Prawo celne: opracowane zagadnienia obowiązujące na egzaminie, Notatki z Prawoznawstwo

Pobierz Prawo celne: opracowane zagadnienia obowiązujące na egzaminie i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!

ZAKRES PROBLEMOWY EGZAMINU Z PRZEDMIOTU –

PRAWO CELNE.

1. PRZYCZYNY PRZYJĘCIA W UE I W RP ORAZ ISTOTA:

a). CN – PCN:

Elementy kalkulacyjne – służą do naliczania należności celnych przywozowych i należności

celnych wywozowych odnoszących się do towaru. (art. 3§ 1 pkt. 4)

Do elementów tych należą:

 taryfa celna, inne środki taryfowe i klasyfikacja towarów (art. 13-14);

 pochodzenie towarów (art.15-20);

 wartość celna (art. 21-24).

[AD. Pyt. 17] TARYFA CELNA z ekonomicznego pkt. Widzenia jest podstawą określania,

obliczania należnego cła (art. 13§1), obejmuje ona:

1). Polską Scaloną Nomenklaturę Towarową Handlu Zagranicznego PCN (nomenklatura

towarowa);

2). Stawki celne, sposób, warunki i zakres ich stosowania;

3). Jednostki miar;

4). Obniżone stawki celne określone w um. m/y RP a niektórymi krajami / grupami krajów;

5). Preferencyjne stawki celne przyjęte jednostronnie przez RP w odniesieniu do niektórych

krajów / grup krajów.

Taryfa celna – akt prawny zawierający usystematyzowany wykaz nazw towarów

znajdujących się w obrocie m/ynarodowym z przypisanymi do nich kodami cyfrowymi,

jednostkami miar, ogólnymi regułami interpretacji polskiej nomenklatury scalonej PCN,

zawierający także kolumny stawek celnych wraz z ogólnymi regułami dotyczącymi sposobu,

warunków i zakresu ich stosowania.

b). TARYFA CELNA UE – TARIC:

~ jest znacznie bogatsza w informacje w porównaniu z polską taryfą celną. Nosi ona charakter taryfy celnej użytkowej i wszystkie informacje znajdujące się w niej mają moc obowiązującą.

TARIC jest publikowana w połowie października roku poprzedzającego następny rok kalendarzowy jej stosowania, natomiast co tydzień państwa członkowskie dostają pakiet aktualizujący. Jej podstawą jest nomenklatura CN zawierająca ok. 10 tys. pozycji zakodowanych w ośmiu cyfrach. Następne dwie cyfry są przeznaczone dla informacji odnoszących się do wielu szczegółowych informacji, czyniąc z TARIC użytkową taryfę celną. Są to m.in. takie informacje jak: zawieszenie stawek; preferencje taryfowe obejmujące kwoty (kontyngenty) taryfowe i pułapy (plafony); cła antydumpingowe i antysubwencyjne; opłaty wyrównawcze; zakazy importu / exportu; ograniczenie exportu; zwroty exportowe. Towary ujęte w TARIC są kodowane i opisywane słownie, do nich są przypisane w kilku kolumnach odpowiednie stawki celne oraz podstawa ich stosowania; obejmuje ona ok. 15 tys. pozycji towarowych. TARIC zawiera stawki konwencyjne WTO i KNU, stawki autonomiczne, preferencyjne i kombinowane (złożone z konwencyjnych i autonomicznych oraz in. kombinacji np. ilościowo – kwotowych z wzg. na zawartość cukru). Oraz inne wskazówki związane z krajem pochodzenia danego towaru.

[AD. Pyt. 18] Taryfa celna to akt pr. składający się z 2 podstawowych części:

• nomenklatury towarowej; (określana jako nom. Taryfowa ze wszystkimi jej elementami – opisem słownym, kodem cyfrowym, regułami interpretacyjnymi i notami wyjaśniającymi, uzupełniającymi jednostkami miar)
• tabeli kolumn stawek celnych, (wraz z ogólnymi regułami ich stosowania i sposobami ich obliczania)

NOMENKLATURA TOWAROWA , czyli racjonalnie usystematyzowany wykaz nazw towarów,

wynikający z potrzeb statystycznych poszczególnych gospodarek narodowych.

Nomenklatura HS – Międzynarodowa Konwencja w Sprawie Zharmonizowanego Systemu Kodowania i Opisu Towarów (Harmonized Commodity Description and Coding System – HS). Jest ona oparta na 6-cyfrowym kodzie. Dzięki swojej konstrukcji umożliwia w miarę jednolitą interpretację i stosowanie w praktyce. Można ją stosować nie tylko do statystycznych badań porównawczych obrotów handlowych różnych państw, lecz także w ułatwiony sposób przygotowywać oraz kontrolować realizację kontraktów.

Nomenklatura scalona CN – wprowadzona w końcu lat 80-tych, jako uzupełnienie nom. HS. Scalona Nomenklatura Towarowa (Combined Nomenclature – CN), stała się ona podstawą przyjęcia ujednoliconej, zintegrowanej taryfy celnej UE tzw. TARIC. Dzięki rozbudowaniu nom HS o dodatkowe 2 cyfry (do 8) znacznie zwiększono liczbę pozycji objętych ta nomenklaturą. Na poziomi 6 cyfr jest zgodna z nom HS, pozwala ona na bardziej dokładne przypisanie towaru do danego kodu cyfrowego, czyli na precyzyjniejszą klasyfikację nomenklaturową.

NOMENKLATURA CN i PCN

CN przyjęto w Polsce jeszcze przed podpisaniem Układu Europejskiego, weszła ona w życie 1.08.1991r.. pojawiła się konieczność jej poprawienia. 1.04.1994r. RM wprowadziła nową nomenklaturę PCN, różni się ona od CN tym, że w kodzie wprowadzono kolejną 9 cyfrę, która służy dla potrzeb statystyki krajowej i dalszemu różnicowaniu stawek celnych. PCN obejmuje towary oraz grupy towarowe w ujęciach występujących w obrocie z zagranicą i przyjmowanych w ewidencji oraz statystyce handlu zagranicznego, a także dla potrzeb celnych. Natomiast, nie identyfikuje ona poszczególnych towarów, a więc z zasady nie uwzględnia podziału na szczegółowe asortymenty wyrobów, a w szczególności wg odmian, marek itd. PCN jest klasyfikacją 6-poziomową, przy czym poziom 1, tj. podział na sekcje, nie znajduje wyrazu w podstawowej symbolice cyfrowej i jest oznaczony liczbami rzymskimi.

2. PRZESŁANKI PRZYJĘCIA KC RP

Przyjęcie i wejście w życie ust. Kodeks Celny oraz tzw. ust. okołokodeksowych i in. aktów prawnych, tj. przepisów wykonawczych do tych ust. zawartych przede wszystkim w rozporządzeniach RM, Min. Finansów oraz Min. Gosp. Całość tych aktów stanowi polskie prawo celne. Akty te powstały w wyniku procesów rozwoju społeczno – gospodarczego oraz świadomej polityki celnej. Do przyczyn, które spowodowały konieczność zmiany istniejących przepisów i przyjęcia oraz wprowadzenia w życie nowych.  Przyczyny gospodarcze:

• rozwój prywatnej przedsiębiorczości i aktywności gosp. Na arenie m/ynarodowej;
• dynamiczny wzrost liczby podmiotów zaangażowanych w obrót m/ynarodowy;
• zmiana struktury asortymentowej obrotów towarowych;
• zmiana struktury międzynarodowego transportu towarów.  Przyczyny społeczne:
• wzrost bezrobocia;
• zwiększenie bezpośrednich m/ynarodowych kontaktów osobowych i rozwój turystyki, w tym handlowej;

• ust. o służbie celnej. Ust. te z jednej strony wzmacniają funkcję kontrolną odnoszącą się do przestrzegania prawa celnego (insp. celna), z drugiej zaś zapewniają stabilizację pracy funkcjonariuszy administracji celnej (o służ. celnej). 11. ISTOTA PRZEDSTAWICIELSTWA, RÓZNICE M/Y BEZPOŚREDNIM I POŚREDNIM :

Przedstawicielstwo – to działanie w cudzym imieniu. Zg z art. 95 k.c. polega ono na tym, że jedna osoba (przedstawiciel) odpowiednio do tego umocowana dokonuje czynności prawnej, która pociąga za sobą bezpośrednio konsekwencje prawne dla drugiej osoby (mocodawcy).przedstawiciel kształtuje więc w drodze czynności prawnej stosunek prawny, którego stroną staje się nie on, lecz osoba nie uczestnicząca w tej czynności pr. (reprezentowany). Przedstawicielstwo jest pojęciem ogólnym, w którym możemy wyróżnić dwa rodzaje zastępstwa :

• przedstawicielstwo ustawowe, którego źródłem ustanowienia jest ustawa lub postanowienie sądu;
• natomiast źródłem umocowania pełnomocnika jest oświadczenie woli mocodawcy. Umocowanie zakreśla granice, w jakich przedstawiciel jest władny działać w imieniu i ze skutkiem dla reprezentowanego. Ustanowienie pełnomocnictwa nie wymaga zachowania określonej formy, chyba że ust. lub wola stron stanowią inaczej. Z treści art. 98 k.c. wynika, ze pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu, jednakże pod rygorem nieważności musi być udzielone na piśmie Czynności przekraczające zwykły zarząd wymagają albo pełnomocnictwa rodzajowego ( które określa rodzaj czynności prawnych, do których dokonywania jest uprawniony pełnomocnik) albo pełnomocnictwa szczególnego (dot. Indywidualnie określonej czynności prawnej).
• ze względu na to, że pełnomocnik dokonuje czynności prawnej, musi mieć zdolność do czynności prawnych. Wystarczy jednak, aby miał on ograniczoną zdol. Do czyn. Pr. (art. 100 k.c.) bowiem czynność dokonana przez pełnomocnika w granicach udzielonego mu umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

PRZEDSTAWICIELSTWO W SPRAWACH CELNYCH:

Odnosi się ono jedynie do reprezentacji osób uczestniczących w wymianie towarowej z zagranicą. Istotą instytucji przedstawicielstwa w sprawach celnych jest to, że wszelkie czynności dokonane przez przedstawiciela pociągają za sobą skutki prawne bezpośrednio dla osoby, która ustanowiła przedstawiciela.

1. PRZEDSTAWICIELSTWO BEZPOŚREDNIE - ma miejsce w przypadku, gdy osoba umocowana (przedstawiciel) dział w granicach udzielonego mu upoważnienia w imieniu i na rzecz innej osoby. W ramach tej instytucji można dokonywać jedynie tych czynności, które są przewidziane przepisami prawa celnego przed dyrektorem urzędu celnego, chyba że jako przedst. Bezpośredni dział agencja celna. Przedstawiciel bezpośredni (oprócz agencji celnej) nie może dokonywać czynności w postępowaniu przed Prezesem Głównego Urzędu Ceł. Przedstawiciel bezpośredni, wykonując czynności wyłącznie w imieniu i na rzecz innej osoby, nie może zostać uznany za zgłaszającego, a tym samym w przypadku powstania długu celnego nie może zostać uznany za dłużnika.

• przedstawicielem bezpośrednim (w przypadku gdy rodzaj lub ilość towaru wskazuje na przeznaczenie do działalności gospodarczej) może być wyłącznie pracownik osoby reprezentowanej, agencja celna, adwokat lub radca prawny.
• Gdy rodzaj i ilość towaru nie wskazuje na przeznaczenie do działalności gospodarczej, przedstawicielem bezpośrednim może być agencja celna bądź osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych.

2. PRZEDSTAWICIELSTWO POSREDNIE - czyli działanie osoby umocowanej (przedstawiciela) zawsze w imieniu własnym, lecz na rachunek innej osoby ( reprezentowanego). Zastępca pośredni sam nabywa określone prawa i obowiązki w związku z dokonaną przez siebie czynnością, niemniej później jest obowiązany przenieść je na tego, w czyim interesie działa. Ostatecznie ekonomiczne skutki jego działania (korzystne i niekorzystne) ponosi osoba zastąpiona, w związku z tym podmiotem uprawnionym lub zobowiązanym jest właśnie zastępca pośredni, nie zaś osoba zastąpiona. Przedstawiciel pośredni, dokonując zgłoszenia celnego we własnym imieniu i na rzecz osoby reprezentowanej, odpowiada kodeksowej definicji zgłaszającego. Dług celny powstanie w związku z dopuszczeniem do obrotu towaru podlegającego należnościom celnym przywozowym lub objęciem procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od cła, przedstawiciel będzie również dłużnikiem solidarnie z osoba, na rzecz której dokonywał zgłoszenia celnego. W takim przypadku organ będzie mógł obciążyć kwotą należności celnych, wynikających z długu celnego, albo przedstawiciela pośredniego, albo osobę reprezentowaną. Przedstawicielem pośrednim w każdym postępowaniu przed organami celnymi może być wyłącznie agencja celna, co wynika z zasady wyłączności agencyjnej w zakresie przedstawicielstwa pośredniego.  OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA PRZEDSTAWICIELA

Zarówno bezpośredniego, jak i pośredniego jest przedstawienie na żądanie organu celnego pisemnego upoważnienia, określającego rodzaj udzielonego przedstawicielstwa oraz zakres czynności, do których jest upoważniony. Art. 254 § 6 dopuszcza możliwość ustanowienia substytucji , tzn. udzielenia dalszego upoważnienia do dokonywania określonych czynności przed organem celnym. Upoważnienie do dokonania substytucji przysługuje jedynie agencji celnej, która może udzielić dalszego upoważnienia pod warunkiem, że podmiotem, na który będzie ona przeniesiona, zostanie wyłącznie inna agencja celna. W tym przypadku odpowiedzialność majątkowa za pokrycie kwoty wynikającej z długu celnego lub opłat, do których została zobligowana agencja na mocy upoważnienia, będą ponosiły agencje celne solidarnie.

 AGENCJA CELNA

Jest podmiotem gospodarczym zawodowo (tj, w sposób profesjonalny) trudniącą się dokonywaniem przed organami celnymi w imieniu lub na rzecz innych osób czynności przewidzianych przepisami prawa celnego. Jest najważniejsza instytucją pośredniczącą m/y osobami dokonującymi obrotu towarowego z zagranicą a organami celnymi. Zniesiono obowiązek uzyskania koncesji na prowadzenie agencji celnych! Działalność w formie agencji celnej mogą prowadzić :

• osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w kraju;
• osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, mająca siedzibę główną w kraju .... która nie prowadzi innej działalności gosp. Poza przewozową, spedycyjną lub polegającą na prowadzeniu publicznego składu celnego. Agencja celna jest przedst. osób uczestniczących w obrocie towarowym z zagranicą, tak więc jej udział w postępowaniu przed organami celnymi opiera się na zasadzie przedstawicielstwa:
• bezpośredniego, gdy działa w imieniu i na rzecz innej osoby, lub
• pośredniego, gdy działa we własnym imieniu, lecz na rachunek innej osoby. Zg z art. 256 § 1 agencja może np. wnosić odwołania i in. wnioski podlegające rozpatrzeniu przez organy celne. W ten sposób, wypełniając funkcję przedstawiciela, staje się ona także pełnomocnikiem w postępowaniu administracyjnym. Mimo to nie jest ona uprawniona do występowania przed NSA, chyba że sama będzie dłużnikiem, będzie wówczas występowała w charakterze strony.

14. WIĄŻĄCA INFORMACJA O POCHODZENIU TOWARÓW

Instytucję tę reguluje art. 5¹ KC oraz rozp. Min. Fin. Z 5.03.2001 r. w sprawie szczegółowych warunków wydawania WIP, wzoru wniosku i niezbędnych dokumentów, które należy do niego dołączyć, a także wzoru formularza WIP.

• Wiążąca inf. O pochodzeniu towarów ma na celu stworzenie podmiotom dokonującym obrotu towarowego z zagranicą możliwości ustalenia po9chodzenia towarów, zanim towary te otrzymają właściwe przeznaczenie celne. Korzystanie przez importera z instytucji WIP ma zapewnić ochronę przez uznaniową zmianą zadeklarowanego kraju pochodzenia.
• Reguły pochodzenia towarów to zasady określania ekonomicznej przynależności towarów do konkretnego kraju lub regionu. Pozwalają one na ustalenie, z jakiego kraju / regionu pochodzi dany towar. Określenie kraju pochodzenia na podstawie jednoznacznych reguł jest niezbędne nie tylko do zastosowania właściwej stawki celnej, lecz także ze wzg. na potrzeby polityki handlowej państwa. Przepisy dot. WIP zostały oparte na analogicznych rozwiązaniach przyjętych w KC UE.

*WYDANIE WIP : organem właściwym jest Prezes GUC, w formie decyzji na pisemny wniosek osoby zainteresowanej. WIP dot. Towaru klasyfikowanego wg jednego kodu taryfy celnej i jednego kraju pochodzenia. Podobnie jak w przypadku WIT, WIP stosuje się do towarów, wobec których formalności celne zostały dokonane po dniu, w którym inf. Celna została udzielona.

 NIEWAŻNOŚĆ / UTRATA WAŻNOŚCI WIP

1. WIP jest ważna przez 3 lata od jej wydania, analogicznie jak w przypadku WIT, jest nieważna ze skutkiem ex tunc, jeżeli została wydana na podst. nieprawdziwych dokumentów itd.
2. Natomiast utrata ważności WIP ze skutkiem ex nunc, następuje gdy:

• w wyniku zmiany przepisów WIP staje się sprzeczna z prawem;
• staje się niezgodna z interpretacją reguł pochodzenia towarów poprzez zmiany wyjaśnień do reguł pochodzenia towarów;
• została wydana wskutek błędu lub jest sprzeczna z prawem.

23, 24. STAWKI CELNE ORAZ SPOSOBY ICH OBLICZANIA:

Stawka celna to współczynnik ustalony w taryfie celnej lub w in. szczególnych przepisach celnych dla każdej pozycji nomenklatury towarowej, na podstawie którego oblicza się należne cło.

ISTOTA I RODZAJE:

Elementy składające się na istotę stawki celnej :

• jedynie współczynnik, który jest normą ustaloną w taryfie celnej lub w innych szczegółowych przepisach celnych (np. w rozp. Odnoszących się do kontyngentu taryfowego );
• współczynnik odnoszący się do każdej pozycji towarowej (klasyfikacja towarowa);
• precyzyjne wyliczenie należnego cła przywozowego (gdy chodzi o import) lub wywozowego (cło exportowe). Taryfa celna określa stawki celne:

1. konwencyjne – stosuje się je do towarów pochodzących z krajów i regionów: a). członków Światowej Organizacji Handlu (WTO) b). do których stosuje się również klauzulę największego uprzywilejowania (KNU)  kraje / regiony wymienione w wykazie nr I
2. autonomiczne – stos. się do niektórych towarów pochodzących: a). z krajów i regionów innych niż w / w jeżeli stawka konwencyjna jest wyższa od określonej dla danego towaru stawki celnej autonomicznej lub gdy stawka konwencyjna nie została określona; b). jeżeli stawka preferencyjna nie została określona, a towar nie pochodzi z kraju / regionu wymienionego w wykazie nr I.

3. preferencyjne – stos. się do niektórych tow. pochodzących z : a). pozaeuropejskich krajów / regionów rozwijających się – st. Cel. Pref. DEV b). krajów / regionów najmniej rozwiniętych – st. Cel. Pref. LDC;
4. obniżone – wynikają z umów zawartych przez RP z niektórymi krajami lub grupami krajów (umowy o strefach wolnego handlu), stos. się do tow, pochodzących z : a). państw członkowskich UE (obniżone stawki celne UE); b). państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (obniżone st. EFTA);
5. ryczałtowe – stos. się : a). w wysokości 3,5% łącznej wartości celnej na towary zwyczajowo traktowane jako upominki, których ilość i rodzaj nie wskazują na przeznaczenie handlowe, jeżeli ich łączna wartość przekracza równowartość 70 – 210 EURO; b). w wysokości 0% do towarów o charakterze handlowym, jeżeli wartość jednej przesyłki nie przekracza równowartości 10 EURO, a przesyłka nie jest częścią serii podobnych przesyłek w jednym transporcie. ------- Stawek celnych ryczałtowych nie stosuje się w przypadku, gdy wysokość stawki celnej określonej w taryfie celnej jest niższa niż stawka celna ryczałtowa, w przypadku przywozu samochodów w stanie kompletnym / niekompletnym, jeżeli posiadają one zasadniczy charakter wyrobu kompletnego lub gotowego albo w stanie nie zmontowanym lub rozmontowanym oraz gdy jednostkowa wartość towaru przekracza równowartość 70 EURO.

 Ogólne reguły dotyczące sposobu, warunków i zakresu stosowania stawek celnych:

1. wysokość należnego cła ustala się przez zastosowanie stawek celnych do podstawy wymiaru cła. Podstawą wymiaru cła jest :

• wartość celna towaru określona zgodnie z przepisami prawa celnego lub
• ilość lub
• masa netto przywożonego towaru.

2. przy przeliczaniu limitu EURO i wartości w walucie na złote należy korzystać z tabeli kursowej (rozp. Min. Fin. Z 21.07.1999r. w sprawie sposobu stosowania kursów walut obcych, ogłaszanych przez NBP w celu ustalania wartości celnej);
3. W taryfie celnej występują: a). Stawka ad valorem – jest wyrażona w % w stosunku do wartości celnej towaru; b). Stawka specyficzna – wyrażona w EURO wysokość cła w stosunku do jednostki masy / miary przywożonego towaru; c). Stawka mieszana – to równocześnie stawka ad valorem i st. Specyficzna;

------- Jednakże, aby prawidłowo stosować odpowiednie stawki celne, muszą być spełnione i in. wymogi, w tym nie tylko prawidłowe przypisanie do odpowiedniego kodu PCN , lecz także dołączenie wniosku wraz z odpowiednią dokumentacją (świadectwem pochodzenia). Dzięki spełnieniu tych warunków wobec towarów pochodzących , bądź nie z danej grupy krajów / kraju mogą być zastosowane właściwe stawki celne.

27. SRODKI TARYFOWE – ZAWIESZENIE CEŁ I JEGO RODZAJE : Z zagadnienie polityki celnej są związane środki taryfowe takie jak:

• taryfa celna;
• zawieszenie w całości lub w części poboru ceł;
• kontyngent taryfowy;
• plafon taryfowy.

Określona w plafonie ilość lub wartość towaru może być realizowana, w nawet przekroczona przed terminem zamknięcia plafonu.

 Zasadnicza różnica m/y kontyngentem a plafonem polega na tym, że w kontyngencie ilość lub wartość towarów nie może być w trakcie realizacji przekroczona! Rozdysponowanie kontyngentu polega na wydaniu przez Min. Gosp. Pozwoleń osobom, które wystąpiły z wnioskiem zgodnie z zasadami określonymi przez Radę Min. natomiast zastosowanie obniżonych czy zerowych stawek celnych, określonych dl a konkretnego towaru w plafonie taryfowym, nie wymaga uzyskania pozwolenia na sprowadzenie danego towaru po obniżonej stawce. Stawki te mogą być zastosowane na wniosek zgłaszającego pod warunkiem, że są spełnione przesłanki określone w rozporządzeniu ustanawiającym plafon taryfowy.  Preferencje celne ustanowione w plafonie taryfowym przestają obowiązywać od dnia wejścia w życie rozporządzenia Min. Gosp. W sprawie zamknięcia danego plafonu.  Zarówno zawieszenie całkowite lub częściowe ceł, jak i ustanowienie kontyngentu i plafonu taryfowego mają charakter preferencji importowych. Wiążą się przede wszystkim z obniżeniem obciążeń fiskalnych związanych z przywozem określonych towarów na polski obszar celny w określonym czasie. Ich realizacja (wyczerpanie, zamknięcie) nie powoduje zakazu dalszego importu. Zmienia jednak zasady działalności, przywracając warunki stosowania stawek celnych wynikających z regulacji zawartej w taryfie celnej.

28. ŚRODKI POZATARYFOWE I ICH ISTOTA:

Pozataryfowe ograniczenia obrotu towarowego z zagranicą są wprowadzane na podstawie ust. z 11.121997 r. o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami. Katalog przyczyn zawiera ok. 20 przesłanek i praktycznie każdy przypadek jest sam w sobie wystarczający, by zastosować którykolwiek z instrumentów administracyjnej regulacji obrotu.

• bezpośrednim decydentem i administratorem tych środków jest Min. Gosp.

Do środków pozataryfowych zaliczamy : a). kontyngent; b). plafon; c). automatyczną rejestrację obrotu; d). nieautomatyczną rejestrację obrotu.; e) zakaz obrotu towarowego z zagranicą.

Ad. a) i b) KONTYNGENT I PLAFON:

------ Środki pozataryfowe pozwalają na zastosowanie preferencyjnych obniżonych stawek celnych, natomiast kontyngent i plafon jako jedne ze środków polityki handlowej wprowadzają utrudnienia w obrocie towarowym z zagranicą.

Kontyngent – to wymagająca pozwolenia określona ilość lub wartość towaru, która może być przywieziona lub wywieziona z polskiego obszaru celnego w oznaczonym czasie (art. 2 pkt. 6) Min. Gosp., wydając takie pozwolenia, nie może przekroczyć określonej w kontyngencie ilości lub wartości towaru. Istota kontyngentu sprowadza się do tego, że po wyczerpaniu ilości lub wartości określonej w tym środku pozataryfowym następuje całkowity zakaz w określonym czasie dalszego obrotu danym towarem. Plafon – to wymagająca uzyskania pozwolenia określona ilość lub wartość towaru, która może być przywieziona na polski obszar celny lub wywieziona z polskiego obszaru celnego, a nawet zostać przekroczona przed terminem zamknięcia (zamknięcie plafonu). W tym wypadku nie następuje automatyczne zamkniecie plafonu, lecz musi ono przybrać postać określonej decyzji Min. Gosp.

------- Kontyngenty lub plafony nie mogą być ustanawiane ze wzg. na potrzeby konkretnych podmiotów gospodarczych. Organ państwowy, stosując dany środek taryfowy bądź pozataryfowy, musi się kierować szeroko rozumianym interesem państwa.

Ad. c) AUTOMATYCZNA I NIEUTOMATYCZNA REJESTRACJA OBROTU:

Automatyczna rejestracja obrotu – oznacza, ze osoba zamierzająca przywieźć lub wywieźć towar objęty automatyczną rejestracją obrotu uzyska pozwolenie udzielone we wnioskowanej ilości lub wartości (art. 2 pkt. 8) nie stanowi ograniczenia ilościowego w przywozie.

• podstawowe zadanie, które powinien spełniać ten instrument, polega na umożliwieniu monitoringu przywozu na polski obszar celny lub wywozu z kraju określonych towarów.
• Stanowi również ważny środek ochrony np. sanitarnej oraz kontroli przywozu towarów, których przywóz do kraju może wiązać się z pewnymi zagrożeniami dla ludzi i zwierząt.

Nieautoamtyczna rejestracja obrotu – oznacza również konieczność uzyskania pozwolenia przez osobę zamierzającą przywieźć lub wywieźć towar objęty nieautomatyczną rejestracja obrotu. Wnioskodawca uzyska pozwolenie na przywóz lub wywóz udzielone co najmniej w ilości lub wartości towaru zagwarantowanej przepisami ustawy.

• osoba ubiegająca się o pozwolenia nie może wnioskować o mniejszą ilość lub wartość towaru, niż ta, która została określona w rozporządzeniu Min. Gosp. Ustanawiającym nieautomatyczną rejestrację obrotu.
• Wnioskodawca musi się liczyć z tym, że może uzyskać pozwolenie na mniejszą niż wnioskowana ilość / wartość towaru.
• jest instrumentem, dzięki któremu administracja uzyskuje na bieżąco podstawowe informacje dot. importu / eksportu określonych towarów.

-------- Pozwolenia na przywóz lub wywóz towarów objętych automatyczną / nieautomatyczną rejestracją obrotu wydaje Min. Gosp. w drodze decyzji na czas określony na konkretną ilość lub wartość towaru. Osoba, która uzyskała pozwolenie, powinna dokonać jego rozliczenia. Niedopełnienie tego obowiązku będzie powodem odmowy wydania pozwolenia w przyszłości.

Ad. e). ZAKAZ OBROTU:

Jest najbardziej radykalnym instrumentem administracyjnym, ograniczającym częściowo lub do zera obrót towarowy z zagranicą (zarówno w imporcie, jak i w exporcie, a także w tranzycie).

• Powodem do zastosowania przez Radę Min. tego środka pozataryfowego będzie zaistnienie jednej lub kilku przesłanek, takich jak np. konieczność zapobieżenia lub złagodzenia zasadniczego niedoboru środków żywnościowych lub in. produktów o podstawowym znaczeniu dla kraju, czy wymagania podyktowane względami bezpieczeństwa i obronności państwa.  W rozporządzeniu ustanawiającym zakaz obrotu RM może określić:
• Rodzaj towaru, do którego ma zastosowanie zakaz;
• Okres czasu, w którym zakaz obowiązuje;
• Procedury celne, w ramach których nie stosuje się zakazu;
• Normy ilościowe lub wartościowe, których zakaz obrotu nie obejmuje.

29.NIEPREFERENCYJNE I PREFERENCYJNE POCHODZENIE TOWARÓW:

Przy określaniu pochodzenia danego towaru, mają zastosowanie specjalne przepisy, tzw. reguły pochodzenia. Ich stosowanie pozwala na określenie pochodzenia danego towaru, tj. wskazanie ekonomicznej przynależności zgłaszanego do odprawy dopuszczającej do obrotu na polskim obszarze celnym produktu, do danego kraju czy grupy krajów.

• art. 17 : „Towar, w którego produkcję jest zaangażowany więcej niż jeden kraj, jest uznawany za pochodzący z kraju, w którym podlegał ostatniej istotnej, ekonomicznie uzasadnionej, obróbce lub przetworzeniu, które spowodowały wytworzenie nowego produktu lub stanowiły istotny etap wytwarzania w przedsiębiorstwie przystosowanym do tego celu”
• art.18 stwierdza : „ nie uznaje się towarów za pochodzące z kraju, w którym podlegały one obróbce lub przetworzeniu w rozumieniu art. 17, jeżeli z ustalonych faktów wynika, że jedynym celem obróbki / przetworzenia było obejście przepisów dot. pochodzenia towarów”.
• Kwestia określenia kraju / regionu pochodzenia w stosunku do towarów pochodzących bądź nie, wiąże się z przedstawieniem odpowiedniego dokumentu władzom celnym kraju importera – jest to dowód pochodzenia. (art. 19)
• Organ celny może żądać dodatkowych informacji i dowodów związanych z ustaleniem pochodzenia towaru. DO DOKUMENTÓW POCHODZENIA ZALICZAMY:
• świadectwo pochodzenia – to dok. Wystawiany przez odpowiednio umocowany organ (administracja celna, organ samorządu gosp. – izba lub stowarzyszenie itp.) w kraju, w którym towar został wytworzony zgodnie z regułami pochodzenia zawartymi w porozumieniu o regułach pochodzenia WTO / GATT z 1994 r.
• faktura, specyfikacja towarów, kontrakt, świadectwo jakości lub in. dok. Urzędowy, o ile w dok. tych jest umieszczony zapis o kraju pochodzenia towaru;
• trwałe oznaczenie kraju pochodzenia na towarze.

------- Towary, które muszą być dokumentowane wyłącznie świadectwem niepreferencyjnego pochodzenia, zostały zawarte w specjalnym załączniku do rozporządzenie RM, wykaz ten zawiera m.in. różne mięsa i ich przetwory, ryby, materiały i wyroby włókiennicze, obuwie, sprzęt RTV, zapalniczki itd. W pozostałych przypadkach, oprócz świadectwa pochodzenia, mogą to być także in. dokumenty.