Pobierz polityka rolna wykłady i więcej Notatki w PDF z Polityka rolna tylko na Docsity!
POLITOLOGIA (WG POLITOLOGII)
1. UJĘCIE INSTYTUCJONALNE – funkcjonowanie agend rządowych à agendy dążą do skutecznej
realizacji celów/ założeń ustalanych przez państwo za pomocą określonych środków
2. UJĘCIE FUNKCJONALNE – realizacja celów istotnych dla społeczeństwa (redystrybucja zasobów,
zachowanie porządku społecznego, rozwiązywanie konfliktów, wcielanie zasad sprawiedliwości społecznej) przy pomocy środków państwowego przymusu
3. UJĘCIE DECYZYJNE – proces podejmowania decyzji politycznych przez ośrodek decyzyjny, który
posługuje się taką władzą [jak proces podejmowania decyzji na poziomie UE jest powiązany z funkcjonowaniem poszczególnych państw] nie tylko na poziomie ustawodawczym, ale na każdym poziomie
4. UJĘCIE BEHAWIORALNE – pierwszoplanowym zadaniem jest rozwiązywanie problemów trapiących
społeczeństwo [problemy są nie do przewidzenia w ujęciu długoterminowym]
CHARAKTER POLITYKI ROLNEJ
GRUPA KRAJÓW
GŁÓWNE CELE POLITYKI
ROLNEJ
CHARAKTERYSTYKA POLITYKI
ROLNEJ
Rozwijające się • Wzrost gosp.
- Rozwój wsi
- Eksploatacyjny wobec rolników
- wspierający dla konsumentów
Centralnie planowane
[większy stopień negatywnych
instrumentów; problemy mają
charakter długotrwały,
konsekwencje są widoczne]
- Wzrost produkcji
- Uspołecznienie wsi
- Koncentracja produkcji
- Wspierający konsumentów i
gospodarstwa rolne
Wysoko uprzemysłowione
i stabilizacji rynków –
etap wcześniejszy
- Wspieranie dochodów
- obecnie
- Wspierający rolników na koszt
konsumentów i podatników
- wyższy poziom rozwoju = wyższy stopień wsparcia dla własnego rolnictwa
- więcej ludzi w rolnictwie = polityka niskich cen produktów rolnych
- mniej ludzi w rolnictwie = rolnictwo chronione; ceny detaliczne wyższe niż po zaprzestaniu polityki rolnej
CENTRALNIE PLANOWANA GOSPODARKA
- państwowa własność czynników produkcji: dostęp do ziemi ograniczony, określenie cen,
- nierynkowa alokacja czynników produkcji
- centralizacja zarządzania gospodarką i planowania
- Nakazowo-rozdzielczy charakter systemu (narzucanie przez centralną biurokrację państwową instytucjom gospodarczym celów działania, przydzielanie im czynników produkcji);
- Administracyjne kształtowanie cen produktów i czynników produkcji;
- Niemal całkowity brak konkurencji między jednostkami gospodarczymi;
- Brak działających na zasadach komercyjnych instytucji finansowych.
WADY GOSPODARKI CENTRALNIE PLANOWANEJ:
- nieracjonalna alokacja zasobów gospodarczych
- nieefektywny system motywacyjny
- niska innowacyjność gospodarki
- brak dyscypliny finansowej w przedsiębiorstwach
- brak tendencji do samoczynnego ustalania się równowagi rynkowej
- mała elastyczność gospodarki
- permanentne niedobory dóbr
- zanik przedsiębiorczości
- zniekształcone informacje gospodarcze
- niekontrowany rozrost administracji gospodarczej i biurokracji partyjno-państwowej
GŁÓWNE PRZYCZYNY ZAWODNOŚCI PAŃSTWA WEDŁUG STIGLITZA:
- Ograniczony dostęp do informacji, np. brak wiedzy o efektach programów publicznych może powodować sytuację, że skutki finansowe wprowadzanych rozwiązań są trudne do przewidzenia
- Ograniczona kontrola państwa nad działaniem prywatnych rynków i biurokracją, państwo dopuszczając działania prywatnych przedsiębiorstw w realizacji zadań publicznych, np. ochrony zdrowia nie jest do końca w stanie przewidzieć efektów wprowadzanych rozwiązań
- Ograniczenia o charakterze politycznym
PRZYCZYNY ZAWODNOŚCI RYNKU:
- Brak konkurencji doskonałej
- Istnienie dóbr publicznych i efektów zewnętrznych Dobra publiczne posiadają dwie główne cechy. 1. publiczne - takie, których użytkowanie przez jedną osobę nie ogranicza możliwości korzystania z nich przez innych ludzi 2. zasada niewyłączalności, czyli nie ma możliwości odcięcia jednostki od spożycia/korzystania dobra publicznego Dobra publiczne są dostępne dla wszystkich, także dla tych, którzy nie zapłacili za nie. tzw. jeżdżący na gapę (free riders), którzy świadomie korzystają z tych dóbr zwiększając własne spożycie, zaś unikają ponoszenia jakichkolwiek kosztów wynikających z ich użytkowania. Dobra publiczne można także traktować jako szczególny rodzaj efektów zewnętrznych, ponieważ producent tych dóbr dostarcza je nie tylko sobie ale również innym podmiotom.
- Niestabilność gospodarki i brak samoczynnego mechanizmu przywracania równowagi
- Istnienie dóbr społecznie korzystnych i niekorzystnych Praktyki monopolistyczne prowadzą do obniżenia dobrobytu społecznego, powodują wyższe ceny produktów zaś produkcja jest niższa niż w warunkach wolnej konkurencji.
TEORETYCZNA KONCEPCJA ROLI PAŃSTWA W GOSPODARCE
KLASYCZNY LIBERALIZM I KONCEPCJA „PAŃSTWA-MINIMUM”
- Smith Ricardo
- Podkreślali prywatną inicjatywę, przedsiębiorczość i osobiste interesy jednostek
- Uważali, że swobodna działalność przedsiębiorczych jednostek nie gwarantuje pełnej harmonii ich interesów z interesem ogólnym.
- Państwo postrzegali jako instytucję zapewniającą obronę narodową, stojącą na straży porządku i ładu publicznego, a także gwarantującą obywatelom państwowe wolności
- Państwo powinno chronić konkurencję, a także zapewnić możliwie stabilne „reguły gry” i pożądane społecznie działania sił rynkowych NURT INTERWENCJONISTYCZNY
- Keynes
- Konieczność aktywnego uczestnictwa państwa w rozwiązywaniu problemów wywoływanych słabościami rynku.
- nie negował fundamentów gospodarki rynkowej.
- Dwiema najważniejszymi wadami systemu społeczno-gospodarczego, według Keynesa są: o niezdolność do realizowania pełnego zatrudnienia o dowolny i niesprawiedliwy podział bogactwa i dochodów
- Działania zalecane przez Keynesa è polityka redystrybucji dochodów (progresywne opodatkowanie wysokich dochodów, ulgi dla inwestorów, zasiłki dla bezrobotnych i ludzi o szczególnie niskich dochodach itd.). è zwiększenie inwestycji publiczne. è Inwestycje publiczne tak finansowane, aby nie hamować inwestycji prywatnych, źródłem ich finansowania powinien być dług publiczny a nie zwiększone podatki. Na podstawie powyższych rozwiązań wypracowany został keynesistowski model interwencjonizmu państwowego.
INTERWENCJONIZM PAŃSTWOWY = forma aktywności państwa, której celem jest
korygowanie, uzupełnianie, ograniczanie mechanizmu rynkowego. Interwencjonizm kiedy państwo potrafi lepiej niż rynek regulować zachowania podmiotów gospodarczych i konsumentów oraz podział dochodów i zasobów. Przyczyną interwencji państwa jest zawodność rynku, która prowadzi do nieefektywności wykorzystania zasobów, niestabilności gospodarki lub niesprawiedliwości społeczne
PRZESŁANKI INTERWENCJONIZMU W ROLNICTWIE:
- Produkcja rolnicza uzależniona jest od zjawisk przyrodniczych – wyniki działalności rolnika zależą nie tylko od poziomu efektywności ponoszonych nakładów, ale także od splotu warunków zewnętrznych, na które producent nie ma wpływu;
- Przyrodniczy charakter produkcji dotyczy cykliczności produkcji ( sezonów produkcyjnych nie można przerwać, a następnie ponownie uruchomić, nie mona ich skrócić, gdyż są związane z porami roku);
- Cykliczność produkcji wpływa na wahania plonów i zmienność podaży. Rodzi to potrzebę utrzymywania zapasów, aby móc stabilizować rynek rolny;
- Wolny obrót kapitału i długi czas realizacji inwestycji wymagających kredytowania powoduje dodatkowe obciążenie rolników kosztami obsługi kredytów bankowych;
- Pozycja rolnika na rynku jest słaba (mała skala produkcji, słabe zorganizowanie – w rolnictwie funkcjonuje duża grupa niezorganizowanych sprzedawców, czyniąc ten rynek doskonale konkurencyjnym;
- Trudności w utrzymaniu płynności finansowej – dotyczą z jednej strony opóźnienia inkasowania należności za sprzedawane produkty, z drugiej zaś – natychmiastowego uiszczania płatności;
- Ochrona producentów rolnych za pomocą działań interwencyjnych wynika z zagrożenia dla krajowego (unijnego) rolnictwa z powodu znaczenia niższego poziomu cen produktów rolnych na rynkach światowych aniżeli krajowych (unijnych);
- (Specyficzne cechy produktu żywnościowego, które ograniczają możliwość ekspansji rynkowej producentów rolnych. Należy do nich głównie stosunkowo niewielka elastyczność cenowa i dochodowa spożycia żywności w porównaniu z innymi dobrami i usługami. <- nie trzeba było przepisywać)
- Produkty żywnościowe zaspokajają podstawowe potrzeby biologiczne. Prawo Engla – w miarę wzrostu dochodów relatywnie maleje udział wydatków na żywność w wydatkach ogółem
CELE INTERWENCJONIZMU ROLNICZEGO:
- Zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego społeczeństwa (zrównoważone zaopatrzenie w żywność),
- Utrzymanie równowagi na rynku rolnym, stabilizacja cen, ograniczenie nadwyżek żywności i kosztów związanych z ich przechowaniem,
- Stabilizacja produkcji poprzez stymulowanie warunków produkcji,
- Wspomaganie eksportu i regulacja importu,
- Wzrost efektywności gospodarowania w rolnictwie (obniżenie kosztów produkcji – postęp techniczny, ekonomiczny: wzrost wydajności pracy),
- Stabilizowanie poziomu dochodów rolników oraz oddziaływanie na ich wzrost,
- Realizacja celów społecznych – utrzymanie zatrudnienia, zapewnienie warunków socjalnych na wsi, bezpieczeństwo w pracy w rolnictwie,
- Cele ekologiczne – zachowanie walorów środowiska naturalnego, sprzyjanie ochronie środowiska, inwestycje proekologiczne.
CELE UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH DOKUMENTU EUROPA 2020:
1. ZATRUDNIENIE :
→ 75% osób w wieku 20-64 lat powinno mieć pracę
2. BADANIE I ROZWÓJ :
→ Na inwestycje w badania i rozwój powinniśmy przeznaczyć 3% PKB Unii
3. ZMIANY KLIMATU I ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE ENERGII :
→ Należy ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu z 1990 roku (lub nawet o 30%, jeśli warunki będą sprzyjające) → 20% energii powinno pochodzić ze źródeł odnawialnych → Efektywność energetyczna powinna wzrosnąć o 20%
4. EDUKACJA :
→ Ograniczenie liczby uczniów przedwcześnie kończących edukację do poziomu poniżej 10% → Co najmniej 40% osób w wieku 30-34 powinno mieć wykształcenie wyższe
5. WALKA Z UBÓSTWEM I WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM :
→ Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym.
CELE SZCZEGÓŁOWE WPR NA LATA 2021 - 2027
- Wspieranie godziwych dochodów gospodarstw rolnych;
- Zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjność, w tym większe ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację;
- Poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości
- Przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do nich, a także wykorzystanie zrównoważonej energii
- Wspieranie zrównoważonego rozwoju i wydajnego gospodarowania zasobami naturalnymi, takimi jak woda, gleba i powietrze
- Przyczynianie się do ochrony różnorodności biologicznej, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazu;
- Przyciąganie młodych rolników i ułatwianie rozwoju działalności gospodarczej na obszarach wiejskich;
- Promowanie zatrudnienia, wzrostu, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, w tym biogospodarki i zrównoważonego leśnictwa
- Poprawa reakcji rolnictwa UE na potrzeby społeczne dotyczące żywności i zdrowia, w tym bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i zrównoważonej żywności, jak też dobrostanu zwierząt
EUROPEJSKI ZIELONY ŁAD:
W Europejskim Zielonym Ładzie określono, jak do 2050 r. uczynić Europę pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Plan zawiera nową, zrównoważoną strategię na rzecz wzrostu w celu pobudzenia gospodarki, poprawy zdrowia i jakości życia ludzi, dbania o przyrodę i niepozostawiania nikogo w tyle. Strategia „od pola do stołu ” jest kluczowym elementem Zielonego Ładu. Uwzględnia ona w kompleksowy sposób wyzwania związane ze zrównoważonymi systemami żywnościowymi i uznaje nierozerwalne związki między zdrowymi ludźmi, zdrowymi społeczeństwami i zdrową planetą. o Stosowanie pestycydów w rolnictwie skutkuje zanieczyszczeniem gleby, wody i powietrza. Należy zmniejszyć stosowanie pestycydów chemicznych i związane z nimi zagrożenia o 50 proc. do 2030 r. o Nadmiar składników pokarmowych w środowisku jest istotnym źródłem zanieczyszczenia powietrza, gleby i wody wywierającym negatywny wpływ na różnorodność biologiczną i klimat. Komisja podejmie działania, aby: do 2030 r. ograniczyć stosowanie nawozów o co najmniej 20 proc o Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe związana ze stosowaniem środków przeciwdrobnoustrojowych w leczeniu zwierząt i ludzi prowadzi co roku do ok. 33 tys. zgonów w UE. Komisja zmniejszy do 2030 r. o 50 proc. sprzedaż środków przeciwdrobnoustrojowych przeznaczonych dla zwierząt utrzymywanych w warunkach fermowych oraz stosowanych w akwakulturze. o Rolnictwo ekologiczne to przyjazne środowisku praktyki, które należy rozwijać. Komisja będzie wspierać rozwój obszarów użytkowanych w ramach rolnictwa ekologicznego, tak aby do 2030 r. stanowiły one 25 proc. powierzchni gruntów rolnych
ZASADY BUDŻETOWE:
1. ZASADA JEDNOŚCI (JEDNOLITOŚCI) BUDŻETU: wszelkie dochody i wydatki muszą być ujęte w
jednym budżecie, zapisane w jednym dokumencie budżetowym odnoszącym się do każdego roku budżetowego
2. ZASADA JEDNOROCZNOŚCI: budżet jest opracowywany i przyjmowany na jeden rok budżetowy i
środki muszą zostać wykorzystywane w tym okresie.
3. ZASADA UNIWERSALNOŚCI : podobnie jak w budżetach krajowych, oznacza, że dochody i wydatki
są wobec siebie autonomiczne, tzn. że poszczególne kategorie wydatków nie mogą być związane z konkretnymi przychodami i odwrotnie. Łączna kwota przychodów musi zapewnić płynność budżetu, tzn. na pokrycie wszystkich wydatków.
4. ZASADA RÓWNOWAGI BUDŻETOWEJ: dochody i wydatki zapisane w budżecie muszą znajdować
się w równowadze
5. ZASADA SZCZEGÓŁOWOŚCI (SPECYFIKACJI): poszczególne środki przeznaczone są na
określone cele. Wyspecyfikowanie wydatków i dochodów ma zapewnić przejrzystość budżetu i wykorzystaniu go jako narzędzia realizacji przyjętych celów.
6. ZASADA JEDNOSTKI ROZLICZENIOWEJ - budżet sporządza się i wykonuje w euro.
7. ZASADA NALEŻYTEGO ZARZĄDZANIA FINANSAMI – środki budżetowe wykorzystuje się
zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami, tj. gospodarności, efektywności i skuteczności.
8. ZASADA PRZEJRZYSTOŚCI BUDŻETU - budżet i budżety korygujące oraz sprawozdania finansowe
publikuje się w dzienniku Urzędowym UE
UZASADNIENIE FINANSOWANIA DZIAŁAŃ NA POZIOMIE BUDŻETU UE
- Skuteczność określana jako zdolność szczebla unijnego do wypełnienia luk w poszczególnych politykach krajów członkowskich. np. instrumenty dotyczące rozwoju kapitału ludzkiego, np. wyjazdy studentów w ramach zdobywania wiedzy i kwalifikacji; budowa wydajnych sieci transportowych.
- Wydajność rozumiana jako optymalizacja w zakresie wykorzystania środków finansowych. Wydając 1e na szczeblu unijnym można osiągnąć więcej niż wydając jedno euro na szczeblu krajowym
- Badania naukowe - środki pieniężne stymulują inicjatywy
- Współdziałanie/ synergia , polegająca na tym, iż UE poprzez uzupełnianie i stymulowanie wysiłków krajów członkowskich we wspieraniu rozwoju gospodarczego może poprawić skuteczność ich działań. Jako przykład można przytoczyć politykę spójności czy politykę obszarów wiejskich.
UCHWALANIE BUDŻETU UE (TRAKTAT O FUNKCJONOWANIU UE)
- Wieloletnie ramy finansowe o Wieloletnie ramy finansowe mają na celu zapewnienie dokonywania wydatków w sposób usystematyzowany i w granicach jej zasobów własnych o ramy ustala się na okres min. 5 lat o roczny budżet Unii jest zgodny z wieloletnimi ramami finansowymi
- Roczny budżet UE o Do dnia 1 lipca wszystkie instytucje i organy UE obliczają (zgodnie z własnymi procedurami wewnętrznymi) szacunkową wartość swoich budżetów na przyszły rok o Komisja konsoliduje te szacunkowe wartości i opracowuje projekt budżetu rocznego, który przedkłada Radzie i Parlamentowi Europejskiemu do dnia 1 września (w praktyce Komisja stara się przedstawić projekt budżetu do końca kwietnia lub do początku maja)
- Czytanie budżetu w Radzie o Rada przyjmuje stanowisko w sprawie projektu budżetu wraz z ewentualnymi poprawkami i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu nie później niż 1 października. o Rada informuje także Parlament Europejski o powodach, które uzasadniają jej stanowisko
- Czytanie budżetu w Parlamencie o Parlament ma 42 dni na przyjęcie budżetu lub przekazanie swoich poprawek w Radzie o Rada może przyjąć poprawki w terminie 10 dni i przyjąć projekt budżetu
- Komitet Pojednawczy o Jeżeli Rada nie przyjmie poprawek Parlamentu, tworzy się Komitet Pojednawczy, w skład którego wchodzą członkowie Rady ( lub ich przedstawiciele) oraz taka sama liczba członków Parlamentu Europejskiego o Komitet Pojednawczy ma za zadanie opracować wspólny projekt w terminie 21 dni o Po uzgodnieniu (na początek listopada) wspólnego projektu w komitecie pojednawczym, Rada oraz Parlament mają 14 dni na jego przyjęcie lub odrzucenie. Parlament może przyjąć budżet nawet jeśli Rada odrzuci wspólny projekt. o Jeżeli Rada lub Parlament odrzuci wspólny projekt a drugi organ władzy budżetowej nie będzie w stanie podjąć decyzji, budżet zostaje odrzucony i Komisja musi przedstawić nowy projekt budżetu. Jeśli na początku roku budżetowego budżet na ten rok nie zostanie ostatecznie przyjęty, wydatki miesięczne nie mogą przekroczyć 1/12 środków zapisanych w budżecie na poprzedni rok budżetowy. Komisja wykonuje budżet we współpracy z Państwami Członkowskimi na własną odpowiedzialność i w granicach przyznanych środków, zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami. Komisja przedkłada corocznie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie rozliczenia za poprzedni rok budżetowy odnoszące się do wykonania budżetu. Parlament Europejski na zlecenie Rady, udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu. W tym celu Rada i Parlament badają rachunki, bilans finansowy i roczne sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego. Przed udzieleniem Komisji absolutorium, Parlament Europejski może zażądać przesłuchania Komisji w sprawie wykonania wydatków lub funkcjonowania systemów kontroli finansowej.
WSKAŹNIKI OCENY WSPARCIA DLA ROLNICTWA wskaźniki służące do oceny
wpływu instrumentów polityki rolnej na producentów rolnych i konsumentów artykułów rolno – spożywczych WSKAŹNIK PSE służy do pomiaru wielkości transferu środków pieniężnych od konsumentów i podatników do producentów rolnych. Wielkość transferu wynika z instrumentów polityki na rynku wew i zew CELAMI OKREŚLENIA PSE BYŁO:
- zidentyfikowanie i zmierzenie rozmiarów korzyści bądź strat producenta i wpływu regulacji rynku rolnego na konsumenta,
- zmierzenie, które zmiany w politykach wsparcia wywierają nacisk na rynek światowy,
- poszukiwanie przydatnych miar do monitorowania zewnętrznych skutków krajowych interwencji i stabilności polityk w świetle międzynarodowych dostosowań i regulacji. INSTRUMENTY POLITYKI ROLNEJ STOSOWANYCH PRZEZ OECD DO OBLICZEŃ PSE OBEJMUJE:
- PODTRZYMYWANIE CENY RYNKOWEJ - działania wpływające na cenę producenta i konsumenta (taryfy celne, kontyngenty importowe, subwencje ekspo, interwencje Agencji Rynku Rolnego),
- DOPŁATY BEZPOŚREDNIE - działania określające transfery środków pieniężnych wprost do producentów, bez podnoszenia cen dla konsumentów (płatności kompensacyjne, płatności od areału i sztuki zwierząt, odszkodowania z tytułu klęsk żywiołowych),
- REDUKCJA KOSZTÓW ŚRODKÓW PRODUKCJI - działania, w wyniku których następuje transfer środków pieniężnych do producentów rolnych przez obniżenie ceny środków produkcji (dotacje, niższe oprocentowanie kredytów, dopłaty do produkcji nawozów, tańsze paliwo),
- USŁUGI OGÓLNE - działania, które w dłuższej perspektywie redukują koszty w rolnictwie, ale nie trafiają bezpośrednio do producentów (badania, doradztwo, inspekcja sanitarna, zwalczanie szkodników i chorób, poprawa struktury agrarnej i infrastruktury, marketing i promocja), PSE = 0 à producenci działają w warunkach cen światowych, bez żadnej formy wsparcia, na otwartym i konkurencyjnym rynku. PSE > 0 à producenci rolni są wspierani, otrzymują za produkty ceny powyżej cen światowych albo są beneficjentami subsydiów rządowych PSE < 0 à producenci rolni są w efekcie opodatkowani
MOŻE TO DOTYCZYĆ ROLNIKÓW, KTÓRZY:
- sprzedają swoje produkty po cenach niższych od cen światowych
- są opodatkowani w wyniku określonej polityki rolnej czy handlowej oraz/lub
- pozostawieni są w obliczu niedoskonałości istniejących na rynku (np. monopole), które działają wbrew interesom rolników. przy obliczeniu PSE na poziomie gospodarstwa (zwierzęta) stosuje się korektę paszową Gospodarstwa z produkcją zwierzęcą mogą dodatkowo zyskać (lub tracić), w sytuacji, gdy ceny zużywanych przez nie nakładów pasz są niższe (wyższe) od cen na rynku światowym. PSE wyrażony w proc. podaje jaką część wartości produkcji stanowi wsparcie poprzez podtrzymanie cen, płatności bezpośrednie czy subsydia do kosztów produkcji KRYTYKA WSKAŹNIKA PSE
- Wskaźnik nie daje informacji o tym, czy w ramach wsparcia zachodzą zmiany o charakterze jakościowym , takie jak np. odchodzenie od instrumentów bardziej do mniej zaburzających mechanizmy rynkowe,
- Za punkt odniesienia przyjmuje się ceny światowe – skutkiem tego może być zmiana w poziomie PSE danego kraju pomimo braku jakiejkolwiek zmiany w jego polityce i skali wsparcia rolnego
3) Znaczny udział instrumentów niemających charakteru subsydiów – faktyczne subsydia stanowią
jedynie 1/3 wartości wskaźnika, zaś pozostała część to wsparcie cen, czyli przede wszystkim transfery od konsumentów do producentów rolnych
Wskaźnik NACp wskaźnik nominalnej protekcji producenta - określa stopień protekcji rynku
krajowego przed napływem towarów z importu. o 2001 - 2003 w PL wskaźnik nieznacznie powyżej 1 = niewielki stopień protekcji na korzyść producentów rolnych kosztem konsumentów. o Porównując ten wskaźnik, można stwierdzić, iż poziom protekcji w latach 2001-2003 był niższy w Polsce niż w wielu innych krajach. o Na początku okresu transformacji, w Polsce NACp uplasował się poniżej 1, co wskazuje na protekcję negatywną dla krajowych producentów.
Wskaźnik CSE Odzwierciedla wielkość transferów pieniężnych od krajowych konsumentów do
producentów oraz subsydia wydatkowane z budżetu państwa na konsumpcję. o Jeśli transfery są wyższe od subsydiów do konsumpcji, wówczas CSE jest ujemne i określa wielkość podatku obciążającego konsumentów na rzecz producentów rolnych.
Wskaźnik GSSE wskaźnik pokazujący wielkość wydatków na takie dziedziny, jak badania i rozwój,
szkolnictwo rolnicze, kontrolę jakości żywności, infrastrukturę, marketing i promocję. o Mierzy się go w USD bądź w euro. o Mimo, iż wskaźnik GSSE dla Polski jest wyższy od unijnego to wymiar bezwzględny jest znacznie mniejszy aniżeli środków kierowanych na te cele do rolnictwa UE.
Wskaźnik TSE wskaźnik zawierający transfery od konsumentów, podatników oraz wydatki
budżetowe mierzone udziałem w PKB
