Pobierz Powtórka z historii cz. 3: starożytność i więcej Schematy w PDF z Historia powszechna tylko na Docsity!
Powtórka z historii cz. 3: starożytność
Wprowadzenie Jak czytać polecenia? Audiobook Sprawdź się Dla nauczyciela
Bibliografia:
Źródło: Pochodzenie starożytnego ludu. Źródło: Polibiusz o walorach bojowych armii rzymskiej. Źródło: Plutarch o Aleksandrze Wielkim po pokonaniu Dariusza III, [w:] Plutarch, Żywoty sławnych mężów, tłum. M. Brożek, Wrocław 1956, s. 45. Źródło: Współczesny historyk Peter Green o procesie orientalizacji Aleksandra Macedońskiego, [w:] P. Green, Aleksander Wielki, tłum. A. Konarek, Warszawa 2004, s. 290–
Źródło: Fragment opracowania współczesnego historyka, [w:] J. Wolski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1997, s. 125. Źródło: Strategia Aten w pierwszej fazie wojny peloponeskiej, [w:] Tukidydes, Wojna peloponeska, tłum. K. Kumaniecki, Warszawa 1988, s. 93–94. Źródło: Ksenofont o roli społecznej żony w greckich poleis, [w:] Starożytność. Teksty źródłowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej, red. G. Chomicki, S.
Sprawski, Kraków 1999, s. 179. Źródło: Ernst Doblohofer o dysku z Phaistos, [w:] A. Kondratow, Zaginione cywilizacje, Warszawa 1988, s. 201. Źródło: Ateński polityk o swoich reformach, [w:] E. Wipszycka, J. Tazbirowa, Historia 1. Starożytność, Warszawa 1994, s. 82–83. Źródło: W przededniu perskiej inwazji, [w:] J. Wolski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1997, s. 167. Źródło: Wiejskie dionizje według komediopisarza, [w:] Arystofanes, Arachnejczycy, t. I, tłum. J. Ławińska-Tyszkowska, Warszawa 2001, s. 241–275.
Ocenisz swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń przygotowanych w tym repetytotium. Opiszesz rodzaje źródeł i ocenisz ich przydatność do wyjaśnienia problemu historycznego. Zweryfikujesz swój stan wiedzy.
Jak czytać polecenia?
Ćwiczenia
W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.), na których bazują m.in. ćwiczenia. Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, czego możesz się spodziewać po poszczególnych poleceniach i zastosowanych czasownikach:
wyjaśnij twoim zadaniem jest zrekonstruowanie związku przyczynowo‐skutkowego, opisanie od początku do końca, o co chodziło i dlaczego;
scharakteryzuj podobnie jak powyżej należy przeanalizować genezę, przebieg oraz konsekwencje danego procesu historycznego, podając uczestników wydarzeń (postacie, organizacje);
porównaj czyli zestawianie wydarzeń, zachodzących procesów, danych itp. zarówno pod kątem występujących różnic, jak i podobieństw;
rozstrzygnij w tym wypadku oczekiwana odpowiedź jest jedna: „tak” lub „nie” (oczywiście wraz z uzasadnieniem), ale bez formułowania własnych ocen;
rozważ tu natomiast trzeba sformułować zarówno argumenty, jak i kontrargumenty, czyli „za” i „przeciw”, wartościując słuszność danego rozumowania;
oceń to polecenie pozwala ci przedstawić swoją własną, subiektywną opinię na temat opisywanych zjawisk i procesów; każda przedstawiona ocena - o ile będzie dobrze uzasadniona - zostanie uznana, dlatego też kluczową rolę odgrywa umiejętność budowania argumentacji;
udowodnij w poleceniu zawarta jest teza, a od osoby wykonującej to polecenie oczekuje się stworzenia krótkiej narracji z podaniem argumentów na rzecz jej prawdziwości;
Audiobook
Polecenie 1
Zapoznaj się z materiałami źródłowymi i wykonaj polecenia.
Źródło: Ksenofont o roli społecznej żony w greckich poleis, [w:] Starożytność. Teksty źródłowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej, red. G. Chomicki, S. Sprawski, Kraków 1999, s. 179.
Polecenie 2
Rozważ, czy opisany przez Ksenofonta model obowiązków kobiety obowiązywał w Sparcie.
Audiobook można wysłuchać pod adresem: h ps://zpe.gov.pl/b/PpadbBzCT
Ksenofont o roli społecznej żony w greckich poleis
Tak piękniej jest, gdy kobieta w domu siedzi, niż gdy biega po mieście, mężczyźnie zaś mniej przystoi siedzieć w domu, niż troszczyć się o rzeczy, które są poza domem. (…) Będziesz musiała w domu siedzieć, wysyłać na robotę tych ze służby, którzy pracować mają poza domem, a kierować tymi, których praca w domu przypada, przyjmować wszystko, co do domu przynoszą, i z tego rozdzielać między ludzi tę część, która przeznaczona jest na spożycie, a co do reszty dbać i pilnować, by zapasy przeznaczone na rok nie rozeszły się w ciągu miesiąca. Gdy wełnę zniosą do domu, zatroszczyć się musisz, by ci, którym potrzeba, dostali odzież i aby z surowej mąki dobry chleb wypiekano, twoją musi być troską.
Twoja odpowiedź:
Audiobook można wysłuchać pod adresem: h ps://zpe.gov.pl/b/PpadbBzCT
Plutarch o Aleksandrze Wielkim po pokonaniu Dariusza III
W kraju Partów po raz pierwszy włożył na siebie strój obcokrajowców. I nie wiadomo, czy chciał tylko przystosować się do miejscowych obyczajów i zewnętrznych form
Źródło: Plutarch o Aleksandrze Wielkim po pokonaniu Dariusza III, [w:] Plutarch, Żywoty sławnych mężów, tłum. M. Brożek, Wrocław 1956, s. 45.
Źródło: Współczesny historyk Peter Green o procesie orientalizacji Aleksandra Macedońskiego, [w:] P. Green, Aleksander Wielki, tłum. A. Konarek, Warszawa 2004, s. 290–291.
Polecenie 3
Wyjaśnij, jaki cel mógł przyświecać zmianie ceremoniału władzy zdobywcy Persji
życia, czy też próbował wprowadzić w ten sposób u swoich Macedończyków perski zwyczaj padania przed królem na kolana, przyzwyczajając ich z wolna do zmiany etykiety dworskiej. Używał tego stroju początkowo tylko w rozmowach z ludźmi pochodzenia niehelleńskiego. Później jednak zaczął się w nim pokazywać także publicznie i oficjalnie. Dla Macedończyków widok to był nieprzyjemny, ale ponieważ żywili podziw dla innych jego cnót i męstwa, uważali, że trzeba mu w pewnych rzeczach pobłażać jeśli go bawią lub zaspokajają jego próżność.
Audiobook można wysłuchać pod adresem: h ps://zpe.gov.pl/b/PpadbBzCT
Współczesny historyk Peter Green o procesie orientalizacji Aleksandra Macedońskiego
Kilku najbliższych przyjaciół Aleksandra, jak np. Hefajstion, wraz z całą kliką nadwornych pochlebców, aktywnie popierało tę nową politykę integracji. Zawodowi oficerowie – tu dobrym przykładem jest Krateros – zachowywali się obojętnie, dopóki ich własna pozycja i perspektywy nie były zagrożone. Ale starym, zahartowanym w bojach weteranom Filipa ten cały eksperyment bardzo się nie podobał. Widok młodego monarchy paradującego w cudzoziemskich szatach i utrzymującego bliskie stosunki z paplającymi, zniewieściałymi barbarzyńcami, których tak niedawno pokonał, napełniał ich najszczerszym wstrętem. Równie odrażająca była dla nich myśl, że mają uznać dawnych nieprzyjaciół za towarzyszy broni. Jeśli chodziło o nich, wojna skończyła się wraz ze śmiercią Dariusza, a megalomańskie sny Aleksandra o dalszych podbojach na wschodzie ani ich grzały, ani ziębiły. Im prędzej znajdą się w domu, tym lepiej.
Twoja odpowiedź:
Sprawdź się
Pokaż ćwiczenia: 輸 醙 難
Ćwiczenie 1
Zapoznaj się z materiałami źródłowymi i wykonaj ćwiczenie.
Dysk z Phaistos Źródło: PRA, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 1.0.
Ernst Doblohofer o dysku z Phaistos
Możliwe, że wcześniej czy później wieniec laurowy, obiecywany
odkrywcy przez ów zagadkowy, okrągły kawałek gliny, przechowywany
w muzeum w Heraklionie, włoży na siebie jeden z mistrzów sławnego
„cechu” uczonych. Możliwe również, że w tajemnice tych pokrytych
rysunkami spirali, w ten nowy labirynt (…) przedostanie się i, jak nowy
Tezeusz, znajdzie z niego wyjście jakiś genialny dyletant. Ale jest także
możliwe, że sądzone mu, by pozostał przez wieki niemym i zagadkowym
zabytkiem tego świata, któremu coraz trudniej ukrywać swoje
tajemnice.
Źródło: Ernst Doblohofer o dysku z Phaistos, [w:] A. Kondratow, Zaginione cywilizacje, Warszawa 1988, s. 201.
Uzupełnij tekst.
Ćwiczenie 3
Wyjaśnij, w jaki sposób autor uzasadnia przeprowadzone reformy.
Ateński polityk o swoich reformach
Niech obok sądu wieków przyszłych, świadkiem będzie
najpotężniejsza macierz bogów olimpijskich,
Najlepsza także, Ziemia czarna, z której niegdyś
Dłużnicze słupy zniosłem wszędzie powbijane (…)
A gdyby inny ktoś, jak ja, pochwycił oścień,
Ktoś nierozumny, człowiek żądny bogactw,
nie zdołałby powstrzymać ludu; gdybym tego
Co lud dla swoich przeciwników pragnął,
Lub tego, co ludowi gotowali tamci,
To miasto wielu by straciło mężów,
Dla tych powodów bronić zewsząd się musiałem
Jak wilk zwijając się pomiędzy psów gromadą.
Źródło: Ateński polityk o swoich reformach, [w:] E. Wipszycka, J. Tazbirowa, Historia 1. Starożytność, Warszawa 1994, s. 82–83.
Twoja odpowiedź:
Autorem powyższego utworu jest.
Ćwiczenie 4
Scharakteryzuj czynniki, utrudniające obronę Hellady przed uderzeniem Persów.
W przededniu perskiej inwazji
Na zjeździe zapadła decyzja utworzenia Związku Panhelleńskiego celem
wspólnej obrony, a na przywódcę wybrano Spartę (…) Nie opracowano
jednak żadnego planu strategicznego, uzależniając akcję od rozwoju
sytuacji. Oceniając przebieg późniejszych wydarzeń można sądzić, że
Sparta od początku nie chciała się angażować poza Peloponezem. Nie
ułatwiała też wspólnej akcji Greków postawa Aten, które pretendowały
do kierowniczej roli w nowym Związku i tylko na skutek sprzeciwu
państw greckich zrezygnowały ze swych planów. Nietajne było nadto
Grekom, że pewne państwa, jak Teby i Tesalia, przejdą na stronę perską,
jeśli nie będą mogły liczyć na obronę ze strony sił Związku
Panhelleńskiego.
Źródło: W przededniu perskiej inwazji, [w:] J. Wolski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1997, s. 167.
Twoja odpowiedź:
Twoja odpowiedź:
Ćwiczenie 6
Wyjaśnij powody przyjęcia przez Peryklesa opisanej strategii.
Strategia Aten w pierwszej fazie wojny
peloponeskiej
Kiedy wojska peloponeskie zbierały się na Istmie lub były jeszcze
w drodze przed inwazją na A ykę, Perykles, syn Ksan pposa, jeden
z dziesięciu strategów ateńskich, przewidywał już najazd. (…) Powtarzał
również swe rady będące obecnie na czasie: że powinni przygotować
się do wojny, ze wsi wszystko do miasta sprowadzić, bitwy nie
przyjmować, lecz udawszy się do miasta, strzec go, flotę, która jest ich
silną stroną, przysposabiać, sprzymierzeńców trzymać w ryzach.
Przypomniał, że siła Aten zawisła od pieniędzy płaconych przez
sprzymierzeńców, a problemy wojenne opanowuje się głównie
mądrością i pieniędzmi. Kazał być im dobrej myśli ze względu na to, iż
państwo otrzymuje corocznie z daniny sprzymierzeńców około
sześciuset talentów, nie licząc innych dochodów (…).
Źródło: Strategia Aten w pierwszej fazie wojny peloponeskiej, [w:] Tukidydes, Wojna peloponeska, tłum. K. Kumaniecki, Warszawa 1988, s. 93–94.
Twoja odpowiedź:
Ćwiczenie 7
Rozstrzygnij, czy Józef Wolski analizuje czynniki, pod wpływem których w Macedonii nie doszło do wykształcenia ustroju miast-państw. Odpowiedź uzasadnij.
Fragment opracowania współczesnego historyka
Od końca II tys., przez wieki, Grecja znajdowała się w korzystnej
sytuacji, dostęp bowiem do niej od strony północnej, a więc jedynej
lądowej, chroniony był przez plemiona macedońskie (…) Macedończycy
przyjęli na siebie uderzenia z zewnątrz, ze strony plemion
zamieszkujących Półwysep Bałkański. (…) Następstwa tej sytuacji były
wielorakie i miały zaznaczyć się w dalszych etapach procesu
historycznego na tym terenie.
Źródło: Fragment opracowania współczesnego historyka, [w:] J. Wolski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1997, s. 125.
Rozstrzygnięcie:
Uzasadnienie:
Dla nauczyciela
Autor: Stanisław Mrozowicz
Przedmiot : historia
Temat: Powtórka z historii cz. 3: starożytność
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum
Podstawa programowa: Zakres podstawowy Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń:
- porządkuje i synchronizuje wydarzenia z historii powszechnej oraz dziejów ojczystych;
- dostrzega zmienność i dynamikę wydarzeń w dziejach, a także ciągłość procesów historycznych i cywilizacyjnych. II. Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń:
- analizuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w kontekście epok i dostrzega zależności pomiędzy różnymi dziedzinami życia społecznego;
- rozpoznaje rodzaje źródeł, ocenia przydatność źródła do wyjaśnienia problemu historycznego;
- dostrzega mnogość perspektyw badawczych oraz różnorakie interpretacje historii i ich przyczyny;
- ugruntowuje potrzebę poznawania przeszłości dla rozumienia współczesnych mechanizmów społecznych i kulturowych. III. Tworzenie narracji historycznej. Uczeń:
- tworzy narrację historyczną w ujęciu przekrojowym, jak i problemowym;
- dostrzega problem i buduje argumentację, uwzględniając różne aspekty procesu historycznego;
- dokonuje selekcji i hierarchizacji oraz integruje informacje pozyskane z różnych źródeł wiedzy;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
analizuje typy poleceń do ćwiczeń, które mogą pojawić się na sprawdzianach z historii.
analizuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w kontekście starożytności, wskazując zależności pomiędzy różnymi dziedzinami życia społecznego. ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń przygotowanych w repetytorium.
Strategie nauczania:
konstruktywizm, lekcja odwrócona.
Metody i techniki nauczania:
pogadanka; praca ze źródłami oraz audiobookiem;
Formy zajęć:
praca w parach; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda; telefony z dostępem do internetu.
Przebieg zajęć:
Przed zajęciami:
Uczniowie zapoznają się z tekstem e‐materiału oraz wskazówkami, jaki interpretować polecenia występujące w zadaniach maturalnych.
Faza wstępna
- Nauczyciel podaje temat i cel lekcji: Nauczycie się (lub przypomnicie sobie), w jaki sposób przygotować się do egzaminu maturalnego z historii. Skupimy się na ćwiczeniach maturalnych dotyczących starożytności. Przećwiczycie pracę z materiałami źródłowymi i różnymi typami poleceń.
Faza realizacyjna
- Nauczyciel prosi, aby uczniowie, pracując następnie w parach, uważnie wysłuchali audiobooka i zapoznali się z poleceniami.
- Prowadzący odtwarza audiobook będący zbiorem tekstów źródłowych. Ustala czas na wykonanie w parach poleceń do audiobooka. Uczniowie w parach pracują nad
