Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia, Prezentacje z Historia

Pobierz Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia i więcej Prezentacje w PDF z Historia tylko na Docsity!

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

CELE OGÓLNE

1. Przybliżenie uczniom jednego z największych konfliktów XVII wieku.
2. Zapoznanie uczniów z postaciami historycznymi związanymi z wojną polsko-szwedzką.
3. Zwrócenie uwagi na oblężenie Jasnej Góry jako ważny moment w historii kraju.

CELE SZCZEGÓŁOWE Cele poznawcze

1. Omówienie głównych etapów wojny polsko-szwedzkiej.
2. Zapoznanie uczniów z władcami i hetmanami okresu potopu szwedzkiego.
3. Omówienie skutków obrony klasztoru na Jasnej Górze, nawiązanie do konfederacji tyszowieckiej.
4. Zapoznanie z zabytkami z epoki znajdującymi się w zbiorach Muzeum Częstochowskiego.
5. Wprowadzenie nowych pojęć, takich jak: muszkiet, arkebuz, konfederacja, hetman.

Cele kształcące

1. Doskonalenie umiejętności interpretowania zabytków – szczególnie rycin, obrazów, części wyposażenia wojskowego.
2. Rozwijanie umiejętności pracy w grupie i brania udziału w dyskusji.
3. Kształtowanie umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego.
4. Rozwijanie umiejętności pracy z tekstem.

Cele wychowawcze

1. Zachęcanie do szukania informacji poprzez analizę zbiorów muzealnych.
2. Kształtowanie postaw patriotycznych w oparciu o ważne wydarzenia z historii Polski.

METODY PRACY

 praca w grupach  dyskusja  praca z zabytkiem  rozmowa sterowana  rozwiązywanie ćwiczeń   praca z mapą  elementy wykładu 

NARZĘDZIA  komputer i rzutnik  wydrukowane i pocięte zadania do lekcji w odpowiedniej liczbie 

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

PRZEBIEG LEKCJI

Rekapitulacja wtórna

 Wyświetl na tablicy zadanie 1. Czy uczniowie znają wymienione tam konflikty? Wspólnie ustalcie, które dotyczą XVII w.  Zwróć uwagę uczniów na konflikt zwany potopem szwedzkim. Zapytaj, co słyszeli na ten temat. Czy znają daty tej wojny? Jeśli nie, podaj im je.

Lekcja właściwa

 Przypomnij uczniom, kto władał Polską w XVII w. Zaakcentuj rolę dynastii Wazów. Za pomocą tablicy 1 sprawdź, czy uczniowie rozpoznają poszczególnych królów z tej rodziny. Zapytaj uczniów czy wiedzą, za panowania którego z królów miał miejsce potop szwedzki.  Opowiedz uczniom o przyczynach potopu szwedzkiego. Zaakcentuj czynniki takie jak pretensje polskich Wazów do korony szwedzkiej oraz walkę o dominację nad Morzem Bałtyckim. Zwróć uczniom uwagę, że potop był tylko jednym z etapów tej walki.  Rozdaj uczniom zadanie 2 i poproś o wykonanie. Sprawdźcie odpowiedzi. Po rozwiązaniu rebusu wyświetl tablicę 2 i krótko przedstaw uczniom postać Karola X Gustawa, ówczesnego króla Szwecji.  Wyświetl na ekranie tablicę 3. Wspólnie podyskutujcie, jak wyglądał początek wojny polsko-szwedzkiej. Kto zyskał przewagę? Na czyim terytorium toczyły się działania wojenne? Dlaczego ten konflikt nazwano potopem? Czy Polska została zniszczona? Co w tej sytuacji zrobił król Jan Kazimierz?  Rozdaj uczniom zadanie 3 i poproś o wykonanie w 2-3 osobowych grupach. Następnie sprawdźcie odpowiedzi.  Wyświetl na ekranie obraz z tablicy 4. Zapytaj uczniów czy wiedzą, co przedstawia. Następnie wyświetl im film o obronie Jasnej Góry (załączony do lekcji). Po obejrzeniu filmu wspólnie wykonajcie zadanie 4.  Przedstaw uczniom Muzeum Częstochowskie. Na podstawie tablicy 5 , która przedstawia zabytki z jego zbiorów, porozmawiajcie chwilę o uzbrojeniu stosowanym podczas potopu szwedzkiego. Następnie rozdaj uczniom zadanie 5 i poproś o wykonanie. Sprawdźcie odpowiedzi.

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

Tablica 1

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

Tablica 2

Karol X Gustaw, król Szwecji domena publiczna

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

Tablica 4

Domena publiczna

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

Tablica 5

Fot. Muzeum Częstochowskie

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

Zadanie 2

Rozwiąż rebus:

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

Zadanie 3

Zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.

Stwierdzenie Prawda Fałsz

Wojska szwedzkie nigdy nie zajęły Warszawy.

Pierwsza zwycięska dla Rzeczpospolitej bitwa w polu miała miejsce dopiero w 1656, rok do rozpoczęciu najazdu. Była to bitwa pod Warką.

Opór wojskom Karola Gustawa stawiły Gdańsk i Zamość – nie zostały zdobyte.

Polakom udało się obronić klasztor na Jasnej Górze.

Po dotarciu do Tarnowa i Krakowa, wojska szwedzkie zostały wreszcie rozbite.

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

Zadanie 5

Przyporządkuj nazwę XVII-wiecznych broni do odpowiednich definicji.

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

Zadanie 6

Jak już wiesz z filmu, po udanej obronie Jasnej Góry szlachta powołała konfederację tyszowiecką. Uzupełnij tekst odpowiednimi słowami, aby dowiedzieć się o niej więcej.

Konfederacja tyszowiecka została powołana przez _______________ na

czele z _____________ Stanisławem „Rewerą” Potockim i Stanisławem

Lanckorońskim. Było to zrzeszenie o charakterze ________________

mające na celu wypowiedzenie posłuszeństwa ______________________,

ponowne podjęcie walki ze ________________ i przywrócenie władzy

prawowitemu królowi - __________________________. Jedną z

ważniejszych przyczyn zawiązania konfederacji w Tyszowcach było

oblężenie ______________________, traktowane jako zamach na święte

miejsce ___________________. Związek zawiązano 29 ______________, 2

dni po odstąpieniu Szwedów od klasztoru. Podjęto decyzję o

_____________ wojskowym w całym kraju.

Na wieść o zawiązaniu konfederacji i odrzuceniu władzy szwedzkiego króla,

Jan Kazimierz Waza ruszył ze Śląska do ________________. Po powrocie

władcy z wygnania zawiązano nową konfederację, z Janem Kazimierzem na

czele.

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

SŁOWNICZEK

Hetman – w dawnej Polsce naczelny dowódca armii

Konfederacja – zbrojny związek zawiązywany w konkretnym celu w przeszłości w Polsce i na Litwie, głównie przez szlachtę.

Wojna szarpana – inaczej: wojna podjazdowa. Nękanie silniejszego przeciwnika nagłymi i szybkimi podjazdami, pułapkami itp.

POLECANE MATERIAŁY

• https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,wydarzenia,159,karol_gustaw_ucieka_z_sandomier za.html – na portalu „historia poszukaj” przeczytasz o bitwie pod Sandomierzem
• https://sites.google.com/site/potopszwedzki16551660r/przyczyny-i-przebieg- wojny/powrot-jana-kazimierza/najazd-jerzego-rakoczego - o najeździe Jerzego Rakoczego podczas potopu
• https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,obrazy,198,obraz_sala_rycerska_na_jasnej_gorze.h tml – o malowidłach z Sali Rycerskiej w klasztorze na Jasnej Górze
• https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,obiekty,854,obiekt_mechaniczna_reka.html – o nietypowych łupach wojennych znajdujących się w Sztokholmie
• https://www.muzeumczestochowa.pl/ - strona Muzeum Częstochowskiego, na którym znajdziesz m.in. wirtualną wycieczkę
• https://www.wilanow- palac.pl/rosja_wobec_najazdu_szwedzkiego_na_polske_czyli_o_pierwszym_w_historii_przy mierzu_polsko_rosyjskim.html - o czasowym sojuszu Polski i Rosji w czasie potopu szwedzkiego
• http://mojhistorycznyblog.pl/traktat-w-radnot-pierwsza-proba-rozbioru-rzeczypospolitej- obojga-narodow - o traktacie w Radnot, czyli planach I rozbioru Polski.

Potop szwedzki – wielka wojna XVII stulecia

PRAWIDŁOWE ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1.

Zadanie 2. Karol Gustaw

Zadanie 3. 1-fałsz, 2-prawda, 3-prawda, 4-prawda, 5-fałsz

Zadanie 4. 1b, 2a, 3b, 4c

Zadanie 5.

Zadanie 6. szlachtę, hetmanami, wojskowym, Karolowi Gustawowi, Szwedami, Janowi Kazimierzowi, Jasnej Góry, chrześcijaństwa, grudnia, poborze, Lwowa

Zadanie 7.