Prawo cywilne - zagadnienia egzaminacyjne, Egzaminy z Diritto Civile

Pobierz Prawo cywilne - zagadnienia egzaminacyjne i więcej Egzaminy w PDF z Diritto Civile tylko na Docsity!

Prawo cywilne - zagadnienia egzaminacyjne – II r. prawa stacj. UMCS – r. akad. 2017/ Część ogólna

1. Pojęcie prawa cywilnego (w znaczeniu przedmiotowym i podmiotowym); cechy cywilistycznej metody regulacji; cywilistyczna a administracyjna metoda regulacji; zakres, i systematyka prawa cywilnego (działy podstawowe i wyspecjalizowane); pojęcie unifikacji i kodyfikacji; miejsce kodeksu wśród źródeł prawa; źródła prawa w znaczeniu funkcjonalnym i przedmiotowym; kodeksowe znaczenie terminu "ustawa"; prawo stanowione a prawo zwyczajowe; pojęcie i prawne znaczenie zwyczajów; pojęcie i funkcja zwrotów niedookreślonych; pojęcie, rodzaje i funkcja klauzul generalnych; pojęcie zasad współżycia społecznego, dobrych obyczajów, względów słuszności i dobrej wiary w znaczeniu obiektywnym;
2. Znaczenie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego dla wykładni i stosowania prawa; uchwały Sądu Najwyższego mające moc zasad prawnych (tryb podejmowania i zakres mocy wiążącej).
3. Struktura i zasady Kodeksu cywilnego ; zakres przedmiotowy ksiąg k.c.; struktura przepisów wprowadzających k.c. (przepisy derogacyjne, dostosowawcze i przechodnie). Podstawowe zasady k.c. i prawa cywilnego.
4. Pojęcie stosowania prawa ; trójczłonowy model stosowania prawa; przepis prawny a norma prawna; tradycyjny i alternatywny model struktury normy prawnej; pojęcie i funkcja definicji ustawowych; pojęcie i funkcja przepisów odsyłających. Pojęcie norm bezwzględnie, względnie i jednostronnie bezwzględnie wiążących; pojęcie norm kompetencyjnych.
5. Interpretacja prawa (pojęcie wykładni i wnioskowań prawniczych); założenie racjonalności prawodawcy (aspekty: językowy, logiczny, prakseologiczny i aksjologiczny); Pojęcie i rodzaje wykładni wyróżniane ze względu na dyrektywy wykładni; pojęcie, rodzaje i założenia dyrektyw wykładni (podstawowe: językowa, systemowa, funkcjonalna; pomocnicze: komparatystyczna i historyczna); Pojęcie i rodzaje wnioskowań prawniczych (reguły inferencyjne i ich; rodzaje. Zasady stosowania i rodzaje wnioskowań per analogiam (pojęcie luki w prawie; rodzaje luk: konstrukcyjna; aksjologiczna - pozorna (subiektywna) i rzeczywista (obiektywna) luka w

prawie; rodzaje analogii (a. z ustawy i a. z prawa). Rodzaje interpretacji (wykładni) ze względu na podmiot (autentyczna, legalna, praktyczna, doktrynalna). Rodzaje wykładni ze względu na jej wynik ( interpretatio declarativa, extensiva, restrictiva, derogans). Koncepcje adekwatnej interpretacji prawa (statyczna i dynamiczna).

6. Zdarzenia cywilnoprawne – pojęcie i typologia (zdarzenia s. stricto ; zachowania podmiotów prawa - konwencjonalne, faktyczne; znaczenie zasady zamkniętej listy zdarzeń cywilnoprawnych.
7. Stosunek cywilnoprawny – pojęcie; cechy konstrukcyjne (równorzędność stron, autonomia prywatnoprawna podmiotów, sądowa ochrona interesów stron) ; pojęcie i rodzaje elementów (strony i podmioty, treść, przedmiot). Obiekty materialne i niematerialne wchodzące w zakres przedmiotu stosunków cywilnoprawnych: rzeczy, obiekty nie będące rzeczami – materialne, niematerialne, złożone (majątek, przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne); pojęcie i znaczenie prawne dereifikacji zwierząt; majątek w wąskim i szerokim ujęciu; przedsiębiorstwo w znaczeniu podmiotowym, przedmiotowym i funkcjonalnym; prawne pojęcie gospodarstwa rolnego; przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne jako odrębny przedmiot obrotu.
8. Prawo podmiotowe - pojęcie; analiza poszczególnych elementów definicji; relacja pojęć
   • uprawnienie i prawo podmiotowe.
9. Normatywne postaci praw podmiotowych – pojęcie, charakterystyka; prawo kształtujące a zarzut. Rodzaje praw podmiotowych (bezwzględne i względne; majątkowe i niemajątkowe; samoistne i związane; przechodnie i nieprzechodnie; tymczasowe ( ekspektatywy; pojęcie, funkcja; usytuowanie w treści stosunku prawnego a oczekiwanie na prawo nie będące elementem treści stosunku prawnego; właściwości i charakter ekspektatywy i prawa docelowego); Typy praw podmiotowych – pojęcie.
10. Prawa przechodnie (zbywalne, dziedziczne, przechodzące na inny podmiot poza porządkiem dziedziczenia); prawa nieprzechodnie. Ograniczona nieprzechodniość (prawo niezbywalne ale dziedziczne albo przechodzące na inny podmiot poza porządkiem dziedziczenia). Ograniczona przechodniość (prawo zbywalne ale niedziedziczne i przechodzące na inny podmiot poza porządkiem dziedziczenia). Ustawowe źródło przechodniości lub nieprzechodniości prawa (niedopuszczalność modyfikacji

ustawowego atrybutu zbywalności; dopuszczalność zobowiązania do niedokonywania rozporządzeń prawem).

11. Sposoby nabycia prawa podmiotowego (pierwotne; pochodne; konstytutywne; translatywne) - pojęcie i kryteria rozróżnienia; relacje między poszczególnymi sposobami nabycia (nabycie pochodne translatywne albo konstytutywne; nabycie pierwotne translatywne albo konstytutywne). Sukcesja singularna i uniwersalna. Utrata prawa (przyczyny).
12. Wykonywanie prawa podmiotowego (pojęcie; przejawy - czynności faktyczne i konwencjonalne; sposoby - osobiste i za pośrednictwem innych osób). Nadużycie prawa podmiotowego według kodeksu cywilnego; pojęcie, przesłanki i skutki nadużycia prawa; teorie zewnętrzna i wewnętrzna nadużycia prawa podmiotowego; zasady stosowania art. 5 k.c.
13. Kolizja praw podmiotowych – pojęcie; systemy rozstrzygania (system preferencji i redukcji).
14. Ochrona praw podmiotowych : zaskarżalność i egzekwowalność prawa podmiotowego; droga sądowa w sprawach cywilnych; inicjatywa wszczęcia postępowania sądowego; stadia postępowania; tryby postępowania rozpoznawczego; rodzaje powództw (o świadczenie, o ustalenie, o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego); rodzaje orzeczeń (zasądzające, ustalające, kształtujące; deklaratoryjne, konstytutywne); ochrona własna (samoobrona i samopomoc). Rozkład ciężaru dowodu; zmiana rozkładu ciężaru dowodu. Zarzuty w prawie cywilnym materialnym (zarzut w postaci normatywnej prawa kształtującego) i procesowym; zarzuty trwałe i przejściowe. Domniemania – pojęcie, funkcja, konstrukcja; domniemania faktyczne i prawne.; obalalne i nieobalalne; obalenie (wzruszenie) a wykluczenie domniemania. Prawne domniemanie dobrej wiary (w znaczeniu subiektywnym).
15. Prawo intertemporalne (międzyczasowe); pojęcie, źródła; zasady prawa międzyczasowego i przesłanki oraz zakres ich stosowania.
16. Podmioty stosunków cywilnoprawnych : podmiotowość cywilnoprawna człowieka (osoba fizyczna; nasciturus i jego status cywilnoprawny. Podmiotowe jednostki organizacyjne spersonifikowane i niespersonifikowane (osoby prawne i quasi-osoby prawne). Pojęcie osoby prawnej ; chwila uzyskania osobowości prawnej; działanie

organu osoby prawnej a działanie jej przedstawiciela; siedziba osoby prawnej. Pojęcie i sposób działania Skarbu Państwa ( stationes fisci ).

17. Pojęcie quasi- osoby prawnej (niepełnej osoby prawnej); odpowiednie stosowanie przepisów o osobach prawnych; subsydiarna odpowiedzialność członków quasi-osoby prawnej za jej zobowiązania.
18. Zdolność prawna osób fizycznych: pojęcie i nabycie; koniec zdolności prawnej; akt zgonu; przesłanki sądowego stwierdzenia zgonu; przesłanki uznania za zmarłego. Zdolność do czynności prawnych osób fizycznych: pojęcie i zakresy; zasady dokonywania czynności prawnych przez osoby mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Ubezwłasnowolnienie - rodzaje, przesłanki i skutki.
19. Indywidualizacja osób fizycznych. Stan cywilny (osobisty i rodzinny) – pojęcie, zakres i wyznaczniki. Miejsce zamieszkania – pojęcie i jego elementy; pochodne (ustawowe) miejsce zamieszkania (dzieci lub podopiecznych).
20. Dobra osobiste człowieka i ich ochrona - pojęcie i typy; prawa osobiste – przedmiot i cechy. Pojęcie niemajątkowej, majątkowej i t.zw. mieszanej ochrony dóbr osobistych. Środki i sposoby niemajątkowej ochrony dóbr i praw osobistych (rodzaje roszczeń i powództw). Przesłanki niemajątkowej ochrony dóbr osobistych ; obiektywny charakter ochrony; okoliczności wyłączające bezprawność zagrożenia lub naruszenia dobra osobistego; rozkład ciężaru dowodu w procesie o ochronę dobra osobistego. Dobra osobiste osób prawnych i ich ochrona.
21. Konsument. Przedsiębiorca – pojęcia. Firma jako oznaczenie przedsiębiorcy; firma osoby fizycznej i osoby prawnej; niezbywalność firmy a upoważnienie do korzystania z firmy; ochrona firmy
22. Czynności prawne. Pojęcie czynności prawnej; skutki czynności prawnej (objęte oświadczeniami woli i normatywnie dookreślone – art. 56 k.c.); czynności prawne a czynności grzecznościowe, porozumienia dżentelmeńskie i obietnice wyborcze.
23. Oświadczenie woli – pojęcie; milczenie jako przejaw oświadczenia woli; przesłanki uznania ocenianego zachowania za przejaw oświadczenia woli; stosowanie art. 65 k.c. w celu stwierdzenia złożenia o. woli; zastąpienie o. woli orzeczeniem sądu i skutki takiego orzeczenia; określenie chwili złożenia o. woli; o. woli mające i nie mające adresata oraz znaczenie takiego rozróżnienia; odpowiednie stosowanie przepisów o oświadczeniach

szczególności co do formy; skutki cz. pr. dokonanej na podstawie pozornego o. woli). Błąd (błąd s. stricto a pomyłka; sankcja; przesłanki prawnej doniosłości błędu – podstawowe i dodatkowe dotyczące o. woli w cz. prawnych odpłatnych; pojęcie i skutki błędu wywołanego podstępnie; zniekształcenie o. woli przez posłańca). Groźba bezprawna (pojęcie, sankcja; sprawca, adresat groźby, rodzaj zagrożonych dóbr; przesłanki prawnej doniosłości groźby – bezprawność, realność, cel).

32. Sankcje wadliwych czynności prawnych. Pojęcie, rodzaje. Nieważność bezwzględna : pojęcie, cechy przyczyny, skutki (nieważność całej czynności prawnej lub niektórych jej postanowień; dopuszczalność konwalidacji, konwersji albo modyfikacja ex lege treści czynności prawnej). Nieważność względna (wzruszalność cz. pr.) : pojęcie, cechy przyczyny, skutki; ogólna możliwość konwalidacji; postaci (wzruszalność pozasądowa, zatwierdzana przez sąd, sądowa). Bezskuteczność zawieszona : pojęcie, cechy przyczyny, skutki. Bezskuteczność zawieszona : pojęcie, postaci (z mocy prawa albo z mocy orzeczenia sądowego). Przesłanki, tryb i skutki zastosowania art. 59 k.c. Umowne klauzule salwatoryjne (pojęcie, postaci i dopuszczalność zastrzeżenia).
33. Przedstawicielstwo. Pojęcie, funkcje i dopuszczalność. Przedstawicielstwo czynne i bierne; pełnomocnictwo (powszechne i prokura); przedstawicielstwo ustawowe; znaczenia terminu „pełnomocnictwo”. Źródło i podstawa umocowania pełnomocnika i przedstawiciela ustawowego. Rodzaje pełnomocnictw ze względu na zakres i treść umocowania. Stosunek pełnomocnictwa a stosunek podstawowy. Przedstawicielstwo a instytucje prawne pokrewne. Przesłanki skutecznego udzielenia pełnomocnictwa; przesłanki skutecznego działania przedstawiciela; skutki prawne działania rzekomego pełnomocnika. Forma pełnomocnictwa. Przedstawiciel jako druga strona czynności prawnej dokonywanej w imieniu reprezentowanego. Pełnomocnictwo substytucyjne (art. 106 k.c.) ; pełnomocnictwo wielopodmiotowe samodzielne i łączne (art. 107 k.c.); wygaśnięcie pełnomocnictwa. Prokura – pojęcie, kompetencja do udzielenia prokury, przesłanki udzielenia prokury; zakres umocowania prokurenta (art. 109^1 – 1099 k.c.).

34. Przedawnienie. Postaci dawności. Pojęcie, przedmiot, skutki; zarzut przedawnienia;

skutki podniesienia zarzutu przedawnienia; zrzeczenie się zarzutu przedawnienia; zagadnienie stosowania do zarzutu przedawnienia art. 5 k.c.. Początek biegu

przedawnienia. Terminy przedawnienia. Zawieszenie i przerwa biegu przedawnienia – pojęcie, przyczyny i skutki. Uznanie roszczenia właściwe i niewłaściwe – pojęcie i skutki. Prekluzja - pojęcie, charakterystyka, przedmiot, skutki; stosowanie do prekluzji niektórych unormowań przedawnienia.