Porównanie budowy komórki zwierzęcej, roślinnej i grzybowej, Streszczenia z Biologia

Pobierz Porównanie budowy komórki zwierzęcej, roślinnej i grzybowej i więcej Streszczenia w PDF z Biologia tylko na Docsity!

Porównanie budowy komórki zwierzęcej, roślinnej

i grzybowej

Wprowadzenie Przeczytaj Model 3D Sprawdź się Dla nauczyciela

Wszystkie organizmy żywe są zbudowane z komórek, jednak komórki te znacząco różnią się między sobą. Na podstawie różnic morfologicznych i biochemicznych komórek eukariotycznych wydzielono trzy główne rodzaje budowy komórek: komórkę zwierzęcą, roślinną i grzybową. Mimo różnic mają one wiele cech wspólnych, takich jak obecność błony komórkowej i cytoplazmy z systemem błon wewnętrznych, rybosomów, mitochondriów czy jądra komórkowego. Wskazuje to na wspólne pochodzenie wszystkich organizmów żywych.

Twoje cele

Rozpoznasz elementy budowy komórek eukariotycznych na ich modelach oraz zdjęciach mikroskopowych. Wykażesz różnice i podobieństwa w budowie komórki zwierzęcej, roślinnej i grzybowej.

Mimo że rośliny, zwierzęta i grzyby są eukariontami, to ich komórki znacząco różnią się od siebie, co umożliwia im przystosowanie do środowiska. Źródło: Игорь Левченко, Pixabay, domena publiczna.

Porównanie budowy komórki zwierzęcej, roślinnej

i grzybowej

Z komórek grzybowych zbudowane są grzyby i protisty grzybopodobne. Pierwotnie grzyby klasyfikowano do organizmów roślinnych ze względu na podobieństwa w budowie komórkowej – obecność ściany komórkowej i dużych wakuoli. Ściana komórkowa komórek grzybowych jest jednak zbudowana z chityny, w przeciwieństwie do celulozowej ściany komórkowej roślin. Do cech odróżniających grzyby od roślin należą również cudzożywność i brak chloroplastów, a także gromadzenie glikogenu, podobnie jak w przypadku organizmów zwierzęcych.

Porównanie komórek eukariotycznych

Słownik

aparat Golgiego

Struktura Komórka eukariotyczna roślinna grzybowa zwierzęca Jądro komórkowe + + + Błona komórkowa + + + Aparat Golgiego + + + Mitochondria + + + Lizosomy - - + Rybosomy + + + Siateczka śródplazmatyczna + + + Wakuole + + + Centriole -/+ -/+ + Ściana komórkowa + + - Plastydy + - - Cytoszkielet + + + Peroksysomy + + + Glioksysomy + -/+ -

organellum komórkowe w postaci systemu spłaszczonych, obłonionych woreczków (cystern) oraz towarzyszących im pęcherzyków i wakuoli, występujących w cytoplazmie większości komórek eukariotycznych

błona komórkowa

inaczej plazmolema, plazmalemma; białkowo‐lipidowa błona plazmatyczna otaczająca każdą komórkę prokariotyczną i eukariotyczną; oddziela cytoplazmę od środowiska zewnętrznego komórki

centriola

organella komórkowa biorąca udział w tworzeniu wrzeciona podziałowego w dzielących się komórkach oraz w powstawaniu ciałek podstawowych rzęsek i wici; centriole nie występują u większości grzybów i u roślin nasiennych

chloroplast

organellum błoniaste obecne w fotosyntetyzujących komórkach roślin i protistów roślinopodobnych; w jego obrębie zachodzi synteza związków organicznych z CO i H O przy udziale energii światła słonecznego

cytoszkielet

wewnątrzkomórkowy system struktur białkowych zapewniający przestrzenną i dynamiczną organizację cytoplazmy

endocytoza

jeden ze sposobów transportu większych cząsteczek (w tym drobnoustrojów) do wnętrza komórki; podczas endocytozy do transportu wykorzystywane są endosomy, czyli pęcherzyki cytoplazmatyczne sortujące i transportujące pobrane cząsteczki

jądro komórkowe

inaczej nukleus; organellum zawierające główny zasób informacji genetycznej (ok. 99%) zakodowanej w DNA chromatyny

mitochondrium

organellum błoniaste w komórce eukariotycznej; zachodzi w nim proces tlenowego oddychania komórkowego

peroksysomy

drobne pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną białkowo‐lipidową, występujące w komórkach roślinnych i zwierzęcych; zawierają enzymy uczestniczące w reakcjach

2 2

Model 3D

Polecenie 1

Polecenie 2

Model 3D komórki roślinnej. Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o. Przedmiotowy model 3D został opracowany przez Englishsquare.pl Sp. z o.o. na podstawie materiału źródłowego zakupionego w ramach serwisu www.turbosquid.com. Jakiekolwiek dalsze użycie tego modelu 3D podlega wszelkim ograniczeniom opisanym w licencji opublikowanej na przywołanej stronie internetowej, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Na podstawie analizy modeli podaj dwie cechy budowy wspólne dla wszystkich komórek eukariotycznych oraz po jednej cesze charakterystycznej dla komórki zwierzęcej, roślinnej i grzybowej.

Wyjaśnij, jakie znaczenie dla funkcjonowania komórki mają te organelle, które występują we wszystkich trzech typach komórek eukariotycznych.

Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸 醙 難

Ćwiczenie 1

Poniżej wymieniono cechy ścian komórkowych charakterystyczne dla różnych królestw. Wskaż zestaw cech ułożonych w kolejności: komórka roślinna –> komórka grzybowa –> komórka zwierzęca.

Ściana komórkowa z chityny, ściana komórkowa z celulozy, brak ściany komórkowej

Ściana komórkowa z celulozy, ściana komórkowa z chityny, brak ściany komórkowej

Brak ściany komórkowej, ściana komórkowa z celulozy, ściana komórkowa z mureiny

Ściana komórkowa z celulozy, brak ściany komórkowej, ściana komórkowa z chityny

Ćwiczenie 6

Zaznacz, w których rodzajach komórek występują podane w tabeli organella.

Cecha Roślinna Zwierzęca Grzybowa Jądro komórkowe Błona komórkowa Ściana komórkowa Aparat Golgiego Mitochondrium Lizosomy Rybosomy Siateczka śródplazmatyczna Wakuole Plastydy Cytoszkielet Peroksysomy

Ćwiczenie 7

Wyjaśnij, dlaczego grzyby, które są zielone, nie mogą przeprowadzać fotosyntezy.

Ćwiczenie 8

Grzyby są organizmami heterotroficznymi i przeprowadzają proces trawienia zewnątrzkomórkowego, polegający na wydzielaniu enzymów hydrolitycznych na zewnątrz strzępki. W wyniku trawienia na zewnątrz organizmu substancje złożone przyjmują postać związków prostych, które są następnie wchłaniane przez strzępki grzyba.

Na podstawie tekstu wyjaśnij, jaki wpływ ma budowa komórki grzybowej na sposób trawienia substancji pokarmowych przez grzyby.

Ćwiczenie 9

Porównaj lokalizację rybosomów w komórce roślinnej i zwierzęcej. W odpowiedzi odnieś się do pochodzenia odpowiednich organelli komórkowych zawierających rybosomy.

z użyciem komputera; ćwiczenia interaktywne; mapa myśli; gra dydaktyczna; analiza modelu 3D.

Formy pracy:

praca indywidualna; praca w parach; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda; telefony z dostępem do internetu; arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie:

• Jaka cecha komórki zwierzęcej, roślinnej i grzybowej wskazuje na wspólne pochodzenie wszystkich organizmów żywych? Wybrana osoba wszystkie odpowiedzi zapisuje na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, rozdaje każdej grupie arkusz papieru formatu A3. Uczniowie w grupach wykonują mapę myśli przedstawiającą podobieństwa i różnice między komórką zwierzęcą, roślinną i grzybową, wpisując hasła, rysunki i opisy dotyczące przeczytanego materiału. Uczniowie prezentują swoje mapy myśli. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.
2. Praca z multimedium („Model 3D”). Nauczyciel wyświetla modele 3D i wspólnie z uczniami dokonuje ich analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach,

rozwiązali polecenie nr 1 („Na podstawie analizy modeli podaj dwie cechy budowy wspólne dla wszystkich komórek eukariotycznych oraz po jednej cesze charakterystycznej dla komórki zwierzęcej, roślinnej i grzybowej”) oraz polecenie nr 2: „Wyjaśnij, jakie znaczenie dla funkcjonowania komórki mają te organelle, które występują we wszystkich trzech typach komórek eukariotycznych”. Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, jaki wpływ ma budowa komórki grzybowej na sposób trawienia substancji pokarmowych przez grzyby) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‐osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
4. Następne ćwiczenie – nr 9 (dotyczące lokalizacji rybosomów w komórce roślinnej i zwierzęcej oraz pochodzenia organelli komórkowych zawierających rybosomy), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy, uczniowie rozwiązują w grupach 4‐osobowych. Po jego wykonaniu i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnego wyboru następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każdy zespół wyłania swojego lidera i wspólnie układa 10 pytań związanych z tematem lekcji. Pytania powinny być tak ułożone, żeby przeciwnicy mogli na nie odpowiedzieć jednym wyrazem. Nauczyciel inicjuje grę, zadając wszystkim grupom własne pytanie. Grupa, której lider zgłosi się pierwszy i odpowie poprawnie, rozpoczyna rywalizację. Nauczyciel nadaje kolejne numery pozostałym grupom, a następnie zapisuje je na tablicy. Lider grupy nr 1 zadaje pytanie wybranemu członkowi drużyny nr 2. Jeśli osoba ta poprawnie odpowie na pytanie, jej zespół zdobywa punkt, a ona sama zadaje pytanie wskazanemu przez nią członkowi grupy nr 3. Jeśli jednak członek grupy nr 2 nie będzie potrafił udzielić poprawnej odpowiedzi, lider grupy nr 1 sam odpowiada na zadane przez siebie pytanie, a jego drużyna otrzymuje punkt. Następnie zadaje pytanie członkowi grupy nr 3 itd. Gra kończy się po zadaniu 10 pytań, a wygrywa grupa, która uzyska najwięcej punktów.
2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 7 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze: