Pobierz Prawo cywilne raczka notatki i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!
PRAWO CYWILNE Z UMOWAMI W ADMINISTRACJI
M. RĄCZKA
literatura -Prawo cywilne – część ogólna Zbigniew Radwański wydanie 9 z 2007 r.
- Kodeks cywilny -Radwański – część szczególna - do ćwiczeń Wykład I
- Prawo prywatne
- Prawo publiczne
AD. 1 PRAWO CYWILNE – cechami norm prawa prywatnego jest to,że regulują one stosunki między autonomicznymi podmiotami , którym to podmiotom przysługuje własne prawnie chronione sfery interesów majątkowych a także niemajątkowych osobistych. Autonomiczność podmiotów : - wyraża się w braku władczego podporządkowania jednego podmiotu drugiemu pomiotowi, można tym samym powiedzieć ,że cechą stosunku prywatno – prawnego jest brak prawnej koncepcji organu publicznego do jednostronnego kształtowania sytuacji prawnej jednego podmiotu do drugiego podmiotu stosunku prawnego, a tym samym do ingerowania sferami jego prawa. Z relacji autonomiczności wynika ,że : relacje miedzy tymi podmiotami kształtują one same. Możliwość kształtowania tego stosunku nie jest prawem ograniczone. Granice stanowi interes drugiej strony jak i interes powszechny. Cechą prawa cywilnego jest to ,że w obrocie i na płaszczyźnie prawa cywilnego występują podmioty autonomiczne. Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu ta autonomiczność podmiotu prawa prywatnego zostaje wzmocniona przez sposób rozstrzygania sporu i stosowanie sankcji przez organy państwowe. Spory rozstrzygane są przez niezależne sądy. Sądy działają z inicjatywy stron i tylko w takim zakresie w jakim wyznaczają im strony. ad.2 PRAWO PUBLICZNE – jest to prawo, które reguluje stosunki prawne w których występuje ( co najmniej )po jednej stronie organ państwa lub samorządu terytorialnego albo innej organizacji powołanej z mocy prawa do realizacji interesów społeczności państwowej lub węższych grup ludności ( interesów publicznych). Organy te wyposażone są w kompetencje do władczego kształtowania sytuacji prawnej zarówno 1 człowieka lub podmiotów zbiorowych. W związku z tym w odróżnieniu od prawa prywatnego prawo publiczne ustanawia bezpośredni przymus realizowany przez organy państwowe w razie nieposłuszeństwa norm tego podsystem u prawnego.
Systematyka prawa cywilnego – źródło ma w prawie rzymskim. Systematyka została przyjęta u polskich kodyfikatorów i znalazła odzwierciedlenie w podziale na IV Księgi Prawo rodzinne reguluje ustawa o Prawie rodzinnym. I. cześć ogólna kodeksu cywilnego obejmuje instytucje i zasady wspólne dla całego prawa cywilnego a w szczególności
problematykę czynności prawnych , podmiotów prawa cywilnego oraz spraw podmiotowych II. prawo rzeczowe – obejmuje normy , które wyznaczają bezwzględne prawa podmiotowe ( erga ones) skuteczne wobec wszystkich – odnosząca się do rzeczy III. prawo zobowiązań– obejmuje normy regulujące prawa majątkowe o charakterze względnym tzn., że są skuteczne wobec indywidualnie oznaczonych podmiotów -oznacza że rodzą się obowiązki miedzy stronami stosunku cywilno- prawnego IV. prawo spadkowe - reguluje przejście majątku osoby zmarłej na inne podmioty
Prawo rodzinne– nie jest uregulowane w kodeksie cywilnym – reguluje stosunki prawne między małżonkami, rodzicami i dziećmi , innymi krewnymi oraz powinowatymi a także instytucje opieki i kurateli.
P rawo własności intelektualnej – reguluje prawa podmiotowe do oryginalnego , niematerialnego wytworu umysłu ludzkiego mającego wartość niemajątkową np. prawo do utworu naukowego i literackiego. Utwór- jest to treść – ksiązka jest nośnikiem
ŹRÓDŁA PRAWA CYWILNEGO – są to akty w zakresie prawa powszechnie obowiązującego tj. konstytucja, ustawy, kodeksy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia , akty prawa miejscowego PODMIOTY UCZESTNICZACE W OBROCIE PRAWNYM: 1.osoba prawna 2.osoba fizyczna 3.ułomne osoby prawne
Osoba fizyczna – prawne określenie człowieka w prawie cywilnym. od chwili urodzenia do śmierci. Każdy człowiek ma zdolność prawną , czyli może być podmiotem stosunków prawnych ( praw i zobowiązań) (nienarodzone dziecko ma zdolność prawną – pod warunkiem ,że urodzi się żywe) Osobami prawnymi jest skarb państwa i jednostki organizacyjne,którym przepisy szczególne nadają przepisy osobowość prawna ( art. 33 kc) Wyróżnia się jednostki organizacyjne zarządzające skarbem państwa np. Państwowe lasy. O naprawienie szkody wyrządzonej przez lasy występujemy do Skarbu Państwa. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawna z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru i chyba ,że przepisy szczególne mówią inaczej Osoba prawna -wyposażona jest w zdolność prawną–oznacza to że ma prawa i obowiązki i zdolność do czynności prawnych –prawo do ich dokonywania .Osoba prawna może mieć odrębny majątek i odpowiada swoim majątkiem za zobowiązania Nie ma osoby prawnej bez odpowiednich przepisów. Osoby prawne to: -Spółki akcyjne -Spółki z o.o. , kapitałowe , jednostki samorządu terytorialnego, fundacje ,wyższe uczelnie
W imieniu tych osób działają przedstawiciele ustawowi tych osób np. rodzice lub ustanowieni przez Sąd opiekunowie prawni.
OGRANICZONA ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH:
- osoby które ukończyły 13 rok życia ale nie ukończyły jeszcze 18 roku życia. oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo
UBEZWŁASNOWOLNIENIE CZĘŚCIOWE : 1/ następuje gdy osoba, która posiada pełne zdolności do czynności prawnej - dot. osoby pełnoletniej. może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub innego rodzaju zaburzeń psychicznych w szczególności narkomanii pijaństwa 2/ jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego lecz potrzebna jest pomoc tej osobie do prowadzenia jej spraw ( art. 16 kc) ( sądy winny brać pod uwagę nie tylko chorobę psychiczną ale też czy potrzebna jest jej pomoc przy ochronie jej interesów)
SKUTKI UBEZWŁASNOWLNIENIA CZĘŚCIOWEGO
1/ brak kompetencji do dokonywania pewnego rodzaju czynności prawnych 2/ system kontroli nad dokonywaniem pełnych określonych czynności prawnych 3/ pełna kompetencja do dokonywania pozostałych czynności prawnych.
ad.1 – brak kompetencji do dokonywania pewnych czynności prawnych
- tylko wyraźnie wskazanych w szczególnych przepisach czynności prawnych nie możne wykonywać osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnej np. sporządzić testamentu ad2. system kontroli: -kontrola jest najbardziej charakterystyczną cechą dla tego ograniczenia do czynności prawej
- polega na tym ,że do pewnych czynności prawnych dokonywanych przez te osoby konieczne jest uzyskanie zgody przedstawicieli ustawowych co do zasady są to rodzice lub opiekunowie albo doradcy tymczasowi , kuratorzy ustaleni przez Sąd. Ponadto dla szczególnie ważnych czynności prawnych , których sam przedstawiciel ustawowy nie mógłby dokonać w imieniu ograniczanego do czynności prawnych konieczne jest także zezwolenie sądu na dokonanie takiej czynności. Reguluje to Kodeks Rodzinny i Nieletnich. jest to dla ochrony małoletnich dzieci np. sprawa zbycia mieszkania , którego właścicielem jest małoletni. Zgoda przedstawiciela ustawowego na jednostronną czynność prawną pod rygorem nieważności musi być udzielona najpóźniej w chwili dokonania czynności prawnej ( art. 19 kc) Zgody na zawarcie umowy może udzielić przedstawiciel ustawowy po dokonaniu czynności , zgoda przybiera postać potwierdzenia. Potwierdzić czynność prawną może przedstawiciel ustawowy ,ale jeżeli osoba ubezwłasnowolniona częściowo odzyska zdolność prawna ( cofnięcie ubezwłasnowolnienia) sama może potwierdzić umowę ( do momentu potwierdzenia umowy – jest to tzw. ważność zawieszona) Można w określonym terminie żądać potwierdzenia umowy.
Jeżeli nie ma potwierdzenia umowa jest nieważna np. dziecko zawrze umowę – rodzic może tej umowy nie potwierdzić i tym samym umowa staje się nieważna
ad. 3 pełne kompetencje do dokonania pozostałych czynności prawnych osoba ubezwłasnowolniona częściowo może sama dokonywać pewnych czynności prawnych – bez zgody przedstawiciela ustawowego : Nie wymagają zgody przedstawiciela ustawowego– następujące czynności prawne : -np. darowizna – o ile jej przyjęcie nie pociąga za sobą zobowiązań -może ona zawierać umowy w drobnych sprawach życia codziennego np. dokonanie drobnych zakupów
- może rozporządzać zarobkiem chyba ,że Sąd opiekuńczy z ważnych powodów postanowi inaczej -wszelkie czynności prawne dot. przedmiotów majątkowych , które przedstawiciel ustawowy oddał osobie ograniczonej do czynności prawnej do swobodnego użytku np. mieszkanie ( może mieszkać w nim ) ale nie może nim rozporządzać bo na taką czynność wyraża zgodę Sąd Rodzinny.
Pełna zdolność do czynności – przesłanki -ukończenie 18 roku życia -brak orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu częściowym lub całkowitym
TREŚĆ CZYNNOŚCI PRAWNYCH
Art. 56 KC Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki prawne w niej wyrażone lecz również te, które wynikają z ustawy ,z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Na treść czynności prawnej składa się oświadczenie woli lub oświadczenia woli w pełni zrekonstruowane na podstawie odpowiednich reguł interpretacyjnych. Od treści czynności cywilno – prawnej zależy treść stosunku cywilno – prawnego. Treść stosunku cywilno- prawnego jest tylko w podstawowym swym kształcie wyznaczona przez treść oświadczeń woli ( art. 59 kc)
ZASADY SWOBODY KSZTAŁTOWANIA TREŚCI CYWILNO- PRAWNYCH : art. 353 1 Czynność prawna tylko wtedy może spełniać funkcje instrumentu prawnego za pomocą którego podmioty same kształtują swoje stosunki cywilno- prawne, gdy przysługuje im swoboda decydowania o ich treści. Swoboda kształtowania treści czynności prawnej podlega na ograniczeniu przez reguły typu ogólnego. Ograniczenie swobody kształtowania treści czynności prawnej można usystematyzować :
- prawa przyrody
- normy bezwzględnie wiążące
- obejście ustawy
Dodatkowe propozycje niepełne ,nie zawierające koniecznych elementów zawarcia umowy również nie mają charakteru oferty np. oferta bez ceny. Tego rodzaju oświadczenie interpretuje się tylko jako zaproszenie do zawarcia umowy. W wielu jednak przypadkach mogą pojawić się wątpliwości czy dane oświadczenie należy interpretować jako ofertę , czy jedynie jako zaproszenie do zawarcia umowy. Wątpliwości rozstrzygać należy na podstawie ogólnych reguł wykładni oświadczenia woli art. 65 kc. jeżeli jednak zastosowanie tych reguł nie doprowadzi do jednoznacznych wyników należy posłużyć się norma określaną w art. 71 kc. Zgodnie z art. 71 kc ogłoszenia , reklamy i inne informacje skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób należy uznać w razie wątpliwości nie za ofertę ale za zaproszenie do zawarcia umowy. SKUTKI ZŁOŻENIA OFERTY art.66§3 kc
- jeżeli osoba składająca ofertę jest związana ofertą. Stan związania polega na tym ,że adresat oferty „ oblat”- Sam może poprzez jej przyjęcie doprowadzić do zawarcia umowy lub przez nieprzyjęci nie zawrze umowy. Złożenie oferty w doktrynie traktuje się jako oświadczenie woli stanowiące jedynie element procesu powstania czynności prawnej ( dwustronnej umowy) W świetle tej koncepcji Oblatowi przysługuje kompetencja do przyjęcia oferty. Stan związania z ofertą powstaje w różnym czasie. Decyduje o tym czy oferta jest kierowana do : 1/ indywidualnego adresata 2/ czy jest skierowana do nieokreślonego kręgu adresatów
ad.1. W pierwszym przypadku wiąże ona od momentu przedstawienia jej adresatowi w taki sposób aby mógł on zapoznać się z jej treścią ad. 2 w drugim przypadku wiąże od momentu ogłoszenia ( ART. 61 1 )
art. 66^1 ad.§1 Oferta złożona w wersji elektronicznej wiąże składającego , jeżeli drga strona niezwłocznie potwierdzi otrzymanie ( oferty offline ) Stan związania dla oferenta jest uciążliwy , ponieważ musi się liczyć z przyjęciem oferty przez oblata i w związku z tym pozostawać w gotowości do wykonania umowy. Ustawodawca określa kiedy stan związania ustaje: 1/gdy termin ustania wynika z oferty 2/gdy termin ustaje zgodnie z przepisami ustawy
- gdy oferta została złożona w obecności drugiej osoby, albo za pomocą środka bezpośredniego porozumienia się na odległość, przestaje wiązać jeżeli nie została przyjęta niezwłocznie ( a wiec w toku prowadzonej rozmowy)
- gdy oferta została złożona w inny sposób ( czyli strony nie porozumiewają się bezpośrednio ale np. listownie, za pomocą faxu, telegramu) Oferta w takim przypadku przestaje wiązać z upływem czasu , gdy składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez uzasadnionego opóźnienia
Na upływ czasu składają się elementy : -czas nadejścia oferty do oblata, -czas na zapoznanie się z oferta -czas na podjęcie decyzji -czas na dotarcie przyjętej ofert
Może się zdarzyć ,że odpowiedź może dojść z opóźnieniem biorąc pod uwagę np. strajk poczty czyli przerwanie ciągłości funkcjonowania środków łączności Art. 67 kc Jeżeli oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóźnieniem (ale od czynników niezależnych od oblata ) lecz z treści tego oświadczenia lub okoliczności wynika ,że zostało wysłane w czasie właściwym ( przyjęcie oferty) umowa dochodzi do skutku. Chyba, że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie druga stronę ,iż w skutek opóźnienia odpowiedzi poczytuje się umowę za niezawartą. Następstwa śmierci oferenta nie zostały co do zasady uregulowane. Oferty kierowane do nieokreślonego kręgu osób- ogłoszenie w prasie , na slupach ogłoszeniowych obwiązuje do czasu kiedy jest zamieszczone- wywieszone. Jednakże może być określony termin oferty dodatkowo taka oferta może być cofnięta lub zmieniona .Nie dot. sytuacji , gdy oferta została przyjęta. Art. 66^2 Odwołanie oferty Wyłącznie regulacja odnosi się do stosunków między przedsiębiorcami. Oferta może być odwołana jeżeli nowa nie została jeszcze zawarta, a oświadczenie o odwołaniu oferty zostało złożone oblatowi przed wysłaniem przez niego oświadczenia o przyjęciu oferty. Jednakże oferty nie można odwołać jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia. Przyjęcie oferty oświadczenie woli o przyjęciu oferty powinno być złożone oferentowi. Jeżeli wiec nie doszło do niego w sposób określony w art. 61 kc nie wywołuje ono skutków prawnych polegających na zawarciu umowy. Wyjątki od tej zasady – Art. 69 kc dopuszcza od tego wyjątki : 1/ gdy wskazuje na to w danych stosunkach zwyczaj lub wynika z treści oferty w szczególności gdy składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy. W razie gdy dla określonej umowy przewidziana została forma szczególna umowy ( pisemna , ustna lub w formie aktu notarialnego) wtedy nie tylko oferta ale też jej przyjęcie wymagają zachowania tej formy, ponieważ umowa dochodzi do skutku przez właściwe oświadczenie woli wszystkich stron. Dodatkowo oferent może zastrzec ,że przyjęcie oferty powinno nastąpić w określony sposób, zawłaszcza przez zachowanie szczególnej formy. Oferent nie ma kompetencji do jednostronnego ustalenia reguły znaczeniowej wg. której interpretować bierne zachowanie adresata oferty …
Dorozumienie oferty – art. 68 2 Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych ofertę zawarcia umowy, w ramach swej działalności brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty.
Odpowiedzialności ta opiera się na podstawie deliktowej ( jest jeszcze podstawa kontraktowa) – różnią się ciężarem dowodów. Jeżeli w toku negocjacji jedna strona udostępniła informację z zastrzeżeniem poufności drugiej stronie to druga strona obowiązana jest do nie ujawniania i nie wykorzystywania ich dla własnych celów , chyba że stron y uzgodniły- ustaliły- inaczej art. 72 1 §1.. W razie naruszenia tego obowiązku ,strona poszkodowana może żądać od drugiej strony naprawienia pełnej szkody albo wydania przez nią uzyskanych korzyści 72 2 § 2 …
Zawarcie umowy w drodze negocjacji : Natomiast przy negocjacjach zgodnie z art. 72 kc dopiero uzgodnienie wszystkich postanowień umowy, które były przedmiotem negocjacji stanowi podstawę do uznania ,że umowa została zawarta. Zakres prowadzonych negocjacji określa wiec minimalną treść jaka powinna być objęta konsensusem stron.
Ad. 3 AUKCJE i PRZETARGI Zawarcie umowy w formie aukcji i przetargu. Charakterystyką tej formy jest to, że jest ona wieloetapowa. Celem jest umożliwienie podmiotowi zainteresowanemu w zawarciu określonej umowy wyboru najkorzystniejszej dla niego oferty spośród ofert zgłoszonych przez uczestników tych postępowań i zawarcie z wybranym oferentem umowy. Wszyscy uczestnicy wspomnianych postępowań maja zarazem takie same prawa i obowiązki oraz podlegają jednolitym regułą postępowania. Tę formę regulują inne akty prawne – tj. ustawa o zamówieniach publicznych.
Ogłoszenie aukcji lub przetargu: Obie te formy inicjuje podmiot zmierzający do zawarcia umowy który jest nazywany organizatorem aukcji lub przetargu ( art. 70 1 § 4 ). Na zlecenie i rachunek podmiotu zamierzającego zawrzeć umowę funkcję organizatora może pełnić inny podmiot w szczególności przedsiębiorca specjalizujący się w tego typu działaniach np. dom aukcyjny. Organizator przejawia inicjatywę zawarcia umowy w drodze aukcji lub przetargu przez ogłoszenie jednego z tych postępowań art. 70 §2 kc Treść ogłoszenia musi zawierać : 1/zaproszenie do składania ofert , musi wskazywać o jaka umowę chodzi 2/określenie przedmiotu przetargu ( zakup czego ) lub aukcji 3/wskazywać dalszy tok postępowania mającego na celu zawarcie zamierzonej przez organizatora umowy. Zgodnie z brzmieniem art. 70 §2 kc ogłoszenie aukcji albo przetargi niekoniecznie musi zawierać wszystkie elementy umowy, wystarczy ,że wskaże sposób udostępnienia ich warunków. Organizator od chwili udostępnienia warunków obowiązany jest postępować zgodnie postanowieniami ogłoszenia oraz warunków przetargu art. 70^1 §4 kc. Mogą być te warunki zmienione lub odwołane ale tylko wtedy , gdy ogłoszono to w warunkach przetargu aukcji
AUKCJA
Przetarg ustny uregulowany został w art. 70 kc , polega na tym ,że osoba zamierzająca zawrzeć umowę – licytanci obecni w miejscu aukcji ,albo komunikujący się za pomocą środka bezpośredniego komunikowania się na odległość składają oferty słownie lub za pomocą równorzędnych znaków np. podniesienie reki. Prowadzący aukcję oczekuje zarazem coraz korzystniejszych ofert składanych przez licytantów. Pod warunkiem ,że w warunkach aukcji nie zastrzeżono inaczej oferta złożona przez licytanta przestaje wiązać , gdy inny licytant złoży ofertę korzystniejszą. Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia tzn. zamknięcia aukcji po stwierdzeniu ,że dany licytant zaoferował najwyższą cenę , a pomimo 3- krotnego wezwania nikt nie przedstawi korzystniejszej oferty. Umowa nie dochodzi jednak do skutku jeżeli jej ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań ustawa przewidzianych np. forma aktu notarialnego dla przeniesienia własności nieruchomości .. Strony wykonania umowy mogą dochodzić przez sądem.
PRZETARG
Różnica między przetargiem a aukcja jest taka, że oferty osób zamierzających zawrzeć umowę nie są składane w toku równoczesnego i bezpośredniego komunikowania się. W postępowaniu przetargowym organizator oczekuje składania ofert w okresie i miejscu przez niego wskazanym. Oferty te są następnie przez niego rozpatrywane bez udziału oferentów. W przetargach dot. skomplikowanych umów wymagających wiadomości specjalistycznych do oceny oferty zwykle powoływana jest komisja przetargowa … jej opinia najczęściej wazy na wyborze najkorzystniejszej oferty. W razie wyboru ze złożonych ofert pozostałe oferty przestają wiązać oferenta. Umowa zostaje zawarta z oferentem , który złożył ofertę najkorzystniejszą , którego oferta została wybrana. Chyba ,że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. Ze względu n a to przetarg w odróżnieniu od aukcji nie kończy się w obecności jego uczestników. Kodeks cywilny nakłada na organizatora pod sankcja odszkodowawcza obowiązek niezwłocznego powiadomienia na piśmie uczestników przetargu o jego wynikach albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru oferty. Zgodnie z art. 70 1 § 3 kc do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu stosuje się przepis dot. przyjęcia oferty. Umowa wiec zostaje zawarta w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia organizatora przetarg ,że jego oferta została wybrana.
VADIUM Jest to obowiązek złożenia do organizatora w formie depozytu określonej kwoty pieniędzy. Art. 70 4 - zgodnie z tym art. vadium ma charakter dodatkowego zastrzeżenia zamieszczonego w warunkach aukcji lub przetargu przez ich organizatorów. Znaczy to , że zastrzeżenie takie nie jest koniecznym elementem czynności charakteryzujących te postępowania UNIEWŻNIENIE UMOWY
Ten przeciwko komu przysługuje roszczenie ( dłużnik) może zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia. Przed upływem terminu przedawnienia – zrzeczenie jest nieważne Zrzeczenie się jest czynnością , której dokonanie musi dojść do wiadomości drugiej strony. Jest czynnością nieodwołalna i będzie ważne , gdy będzie dokonane dopiero po upływie terminu przedawnienia. SKUTKI PRZEDAWNIENIA Na skutek przedawnienia roszczenie nie gaśnie a skutkiem jest to ,że nie może być ono przymusowo realizowane. Sąd bowiem w takiej sytuacji oddali powództwo uprawnionego ( upływa okres przedawnienia, dłużnik podniósł zarzut przedawnienia) – wtedy mówimy o zobowiązaniu niepełnym , odpowiada ono roszczeniu naturalnemu. Jeżeli dłużnik po upływie terminu przedawnienia spełni świadczenie to w żaden sposób nie może żądać jego zawrotu , nawet gdyby dłużnik nie wiedział, że upłynął okres przedawnienia lub nie znał jego skutków. TERMINY PRZEDAWNIENIA : Długość terminów określa ustawa normami bezwzględnie wiążącymi tzn. prawo powszechnego. Wynika to z tego ,że zgodnie z art. 119 kc terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Ogólnymi terminami podstawowymi jest okres 3 lat i 10 lat. I. 3 – letni okres przedawnienia obejmuje roszczenia : 1/o świadczenie okresowe oraz 2/związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Ad.1/ Roszczenia o świadczenie okresowe – są to takie roszczenia, które dłużnik jest zobowiązany spełniać okresowe ( co pewien czas) np. czynsz, alimenty ( okresowo- periodycznie ) Ad.2/ Roszczenie związane z prowadzoną działalnością gospodarcza ( ma tu znaczenie komu przysługuje). Powinien to być podmiot, który profesjonalnie trudni się działalnością gospodarczą a równocześnie roszczenie jest związane z tym zakresem aktywności. II. 10- cie letni okres przedawnienia – z wyłączeniem w/w sytuacji obowiązuje 10 letni okres przedawnienia. Terminy przedawnienia mogą być inne - jeżeli przewidują je konkretne ustawy. Przykłady odmiennej regulacji - art. 442 1 § 1 kc Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia w którym nastąpiło zdarzenie. wywołujące szkodę. § 2. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu po upływie 20- lat od dnia popełnienia przestępstwa , bez względu na to kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. § 3. W razie wyrządzenia szkody na osobie przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 3 lat od dnia , w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia.
§ 4 Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od uzyskania przez nią pełnoletniości. BIEG TERMIN U PRZEDAWNIENIA art. 120 Kc – Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego bieg terminu roszczenia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stałoby się wymagalne , gdyby uprawniony podjął czynności w możliwie najwcześniejszym terminie. Roszczenie z prawomocnych wyroków upływa po 10 latach. Zawieszenie biegu przedawnienia W toku biegu przedawnienia mogą istnieć szczególne okoliczności - stany rzeczy inaczej, które utrudniają lub wręcz uniemożliwiają dochodzenie roszczeń przez uprawnionego. Ustawodawca bierze to pod uwagę modyfikując z tego względu ogólne reguły odnoszące się do terminów przedawnienia.. Ten cel realizuje instytucja zawieszenia terminu przedawnienia. Art. 121. Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
- co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom - przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
- co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę - przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
- co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu - przez czas trwania małżeństwa;
- co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez czas trwania przeszkody. Dwa typy sytuacji:
- Sytuacje istniejące w momencie ,w którym wg. reguł ogólnych [powinien rozpocząć się bieg przedawnienia wówczas następuje przesunięcie początku tego biegu do chwili ustania wspomnianych stanów rzeczy.
- Pojawiają się one już po rozpoczęciu biegu przedawnienia i w takim przypadku okresu ich trwania nie uwzględnia przy obliczeniu terminu przedawnienia. I w konsekwencji po ustaniu stanu rzeczy powodującego zawieszenie przedawnienia nie biegnie ono od początku lecz w dalszym ciągu a więc z doliczeniem okresu jaki minął od początku biegu do pojawienia się stanu rzeczy powodującego zawieszenie. Co do zasady wymienia się dwa typy zdarzeń powodujących zawieszenie biegu przedawnienia.
- art. 121 pkt 4 kc– jeżeli uprawniony z powodu – siły wyższej nie może dochodzić swoich roszczeń przed Sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw danego rodzaju przez czas trwania tej przeszkody
- stosunek łączny uprawnionego z osobą przeciwko której skierowane jest roszczenie(określony stosunek rodzinny lub opiekuńczy).Ulegają więc zawieszeniu roszczenia jednego małżonka przeciwko drugiemu małżonkowi , dzieciom przeciwko rodzicom
Uznanie właściwe :
- jest o czynność prawna w szczególności umowa dłużnika z wierzycielem w której dłużnik wyraża wolę wykonania swojego długu ( Dłużnik proponuje sposób spłaty zadłużenia) jest to dopuszczalne z mocy prawa. Podjęcie zobowiązania : jest to rodzaj stosunku cywilno – prawnego o swoistych cechach wskazanych w odpowiednich normach prawa zobowiązań.
Zobowiązanie _ polega na tym ,ze wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia a dłużnik powinien świadczenie spełnić .Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. W stosunku zobowiązaniowym uprawnienie wierzyciela nazywa się wierzytelnośc ią a obowiązki dłużnika długiem. Za przedmiot uważa się świadczenie przez które rozmieć należy wskazane treścią zobowiązania zachowanie się dłużnika na rzecz wierzyciela. .............. Zasada swobody umów 353 1 Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny wg. swojego uznania byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości ( naturze ) stosunku , ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Wykonanie zobowiązania: 354 Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno- gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego ,a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje
- także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu wierzyciel.
Należyta staranność art. 355 Dłużnik zobowiązany jest do staranności wymaganej w stosunkach danego rodzaju ogólnie. Przy czym należą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej uwzględnia się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności
