Polskie Państwo Podziemne, Eseje z Historia prawa

Pobierz Polskie Państwo Podziemne i więcej Eseje w PDF z Historia prawa tylko na Docsity! PPP - jego organizacja i funkcjonowanie Polskie Państwo Podziemne było ewenementem w okupowanej Europie. W różnych krajach działały mniej czy więcej liczne organizacje konspiracyjne, lecz nigdzie nie stworzono podziemnego państwa z jego rozbudowanymi konspiracyjnymi strukturami i agendami - wojskowymi i cywilnymi. Początki polskiej konspiracji wojskowej sięgają kampanii wrześniowej. W okrążonej Warszawie 27 IX 1939r. powołana została do życia Służba Zwycięstwu Polski, na czele której stanął gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski. SZP nie cieszyła się jednak pełnym zaufaniem władz polskich na emigracji (przede wszystkim gen. Sikorskiego), które sądziły, że skupiło się w niej zbyt wielu piłsudczyków. Toteż w listopadzie 1939r. przewodniczący Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju we Francji gen. Kazimierz Sosnkowski stanął na czele nowej organizacji wojskowej, która przybrała nazwę Związek Walki Zbrojnej. Miała to być organizacja jednolita i działająca na terenie całego okupowanego kraju, ogólnonarodowa i ponadpartyjna. Dowódcą na ziemiach okupowanych przez Niemców został płk Rowecki, na terenach okupacji radzieckiej gen. Karaszewicz- Tokarzewski, którego jednak wkrótce aresztowało NKWD. ZWZ skupił w swych szeregach 24 tys. zaprzysiężonych członków SZP oraz wchłonął szereg innych mniejszych organizacji. Od pierwszych chwil okupacji zaczęła też powstawać konspiracja polityczna. Jesienią 1939 r. działacze rozwiązanej we wrześniu PPS utworzyli Centralne Kierownictwo Ruchu Mas Pracujących Miast i Wsi -Wolność-Równość-Niepodległość. PPS-WRN, jak potocznie zwano tę partię, wchodziła w skład rządu RP na uchodźstwie i pod kryptonimem "Koło" współtworzyła struktury Polskiego Państwa Podziemnego w okupowanym kraju. Jej organem zbrojnym była Gwardia Ludowa. " Choć już w październiku 1939r. narodowcy przystąpili do tworzenia siatki wojskowej, to jednak dopiero w maju 1941r. utworzyli Narodową Organizację Wojskową, której skrajnie prawicowe skrzydło w czasie akcji scaleniowej współtworzyło Narodowe Siły Zbrojne. Mimo podejmowanych w 1944r. prób nie udało się w pełni podporządkować NSZ Dowództwu Armii Krajowej. Polityczne struktury podziemia. W pierwszym okresie okupacji struktury polityczne i wojskowe podziemia były ze sobą ściśle powiązane. Dopiero w końcu lutego 1940 r. utworzono Polityczny Komitet Porozumiewawczy przy ZWZ, który pełnił rolę politycznej reprezentacji czterech * Maciejewski, Historia ustroju i prawa sądowego Polski, C.H. BECK, Warszawa 2017 wspomnianych wyżej stronnictw. Sikorski postanowił jednak rozdzielić wyraźniej pion cywilny i wojskowy, przy czym nie odbyło się to bez sporów kompetencyjnych. Ostatecznie jednak utworzono Delegaturę Rządu na Kraj, będącą polityczną reprezentacją rządu w okupowanym państwie. Delegatura Rządu na Kraj miała swoje wojewódzkie i powiatowe przedstawicielstwa, które w terenie reprezentowały polskie władze państwowe. Na szczeblu centralnym dzieliła się na departamenty, będące odpowiednikami ministerstw, które m.in. przygotowywały przyszłe kadry administracji państwowej oraz plany gospodarcze i społeczne na okres powojenny. Podlegał jej Państwowy Korpus Bezpieczeństwa, rodzaj podziemnej policji. Również Delegatura zajmowała się dzieleniem pieniędzy przekazywanych przez rząd na działalność konspiracyjną w kraju. M.in. z tych funduszy wspierano Radę Pomocy Żydom "Żegota" oraz Referat "Żegota" w Departamencie Spraw Wewnętrznych. Przy Delegaturze Rządu na Kraj działało kierowane przez Korbońskiego Kierownictwo Walki Cywilnej, którego głównym zadaniem była obrona i samoorganizowanie społeczeństwa do oporu oraz stworzenie systemu podziemnego sądownictwa. KWC organizowało bojkot okupowanej prasy i instytucji rozrywkowych (kina, teatry) działających za przyzwoleniem Niemców, wspomagało ludzi ukrywających się, propagowało bojkot wyjazdu na roboty do Niemiec, prowadziło rejestr zbrodni hitlerowskich. W celu organizowania walki bieżącej jesienią 1942 r. utworzono bezpośrednio podległe Dowódcy AK Kierownictwo Walki Konspiracyjnej. W połowie 1943r. obie te organizacje zostały połączone w Kierownictwo Walki Podziemnej, które koordynowało rozbudowane życie podziemne. Pamiętać bowiem trzeba o tajnym nauczaniu, akcjach ulotkowych, małym sabotażu, podziemnej prasie i tajnym życiu umysłowym (podziemne uniwersytety, ale i odbywające się w prywatnych mieszkaniach koncerty zakazanej muzyki, wieczory literackie, występy artystów). Politycznym zapleczem dla Delegatury Rządu na Kraj był Polityczny Komitet Porozumiewawczy, w skład którego wchodził jeden przedstawiciel każdej z czterech głównych partii politycznych, przy czym przejściowo w miejsce PPS-WRN w skład PKP wchodziła reprezentująca bardziej lewicową orientację organizacja Polscy Socjaliści. W 1943r. PKP został przekształcony w Krajową Reprezentację Polityczną. Jednocześnie przystąpiono do wypracowywania wspólnej platformy politycznej i wyrzekano się na czas wojny międzypartyjnych sporów. Na początku 1944r. wobec faktu przekroczenia przez Armię Czerwoną polskiej granicy państwowej z roku 1939 KRP przekształcono w Radę Jedności Narodowej, RJN przejęła funkcje KRP i stanowiła rodzaj podziemnego parlamentu. Miała być ona państwem demokracji parlamentarnej z szeroko rozbudowanym systemem samorządu terytorialnego.