Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Porównanie strategii bezpieczeństwa RP, Eseje z Bezpieczeństwo narodowe państwa

Dokument zawiera szczegółowe porównanie wszystkich strategii bezpieczeństwa narodowego Polski. Wskazuje ich wady oraz zalety.

Typologia: Eseje

2020/2021

Załadowany 06.03.2021

mala.pesymistka
mala.pesymistka 🇵🇱

5

(1)

1 dokument

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Porównanie strategii bezpieczeństwa RP i więcej Eseje w PDF z Bezpieczeństwo narodowe państwa tylko na Docsity! Analiza i porównanie strategi bezpieczeństwa narodowego Rzeczpospolitej Polskiej Strategia bezpieczeństwa narodowego jest to obowiązująca w państwie koncepcja zapewniania jego bezpieczeństwa, zawierająca w szczególności identyfikację interesów narodowych i celów strategicznych, ocenę przyszłościowego kształtowania się strategicznego środowiska bezpieczeństwa oraz zasady i sposoby osiągania celów strategicznych w przewidywanych warunkach, a także przygotowywania (utrzymywania i transformacji) systemu bezpieczeństwa narodowego. Najważniejszym wyzwaniem dla Polski po 1989 roku stało się sformułowanie narodowej strategii i ukształtowanie stosownej do niej samodzielnej polityki bezpieczeństwa, w tym obronności. Pierwsza ze strategii, przyjęta w 1992 roku, opierała się na ocenach oraz analizach przedstawicieli instytucji odpowiedzialnych za poszczególne dziedziny bezpieczeństwa narodowego, a także na propozycjach konsultantów i niezależnych ekspertów. Strategia ta obejmowała szeroko pojętą problematykę bezpieczeństwa, włączając w nią kwestie bezpieczeństwa politycznego, militarnego, gospodarczego, ekologicznego, społecznego i etnicznego. Za kluczowe kwestie polskiej racji stanu uznawała problemy obronności i bezpieczeństwa. W odniesieniu do zewnętrznego bezpieczeństwa państwa, strategia zwracała uwagę na konsekwencje nowego położenia Polski między jednoczącą się Europą Zachodnią, a zdezintegrowanym obszarem byłego Związku Radzieckiego. W sytuacji tej dostrzegano szansę na zwiększenie bezpieczeństwa, ale wskazywano również na zagrożenia związane z położeniem naszego państwa. Zmiany pojawiły się także w ocenie charakteru zagrożeń. Uwagę skupiono na zagrożeniach pozamilitarnych o charakterze lokalnym oraz regionalnym, a nie tak jak wcześniej na wojnach globalnych, kontynentalnych czy nawet takich, w których wykorzystywana jest broń masowego rażenia. Strategia z 1992 roku opierała się na dwóch filarach ówczesnej polityki bezpieczeństwa- eksponowaniu znaczenia współpracy międzynarodowej, w tym wojskowej, oraz dążeniu do integracji z zachodnimi strukturami bezpieczeństwa. W tym czasie Polska zdefiniowała także kluczowe dla swojego bezpieczeństwa długofalowe cele strategiczne jakimi były: wstąpienie do NATO oraz Unii Europejskiej. W przypadku zagrożeń wojennych na pierwszym miejscu stawiano pokojowe i dyplomatyczne zapobieganie konfliktom. Jeżeli działania pokojowe nie powiodłyby się, zbrojna odpowiedź na agresję nieprzyjaciela, zależałaby od skali tej agresji. W sytuacji, kiedy wojna osiągnęłaby szerszy obszar niż lokalny, zakładano jak najdłuższe stawianie oporu agresorowi i zadawanie mu jak największych strat, tak aby zatrzymać jego zbrojne działania. Dzięki temu państwo zyskałoby czas na reakcję i pomoc ze strony innych państw i instytucji międzynarodowych. Mimo tej koncepcji strategia nie zakładała istnienia wroga w postaci jakiegokolwiek państwa oraz konkretnego scenariusza prowadzenia działań wojennych. Nie wykluczała jednak istnienia innych obiektywnych zagrożeń, które mogłyby uaktywnić się w niesprzyjających okolicznościach. W razie konfliktu na mniejszą skalę, o mniejszej intensywności, miał on zostać rozstrzygnięty samodzielnie, poprzez przeprowadzenie działań obronno- interwencyjnych aby jak najszybciej zlokalizować, zatrzymać i rozbić źródło konfliktu w celu uniknięcia długotrwałej walki, która spowodowałaby liczne zniszczenia i straty. Trzecim typem działań strategicznych w sferze obronności był udział w rozwiązywaniu konfliktów poza terytorium kraju, w ramach uczestnictwa w międzynarodowych systemach bezpieczeństwa. Zakładano stałe przygotowanie sił zbrojnych do formowania zgrupowań operacyjnych w celu wykonywania różnorodnych zadań w ramach misji i ekspedycji wielonarodowych sił zbrojnych. Strategia z 1992 roku ustanowiła system obronny państwa, który tworzyły: siły zbrojne, pozamilitarne ogniwa obronne orza system kierowania obronnością. Był on utrzymywany w czasie pokoju oraz rozwijany w przypadku wybuchu wojny czy wystąpienia zagrożenia. Szczegółowe zadania wykonawcze, wynikające z przyjętej strategii, miały być określone przez odpowiednie organy władzy i administracji państwowej oraz kierownictwa instytucji, stosownie do zakresu ich kompetencji w sprawach obronności. Wdrażanie postanowień strategii miało natomiast przebiegać w dwóch sferach: polityczno-strategicznego planowana wojennego oraz przygotowań obronnych w czasie pokoju. ZALETY WADY Uwzględnienie zapewnienia bezpieczeństwa nie tylko w granicach państwa, ale też w państwach sąsiednich Dominacja myślenia kategoriami teraźniejszości Określenie strategicznego celu w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności- członkostwo w NATO i UE Brak ustalonego scenariusza działań wojennych Zapobieganie konfliktom metodami politycznymi i dyplomatycznymi Problem w stanowieniu prawa obronnego Włączenie wielu dziedzin do polityki bezpieczeństwa Brak prawnie ustalonych podstawowych zasad wojennego systemu kierowania państwem Brak akceptacji Prezydenta W 2000 roku, już jako członek NATO, Polska przyjęła kolejną strategię bezpieczeństwa interesach narodowych oraz celach strategicznych polskiej polityki bezpieczeństwa. Nowa strategia wprowadzała zmiany w postrzeganiu bezpieczeństwa narodowego. Składały się na nie wszystkie dziedziny i aspekty bezpieczeństwa państwa: zewnętrzne, wewnętrzne, wojskowe oraz cywilne. Największą uwagę poświęcono jednak bezpieczeństwu zewnętrznemu. Na jego zagrożenia składały się: terroryzm i przestępczość zorganizowana, rozpowszechnianie broni masowego rażenia a także zzagrożenia ekonomiczne, ekologiczne, demograficzne ora informacyjne. Zwrócono również uwagę na rosnące znaczenie zagrożeń asymetrycznych, za które odpowiedzialne były podmioty niepaństwowe. Dokument uwzględniał zacierające się różnice między bezpieczeństwem wewnętrznym, a zewnętrznym. W związku z tym, czynnik międzynarodowy oraz współpraca pomiędzy państwami zyskała na znaczeniu. Konieczny był rozwój instytucji oraz prawa międzynarodowego, a także zwiększenie ich roli. Od sprawności instytucji międzynarodowych miało zależeć bezpieczeństwo państw. Pominięto jednak dwie kwestie mające duży wpływ na stabilność państwa. Pierwszą z nich były szanse dla bezpieczeństwa Polski stwarzane przez środowisko międynarodowe, a drugą- bezpośrednie zagrożenie napaścią zbrojną, która chodź mało prawdopodobna, nie mogła zostać wykluczona. Dokument nie wskazywał również na wewnętrzne warunki bezpieczeństwa narodowego. Było to błędem, ponieważ bezpieczeństwo narodowe obejmuje wszystkie aspekty bezpieczeństwa państwa oraz jego obywateli. ZALETY WADY Silniejsza moc oddziaływania niż poprzednich strategii- akceptacja Prezydenta Prace nad strategią prowadzone wyłącznie w kręgach rządowych Objęcie bezpieczeństwem narodowym wszystkich dziedzin i aspektów bezpieczeństwa państwa Brak wyodrębnionej części dot. interesów narodowych i celów strategicznych Zwrócenie uwagi na pojawiające się zagrożenia asymetryczne Nieustosunkowanie się do szans dla bezpieczeństwa Polski oraz bezpośredniego zagrożenia agresją Pominięcie krajowych warunków bezpieczeństwa narodowego Brak spójnej i jednolitej myśli przewodniej Mało precyzyjne i nieczytelne zadania sił zbrojnych Wprowadzona w 2007 roku strategia wprowadzała nowe podejście do kwestii bezpieczeństwa narodowego. Interesy narodowe oraz cele strategiczne opierała na ich zgodności z Konstytucją RP. Dokument nie precyzował jednak wyglądu koncepcji bezpieczeństwa państwa. Nowym elementem, którego nie można zuważyć w poprzednich strategiach było wprowadzenie części dotyczącej szans dla bezpieczeństwa Polski. Niewątpliwie wpływało to korzystnie na jej ocenę, tak samo jak podział dokumentu na cztery rodziały poświęcone: interesom narodowym i celom strategicznym w dziedznie bezpieczeństwa, ocenie środowiska bezpieczeństwa RP, sformułowaniu koncepcji strategii bezpieczeństwa oraz ustaleniu transformacyjnej koncepcji strategii. Kolejnym i najważniejszym atutem dokmentu z 2007 roku było zmierzanie do zintegrowanego postrzegania bezpieczeństwa narodowego. Elementem, który jako pierwszy pojawił się właśnie w tej strategii było skategoryzowanie interesów narodowych. Zostały one przedstawione w trzech grupach: 1. żywotne interesy RP – determinujące przetrwanie państwa i jego obywateli (niepodległość i suwerenność państwa, integralność terytorialna i nienaruszalność granic oraz zapewnienie praw człowieka i podstawowych wolności, a także umacnianie demokratycznego porządku prawnego) 2. ważne interesy RP – gwarantujące trwały i zrównoważony rozwój cywilizacyjny oraz gospodarczy kraju (stworzenie warunków do wzrostu dobrobytu mieszkańców, do rozwoju nauki i techniki oraz do ochrony dziedzictwa narodowego i tożsamości narodowej, a także środowiska naturalnego) 3. inne istotne interesy RP – związane z dążeniem do zapewnienia silnej pozycji międzynarodowej państwa oraz możliwości skutecznego promowania polskich interesów na arenie międzynarodowej. Takie pogrupowanie interesów mogłoby uchodzić za wskazane, gdyby zostało zakończone ich rozbiciem do celów strategicznych dotyczących bezpieczeństwa- operacyjnych i preparacyjnych. Tak się nie stało. W efekcie strategia przedstawia zbiór celów strategicznych, bez powiązania ich z interesami narodowymi. Nie można było określić, który cel strategiczny stanowił rozwinięcie danego interesu narodowego. Wadę dokumentu z 2007 roku stanowiła również struktura analizy i oceny środowiska bezpieczeństwa. Doszło do wymieszania różnych wymiarów środowiska strategicznego, dziedzin i sektorów bezpieczeństwa narodowego, zewnętrznych i wewnętrznych oraz militarnych i pozamilitarnych aspektów i problemów bezpieczeństwa państwa. Kolejną słabością strategii był brak myśli przewodniej w części koncepcyjnej- od razu sformułowane zostały zadania w konkretnych dziedzinach bezpieczeństwa. Nie uwzgłędniono jego podstawowch dziedzin jakimi są: obronność, ochrona oraz bezpieczeństwo społeczne i gospodarcze. Za największy mankament można jednak uznać umieszczenie treści, które powinny znaleźć się w rozdziale trzecim, w rodziale czwartym. ZALETY WADY Interesy narodowe i cele strategiczne Brak sprecyzowanej koncepcji zgodne z Konstytucją bezpieczeństwa państwa Segregacja interesów narodowych Brak określenia powiązań celów strategicznych z interesami narodowymi Wyróżnienie części dot. szans dla bezpieczeństwa państwa Wymieszanie różnych wymiarów środowiska strategicznego, dziedzin i sektorów bezpieczeństwa narodowego oraz militarnych, pozamilitarnych, wewnętrznych i zewnętrznych aspektów i problemów bezpieczeństwa Zmierzanie do zintegrowanego traktowania bezpieczeństwa narodowego Brak myśli przewodniej w części koncepcyjnej Brak uwzględnienia czterech podstawowych dziedzin bezpieczeństwa Umieszczenie treści, które powinny znaleźć się w rozdziale trzecim, w rozdziale czwartym 5 listopada 2014 roku weszła w życie nowa i aktualna do dzisiaj strategia bezpieczeństwa narodowego RP. Podstawę jej projektu stanowiły wnioski i rekomendacjie wynikające ze Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego oraz z ówczesnych zmian w sytuacji bezpieczeństwa Polski, a także strategicznych uwarunkowań funkcjonowania NATO i Unii Europejskiej. Dokument traktuje bezpieczeństwo narodowe jako całość, na którą składa się wiele elementów powiązanych różnorodnymi relacjami oraz sprzężeniami zwrotnymi. Takie ujęcie pozwala na objęcie wszystkich sfer związanych z bezpieczeństwem państwa oraz wskazanie najlepszych sposobów wykorzystania wszytskich zasobow państwa w dziedzinie: obronnej, ochronnej, społecznej i gospodarczej, w celu jego utrzymania. Jest to pierwsza strategia, która w całości odpowiada założeniom zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa narodowego oraz opracowania cyklu strategicznego. Strategiczną podmiotowość Polski definiują interesy narodowe i cele strategiczne w dziedzinie bezpieczeństwa. Punktem wyjścia do ich określenia są konstytucyjne obowiązki państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa w każdej dziedzinie. Cele strategiczne zostały sformułowane na podstawie interesów narodowych. Mankament może stanowić ich duża liczba- 16 oraz brak usystematyzowania. Dokument uwzględnia szeroki katalog czynników dotyczących sfery: politycznej, militarnej, informacyjnej, cybernetycznej, gospodarczej i społecznej, wpływających na warunki bezpieczeństwa Polski w wielowymiarowym środowisku. W stosunku do zagrożeń o charakterze globalnym wymieniono m. in. narastającą niewydolność międzynarodowych organizacji i reżimów