Powstanie Kościuszkowskie 1794. Z dziejów polityczno ..., Streszczenia z Dyplomacja

Pobierz Powstanie Kościuszkowskie 1794. Z dziejów polityczno ... i więcej Streszczenia w PDF z Dyplomacja tylko na Docsity! Matyszkiewicz, Paweł Powstanie Kościuszkowskie 1794. Z dziejów polityczno-społecznych "Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska", 13, 2000, s. 207-211 Zdigitalizowano w ramach projektu pn. Budowa platformy "Podlaskie Czasopisma Regionalne", dofinansowanego z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (umowa SONB/SP/465121/2020). Udostępniono do wykorzystania w ramach dozwolonego użytku. Paweł Matyszkiewicz Sosnowiec Powstanie Kościuszkowskie 1794. Z dziejów polityczno-społecznych! 207 Obszerny jest już rejestr prac poświęconych postaniu kościuszkowskiemu. Ten zryw polskiego patriotyzmu z 1794 roku, a także osoba jego naczelnika wymaga jednak od historyków dalszych badań, czego ta pozycja jest przykładem. Zadaniem jej jest także popularyzacja wśród społeczeństwa osoby Tadeusza Kościuszki, w obecnym roku mija bowiem 180 rocznica jego śmierci, oraz podkreślenie roli powstań XVIII i XIX wieku w kształtowaniu świadomości patriotycznej przyszłych pokoleń. Praca ta to już trzeci tom rozważań dotyczących powstania koś­ ciuszkowskiego. Poprzednie tomy wydane w latach 1994 i 1996 dotyczyły jednak zagadnień militarnych powstania 1794 roku . Ich publikacja przeszła bez większe­ go echa, choć prezentowały treści warte głębszej analizy. Tom trzeci jest dopeł­ nieniem dwóch poprzednich. Zwraca uwagę na aspekty polityczno-społeczne okresu postania 1794 r. I tym razem treści w nim przedstawione rzucają nowe światło na okres, gdy Kościuszko został uznany "za najwyższego i jedynego Na­ czelnika i rządcę całego powstania c...) prosto z woli narodu wezwany i wybrany". Na dobór tak trafnie dobranych treści mają wpływ autorzy tej najnowszej pub­ likacji: Andrzej Ajnenkiel, Mirosław Francic, Zbigniew Górski, Henryk Kocój, Ma­ gdalena Micińska, Adam Lityński, Janusz Wojtasik, Andrzej Woltanowski i An­ drzej Zahorski. Ich wkład w rozwój nauki historycznej i promowanie okresu his­ torii Polski w ostatnich latach I Rzeczypospolitej jest niezaprzeczalny. Zamierzeniem autorów było przedstawienie zarówno problematyki wewnęt­ rznej insurekcji, jak i ukazanie międzynarodowego tła powstania. Ta rozległa te­ matyka wymusiła podział publikacji na dwie części. 210 Paweł Matyszkiewicz zręczność w sytuacji, gdy dwór wiedeński nie sprzyjał powstaniu, miał jednak w Polsce interesy handlowe, które nie pozwalały mu zlikwidować poselstwa w Warszawie. Z. Górski dobitnie charakteryzuje stosunki polsko-pruskie w okre­ sie insurekcji. Podkreśla naiwność polskich polityków, którzy uważali, że po­ minięcie Prus w deklaracjach programowych powstania oraz nie atakowanie pru­ skich oddziałów pociągnie za sobą zachowanie neutralności przez Prusy. Ich na­ dzieja na pozytywną odpowiedź Berlina nigdy nie nadeszła. Prusy w swym inte­ resie narodowym zamierzały terytorialnie skorzystać przy tłumieniu "polskiej re­ belii". Bezpodstawność polskich nadziei na neutralność Prus wykazała bitwa szczekocińska, w której armia Fryderyka Wilhelma II rozbiła oddZiały powstań­ cze. Autor ukazuje działania posła pruskiego w Warszawie. Uważa Buchholtza za człowieka słabego i bojącego się o własne życie, co chyba nie do końca ma pokrycie w źródłach. Marginalnie traktuje stosunki polsko-rosyjskie w czasie powstania kościuszkowskiego. Krótko stwierdza, że nie istniały. Z tezą tą należy ' się zgodzić. Oba kraje znajdowały się w stanie wojny, a działalność poselstwa rosyjskiego w Warszawie po wydarzeniach 17 i 18 kwietnia uległa całkowitej lik­ widacji. Dyplomaci wraz z rodzinami zostali internowani. Jednego z dyplomatów rosyjskich Auberta aresztowano jak zwykłego przestępcę pod zarzutem upra­ wiania szpiegostwa. Stwierdzenie autora, że już wtedy Rosjanie zajmowali się szpiegostwem jest niepełne. Procederem tym zajmowali się również Prusacy8. Omówienie tej książki nie byłoby pełne bez wspomnienia o bardzo dokładnym wykazie wykorzystanych źródeł i opracowań . Tego pracochłonnego zadania pod­ jął się prof. Janusz Wojtasik, redaktor całego wydania. On również jest autorem wprowadzenia i zakończenia, w których w przystępny sposób omawia przegląd konferencji historycznych dotyczących insurekcji koŚCiuszkowskiej. Uroku pracy dodaje ciekawa kompozycja okładki, wysokiej jakoŚCi papier oraz dobrze dobrane ilustracje. Nie uniknęła jednak publikacja pewnych błędów. Ich charakter jest trzeciorzędny i nie obniża wartości pracy. Jest rzeczą pewną, że Znajdzie ona zainteresowanie wśród czytelników oraz zajmie poczesne miejsce w polskiej historiografii. Powstanie Kościuszkowskie 1794. Z dziejów polityczno-społecznych 211 Przypisy: 1. Powstanie Kościuszkowskie 1 794. Z dziejów polityczno społecznych, ]. Wojtasik (red.), Warszawa 1997 2.13. Szyndler, Tadeusz Kościuszko 1746-1817, Warszawa 1991, s . 161-168. 3. J. Staszewski, Polacy w osiemnastowiecznym Dreźnie, Wrocław 1986, s. 152. 4. A. Woltanowski, Kształtowanie oPinii publicznej podczas powstania, [w:) Powstanie Kościuszkowskie 1794, t. III, Warszawa 1997, s. 80-8I. 5. H. Kocój, Dyplomacja Prus, Austrii i Rosji wobec Konstytucji 3 Maja 1791 roku, Kraków 1998, s. 174. 6. GStA Merseburg, Rep. 96F, 155A, Nr 53, Jacobi-K1oest an Friedrich Wilhelm II, Vienne, le Mai 1791, s. 286: "Si je sius bien informe, ił en a pris une nou­ velle occasion, de conseiller B son maltre de resserrer de plus en plus, les liens d 'amitie avec la Russie". 7. StA Dresden, Loc. 3692, Polonica V, Nr 35, Essen an Loss, Varsovie, el 9 Juillet 1791, s. 220: " ... il (Je Prince Kaunitz) etait aussi mecontent de la revolution du gouvernement en Pologne, que de I'introduction de la succession article, qu ' ił regardait comme inadnissible pour la maison d'Autriche". 8. H. Kocój, Kościuszko i współczesna mu scena polityczna , Katowice 1994, s. 102.