Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Prawo cywilne w Administracji, Notatki z Prawo cywilne materialne

Prawo Cywilne w Administracji - Magdalena Bławat Notatka z Wykładu

Typologia: Notatki

2020/2021

Załadowany 20.06.2021

magdalena-welle
magdalena-welle 🇵🇱

1 dokument

1 / 6

Toggle sidebar

Pobierz cały dokument

poprzez zakup abonamentu Premium

i zdobądź brakujące punkty w ciągu 48 godzin

bg1
Prawo cywilne w administracji – ćwiczenia (i wykłady)
Magdalena Bławat
2 nieobecności
Brak dedykowanego podręcznika – wysyłane prezentacje po zajęciach (ewentualnie jakiś podręcznik
prawa cywilnego – Prawo cywilne część ogólna + dodatkowa literatura podana przez wykładowcę)
Egzamin (zdalny) – test (45 pytań – zaliczenie 60%), jednokrotny wybór
----
Prawo cywilne część ogólna:
Prawo prywatne, a prawo publiczne:
Prawo prywatne – opiera się o założeniu o autonomiczności podmiotu prawa (autonomiczne
względem siebie – niezależne, same decydują o swoich stosunkach prawnych i mają prawo chronić
swój własny, indywidualny interes - np. prawo umów). Między podmiotami jest równość (nie ma
hierarchii oraz przymusu). Prawo cywilne, prawo dotyczące spółek handlowych itp. W prawie
prywatnym wiele norm ma charakter dyspozytywny (normy względnie-wiążące, względnie-
obowiązujące) – to takie normy, które strony mogą zmienić (np. wyłączyć ich zastosowanie czy je
zmienić). Normy o charakterze imperatywnym (przeciwieństwo dyspozytywnych, normy
bezwzględnie wiążące) – to normy obowiązujące bez względu na wolę stron (strony muszą jej
przestrzegać i nie mogą ich zmienić). Trzeci rodzaj norm to normy semi-imperatywne – obowiązują i
wiążą strony i strony mogą je zmienić, ale tylko w określonym kierunku (zazwyczaj na korzyść słabszej
strony), występują np. w prawie konsumenckim lub w prawie pracy.
Autonomia prywatna i zasada swobody umów – podstawowe założenia prawa prywatnego, które
opierają się na założeniach filozofii liberalnej (człowiek, obywatel jest osobą wolną i świadomą i
powinien mieć możliwość kształtowania swojej sytuacji prawnej zgodnie z własną wolą i potrzebami).
Autonomia prywatna ma szeroki zakres (różnego rodzaju wolności majątkowe, osobiste itp). Jedną z
nich jest zasada swobody umów – prawo po podjęcia decyzji (czy chce zawrzeć daną umowę), prawo
do wyboru kontrahenta (strony), swoboda do kształtowania treści umowy (dopóki nie łamią
przepisów prawa), a także swoboda podjęcia decyzji, czy chcemy daną umowę zakończyć
(wypowiedzieć, wystąpić z niej).
Prawo cywilne – to gałąź prawa prywatnego. Jest 6 ogólnych dziedzin prawa cywilnego, może być
tak, że w jednym stosunku prawnym występują stosunki o różnych charakterach:
- część ogólna (reguluje ogólne pojęcia i terminy wszelkich stosunków cywilno-prawnych),
- prawo rzeczowe (reguluje kwestie związane z formami korzystania z rzeczy, przewiduje prawa
bezwzględne - bezwzględne to takie, które mają zdefiniowaną treść prawną), prawa erga omnes
(przeciwko wszystkim) jakie mogą przysługiwać podmiotom prawa względem rzeczy – własność,
użytkowanie wieczyste itp),
- prawo zobowiązań – art. 353 kodeksu cywilnego - reguluje prawa o charakterze względnym –
względne (inter partes), czyli takie które obciążają tylko te osoby, które zawiązały daną umowę (np.
umowa najmu), prawo zobowiązań składa się z części ogólnej i szczegółowej, czyli poszczególnych
pf3
pf4
pf5

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Prawo cywilne w Administracji i więcej Notatki w PDF z Prawo cywilne materialne tylko na Docsity!

Prawo cywilne w administracji – ćwiczenia (i wykłady)

Magdalena Bławat

2 nieobecności Brak dedykowanego podręcznika – wysyłane prezentacje po zajęciach (ewentualnie jakiś podręcznik prawa cywilnego – Prawo cywilne część ogólna + dodatkowa literatura podana przez wykładowcę) Egzamin (zdalny) – test (45 pytań – zaliczenie 60%), jednokrotny wybór


Prawo cywilne część ogólna:

Prawo prywatne, a prawo publiczne:

Prawo prywatne – opiera się o założeniu o autonomiczności podmiotu prawa (autonomiczne

względem siebie – niezależne, same decydują o swoich stosunkach prawnych i mają prawo chronić swój własny, indywidualny interes - np. prawo umów). Między podmiotami jest równość (nie ma hierarchii oraz przymusu). Prawo cywilne, prawo dotyczące spółek handlowych itp. W prawie prywatnym wiele norm ma charakter dyspozytywny (normy względnie-wiążące, względnie- obowiązujące) – to takie normy, które strony mogą zmienić (np. wyłączyć ich zastosowanie czy je zmienić). Normy o charakterze imperatywnym (przeciwieństwo dyspozytywnych, normy bezwzględnie wiążące) – to normy obowiązujące bez względu na wolę stron (strony muszą jej przestrzegać i nie mogą ich zmienić). Trzeci rodzaj norm to normy semi-imperatywne – obowiązują i wiążą strony i strony mogą je zmienić, ale tylko w określonym kierunku (zazwyczaj na korzyść słabszej strony), występują np. w prawie konsumenckim lub w prawie pracy. Autonomia prywatna i zasada swobody umów – podstawowe założenia prawa prywatnego, które opierają się na założeniach filozofii liberalnej (człowiek, obywatel jest osobą wolną i świadomą i powinien mieć możliwość kształtowania swojej sytuacji prawnej zgodnie z własną wolą i potrzebami). Autonomia prywatna ma szeroki zakres (różnego rodzaju wolności majątkowe, osobiste itp). Jedną z nich jest zasada swobody umów – prawo po podjęcia decyzji (czy chce zawrzeć daną umowę), prawo do wyboru kontrahenta (strony), swoboda do kształtowania treści umowy (dopóki nie łamią przepisów prawa), a także swoboda podjęcia decyzji, czy chcemy daną umowę zakończyć (wypowiedzieć, wystąpić z niej).

Prawo cywilne – to gałąź prawa prywatnego. Jest 6 ogólnych dziedzin prawa cywilnego, może być

tak, że w jednym stosunku prawnym występują stosunki o różnych charakterach:

  • część ogólna (reguluje ogólne pojęcia i terminy wszelkich stosunków cywilno-prawnych),
  • prawo rzeczowe (reguluje kwestie związane z formami korzystania z rzeczy, przewiduje prawa bezwzględne - bezwzględne to takie, które mają zdefiniowaną treść prawną), prawa erga omnes (przeciwko wszystkim) jakie mogą przysługiwać podmiotom prawa względem rzeczy – własność, użytkowanie wieczyste itp),
  • prawo zobowiązań – art. 353 kodeksu cywilnego - reguluje prawa o charakterze względnym – względne ( inter partes ), czyli takie które obciążają tylko te osoby, które zawiązały daną umowę (np. umowa najmu), prawo zobowiązań składa się z części ogólnej i szczegółowej, czyli poszczególnych

umów nazwanych uregulowanych w kodeksie cywilnym, skupia się na wymienianie usług i kwestii odszkodowawczej), np. umowa.

  • prawo spadkowe – reguluje skutki śmierci osoby fizycznej
  • prawo rodzinne i opiekuńcze – reguluje stosunki prawne w ramach rodziny (ochrona wartości niematerialnych – dobro rodziny, dobro dziecka, obowiązki małżeńskie itp.), a także reguluje stosunki majątkowe (np. alimenty), które służą zaspokojeniu dobra rodziny.
  • prawo handlowe – reguluje prywatnoprawne aspekty przedsiębiorczości, *Spółka cywilna nie jest spółką prawa handlowego! To jest prawo zobowiązań (część szczegółowa), art. 4 kodeksu spółek handlowych.

Rodzaje spółek osobowych i kapitałowych – NAUCZYĆ SIĘ! Oraz art. 1 kodeksu cywilnego -

zapoznać się na kolejne zajęcia.

Prawo publiczne – działa w interesie państwa, ogółu (brak swobody) - np. nakłada zobowiązania na podatników. Tu jest hierarchiczne podporządkowanie obywatela wobec państwa, władcze działania organów administracji wobec obywateli. Prawo karne, konstytucyjne, ochrona środowiska itp. Dominują tu normy imperatywne. Państwo w obrocie prawnym może występować w różnych formach (jako podmiot władczy – „sfera imperium” – np. organ ustalający opłatę, państwo może też być podmiotem autonomicznym i równorzędnym – stosunki prywatnoprawne jako - np. strona umowy – „sfera dominium”.


Stosunek cywilnoprawny – to stosunek prawny, który składa się z 3 elementów wyróżniających –

podmiotami są: osoba fizyczna, prawna lub ułomna osoba prawna, przedmiot to: jakieś zachowanie, działanie lub zaniechanie lub rzecz, którego dotyczy stosunek cywilnoprawny, treść – określa jakie uprawnienia przysługują jednemu podmiotowi i jakie obowiązki ciążą na drugim podmiotowi. osoby fizyczne – to każdy człowiek, każdy człowiek ma zdolność prawną (może być podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych – zdolność prawną nabywa się w wyniku urodzenia, z ustaje ona w chwili śmierci). Zdolność prawna to nie to samo co zdolność do czynności prawnych! Zdolność prawna to np. to, że człowiek może być spadkobiercą, może być sprawcą szkody itp. Zdolność do czynności prawnych to zdolność samodzielnego działania w czynnościach prawnych. *dziecko poczęte, lecz nienarodzone ( nasciturus ) – ma warunkową zdolność prawną – takie dziecko może stać się podmiotem praw i obowiązków, o ile urodzi się żywe (np. może stać się spadkobiercą). Po urodzeniu dziecko może dochodzić naprawienia szkód doznanych przed jego narodzinami. Zdolność do czynności prawnych – to możliwość dokonywania czynności prawnych (nabywania praw i obowiązków przez samodzielne składanie oświadczenie woli). Istnienie zdolności do czynności prawnych zależy od wieku i stanu zdrowia osoby fizycznej. Pełną zdolność do czynności prawnych ma osoba pełnoletnia, która nie jest ubezwłasnowolniona. Pełnoletność można uzyskać przez zawarcie małżeństwa, a pełnoletności się nie traci nawet po unieważnieniu małżeństwa (od lat 16, jeśli sąd stwierdzi, że zawarcie małżeństwa będzie dobre dla rodziny np. ciąża). Zdolności do czynności prawnych nie ma osoba ubezwłasnowolniona całkowicie (wtedy ma opiekuna i to opiekun jest odpowiedzialny za jego czynności prawne) oraz małoletni do 13 lat (takie osoby mogą mieć zdolność prawną, ale nie mogą samodzielnie dokonywać czynności prawnych). Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. Wyjątkiem są drobne

wpłacania danej sumy na cel charytatywny), dodatkowo może żądać odszkodowania, gdy nastąpiła jakaś szkoda jego dobra osobistego. Zwierzęta nie są podmiotem prawnym, zwierzę w sensie prawnym jest istotą, która odczuwa cierpienie, więc nie może zostać uznane za rzecz, jednak do zwierząt stosuje się przepisy dotyczące rzeczy (np. przepisy dotyczące przeniesienia własności – można je kupić, wynająć, sprzedać, użyczyć itp). – zwierzęta nie są dobrem osobistym. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się jednak możliwość przyznania zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku z utratą zwierzęcia. Osoby prawne (art. 33 osobowość prawna) – takie podmioty, które stanowią pewne zrzeszenia pewnych społeczności lub majątków, stanowią pewne zbiorowości (w przeciwieństwie do osób fizycznych) – Osobami prawnymi są: Skarb Państwa i inne jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną – to ustawodawca reguluje kto może zostać osobą prawną. Jednostka uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do rejestru. Inne osobowości prawne to np.: państwowe osoby prawne (NBP, PAN, uczelnie wyższe), jednostki samorządu terytorialnego, kapitałowe spółki handlowe i spółdzielnie oraz partie polityczne, fundacje, stowarzyszenia rejestrowe. Osoba prawna może być spadkobiercą (np. fundacje), ale nie może być spadkodawcą (jest to przymiot osoby fizycznej i tylko on może być spadkodawcą) *Skarb Państwa jest reprezentowany przez jednostki, działa on przez te jednostki tzw. Stationes fisci

  • nie mają one własnej osobowości prawnej, one tylko realizują osobowość prawną Skarbu Państwa (np. Skarb Państwa – Powiatowy Inspektor Weterynarii w X reprezentowany przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w X). Stationes Fisci – są to np. sądy i prokuratury, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektor urzędu morskiego czy urzędu ochrony środowiska, ministrowie, wojewodowie, starosta i prezydent miasta (w zakresie mienia Skarbu Państwa, a nie mienia samorządowego), komendant policji (główny lub powiatowy) – ogólnie kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży (np. staż pożarna, inspekcja sanitarna itp). *NBP (jako bank centralny RP) – nie musiał być wpisany do rejestru przedsiębiorstw, bo uzyskał osobowość prawną wraz wejściem ustawy z 1997 roku o Narodowym Banku Polskim (wyjątek od zasady wpisania do rejestru – podobnie jak Skarb Państwa, osobowość prawną uzyskali ustawą). *Fundacja – podlega obowiązkowi wpisu do KRS, fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego (czyli zgodne z zasadą). Państwowe osoby prawne – ustawa z 2016 o zasadach zarządzania mieniem państwowym, państwową osobą prawną jest jednostka organizacyjna, która posiada osobowość prawną (to odróżnia państwowe osoby prawne od stationes fisci), utworzona w drodze ustawy, powołana w celu realizacji zadań publicznych. W ustawie powinny się znaleźć ustrój (organy), zasady gospodarowania mieniem czy zasady dotyczące rozwiązania utraty bytu prawnego tej osoby prawnej. Przykłady państwowych osób prawnych: agencje wykonawcze (np. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Agencja Mienia Wojskowego, Narodowe Centrum Nauki, Polska Agencja Kosmiczna, Polski Instytut Sztuki Filmowej, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, uczelnie publiczne jak UW, parki narodowe, przedsiębiorstwa państwowe, Narodowy Fundusz Zdrowia, ZUS, Rzecznik Finansowy itp). Zadania państwowych osób prawnych to zarządzanie mieniem państwowym, które służy wykonywania zadań publicznych. Zarządzanie tym mieniem musi zapewniać określone zadania takie jak wycena tego

mienia, zabezpieczenie od uszkodzenia go, obliczanie należności za udostępnianie mienia i prowadzenie windykacji tych należności, podejmowanie wszelkich czynności sądowych w sprawach tego mienia, dokonanie wpisu w księdze wieczystej. *Czy oddział osoby prawnej ma własną podmiotowość prawną? – Nie, ale czasami na zasadzie wyjątku może być dopuszczone reprezentowanie przez daną osobę tego oddziału osoby prawnej. Ułomne osoby prawne – jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (czyli nie można uznać ich za osoby prawne, ale na mocy ustawy uzyskały fragment osobowości prawnej), ale są podmiotami prawa cywilnego, gdyż posiadają zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych np. spółki osobowe prawa handlowego. Może zawierać umowy, może pozywać osoby i może być pozywana itp. Różnicą od osób prawnych jest również fakt, że ułomne osoby prawne i ich członkowie (np. wspólnicy spółek osobowych) ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania ułomnych osób prawnych (np. ułomna osoba prawna nie zapłaci swoich zobowiązań to można pozwać członków tej ułomnej osoby prawnej – odpowiedzialność subsydiarna tj. powstająca z chwilą jej niewypłacalności

  • art. 33). Ułomną osobą prawną są np. spółki osobowe (jawne, partnerskie itp.), stowarzyszenia zwykłe, wspólnota mieszkaniowa. *Spółka cywilna – nie posiada osobowości prawnej i nie jest ułomną osobą prawną. Funkcjonowanie osoby prawnej – określają to przepisy prawne oraz statut (założyciele nadają osobie prawnej statut – art. 35). Osoba prawna działa w obrocie poprzez swoje organy (art. 38) – oznacza to, że działanie samego organu to jest już działanie osoby prawnej (nie ma tu żadnej rozdzielności). Art. 43 umożliwia też dochodzenie roszczeń przez osoby prawne. Działanie fałszywego organu – art. 39 - jak ktoś reprezentuje osobę prawną, która nie istnieje, lub ta osoba nie jest jej organem. Wtedy ważność umowy zależy od potwierdzenia jej przez prawdziwą osobą prawną (bezskuteczność zawieszona). Fałszywy organ może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą za swoje działania. W przypadku działań jednostronnych przez fałszywy organ (czyli nie umów) są one najczęściej nie ważne. Czy oddział osoby prawnej – czy ma własną podmiotowość prawną? - Nie.

Przedsiębiorca i ich oznaczenia

Przedsiębiorca – osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna (art. 33), prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Firma – ujawnia się we właściwym rejestrze (Krajowy Rejestr Sądowy), chyba że przepisy stanowią inaczej. Przedsiębiorca działa pod firmą. Firma osoby fizycznej – firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu luk określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych. Firma osoby prawnej – firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a także wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę oraz inne określenia. Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy (umieszczenie w firmie nazwiska wymaga pisemnej zgody tej osoby – a w przypadku śmierci jej małżonka i dzieci). Przedsiębiorca może posługiwać się skrótem firmy.