODNIE NIE METROPOLITARNE I NIE AGRARNE zalicza się tutaj: kujawsko pomorskie, opolskie i śląskie. Występuje duże zróżnicowanie rozwojowe ale i duża pomoc zewnętrzna, zwłaszcza jeśli chodzi o śląskie i opolskie. Występuje duża współpraca międzynarodowa. ZACHODNIE NIE METROPOLITARNE I AGRARNE zalicza się tutaj: zachodnio pomorskie, lubuskie, warmińsko mazurskie. Wielkoobszarowe gospodarstwa rolne, wyspecjalizowane, kładą nacisk na proekologiczną produkcje przeznaczoną na rynek, duże znaczenie ma tutaj walor turystyczny, występowanie dużych kompleksów leśnych, tereny przygraniczne.