Polityka regionalna Unii Europejskiej - Notatki - Edukacja europejska, Notatki z Polityka Unii Europejskiej

Pobierz Polityka regionalna Unii Europejskiej - Notatki - Edukacja europejska i więcej Notatki w PDF z Polityka Unii Europejskiej tylko na Docsity! Polityka regionalna Unii Europejskiej Potrzeba wspólnej polityki regionalnej stała się szczególnie wyraźna w 1973 roku, po poszerzeniu Wspólnoty o Danię, Wielką Brytanię i Irlandię. Przełomem był szczyt paryski z 1974 roku i - w rok później - powołanie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF - European Regional Development Fund). Fundusz miał przyczynić się do zmniejszenia różnic w rozmaitych regionach Unii Europejskiej oraz pomóc w rozwoju regionów zacofanych. Obecnie środki z Funduszu Rozwoju Regionalnego przeznaczane są przede wszystkim dla tych regionów, w których PKB na jednego mieszkańca nie przekracza 75 proc. średniej UE. Subwencje sięgają 3/4 ogólnych kosztów danego przedsięwzięcia. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego dysponuje budżetem w wysokości 10 mld euro rocznie. W 1985 roku wprowadzono Zintegrowane Programy Śródziemnomorskie; miały przygotować wejście do Wspólnoty Hiszpanii i Portugalii. Opierały się na wykorzystaniu środków kilku funduszy strukturalnych w określonych strefach i regionach przez kilka lat. Po przyjęciu Jednolitego Aktu Europejskiego (1987) rozwój polityki regionalnej uznano za jedno z najważniejszych zadań Wspólnoty. Do Traktatu Rzymskiego włączono nowy rozdział "Spójność gospodarcza i socjalna", zapowiedziano reformę funduszy strukturalnych oraz podwojenie środków finansowych, przeznaczanych na politykę regionalną. Reforma funduszy strukturalnych (1988) i związane z nią ustalenie nowych, precyzyjnych (i do dziś obowiązujących) celów tworzyło wspólną wizję problematyki regionalnej. Na mocy Traktatu z Maastricht (1992) został powołany Fundusz Spójności. Przyznawany jest on państwom UE, w których PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi mniej niż 90 proc. średniej UE. Z pomocy korzystają Hiszpania, Portugalia, Irlandia i Grecja. Współfinansowane są przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska naturalnego i infrastruktury transportu (sieci transeuropejskie). Budżet funduszu wynosi 2,5 mld euro rocznie. Europejska polityka regionalna, zwana też polityką społeczno-gospodarczą, ma na celu zapewnienie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju, oraz niwelowanie różnic i osiągnięcie spójności między poszczególnymi regionami krajów Wspólnoty. Narzędziem polityki regionalnej są fundusze strukturalne, które mają zapobiec powiększaniu się różnic i wspomóc biedniejsze rejony Europy. Polityka strukturalna wiąże się z celową działalnością organów władzy publicznej zmierzającą do przebudowy struktury gospodarczej i pobudzenia rozwoju gospodarczego danego obszaru. Aktywność polityki regionalnej skupia się na jednym regionie, obszarze bądź państwie członkowskim, a każda z tych jednostek może wspieranie i interwencje funduszy dowolnie rozszerzać bądź uszczuplać, a także zmieniać charakter interwencji.We wspieraniu regionalnym poszczególne instrumenty powinny się zazębiać i współpracować. Filarami europejskiej polityki regionalnej są: polityka przemysłowa (środki przeznaczone są na określone sektory gospodarki, branże a także zakłady przemysłowe, szczególny nacisk kładziony jest na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz na ochronę środowiska) wspieranie gospodarcze (środki przeznaczone są na poprawę infrastruktury, nowe inwestycje, restrukturyzację przedsiębiorstw i otwieranie rynków zbytu), polityka rynku pracy (środki przeznaczone są na wspieranie zatrudnienia poprzez programy szkoleniowe i przekwalifikowania, podnoszenie zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw i ich pracowników), wspieranie obszarów wiejskich (środki przeznaczone są na wsparcie obszarów wiejskich, szczególnie tych które borykają się z niską konkurencyjnością produkcji, wysokim zatrudnieniem w rolnictwie, czy deficytami w infrastrukturze). Cele polityki regionalnej dzielą się na horyzontalne dotyczące wyodrębnionej grupy ludności, bez względu na miejsce zamieszkania i obejmujące obszar całej UE i cele regionalne dotyczące określonych regionów, spełniających warunki pomocy wspólnotowej.Cele polityki regionalnej: Cel 1 : dotyczy obszarów zacofanych gospodarczo z wysoką stopą bezrobocia i promuje rozwój i strukturalne dostosowanie regionów opóźnionych w rozwoju. Cel ten jest finansowanych ze wszystkich czterech funduszy strukturalnych. Cel 2 : dotyczy regionów, które mają problemy związane z gospodarczą i socjalną restrukturyzacją, zmianami przemysłowymi i strukturalnymi, a także zmniejszającym się wzrostem gospodarczym. Mogą to być obszary o schyłkowym przemyśle, wiejskie o zacofanej strukturze rolnictwa i nadmiernym zatrudnieniu, a także okręgi nadmiernie uzależnione od rybołówstwa. Cel ten jest finansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Cel 3 : dotyczy rozwoju zasobów ludzkich, dostosowania i modernizacji systemów kształcenia, szkoleń zawodowych, zwiększenia zatrudnienia ze szczególnym uwzględnieniem równości szans w dostępie do rynku pracy, aktywnej polityki rynku pracy oraz wspierania grup zwiększonego ryzyka. Cel ten jest finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego. Zasady europejskiej polityki regionalnej dotyczą procesu planowania, zarządzania, wdrażania i kontroli środków strukturalnych. Dzielą się one na: 1. zasady generalne: - subsydiarność partnerstwo 2. zasady organizacji polityki regionalnej: - programowanie kompatybilność Obejmuje ono: zgodność wydatkowania środków dopełnianie procedur dopełnianie założonego terminarzu osiąganie założonych pierwotnie celów zagrożenia w realizacji projektu i możliwości ich eliminacjiKażde państwo powinno powołać jednostkę odpowiedzialną za metody, techniki i procedury monitorowania, oraz koordynację i ujednolicenie wskaźników, wprowadzenie systemów komputerowych służących gromadzeniu i przekazywaniu danych, koordynację Pomocy Technicznej i planu pracy związanego z potrzebami jej dotyczącymi. Wyniki monitoringu umożliwiają wprowadzanie poprawek do Wspólnotowych Ram Wsparcia i do konkretnych działań już na etapie realizacji Programów Operacyjnych. Zasada kontroli finansowej Całość działań poddawana jest ocenie na etapie przygotowania koncepcji, w trakcie i po zakończeniu jej realizacji. Odpowiedzialność za kontrolę finansową pomocy strukturalnej spoczywa na państwach członkowskich. Kontrole wewnątrzpaństwowe i regionalne są prowadzone w oparciu o prawodawstwo konkretnych państw. Komisja Europejska ma prawo do wyrywkowej kontroli dowolnych projektów czy programów, ma też prawo zażądać dokonania korekt i dostosowań do wymogów, jeżeli dane państwo się do tego nie zastosuje może nastąpić blokada wszelkich płatności w ramach pomocy strukturalnej aż do czasu ich wprowadzenia. Zasada oceny Komisja Europejska stworzyła trzy instrumenty oceny: 1. ocena ex-ante - wstępna ocena założeń programu, sytuacji w regionie, doborze celów i priorytetów, analizie planów 2. ocena śródterminowa - zawiera informacje o wdrażaniu i monitoringu, ma umożliwić wprowadzenie ewentualnych poprawek i korekt w działaniu 3. ocena ex-post - dokonywana przez Komisję Europejską, państwo członkowskie i organ zarządzający po zakończeniu działania, obejmuje ocenę wykorzystania środków, spełnienia założeń i uzyskania przewidywanych rezultatów. Na obszarze Unii Europejskiej istnieje w sumie ponad 200 regionów, o różnym stopniu zaludnienia, warunkach geograficznych czy wskaźnikach ekonomicznych. Są wśród nich najbogatsze miasta świata takie jak Londyn (222% średniego dochodu w Unii), Bruksela czy Paryż, ale również takie jak grecki Epir, gdzie średni dochód na głowę mieszkańca jest pięć razy niższy niż w stolicy Wielkiej Brytanii. W połowie lat dziewięćdziesiątych dochód na jednego mieszkańca najuboższych regionów UE wynosił nieco ponad połowę przeciętnego dochodu we Wspólnocie (55 proc.). Aby zmniejszyć różnice w rozwoju najbogatszych i najuboższych regionów Europy Unia prowadzi szereg działań określanych mianem polityki regionalnej. Chodzi o wsparcie finansowe i strukturalne regionów zacofanych, stref przygranicznych i terytoriów, dotkniętych upadkiem tradycyjnych przemysłów: węglowego, stalowego, stoczniowego i tekstylnego. W ostatnich sześciu latach na realizację tych celów przeznaczono 155 mld ECU. Z funduszy strukturalnych (wedle danych Eurostat z lutego 1999) korzysta 50 regionów Unii. Najbardziej zacofane są departamenty zamorskie Francji (Martynika, Reunion, Gujana, Gwadelupa) oraz regiony w Grecji, Hiszpanii, Portugalii (greckie Ipeiros i Voreigo Aigaio, portugalskie Azory i Madera, hiszpańska Extremadura), południowe Włochy i Sardynia, Irlandia Północna. Warto podkreślić, że z funduszy strukturalnych korzystają nie tylko ubogie kraje Unii, ale również jej najbogatsi członkowie: Wielkiej Brytania, Francja, czy Niemcy. W 1999 roku na realizację polityki regionalnej przeznaczono 30 mld euro. W latach 2000-2006 na pomoc dla ubogich regionów przeznaczonych zostanie ponad 30 proc. środków z budżetu UE.