Docsity
Zaloguj sięZarejestruj się
Docsity
Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki
Sprzedaj na Docsity
Sprzedaj na Docsity
Zaloguj sięZarejestruj się

Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Znajdź dokumenty

Przygotuj się do egzaminów dzięki dokumentom udostępnionym na Docsity przez studentów, takich jak ty

Szukaj dokumentów Store

Najlepsze dokumenty w sprzedaży, umieszczone przez studentów, którzy ukończyli studia

Przeszukaj wszystkie materiały do ​​nauki
Docsity AINEW

Streszczaj swoje dokumenty, zadawaj im pytania, przekształcaj je w quizy i mapy myśl

Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Udostępniaj dokumenty
download point icon20 Punktów

Za każdy zamieszczony dokument

Wszystkie sposoby na zdobycie darmowych punktów
Zdobądź punkty już teraz

Wybierz plan Premium z odpowiednią dla Ciebie ilością punktów

Możliwości studiowania

Wybierz swój przyszły program studiów

Dotrzyj do najlepszych uniwersytetów na świecie już teraz. Szukaj wśród tysięcy uczelni i oficjalnych partnerów

Społeczność

Ranking uczelni

Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity

Bezpłatne poradniki

Nasze e-booki ratujące uczniów i studentów!

Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity

Prawo dyplomatyczne - Notatki - Prawo, Notatki z Prawoznawstwo

Uniwersytet Warszawski (UW)Prawoznawstwo

Prawo: notatki z zakresu prawa dotyczące prawa dyplomatycznego i konsularnego.

Typologia: Notatki

2012/2013

Załadowany 19.06.2013

Lady_Pank
Lady_Pank 🇵🇱

4.7

(136)

375 dokumenty

1 / 44

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
1
PRAWO DYPLOMATYC ZNE I KONSULARNE
1.Panstwo w prawie międzynarodowym.
2.Organy wewnetrzne panstwa w stosunkach miedzynarodowych i ich kompetencje.
3.Struktura organizacyjna ministerstwa spraw zagranicznych.
4.Zrodla prawa dyplomatycznego i konsularnego podobienstwa i roznice.
5.Realizacja prawa legacji we wspolczesnym prawie dyplomatycznym.
6.Procedura nawiazania i ustanwiania stosunkow dyplomatycznych.
7.Klasy, rangi szefow i czlonkow misji dyplomatycznych oraz zasady
precedencji.
8.Charakterystyka funkcji dyplomatycznych.
9.Teoretyczne podstawy przywilejow i immunitetow dyplomatycznych i
konsularnych.
10.Immunitet nietykalnosci dyplomatyczny i konsularny - podobienstwa i
roznice.
11.Immunitet od jurysdykcji karnej dla dyplomatow i konsuli - podobienstwa i roznice.
12.Przywileje dyplomatyczne
13.Procedura nawiazania stosunkow konsularnych.
14.Azyl polityczny w prawie dyplomatycznym.
15.Stosunki dyplomatyczne a stosunki konsularne - wzajemne relacje.
16.Rodzaje i klasy urzedow konsularnych.
17.Konsul zawodowy a konsul honorowy.
18.Instytucja konsula honorowego w prawie i praktyce polskiej.
19.Funckcje konsularne zakresu opieki konsularnej.
20.Funkcje konsularne o charakterze administracyjnym.
21.Funkcje konsularne o charakterze sadowym.
22.Funkcje konsularne o charakterze urzednika stanu cywilnego.
23.Funkcje konsularne w zakresie zeglugi morskiej i powietrznej.
24.Funkcje konsularne w zakresie promocji stosunkow gospodarczych.
25.Funkcje konsularne zwiazane z legalizacja dokumentow.
26.Polityka paszportowa panstwa i kompetencje.
27.Polityka wizowa panstwa i kompetencje konsula w tym zakresie.
28.Formy zakonczenia pelnienia funkcji przez konsula.
29.Immunitety jurysdykcyjne konsularne.
30.Przywileje konsularne.
31.Charakterystyka polskich konwencji konsularnych dwustronnych zawartych po 1945 r.
32.Przywileje i immunitety dyplomatyczne i konsularne w panstwach trzecich.
33.Spawowanie funkcji dyplomatycznych i konsularnych przez panstwa trzecie.
34.Misje specjalne ad hoc i ich znaczenie we wspolczesnych stosunkach
miedzynarodowych.
35.Przywileje i immunitety dla czlonkow misji ad hoc.
36.Dyplomacja w ramach ONZ.
37.Dyplomacja w ramach NATO.
38.Przywileje i immunitety funkcjonariuszy miedzynarodowych.
39.Prawo legacji Wspolnot Europejskich/Uni Europejskiej.
40.Rodzaje i krotka charakterystyka przedstawicielstw WE/UE w panstwach i przy ONZ.
1.Panstwo w prawie międzynarodowym.
- podmiotami PM są państwa, które posiadają międzynarodową zdolność do czynności prawnych, czyli: utrzymania
stosunków dyplomatycznych i konsularnych, uczestniczenia w org. m., zawieranie umów, ponoszenie odpowiedzialności
międzynarodowej, posiadania własnego obywatelstwa itp.
- Elementy składowe i istota państwa
pf3
pf4
pf5
pf8
pf9
pfa
pfd
pfe
pff
pf12
pf13
pf14
pf15
pf16
pf17
pf18
pf19
pf1a
pf1b
pf1c
pf1d
pf1e
pf1f
pf20
pf21
pf22
pf23
pf24
pf25
pf26
pf27
pf28
pf29
pf2a
pf2b
pf2c

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Prawo dyplomatyczne - Notatki - Prawo i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!

PRAWO DYPLOMATYCZNE I KONSULARNE

1 .Panstwo w prawie międzynarodowym. 2 .Organy wewnetrzne panstwa w stosunkach miedzynarodowych i ich kompetencje. 3 .Struktura organizacyjna ministerstwa spraw zagranicznych.

4. Zrodla prawa dyplomatycznego i konsularnego podobienstwa i roznice. 5. Realizacja prawa legacji we wspolczesnym prawie dyplomatycznym. 6 .Procedura nawiazania i ustanwiania stosunkow dyplomatycznych. 7 .Klasy, rangi szefow i czlonkow misji dyplomatycznych oraz zasady precedencji. 8 .Charakterystyka funkcji dyplomatycznych. 9. Teoretyczne podstawy przywilejow i immunitetow dyplomatycznych i konsularnych. 10 .Immunitet nietykalnosci dyplomatyczny i konsularny - podobienstwa i roznice. 11. Immunitet od jurysdykcji karnej dla dyplomatow i konsuli - podobienstwa i roznice. 12. Przywileje dyplomatyczne 13. Procedura nawiazania stosunkow konsularnych. 14 .Azyl polityczny w prawie dyplomatycznym. 15 .Stosunki dyplomatyczne a stosunki konsularne - wzajemne relacje. 16. Rodzaje i klasy urzedow konsularnych. 17 .Konsul zawodowy a konsul honorowy. 18 .Instytucja konsula honorowego w prawie i praktyce polskiej. 19 .Funckcje konsularne zakresu opieki konsularnej. 20 .Funkcje konsularne o charakterze administracyjnym. 21 .Funkcje konsularne o charakterze sadowym. 22 .Funkcje konsularne o charakterze urzednika stanu cywilnego. 23 .Funkcje konsularne w zakresie zeglugi morskiej i powietrznej. 24 .Funkcje konsularne w zakresie promocji stosunkow gospodarczych. 25 .Funkcje konsularne zwiazane z legalizacja dokumentow. 26 .Polityka paszportowa panstwa i kompetencje. 27 .Polityka wizowa panstwa i kompetencje konsula w tym zakresie. 28 .Formy zakonczenia pelnienia funkcji przez konsula. 29 .Immunitety jurysdykcyjne konsularne. 30 .Przywileje konsularne. 31 .Charakterystyka polskich konwencji konsularnych dwustronnych zawartych po 1945 r. 32 .Przywileje i immunitety dyplomatyczne i konsularne w panstwach trzecich. 33 .Spawowanie funkcji dyplomatycznych i konsularnych przez panstwa trzecie. 34 .Misje specjalne ad hoc i ich znaczenie we wspolczesnych stosunkach miedzynarodowych. 35. Przywileje i immunitety dla czlonkow misji ad hoc. 36. Dyplomacja w ramach ONZ. 37 .Dyplomacja w ramach NATO. 38 .Przywileje i immunitety funkcjonariuszy miedzynarodowych. 39. Prawo legacji Wspolnot Europejskich/Uni Europejskiej. 40 .Rodzaje i krotka charakterystyka przedstawicielstw WE/UE w panstwach i przy ONZ.

1.Panstwo w prawie międzynarodowym.

  • podmiotami PM są państwa, które posiadają międzynarodową zdolność do czynności prawnych, czyli: utrzymania stosunków dyplomatycznych i konsularnych, uczestniczenia w org. m., zawieranie umów, ponoszenie odpowiedzialności międzynarodowej, posiadania własnego obywatelstwa itp.
  • Elementy składowe i istota państwa
  • trzy elementy niezbędne do powstania i istnienia państwa: ludność, terytorium i władza najwyższa;
  • konwencja z 1933 r. o prawach i obowiązkach państwa – czwartym elementem jest zdolność do utrzymywania stosunków z innymi państwami;
  • wymóg posiadania efektywnego rządu, jako najważniejszego elementu warunkującego istnienie państwa – np. Polska jako państwo przestała istnieć po rozbiorach mimo istnienia ludności polskiej i terytorium, przyczyną był brak władzy najwyższej.
  • Suwerenność – niezbędnym warunkiem istnienia państwa jako podmiotu PM jest niezależność i samodzielność występowania w stosunkach międzynarodowych – tylko gdy państwo jest suwerenne. Istnienie suwerenności jest formalnym kryterium podmiotowości prawno-międzynarodowej. Do utraty suwerenności dochodzi w przypadku zniknięcia państwa, połączenia kilku państw w federację, bądź rozpadu federacji na samodzielne państwa.
  • Znaczenie ludności – naród jest nosicielem suwerenności (przejaw zwierzchnictwa narodu); państwo jest wyrazem jego woli i interesów.
  • Powstanie i upadek państw. Zagadnienie sukcesji.
  • PM a powstanie państwa – PM nie ma bezpośredniego wpływu na powstawanie lub upadek państw, jest tylko świadkiem jego narodzin bez wpływu na przyczyny i skutki. Pośrednio determinuje powstawanie państw zakazem kolonializmu. PM ustala jednakże warunki, które państwo musi spełnić aby stać się pełnoprawnym uczestnikiem stosunków międzynarodowych.
  • Sposoby powstania nowych państw – oderwanie się czy wyodrębnienie z istniejących podmiotów, ich połączenie lub powstają na terytorium res nullis; Prawo narodów do samostanowienia – prawo narodów do tworzenia własnej organizacji państwowej ( konsekwencja rozwijania się świadomości narodowej i kulturowej. Dekolonizacja – proces wyzwalania się kolonii zapoczątkowany oderwaniem się USA od Anglii a osiągawszy swój szczyt w latach 60. i 70. XX w. System mandatowy – procedura prowadząca do usamodzielnienia się niektórych obszarów zależnych – Pakt Ligi Narodów. System powierniczy – ustanowiony w Karcie NZ; celem doprowadzenia obszarów powierniczych do samodzielnego bytu państwowego; wszystkie tereny powiernicze osiągnęły już niepodległość poprzez utworzenie nowego państwa, bądź samorządność poprzez stowarzyszenie się z sąsiednim państwem.
  • Ocena legalności – klasyczne PM nie zakładało oceny legalności powstania czy zniknięcia państwa, jednakże obecnie, ze względu na zakaz wojny i kolonializmu, praktyka ONZ dowodzi, iż taki proces jest możliwy np. uznanie za nielegalną i sprzeczną z zasadą samostanowienia deklarację niepodległości Rodezji (Zimbabwe) przez rasistowski rząd białej mniejszości.
  • Sukcesja – przejęcie praw i obowiązków w odniesieniu do określonego terytorium przy powstaniu lub zniknięciu państwa; sukcesja to rezultat zmiany zwierzchnictwa terytorialnego nad częścią lub całością określonego terytorium państwowego. Przedmiotem sukcesji mogą być: umowy międzynarodowe, zobowiązania i prawo pozatraktatowe, członkostwo w organizacjach międzynarodowych. Problemem sukcesji zajęła się Komisja Prawa Międzynarodowego. Wynikiem jej prac są dwie Konwencje: Konwencja wiedeńska o sukcesji państwa w odniesieniu do traktatów z 1978 r. i Konwencja wiedeńska w odniesieniu do sukcesji długów i własności państwowej z 1983 r.

2.Organy wewnetrzne panstwa w stosunkach miedzynarodowych i ich kompetencje.

głowa państwa – ma prawo całkowitej, najwyższej reprezentacji, wystawia listy uwierzytelniające, przyjmuje i akredytuje przedstawicieli obcych państw, podpisuje umowy międzynarodowe, obowiązki ceremonialne; oświadczenie głowy państwa w sprawach międzynarodowych jest równoznaczne z oświadczeniem woli państwa i powoduje powstanie skutków prawnych; w systemie prezydenckim władza wykonawcza i decydujący głos w polityce zagranicznej ma prezydent; w systemie kanclerskim głowa państwa ma funkcje reprezentacyjne oraz formalnie powołuje i odwołuje przedstawicieli dyplomatycznych, przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące; w systemie

Morza Bałtyckiego, Rady Arktycznej, Grupy Wyszehradzkiej, Trójkąta Weimarskiego; prowadzi sprawy dotyczące europejskiej polityki regionalnej i transgranicznej

  • departamenty funkcjonalne – realizacja zadań w dziedzinie kultury, spraw ekonomicznych, handlowych; dep. prawno- traktatowy bada jakie umowy obowiązują Polskę, śledzenie rokowań, które mają doprowadzić do umowy; departament protokołu dyplomatycznego pilnuje przestrzegania immunitetów dla polskich przedstawicieli dyplomatycznych; przygotowuje wizyty dyplomatów, program, przebieg; dep. konsularny Polonii (wydział do spraw spadku, wydział wizowy, wydział do spraw opieki konsularnej, wydział współpracy sądowej i obsługi prawnej, wydział polonijny)
    • sekretariat ministra zapewnia obsługę w zakresie współpracy Ministra z prezydentem RP, Sejmem, Senatem, Radą Ministrów i innymi organami administracji rządowej, samorządu terytorialnego, partiami politycznymi, instytucjami, stowarzyszeniami
    • deparlament strategii i planowania polityki zagranicznej dokonuje okresowych analiz i ocen zmian w otoczeniu międzynarodowym Polski, planuje główne kierunki aktywnośi międzynarodowej RP, formułuje propozycje inicjatyw międzynarodowych, opracowuje projekty stanowiska wobec inicjatyw międzynarodowych wywołujących skutki istotne dla interesów RP, opracowuje ekspertyzy z zakresu stosunków międzynarodowych oraz współpracuje z instytucjami i organizacjami naukowymi
    • departament polityki bezpieczeństwa – analizuje problemy bezpieczeństwa i obronności, identyfikuje i analizuje zagrożenia bezpieczeństwa Polski, prowadzi sprawy wynikające ze współpracy Poslki z NATO, UZE i OBWE, Unią Europejska w zakrsie Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, kontrola eksportu, zbrojeń i rozbrojenia
  • departamenty administracyjne – zapewnia właściwe funkcjonowanie placówek za granicą, mają charakter służb technicznych, pomocniczych
  • na podstawie zarządzenia nr 81 Prezesa Rady Ministrów z dnia 1.7.2002 w skład Ministerstwa wchodzą 23 komórki organizacyjne
  • minister może tworzyć rady i zespoły jako organy pomocnicze lub opiniodawczo – doradcze o charakterze stałym lub doraźnym

4. Zrodla prawa dyplomatycznego i konsularnego podobienstwa i roznice.

Źródła prawa dyplomatycznego.

  • źródłem jest zwyczaj międzynarodowy, nawet, jeśli nie jest spisany to jest przestrzegany reguły kurtuazyjne opierające się na wzajemnym szacunku i mające oparcie w normach współczesnego prawa dyplom i praktyce
  • tabela rang i stanowisk w służbie dyplomatycznej spisany na kongresie wiedeńskim w 1815, ten system utrzymał się do dziś:

a) ambasador lub nuncjusz b) poseł lub internuncjusz c) charge d’affaire (akredytowany przy ministrze spraw zagranicznych)

  • Karta Narodów Zjednoczonych rozpowszechniła język angielski w dyplomacji, przedtem obowiązywał język francuski, obecnie jest przewaga angielskiego
  • Pomiędzy posłem a charge d’affaire może się jeszcze pojawić poseł rezydent
  • umowy wielostronne i dwustronne regulujące status prawny oraz przywileje i immunitety organizacji międzynarodowych i ich funkcjonariuszy oraz przedstawicieli państw i delegacji w XIX wieku nie spisywano norm prawa dyplomatycznego, na początku XX wieku ośrodkiem kodyfikacji było Cambridge i Uniwersytet Harvarda; w

okresie międzywojennym - Organizacja Państw Amerykańskich doprowadziła do podpisania konwencji z Monte Video, później 1928 rok – ratyfikacja konwencji hawajskich o dyplomatach i urzędnikach konsularnych; w Europie - orzeczenie w sprawie mozy wiążącej oświadczeń państw - kazus Lena

  • wielostronne umowy międzynarodowe po 1945 roku ONZ chciało uporządkować to, powołano szefów poszczególnych komisji, Szwed Syndrom (Zandrom) został szefem komisji prawa dyplomatycznego; w 1961 rok, Wiedeń, konwencja o misjach dyplomatycznych, podpisało 160 państw; tam gdzie jakaś sprawa jest nieuregulowana, to normę stanowi zwyczaj międzynarodowy; kwestie sporne wynikające z konwencji państwa będą rozstrzygać między sobą lub przez sądy międzynarodowe (kolejne źródło)
  • źródłem jest także prawo wewnętrzne państw, gdyż w kodeksie cywilnym, karnym itd są odniesienia do prawa dyplomatycznego kodeksy, ustawy – dekret prezydenta Ukrainy z 10.06.1993 dotyczący funkcjonowania przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych na Ukrainie; w Polsce ustawa o służbie zagranicznej z 27.07.
  • akt 1701 angielski Anny Stuart, akt o immunitecie dyplomatycznym, spowodowany przez kazus Matwiejewa
  • umowy dwustronne np. układ z 1520 zawarty miedzy Anglią a Hiszpanią o ustanowieniu między nimi ambasad; układy pokojowe
  • praktyka sądowa i dyplomatyczna – decyzje i opinie sądownictwa międzynarodowego i krajowego, sądy dokonują bowiem interpretacji prawa
  • doktryna prawa dyplomatycznego Źródła prawa konsularnego.
  • źródłem są umowy dwustronne
  • 1963 Konwencja Wiedeńska –- szefem komisji został Jaroslav Zourka, projekt konwencji o stosunkach konsularnych w Wiedniu, 150 państw podpisało; fakt że państwo przystąpiło do konwencji wielostronnej nie oznacza, że nie może tworzyć konwencji dwustronnej; ale jej art. 73 mówi, że przepisy nie naruszają innych umów międzynarodowych obowiązujących między państwami w dziedzinie stosunków konsularnych, oraz potwierdzili prawo państw będących jej stronami do zawierania umów międzynarodowych, potwierdzających, uzupełniających lub rozwijających je postanowienia bądź rozszerzających zasięg ich stosowania; istnieje możliwość wg konwencjiłączenia funkcji konsularnych z dyplomatycznymi
  • konwencja Hawańska o urzędnikach kosularnych z 1928 (ma znaczenie regionalne); przyjęto kodeks Bustamante, w którym uregulowane zostały niektóre zagadnienia z zakresu prawa konsularnego
  • przepisy o handlu; wiek XIX zwyczaj odgrywał ważną rolę
  • konwencje konsularne dwustronne
  • skodyfikowanie prawa konsularnego na poziomie wielostronnym po II wojnie światowej
  • konwencje dwustronne są ważne w stosunkach z państwami ościennymi (z rosją mamy 5 konwencję dwustronną)
  • prawo zwyczajowe – komunikat USA i NRD z 4.9.1974, oba państwa porozumiały się, że „w okresie do zawarcia odpowiedniego porozumienia stosunki konsularne między nimi będą opierać się zasadniczo na międzynarodowym prawie zwyczajowym, dotyczącym stosunków konsularnych”
  • prawo konsularne opiera się o prawo wewnętrzne np. kodeks rodzinny i opiekuńczy 1964); niektóre państwa starają się mieć jeden akt normatywny regulujący wszystkie te sprawy i kwestie - ustawa z 1984 o funkcjach konsularnych lub wyroki i orzeczenia sądów krajowych, orzeczenia sądów międzynarodowych; już w XVII w akt o działalności obcych konsulów wydala Holandia
  • sprawa konsularna trafiła do MTS - sprawa Lagranda - dostęp konsula do swego obywatela, gdy jest on uwięziony, Legrand niemiec zabił ludzi, zoastał skazany, konsul niemiecki stwierdził, że Legrand nie zrzekł się obywatelstwa; Niemcy pozwali USA przed MTS i wygrali

5. Realizacja prawa legacji we wspolczesnym prawie dyplomatycznym.

dyplomatyczne z Polską

  • Zakon maltański po przeniesieniu do Rzymu stał się zwykłym zakonem kościelnym, jednakże uznawany jest przez Włochy i Stolicę Apostolską za podmiot prawa międzynarodowego

6 .Procedura nawiazania i ustanwiania stosunkow dyplomatycznych.

  • stosunki dyplomatyczne – to oficjalne, polityczne, państwowe stosunki między uznającymi się nawzajem suwerennymi państwami lub innymi podmiotami prawa
  • realizowane w imieniu państw przez stałe i tymczasowe misje dyplomatyczne, czasem przez przedstawicieli państw trzecich oraz urzędników państwowych, stanowiących wyodrębnioną służbę państwową, wchodzącą w skład naczelnej administracji państwowej, zatrudnionych w resorcie spraw zagranicznych
  • stosunki dyplomatyczne wiążą się z realizacją polityki zagranicznej państwa w ramach prawa międzynarodowego; mogą być one „nawiązywane”, „zrywane’, „zawieszane”, „ochładzane”, „ocieplane”, „ożywiane” Uznanie międzynarodowe dla państwa i jego suwerenność, stanowi podstawę do ustanowienia stosunków dyplom i do reprezentowania go przez jego przedstawicieli w stosunkach międzynarodowych i korzystania z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych: 1 uznania de iure czyli pełnoprawne, bezwarunkowe w formie oficjalnej noty lub oświadczenia np uznanie Ukrainy przez Polskę jako pierwsze państwo na świecie 2 uznanie de facto czyli uznanie nie wprost, nieoficjalne, ponieważ skłaniają nas do tego okoliczności międzynarodowe, działamy tak jakby państwo istniało, ale w rzeczywistości nie możemy go uznać np stosunki polska - RFN 3 uznanie przedwczesne In statu nascendi np. po rozpadzie Jugosławii, na konferencji w Hadze senior Bush stwierdził, że nie można uznawać pojedynczych państw, co najwyżej kolektywnie, czyli wszystkie - a Niemcy wcześniej uznały jedno z państw, co doprowadziło do perturbacji na półwyspie
  • uznanie państwa następuje w formie aktu stwierdzającego explicite fakt uznania, lub w sposób dorozumiany przez nawiązanie stosunków dyplom czy konsularnych jak dochodzi do nawiązania stosunków dyplomatycznych
  • od woli państwa zależy czy chcą nawiązać stosunki dyplomatyczne czy też nie,nawiązanie następuje na podstawie oficjalnej noty, w której zaznaczone jest na jakim poziomie państwa chcą nawiązać stosunki dyplomatyczne, np. na szczeblu ambasad czy też tylko wysyłania posłów
  • stosunki dyplomatyczne mogą być realizowane m In za pośrednictwem stałej misji dyplomatycznej państwa trzeciego, akredytowanej w państwie przyjmującym
  • państwo wysyłające może ustanowić misję dyplomatyczną kierowaną przez chargé d’affaires ad interim, podlegającą szefowi misji mającej siedzibę w innym państwie

7 .Klasy, rangi szefow i czlonkow misji dyplomatycznych oraz zasady precedencji.

podział na 2 rdzaje przedstawicieli dyplomatycznych:

  • stałych (zwyczajnych) działających w stałych misjach dyplomatycznych, a więc wypełniających funkcje o charakterze stałym
  • tymczasowych (nadzwyczajnych) wysyłanych w misjach specjalnych, aby wypełnić określone zadania, na spotkaniach i na konferencjach międzynarodowych

tabela rang i stanowisk w służbie dyplomatycznej spisany na kongresie wiedeńskim w 1815, ten system utrzymał się do dziś: a) ambasador lub nuncjusz – akredytowany przy głowach państwa oraz innych szefów misji równorzędnego

szczebla; posiadają rangę „ambasadorów stałych i pełnomocnych”, stali szefowie misji dyplomatycznych i inni szefowie misji równorzędnego stopnia – wysoki komisarz Wspólnoty Narodów; każdy szef misji ma charakter przedstawicielski b) poseł (nadzwyczajny), minister (pełnomocny) lub internuncjusz akredytowanych przy głowach państw; klasa posła i ministra prawie całkowicie zaniknęła c) charge d’affaire - akredytowany przy ministrze spraw zagranicznych; dzielą się na dwie klasy: stałych (en pied, en titre) powołani do pełnienia funkcji w charakterze stałego szefa misji dyplomatycznej; oraz tymczasowych (ad interim) powołanych przez stałych szefów misji do pełnienia funkcji szefa misji w przypadku tymczasowej jego nieobecności lub niemożliwości pełnienia funkcji (wyjazd, choroba)

  • jeden z członków personelu administracyjnego lub technicznego może być ch. D. a. i. , załatwia on wówczas bieżące sprawy administracyjne misji, i nosi tytuł administratora (gérant) ambasady
  • pracownik pozostawiony do pilnowania pomieszczeń, mienia i archiwów misji w przypadku zawieszenia luz zerwania stosunków dyplomatycznych, nzywany jest „kustoszem”
  • gdy szefowie misji reprezentują Stolicę Apostolską tylko przy władzach kościelnych państwa przyjmującego, noszą tytuł delegatów apostolskich; jeśli jednocześnie wobec władz kościelnych i głowy państwa to nuncjuszów i internuncjuszów
  • zasada precedencji (pierwszeństwa)
  • miejsce w każdej klasie w porządku pierwszeństwa jest uzależnione od czasu oficjalnego objęcia funkcji
  • a także od klasy do której należą
  • państwa wysyłające ustalają rangę swoich przedstawicieli dyplomatycznych
  • przedstawiciel Stolicy Dyplomatycznej korzysta zawsze niezależnie od klasy i daty akredytacji korzysta z przywileju pierwszeństwa przed pozostałymi szefami misji i pełni zazwyczaj funkcję dziekana korpusu dyplomatycznego
  • stały chargé d’affaires ma pierwszeństwo przed tymczasowym
  • stopnie członków personelu dyplomatycznego, pozostawione są w kompetencji państw, konwencja wiedeńska z 1961 nie określa ich; ustawa polska z 27.7.2001 ustanawia następujące stopnie: ambasador tytularny (nadany na wniosek dyrektorea generalnego służby zagranicznej przez ministra SZ, nie jest róznoznaczny z akredytowanym przy głowie innego państwa ambasadorem), radca – minister, I radca, radca, I sekretarz, II sekretarz, III sekretarz, attaché, osobom wyznaczonym do wykonywania zadań ministra obrony nadaje się stopnie – attaché obrony (wojskowy, morski, lotniczy), (oficer w stopniu od majora do generała, utrzymuje oficjalne kontakty z władzami wojskowymi państwa przyjmującego, reprezentuje siły zbrojne swego kraju w czasie uroczystości, zapoznaje się legalnymi sposobami ze stanem sił zbrojnych państwa przyjmującego, mianowany jest przez ministra spraw zagranicznych na wniosek ministra obrony, podlega służbowo szefowi przedstawicielstwa dyplomatycznego, działa wg poleceń otrzymanych od ministra obrony, wymagana jest zgoda państw przyjmujących na działalność attaché), zastępca attaché obrony (wojskowego, morskiego, lotniczego); zasady pierwszeństwa ustalane są wg zajmowanego stanowiska i daty objęcia funkcji

8 .Charakterystyka funkcji dyplomatycznych.

Funkcje dyplomatyczne – urzędowa działalność misji dyplomatycznej, związana z utrzymaniem stosunków dyplomatycznych i realizacją oficjalnych stosunków między podmiotami prawa międzynarodowego; art 3 konwencji z 1961 (art 5 mówi o 13 przykładach funkcji konsularnych)

  • „popieranie dobrych stosunków między państwem wysyłającym a przyjmującym”
  • funkcja informacyjna - polegają na zbieraniu informacji politycznych, społecznych, gospodarczych, kulturalnych o państwie przyjmującym, ale legalnie (czytanie gazet, spotkania z przedstawicielami władz państwa przyjmującego,
  • w Polsce sądy stoją na gruncie nieograniczonego „absolutnego” immunitetu państwa i niedopuszczalności drogi sądowej wobec przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz członków ich personelu – zasada niepodlegania obcego państwa jurysdykcji karnej
  • zakres osobowy (brutalny nacisk daje efekt) dyplomaci i ich rodziny przebywający pod jednym dachem i prowadzący wspólne gospodarstwo mają przywileje i immunitety; personel administracyjno – technicznym (tylko do pełnionych czynności) 3 personel służby ma przywileje podatkowe i zwolnienie od świadczeń socjalnych, jeśli jest to personel państwa wysyłającego (może to być personel miejscowy lub personel państwa wysyłającego)
  • czasokres przywilejów liczy się od momentu akredytacji do momentu notyfikacji o wyjeżdzie; przywileje i immunitety przysługują także w tranzycie, niekoniecznie najkrótszą drogą
  • u podstaw przywilejów i immunitetów konsularnych leży
  • teoria funkcji – celem ich jestzapewnienie skutecznego wykonywania funkcji konsularnych
  • konwencja wiedeńska nakłada na państwo obowiązek udzielania ułatwień do wykonywania przez urząd konsularny jego funkcji

10 .Immunitet nietykalnosci dyplomatyczny i konsularny - podobienstwa i roznice.

  • immunitet nietykalności dyplomaty
  • nietykalność osobista
  • niezbędny do wykonywania funkcji zapewni zależność i swobodę;
  • przysługuje członkom personelu dyplomatycznego i personelu administracyjno – technicznego oraz członkom ich rodzin pozostającym z nimi we wspólnocie domowej i nie posiadający obywatelstwa państwa przyjmującego
  • osoby z immunitetem nie podlegają żadnej formie przymusu, nie mogą być pozbawione wolności w jakikolwiek sposób (aresztowanie, zatrzymanie, przetrzymywanie), tak samo kurierzy dyplomatyczni
  • państwo przyjmujące musi podjąć odpowiednie kroki by zapobiec zamachom na osobę dyplomaty
  • nietykalność członka misji dyplom obejmuje także zniewagi i inne czyny naruszające jego nietykalność osobistą oraz wszelki bezpośredni przymus
  • wylegitymowanie przez policję nie może być uznane za naruszenie nietykalności, bo w tym celu dyplomata jest wyposażony w specjalną legitymację przez państwo przyjmujące
  • ograniczenie nietykalności następuje gdy osoba działa z brnią w ręku, pod wpływem alkoholu, narkotyków, choroby psychicznej, gdy jej działalność stanowi zagrożenie dla panstwa – udział w spisku, zamachu
  • pochwyceni na gorącym uczynku (In flagranti) stanowi dowód, dający podstawę do zastosowania środków przymusu wobec przedstawiciela dyplomatycznego
  • pomieszczenia misji dyplomatycznej
  • mają bezwzględny; do pomieszczeń dyplomatycznych mogą wkroczyć służby państwa przyjmującego, ale tylko na wyraźną prośbę i zgodę dyplomaty (powódź, pożar); bezwzględnie chronione jest archiwum
  • zdażają się przypadki zastraszania przez terrorystów personelu placówek groźbą podłożenia ładunków wybuchowych – luty 1996 nieznani sprawcy dokonali zamachu na ambasadę USA w Atenach; czasem dochodzi do narażania na szwank godności placówki, dlatego np sąd w Brukseli uznał prawo policji do użycia siły w obronie przedstawicielstwa dyplomatycznego, chodziło o demonstrację w Chile z 1984 rozpędzoną przez policję
  • państwo przyjmujące ma podejmować „wszelkie stosowne kroki” dla ochrony misji dyplomatycznej
  • nietykalnośc misji rozciąga się na pomieszczenia samej misji i tereny przyległa, rezydencję szefa misji, mieszkania członków misji dyplomatycznej, mienie znajdujące się w tych pomieszczeniach
  • z nietykalnością misji wiąże się wymóg zapewnienia niezakłóconego wykonywania funkcji misje korzystają też z immunitetu jurysdykcyjnego pod warunkiem, że są użytkowane przez misje w imieniu państwa wysyłającego
  • nietykalność osobista konsula *konwencje zawarte przez Polskę z Francją, Grecją zapewniają korzystanie z pełniej nietykalności osobistej jedynie kierownikom urzędów konsularnych; w praktyce przeważa ujęcie zawarte w Konwencji wiedeńskiej z 1963 przyznające nietykalność osobista
  • nietykalność ich jest ograniczona, gdyż mają oni podlegać zatrzymaniu lub tymczasowemu aresztowaniu w razie popełnienia poważnego przestępstwa, ale tylko ze względu na decyzję kompetentnej władzy sądowej, nie mogą więc być aresztowani jeśli wyrok sądu nie jest ostateczny
  • konsulowie, którzy są obywatelami państwa przyjmującego lub jego stałymi mieszkańcami, mają nietykalność tylko w odniesieniu do czynności urzędowych
  • nietykalność pomieszczeń konsularnych
  • pomieszczenia konsularne są „nietykalne w zakresie przewidzianym”: władze państwa przyjmującego nie mogą wkraczać bez zgody kierownika urzędu konsularnego, osoby wyznaczonej przez niego lub szefa misji dyplomatycznej państwa wysyłającego, tylko do tej części pomieszczeń konsularnych, które są używane wyłączni do pracy urzędu konsularnego zgoda może być domniemana w przypadku pożaru lub innego wypadku wymagającego podjęcia niezwłocznych działań na władzach państwa przyjmującego ciąży szczególny obowiązek zapewnienia ochrony pomieszczeniom konsularnym przed zamachami, wtargnięciami i szkodami lub uchybień godności urzędu konsularnego

11. Immunitet od jurysdykcji karnej dla dyplomatow i konsuli - podobienstwa i roznice.

  • immunitety jurysdykcyjne dyplomaty, czyli niepodleganie jurysdykcji państwa przyjmującego (karne, cywilne, administracyjne, egzekucyjne), karne – posiadają go członkowie personelu dyplomatycznego i, administracyjnego i technicznego, jeśli nie są obywatelami państwa przyjmującego; nie można wszcząć postępowania karnego, a wszczęte już postępowanie umarza się, sam zainteresowany nie może się zrzec immunitetu, może to zrobić tylko państwo; syn ambasadora Argentyny zabił w Brukseli narzeczonego siostry egzekucyjny - immunitet jurysdykcyjny ma wymiar formalny, ale po wyroku ma wymiar egzekucyjny, zrzeczenie się immunitetu od juysdykcji nie oznacza zrzeczenia sie immunitetu egzekucyjnego; nie może dojść do aresztowania za długi, rewizji osobistej, zajęcia pomieszczenia należącego do misji dyplomatycznej lud osoby korzystającej z immunitetu od jurysdykcji cywilnej dyplomata nie jest zobowiązany do składania zeznań w charakterze świadka i występowania w charakterze biegłego; może wystapić jako świadek gdy państwo wysyłające odbierze mu immunitet w tej kwestii sposoby dochodzenia roszczeń
  • bezpośrednia ugoda między stronami
  • ustne zwrócenie uwagi przez starszego dyplomatę (za szybką jazdę samochodem)
  • oficjalna nota protestacyjna do szefa misji w przypadku nadużywania przywilejów (alkohol, benzyna, papierosy) + zakłócenie porządku publicznego;
  • ogłoszenie persona non grata, nie ma odwołań, określa się czas okres (zwykle 1 tydzień) kiedy dyplomata ma opuścić terytorium państwa przyjmującego; jeśli tego nie zrobi będzie traktowana jak każdy obywatel i cudzoziemiec, czyli będzie podlegać pełnej jurysdykcji
  • państwo wysyłające przeważnie dąży do rewanżu i także określa dyplomatę państwa przyjmującego jako persona non grata w ciągu kilku miesięcy - zasada wzajemności
  • odmowa agrement dla następcy do chwili zaspokojenia roszczeń
  • może nastąpić też obniżenie rangi stosunków dyplomatycznych lub zawieszenie st. dypl. lub zerwanie st. dypl., ale to nie oznacza zerwania stosunków konsularnych Immunitet jurysdykcyjny konsula.

dyplom, urzędu konsul, misji specjalnej

  • przywilej podatkowy- zwolnienie od wszystkich podatków bezpośrednich zwolnieni są od podatku od czynności cywilnoprawnych i opłaty skarbowej nie są zwolnieni z podatków jeśli posiadają mienie na terytorium państwa przyjmującego, chyba, że w imieniu państwa wysyłającego dla celów misji; w przypadku podatków pośrednich, państwa ustalają między sobą, czy zwolnić czy też nie, przeważnie się zwalnia; w państwach UE vat jest zwracany z każdej tranzakcji powyżej 100 Ł
  • zwolnienie od osobistych świadczeń – służby publicznej i obciążeń wojskowych tj rekwizycje, daniny wojskowe, zakwaterowanie
  • członkowie misji dyplomatycznych nie podlegają przepisom o ubezpieczeniach społecznych, które mogą obowiązywać w państwie przyjmującym, zwolnieni obejmuje też osoby będące w służbie prywatnej przedstawicielstwa, pod warunkiem, że nie są one obywatelami państwa przyjmującego, nie mają tam stałego miejsca zamieszkania i podlegają przepisom o ubezpieczeniach społecznych w państwie wysyłającym lub w państwie trzecim
  • zwolnieni są z obowiązków w odniesieniu do zezwoleń o pracę w państwie przyjmującym
  • zwolnienie od obowiązków przewidzianych w ustawach odnośnie do rejestracji cudzoziemców i zezwoleń na mieszkanie
  • państwo przyjmujące zobowiązane jest udzielać wszelkich ułatwień w pełnieniu przez misję jej funkcji – pomaga w znalezieniu mieszkań i pomieszczeń, zainstalowaniu telefonów; stosowane są procedury ułatwiające dyplomatom przekraczanie granicy państwowej na przejściach granicznych i lotniskach
  • w przypadku wojny państwo przyjmujące zobowiązane jest umożliwić członkom misji dyplomatycznej wyjazd ze swego terytorium w możliwie najkrótszym terminie; mogą oni wywieść mienie, archiwa i dokumenty; przysługują im przywileje i immunitety
  • jeśli stosunki zostały zerwane lub też misja została odwołana, to państwo przyjmującego zobowiązane jest szanować i ochraniać pomieszczenia misji wraz z jej mieniem i archiwum
  • dyplomaci państw neutralnych nie mają zmienionego statusu w państwach wojujących, ale ich swoboda poruszania może być ograniczona np. w czasie II wojny światowej, Wlk Brytania stosowała embargo polityczne – dyplomaci państw neutralnych i większości sprzymierzonych nie mogli opuszczać Londynu ani poruszać się po mnim w porze nocnej, wysyłać telegramów szyfrowych, a ich bagaże podlegały rewizji

13. Procedura nawiazania stosunkow konsularnych.

  • stosunki konsularne są to urzędowe stosunki między państwami ustanawiane w celu realizacji funkcji konsularnych, za pośrednictwem specjalnych organów państwowych zwanych urzędami konsularnymi; mogą być utrzymywane także za pośrednictwem konsulów honorowych lub innych instytucji upoważnionych do pełnienia funkcji konsularnych
  • ustanawiane są na zasadzie wzajemnej zgody, z reguły zgoda na ustanowienie stosunków dyplomatycznych pociąga za sobą zgodę na ustanowienie stosunków konsularnych, jednak zerwanie lub zawieszenie stosunków dyplomatycznych nie pociąga za sobą zerwania stosunków konsularnych
  • przy nawiązaniu stosunków konsularnych najważniejszą rolę odgrywają umowy dwustronne, tzw konwencje konsularne, w których uprawnieni to jest określane; określają one miejsce siedziby urzędu konsularnego, jego klasę i okręg konsularny
  • kandydata szuka szef departamentu, przedstawia ministrowi, następuje procedura dokształcania, bo musi znać przepisy polskie i kraju, do którego się udaje;
  • kandydat na konsula musi obligatoryjnie zdać egzamin, jeśli zda, to znowu musi być zgoda państwa przyjmującego, nieformalnie się o nią prosi, choć nie jest to wymóg konwencji wiedeńskiej z 1963
  • daje mu prezydent listy komisyjne (listy prowizyjne, patent konsularny, dekret, licencja konsularna), stwierdzające fakt ustanowienia desygnowanej osoby kierownikiem urzędu konsularnego w państwie przyjmującym, zawierają jego imiona, nazwisko, kategorię, klasę, siedzibę, okręg konsularny(zależy od wielkości państwa, w którym działa),;
  • minister sprawiedliwości i inni ministrowie przekazują mu część uprawnień, konsul przedstawia te listy w ministerstwie spraw zagranicznych państwa przyjmującego, które udziela mu exequatur (wyrażenie zgody na pełnienie funkcji konsularnych), które zatrzymane są przez kierownika urzędu konsularnego, służą one jako dokument podstawowy, określający jego oficjalny status wobec władz państwa przyjmującego
  • moment udzielenia exequatur oznacza początek oficjalnej działalności kierownika urzędu dyplomatycznego i akt definitywnego dopuszczenia go do wykonywania swych funkcji;
  • władze państwa przyjmującego zobowiązane są powiadomić o fakcie udzielenia exequatur władze okręgu konsularnego
  • nie ma przerwy pomiędzy urzędowaniem starego i nowego konsula, jest tzw. zakładka czyli przez pewien okres jest dwóch konsulów (1 - 2 tygodnie), bo stary konsul musi przekazać stan spraw nowemu konsulowi;
  • do czasu udzielenia exequatur kierownik urzędu konsularnego może być tymczasowo dopuszczony do wykonywania swych funkcji
  • konsul chroni tylko własnych obywateli, nie może działać jeśli osoba winna ma również obywatestwo państwa przyjmującego

14 .Azyl polityczny w prawie dyplomatycznym.

  • w wąskim znaczeniu polega na udzieleniu schronienia w pomieszczeniach misji dyplomatycznej, osobom ściganym przez władze państwowe przyjmującego niezależne od obywatelstwa tych osób,
  • W szerszym znaczeniu polega na udzieleniu schronienia również w urzędach konsularnych, na pokładach okrętów, na wodach terytorialnych innego państwa (azyl morski), na pokładach samolotów oraz w bazach wojskowych i paramilitarnych na obcym terytorium;
  • Współcześnie azyl dyplomatyczny godząc istotnie w zwierzchnictwo terytorialne państwa nie jest instytucją powszechnego prawa międzynarodowego.
  • Konwencja Wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 18 IV 1961 nie zawiera postanowień w sprawie udzielania azylu dyplomatycznego. Dopuszcza jedynie pośrednio taka możliwość, jeżeli uprzednio została zawarta specjalna umowa międzynarodowa (art.41, pkt.3).
  • W ten sposób uwzględniono prawo i praktykę państw Ameryki Łacińskiej. Warunki udzielania azylu dyplomatycznego są szczegółowo uregulowane w latynoamerykańskich konwencjach z lat: 1889 w Montevideo, 1928 w Hawanie, 1933 w Montevideo
  • Na podstawie postanowienia konwencji o azylu dyplomatycznym w Caracas 28 III 1954, azyl może być udzielany: a) osobom ściganym z powodów politycznych; b) w nagłych przypadkach ("sytuacja nie cierpiąca zwłoki" gdy osoba ścigana jest przez tłum); c) na krótki czas; d) tylko w państwach uznających prawo azylu dyplomatycznego.
  • Państwo przyjmujące ma prawo żądać opuszczenia swojego terytorium przez azylanta.
  • Natomiast szef misji dyplomatycznej ma obowiązek poinformowania władz państwa o udzieleniu azylu i prawa zażądania glejtu bezpieczeństwa (list żelazny), gwarantującego nietykalność azylantowi podczas opuszczania terytorium państwa przyjmującego.
  • Obowiązkiem misji dyplomatycznej jest jak najszybsze odesłanie azylanta poza terytorium państwa przyjmującego.
  • Może on skorzystać ze schronienia w państwie, którego misja dyplomatyczna udzieliła mu azylu.
  • Prawo udzielania azylu dyplomatycznego przez państwa, które są sygnatariuszami specjalnych umów międzynarodowych potwierdziła konwencja ONZ z 12 XII 1973. Zaznaczono w niej, że dotyczy to umów zawartych przed 1973, a państwa , które nie podpisały tej konwencji nie mogą się na nią powoływać.
  • oraz specyficzny urząd konsularny, jakim jest wydział konsularny przedstawicielstwa dyplomatycznego
  • obie kategorie urzędów konsularnych dzieli się na cztery klasy:
  • konsulaty generalne
  • konsulaty
  • wicekonsulaty
  • agencje konsularne
  • sformułowanie „urząd konsularny” oznacza każdy konsulat generalny, konsulat, wicekonsula lub agencję konsularną
  • urząd konsularny nie ma podmiotowości w prawie wewnętrznym państwa przyjmującego; jest on aparatem wykonawczym szefa urzędu konsularnego, który nim kieruje i ponosi odpowiedzialność za jego działalność, za jego zobowiązania w sferze prawa cywilnego odpowiada państwo wysyłające
  • w Polsce urząd konsularny ustanawiany jest na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw zagranicznych
  • organizacyjnie, funkcyjnie i finansowo podlega MSZ
  • biuro ma charakter stały, jego funkcjonowanie i istnienie uzależnione jest od stosunków między dwoma państwami
  • urząd konsularny dysponuje majątkiem ruchomym i nieruchomym, pieczęciami, blankietami z logo urzędu
  • struktura przeciętnego konsulatu, zwłaszcza generalnego, może wyglądać następująco:
  • szef urzędu konsularnego (konsul generalny, konsul, wicekonsul, agent konsularny)
  • sekretariat, kancelaria
  • zastepca (zastępcy) szefa konsulatu (konsul, wicekonsul)
  • dział paszportowo – wizowy
  • dział organizacyjny (opieka nad obywatelami, uwierzytelnianie dokumentów, zastępstwo przed sądami lub innymi władzami)
  • dział spadkowy (ważny w państwach emigracyjnych jak USA, Kanada)
  • dział ekonomiczno – handlowy
  • dział administracyjny

17.Konsul zawodowy a konsul honorowy.

Rodzaje konsulatów.

  • konsulaty zawodowe
  • na ich czele stoi konsul będący urzędnikiem i obywatelem państwa wysyłającego, oraz ma stałe miejsce zamieszkania w państwie wysyłającym
  • ma pełnię funkcji konsularnych, konsularnych państwem wysyłającym łączy do węzeł publiczno – prawny,
  • podlega ministrowi spraw zagranicznych;
  • nie może wykonywać w państwie przyjmującym żadnej działalności zawodowej lub handlowej dla zysku osobistego, a więc prywatnej działalności zarobkowej
  • konsulaty honorowe
  • na ich czele stoi konsul, który jest obywatelem państwa przyjmującego, wysyłającego, trzeciego lub bezpaństwowiec, ale musi on stale zamieszkiwać w państwie przyjmującym
  • promuje kulturę, gospodarkę, może pełnić wszystkie funkcje konsula zawodowego
  • z państwem wysyłającym łączy go węzeł prywatno-prawny;
  • obszerna część regulująca status konsula honorowego znalazła się już w konwencji wiedeńskiej z 1963
  • każde państwo zachowuje swobodę decyzji co do tego, czy będzie mianować lub przyjmować konsulów honorowych;
  • nie pobiera on uposażenia od państwa wysyłającego;
  • mogą otrzymywać wpływy z opłat konsularnych i całkowity lub częściowy zwrot wydatków związanych z utrzymaniem honorowego urzędu konsularnego – zależy to od umowy z państwem wysyłającym
  • konsulem honorowym nie może być osoba będąca jednocześnie urzędnikiem lub funkcjonariuszem państwowym w państwie przyjmującym lub oficjalnie reprezentująca państwo trzecie
  • podlega zawodowemu konsulowi jednego z najbliższych okręgów konsularnych
  • zbieżności między statusem konsula zawodowego i honorowego:
  • zarówno prawo zwyczajowe i konwencyjne traktuje konsulów honorowych na równi z zawodowymi np. są uważani za przedstawicieli państwa wysyłającego
  • mogą pełnić te same funkcje konsularne
  • przysługują im takie same atrybuty reprezentacyjne jak prawo do wywieszania flagi i umieszczania godła na budynku oraz środkach lokomocji
  • korzystają z immunitetów chroniących ich funkcje urzędowe
  • różnice między statusem konsula zawodowego i honorowego
  • w statucie urzędniczym – konsul honorowy nie jest związany stosunkiem pracy z państwem angażującym go, konsul zawodowy tak
  • konsul honorowy trudni się w państwie przyjmującym działalnością zarobkową i może być obywatelem tegoż państwa

18.Instytucja konsula honorowego w prawie i praktyce polskiej.

  • potrzebna jest uprzednia zgoda państwa przyjmującego do powołania honorowego urzędu konsularnego, jego klasę, siedzibę i okręg
  • po uzyskaniu takiej zgody państwo wysyłające może formalnie ustanowić taki konsulat – w Polsce ustanawiane są na mocy rozporządzenia ministra z 199 3 – określa on klasę, siedzibę, okręg, zakres funkcji, procedurę ustanawiania honorowych urzędów konsularnych; przewiduje zgłaszanie wniosków w tej sprawie przez właściwe terytorialnie przedstawicielstwa dyplomatyczne lub zawodowe urzędy konsularne; po uzyskaniu zgody MSZ, potrzebna jest zgoda ministerstwa państwa urzędowania, po uzyskaniu zgody państwa przyjmującego wszczyna się procedurę nominacji kandydata na konsula honorowego
  • akt powołania wręcza konsulowi honorowemu kierownik terytorialnie właściwego polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego po złożeniu przez niego pisemnego oświadczenia o przyjęciu obowiązków konsula honorowego
  • konsul honorowy może rozpocząć wykonywanie swych funkcji po uzyskaniu exequatur państwa przyjmującego
  • przestaje wykonywać swe funkcje w razie wręczenia mu aktu odwołania, cofnięcia exequatur przez państwo przyjmujące oraz złożenia pisemnej rezygnacji kierownikowi terytorialnemu właściwego przedstawicielstwa dyplomatycznego RP
  • wymaga się, by posiadał on w państwie przyjmującym prawo stałego zamieszkania
  • w okresie międzywojennym liczba honorowych konsulatów w polskiej służbie konsularnej w pewnym okresie, na podstawie okólnika Ministra Spraw Zagranicznych z 1923 konsulaty honorowe podzielono na pełnoprawne (kierownikiem działu administracyjno – konsularnego był etatowy pracownik MS mający wszystkie uprawnienia) i nieposiadające takich uprawnień (bez pracownika MSZ, podlegały nadzorowi konsulatu zawodowego)
  • po I wojnie światowej, przewyższała liczbę zawodowych urzędów konsularnych; po 1949 Polska zaprzestała powoływać konsulów honorowych, wyjątkowo dopuszczała funkcjonowanie obcych konsulów honorowych: Belgii, Indii, Włoch
  • instytucja konsula honorowego została przywrócona na mocy ustawy z 1984 o funkcjach konsulów RP oraz na podstawie Rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych z 1986 w sprawie konsulów honorowych, zastąpionego zarządzeniem Ministra Spraw Zagranicznych z 1993, które utraciło moc w wyniku wydania rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 1999 w sprawie szczegółowego działania Ministra Spraw Zagranicznych
  • pierwszy polski konsul honorowy został powołany na Filipinach w 1987, był to Fernando Listing, reprezentował interesy Polskich Linii Oceanicznych
  • wystawianie paszportów i wiz oraz innych dokumentów podróży – od roku 2002 konsul nie wydaje paszportów fizycznie, zbiera się wnioski i wysyła poczta kurierską do MSZ do Warszawy, stamtąd do organu drukującego paszporty, potem wracają one do MSZ, a potem wysyła się je do konsulatu, cały proces może trwać około 3-4 miesięcy i dlatego wydaje się paszporty tymczasowe od ręki, bezpłatne, tylko że w tym momencie traci wizę z prawem do pracy, a urzędnik nie ma gdzie tej wizy wbić, bo to jest paszport tymczasowy;
  • pełnienie funkcji urzędnika stanu cywilnego – jest uprawniony do tych funkcji zgodnie z praktyką międzynarodową, potwierdzoną w dwustronnych konwencjach konsularnych oraz przepisach prawa wewnętrznego państw
  • upoważnienie dotyczy sytuacji, gdy oboje nowożeńcy są obywatelami państwa wysyłającego bądź też gdy jedno z nich jest obywatelem państwa wysyłającego, a drugie państwa przyjmującego, jednakże pod warunkiem, że nie zabraniają tego przepisy państwa przyjmującego (umowa polsko – białoruska z 1994 stwierdza, że forma zawarcia małżeństwa przed uprawnionym do tego przedstawicielem dyplomatycznym lub urzędnikiem konsularnym podlega prawu państwa wysyłajacego
  • prowadzenie rejestru obywateli państwa wysyłającego przebywających na stałe lub czasowo w granicach jego okręgu konsularnego (konwencja polsko – belgijska z 1972uprawnia konsula do prowadzenia rejestru obywateli państwa wysyłającego, lecz także do wydawania im dokumentów dotyczących rejestru); prowadzenie rejestru ma walory statystyczne ale i praktyczne np. w aspekcie obowiązku powszechnej służby wojskowej, przesyłania więc wezwań; przeprowadzenie rejestracji urodzeń i zgonów obywateli państwa wysyłającego w okręgu konsularnym, może rejestrować też zawarcie małżeństwa i rozwody
  • wystawia zaświadczenia i dokumenty potwierdzające określony stan prawny np. w sprawie uprawnień do rent i emerytur, świadectw ubóstwa, dokumenty konieczne do przewozu zwłok, zaświadczenia uprawniające do bezcłowego przewozu mienia przesiedleniowego osób zatrudnionych za granicą
  • czynności związane ze zgonami obywateli polskich za granicą
  • załatwiaja formalności
  • udzielają pomocy rodzinom zmarłych, w tym także w czynnościach wyjaśniających okoliczności i przyczyny zgonu, zwłaszcza gdy istnieje podejrzenie o popełnienie przestępstwa
  • uczestniczy w zabezpieczeniu mienia zmarłych, reprezentowaniu interesów rodzin, wynikających z tytułu ubezpieczenia, a zwłaszcza w uzyskiwaniu potrzebnych dokumentów
  • konsulowi współpracują z miejscowymi organami prowadzącymi dochodzenie, czuwają nad przebiegiem postępowań wyjaśniających i informują rodziny zmarłych

21.Funkcje konsularne o charakterze sadowym.

  • funkcja ta mieści się w ramach funkcji opieki konsularnej
  • chodzi o sytuację gdy obywatel państwa wysyłającego znajdzie się w obliczu wymiaru sprawiedliwości państwa przyjmującego – konsul ma prawo porozumiewania się i odwiedzania pozbawionego wolności i podejmuje kroki na jego rzecz m In zapewnienie należytej obrony przed miejscowymi sądami
  • konsul nie może odwiedzać pozbawionego wolności obywatela wbrew jego woli
  • zastępuje lub zapewnia zastępstwo obywateli państwa wysyłającego przed sądami celu uzyskania tymczasowych środków do ochrony praw i interesów tych obywateli, gdy osoby te nie są w stanie podjąć obrony swych praw i interesów
  • konsul w celu zapewnienia ochrony prawnej, traktowania zgodnie z prawem może: zwracać się do sądów i innych organów państwa przyjmującego o udzielenie informacji o przyczynach zatrzymania, aresztowania, pozbawienia wolności, o zarzutach stawianym obywatelom odwiedzać ich, porozumiewać się z nimi, ułatwiać mu porozumienie z rodziną
  • powiadamia go o jego uprawnieniach, o prawie do obrońcy z urzędu, zapewnieniu tłumacza
  • doręcza pisma procesowe i pozaprocesowe na wniosek sądów lub innych władz państwa wysyłającego
  • sądy mają prawo zwracania się do urzędu konsularnego w sprawach przeprowadzenia czynności dowodowych
  • uprawnienie do przesłuchiwania na wniosek sądu lub innego właściwego organu obywateli państwa wysyłającego o charakterze stron, podejrzanych, świadków i biegłych
  • wykluczone jest stosowanie przymusu

22.Funkcje konsularne o charakterze urzednika stanu cywilnego.

  • pełnienie funkcji urzędnika stanu cywilnego – jest uprawniony do tych funkcji zgodnie z praktyką międzynarodową, potwierdzoną w dwustronnych konwencjach konsularnych oraz przepisach prawa wewnętrznego państw
  • upoważnienie dotyczy sytuacji, gdy oboje nowożeńcy są obywatelami państwa wysyłającego bądź też gdy jedno z nich jest obywatelem państwa wysyłającego, a drugie państwa przyjmującego, jednakże pod warunkiem, że nie zabraniają tego przepisy państwa przyjmującego (umowa polsko – białoruska z 1994 stwierdza, że forma zawarcia małżeństwa przed uprawnionym do tego przedstawicielem dyplomatycznym lub urzędnikiem konsularnym podlega prawu państwa wysyłającego) potrzebne jest nowożeńcom - zaświadczenia o zdolności małżeńskiej, metryka aktu urodzenia, para musi odczekać 1 miesiąc

23. Funkcje konsularne w zakresie zeglugi morskiej i powietrznej

  • zapewnienie statkom i członkom ich załóg ochrony prawnej i opieki w różnych sytuacjach życiowych – pomoc i rada w przestrzeganiu przepisów państw bandery i postoku statków w zakresie administracyjnym, porządkowym, sądowym, sanitarnym, celnym
  • czuwa nad przestrzeganiem praw należnych statkom i członkom i załóg
  • może podejmować swe czynności z zakresu nadzoru i inspekcji statku dopiero po wpłynięciu statku do portu państwa przyjmującego i załatwieniu formalności z tym związanych
  • sporządzanie i wydawanie świadectw i innych dokumentów dotyczących m In praw rzeczowych statku, wpisania lub skreślania z rejestru
  • konsul może być mediatorem między kapitanem i załogą w celu rozwiązania sporów na tle płacowym, dyscypliny
  • prowadzenie dochodzenia w sprawie zdarzeń na statku, przesłuchiwanie kapitana i członków załogi
  • udziela pomocy i opieki kapitanowi i członkom załogi we wszystkich przypadkach, gdy znaleźli się w kolizji z wymiarem sprawiedliwości państwa przyjmującego
  • w ramach tych funkcji do obowiązku konsula należy:
  • poszukiwanie zaginionych członków załogi
  • udzielanie pomocy w zapewnieniu leczenia chorych członków załogi
  • pomoc w powrocie do kraju
  • bierze udział w akcji ratowniczej, gdy statek osiądzie na mieliźnie, rozbije się, dojdzie do awarii, zapewnia pomoc rozbitkom i zabezpiecza mienie i dokumenty
  • kontroluje czy statek jest uprawniony do podnoszenia bandery, wystawia statkowi tymczasowe świadectwo polskiej przynależności (dla statku, który otrzymał polską przynależność)
  • konsul pośredniczy przy kupnie-sprzedaży statku, który będzie pływał pod polską banderą, załatwia częstotliwość radiową
  • przeprowadza inspekcje i przeglądy statków, wydaje certyfikaty o dobrym stanie technicznym statku i przedłuża ich ważność, wydaje dokumenty dotyczące ochrony środowiska morskiego, wydaje książeczki morskie i żeglarskie i przedłuża im ważność