Pobierz Prawo gospodarcze - Notatki - Prawo gospodarcze - Część 3 i więcej Notatki w PDF z Prawo gospodarcze tylko na Docsity!
Artykuł 13 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej mówi, że osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz osoby zagraniczne z państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Jest to zasada traktowania narodowego.
Także obywatele innych państw mający kwalifikowany status prawny (zezwolenie na osiedlenie się / zamieszkanie / pobyt stały, status uchodźcy, ochrona uzupełniająca, zgoda na pobyt tolerowany, posiadanie ważnej Karty Polaka, członkowie rodziny) mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Pozostałe osoby zagraniczne mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w ograniczonym zakresie wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej.
Zmiany z października 2008 w Kodeksie Spółek Handlowych
- umowa spółki partnerskiej obecnie powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności
- obniżenie kapitału zakładowego dla spółek z o.o. do 5 000 zł (10 x mniej)
- obniżenie kapitału zakładowego dla spółek akcyjnych do 100 000 zł (wcześniej było to 500 000 zł)
- poprzednio istniał obowiązek przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną, obecnie może być ono dokonane, nie ma jednak tego obowiązku w zależności od wymiaru firmy
- oprócz spółek cywilnych uregulowanych w Kodeksie Spółek Handlowych wyróżnia się też spółki prawa administracyjnego (Ustawa o grupach producentów rolnych), które działają na podstawie odrębnych ustaw (np. wspólne korzystanie z pastwisk)
SPÓŁKI EUROPEJSKIE
Europejska spółka akcyjna jest to forma przeniesiona do Polskie z przepisów prawa Unii Europejskiej. Podstawią do tworzenia spółek europejskich w Polsce są następujące akty:
- Rozporządzenie Rady z 2001 roku o statucie spółki europejskiej, weszło w życie 8.10. 2004 po wejściu Polski do UE,
- Dyrektywa Rady z 2001 roku dotycząca kwestii statutu SE,
- Ustawa o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej z 2005 roku (Ustawa ta dopełnia rozporządzenie, chociaż zwykle nie wymają one aktów, które mają wykorzystywać zalecenia rozporządzeń).
Spółka europejska jest to spółka ponadgraniczna, podlega prawu UE oraz prawu danego państwa członkowskiego. W świetle ustaleń spółka europejska jest spółką kapitałową. Kapitał zakładowy wynosi co najmniej 120 000 €. Wspomniane wyżej rozporządzenie nadaje spółce osobowość prawną (wpis do rejestru). Występuje ona w obrocie ze skrótem SE. Celem utworzenia SE jest usprawnienie zarządzania w spółkach działających w co najmniej dwóch państwach UE.
Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych (EZIG) zostało powołane w 1985 roku Rozporządzeniem Rady. W Polsce została w 2005 roku wydana Ustawa o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych, aby dopasować uregulowania prawa polskiego do prawa unijnego. W sprawach nieuregulowanych w rozporządzeniu oraz w ustawie do zgrupowania stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej. Rozporządzenie to mówi, że EZIG to forma współpracy osób fizycznych, spółek w szerokim rozumieniu i innych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność gospodarczą transgraniczną przy zachowaniu prawnej i ekonomicznej niezależności podmiotów. Celem EZIG jest ułatwianie i rozwój działalności gospodarczej jego członków, intensyfikacja wyników podmiotów. Zyski z EZIG trafiają tylko do poszczególnych podmiotów działalności gospodarczej. EZIG nie może mieć uprawnień do zarządzania lub nadzoru wobec członków EZIG i nie może zatrudniać więcej niż 500 osób. Dany podmiot nie może też być członkiem więcej niż jednego zgrupowania. Jest to zatem szczególna forma działalności. Członkami EZIG mogą zostać:
- spółki według Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
SPÓŁKI PRAWA HA.DLOWEGO – .OWE REGULACJE PRAW.E
Dane z REGON z końca 2009 roku:
- liczba przedsiębiorstw państwowych (kiedyś istniało 8000 przedsiębiorstw państwowych, obecnie jedynie 289 – większość z nich znajduje się w stanie likwidacji)
- 550 tys. spółek w Polsce (znaczna część z nich to spółki prawa cywilnego, które nie są przedsiębiorcami)
- 283 tys. spółek handlowych, z czego aż 236 tys. spółek z o.o. i 9 tys. spółek akcyjnych
- spółdzielnie – 17 tys. (tendencja malejąca)
- fundacje – 11 tys. (tendencja rosnąca)
- stowarzyszenia – 88 tys.
- organizacje społeczne – 20 tys.
- ponad 2 800 800 osób prowadzi działalność gospodarczą i jest wpisanych do Ewidencji
- spółki handlowe osobowe (38 tys.) : jawne – 31 tys., komandytowe – 15 tys., sp. partnerskie
- 1300, sp. komandytowo-akcyjne – 714, rok temu przybyło prawie 200
Projekty zmian w prawie gospodarczym:
- Ustawa o zmianie Ustawy Kodeks spółek handlowych – wejdzie w życie 1.1.
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną będzie mógł być przekształcony w jednoosobową spółkę kapitałową po dodaniu przypisu do Kodeksu spółek handlowych do działu trzeciego. Taki przedsiębiorca stanie się spółką kapitałową z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców i będzie wykreślony z Ewidencji Działalności Gospodarczej. Sporządzenie planu przekształcenia nastąpi w formie aktu notarialnego (forma spółki, kapitał zakładowy i prawa przedsiębiorcy). Podobne przekształcenia będą dotyczyły spółdzielni pracy w spółki kapitałowe. Kiedyś orzecznictwo wypowiadało się na ten temat negatywnie.
- Ustawa o ograniczeniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców
Dotyczy spółek z o.o. Teraz spółka będzie mogła powstać w ciągu jednego dnia. W chwili obecnej jest to niemożliwe ze względu na występujące duże obciążenia administracyjne.
Wykorzystano tutaj doświadczenia z Estonii. Będą stosowane wzorce elektroniczne w szczególnym trybie. Dodanie przypisu do KSH o możliwość wypełnienia wzoru w systemie teleinformatycznym ułatwi znacznie założenie spółki z o.o. – jest ich bowiem cztery razy więcej niż spółek akcyjnych i handlowych. Umowa spółki powinna być opatrzona wtedy e-podpisem, już przygotowano projekt nowej ustawy. Zmiana umowy spółki będzie możliwa dopiero po rejestracji danej spółki.
- Ustawa o zmianie Ustawy Krajowy Rejestr Sądowy – wejdzie w życie 1.10.
Centralna Informacja KRS będzie wydawać informacje jak do tej pory, ale dokumenty elektroniczne będą miały urzędową moc dowodową. Ponadto Centralna Informacja będzie bezpłatnie udostępniała informacje o różnych podmiotach. Samodzielne wydruki będą posiadały taką moc jak te wydrukowane bezpośrednio w Centralnej Informacji, jeśli będą cechowały się specjalnymi poświadczeniami prawdziwości. Nie planuje się likwidacji Centralnej Informacji.
- Ustawa o zmianie Ustawy o ogłoszeniu normatywnym
ORGA.IZACJA .ADZORU FI.A.SOWEGO .AD RY.KIEM PAŃSTW UE
Regulacje prawne w Polsce dotyczące nadzoru finansowego znajdują się przede wszystkim w Ustawie o nadzorze nad rynkiem finansowym z 2006 roku. Inne przepisy można znaleźć także następujących ustawach:
- Ustawa Prawo bankowe (1997),
- Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszów emerytalnych (1997),
- Ustawa o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym (2003),
- Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi (2005),
- Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych (2002),
- Ustawa o nadzorze uzupełniającym (2005).
Odpowiednie zastosowanie mają także różne akty wykonawcze.
będzie jednego organu na szczeblu unijnym – powstaną bowiem systemy nadzoru bankowego, ubezpieczeń i funduszy emerytalnych oraz giełd i papierów wartościowych. Każdy będzie sprawdzał, jak właściwy organ nadzorczy działa w danym państwie członkowskim.
BA.KI
Forma prawna banku jest złożona i zawarta w wielu różnych aktach normatywnych:
- Art. 227 Konstytucji RP,
- Ustawa o 4BP (1997),
- Ustawa Prawo bankowe (1997),
- Ustawa o bankach gospodarstwa krajowego (jedyny bank państwowy nie w znaczeniu ekonomicznym, lecz prawnym) (2003),
- Ustawa o bankach spółdzielczych i bankach zrzeszających (2000),
- Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych (1997).
Bank – pojęcie wedle Ustawy Prawo bankowe – instytucja finansowa (według KSH), jest on osobą prawną, powstaje zgodnie z przepisami ustawy w zależności od charakteru banku, działa na podstawie zezwoleń, definicja określa dokładnie, o jakie usługi bankowe chodzi. Zastrzeżenie określenia bank lub kasa tylko jako działalność bankowa.
.BP – Ustawa o 4BP – centralny bank państwa, ma prawo do ustalania polityki pieniężnej, nie podlega wpisowi do żadnego rejestru, Prezes NBP wybierany jest przez Sejm na 6 lat na wniosek Prezydenta RP; Zarząd NBP – 6-8 członków + prezes NBP. Rada Polityki Pieniężnej (RPP) – organ kolegialny, liczący 9 członków, wybierany również na 6 lat przez Sejm, Senat, Prezydenta i Prezesa NBP – ustala założenia polityki pieniężnej.
Istnieje obecnie projekt zmian konstytucji opracowany przez Prezydenta Bronisława Komorowskiego, który ma na celu dostosowanie do rozwiązań Traktatu Lizbońskiego w ramach Europejskiego Systemy Banków Centralnych – pozbawienie możliwości kształtowania polityki pieniężnej przez RPP – powinna być ona kształtowana przez UE, likwidacja RPP, rozwiązania wejdą w życie, kiedy w Polsce zostanie wprowadzone euro i wtedy wygaśnie kadencja członków RPP.
Inne formy prawne, które mogą prowadzić działalność bankową:
Banki państwowe – były tworzone w przeszłości w drodze rozporządzenia Rady Ministrów (np. Bank Gospodarki Krajowej) – Ustawa przewiduje szczególne uregulowania – stosowanie w sprawach nieuregulowanych przepisów prawa bankowego, wskazanie na organy (rada nadzorcza – 8-12 członków + przewodniczący, zarząd – organ wykonawczy 3-7 osób); statut tego banku jest ustalany w drodze rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa.
Banki spółdzielcze – w chwili obecnej istnieje około 600 oddziałów takich banków. Jest to szczególny rodzaj spółdzielni, w której zrzeszone są banki. Obecnie w Polsce są 3 banki spółdzielcze: Bank Polskiej Spółdzielczości, Gospodarczy Bank Wielkopolski i Mazowiecki Bank Regionalny. Rada nadzorcza i zarząd składają się minimum z 3 osób, prezes oraz druga osoba z nadzoru muszą uzyskać aprobatę KNF. Statut przyjmuje formę aktu notarialnego, kapitał założycielski jest niższy niż w banku w formie spółki akcyjnej.
Banki w formie spółki akcyjnej – potrzebują zezwolenia KNF, stosujemy do nich KSH (ustawa ogólna). Wymagany jest od nich dość wysoki kapitał założycielski, rada nadzorcza składa się z 5 osób, a zarząd z 3 osób. Ich odmianą są banki hipoteczne (Ustawa o działalności hipotecznej), które mogą działać jedynie jako spółka akcyjna. W nazwie takiego banku musi być słowo „hipoteczny”.
W Polsce mogą też mieścić się oddziały banków zagranicznych, zgodnie z przepisami od 1 stycznia 1999 roku wymaga się od nich jedynie zezwolenia wydawanego przez KNF.
ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ
Prawne formy ubezpieczeń są dość skomplikowaną kwestią ze względu na zmianę aktów i dyrektyw oraz dopasowanie prawa polskiego do prawa UE. W chwili obecnej obowiązuje dyrektywa 183 z 2009 roku o nazwie „Wypłacalność II”, poprzednie dyrektywy zostały uchylone do 31.10.2012, tj. do momentu wdrożenia w Polsce odpowiednich przepisów w zakresie ubezpieczeń i reasekuracji. Obecnie obowiązują w Polsce: Ustawa o działalności ubezpieczeniowej z 2003 roku (wielokrotnie zmieniana) Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych z 2003 roku Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym z 2003 roku
Podstawy prawne przedsiębiorstw państwowych zawarte są w następujących aktach:
- Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych (1981)
- Ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstw państwowych (1981)
- Ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (1989)
- Ustawa Porty lotnicze (1997)
- Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (1996)
Przedsiębiorstwo państwowe funkcjonuje w oparciu o trzy zasady: samodzielność, samorządność, samofinansowanie (przy gospodarce planowej) i posiada osobowość prawną.
Przedsiębiorstwa państwowe możemy zaklasyfikować następująco:
- przedsiębiorstwa państwowe, które podlegały Ustawie o przedsiębiorstwach państwowych,
- przedsiębiorstwa państwowe, które nie podlegały Ustawie o przedsiębiorstwach państwowych (np. Porty Lotnicze, kiedyś PLL LOT i Poczta Polska; wobec Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych nie stosuje się tej ustawy, lecz podlega on wpisowi do KRS),
- przedsiębiorstwa państwowe działające na zasadach Ustawy o przedsiębiorstwach państwowych,
- przedsiębiorstwa państwowe działające na zasadach szczególnych.
Organy przedsiębiorstwa państwowego: ♦ ogólne zebranie pracowników / delegatów – podstawowy organ przedsiębiorstwa ♦ rada pracownicza – organ liczył z reguły około 15 członków ♦ dyrektor przedsiębiorstwa państwowego - organ wykonawczy, mieli być oni wybierani w drodze konkursu, Zastępcy dyrektora nie są organem i działają na zasadzie pełnomocnictwa. Statut przedsiębiorstwa reguluje strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa oraz inne sprawy przewidziane w niniejszej ustawie. Statut uchwala ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa. Organ założycielski może powierzyć zarządzanie przedsiębiorstwem państwowym osobie fizycznej lub prawnej. Z chwilą objęcia obowiązków przez zarządcę organy samorządu załogi ulegają rozwiązaniu z mocy prawa. Przykładem przedsiębiorstw państwowych bez nazwy „przedsiębiorstwo państwowe” w nazwie są: Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oraz Wojskowe Biuro Projektów Budowlanych.
JED.OSTKI BADAWCZO-ROZWOJOWE
Jednostkami badawczo-rozwojowymi, w rozumieniu Ustawy o jednostkach badawczo- rozwojowych, są państwowe jednostki organizacyjne wyodrębnione pod względem prawnym, organizacyjnym i ekonomiczno-finansowym, tworzone w celu prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych, których wyniki powinny znaleźć zastosowanie w określonych dziedzinach gospodarki narodowej i życia społecznego. Jednostkami badawczo-rozwojowymi są:
- instytuty naukowo-badawcze,
- ośrodki badawczo-rozwojowe, centralne laboratoria i inne jednostki organizacyjne. Ich podstawowym zadaniem jest prowadzenie działalności naukowej. Jednostki badawczo- rozwojowe posiadają osobowość prawną. Mogą one prowadzić także inną działalność gospodarczą na zasadach określonych w przepisach Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie i formach określonych w statutach tych jednostek. Działalność ta musi zostać wydzielona pod względem finansowym i rachunkowym z działalności naukowej. Organami jednostki badawczo-rozwojowej są dyrektor i rada naukowa.
STOWARZYSZE.IA
Działalność gospodarcza stowarzyszeń oparta jest na Ustawie Prawo o stowarzyszeniach z 1989 roku. Wedle definicji jest to jednostka organizacyjna o charakterze dobrowolny, samorządnym. Jest to trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych, aby powstało potrzebnych jest 15 osób fizycznych, osoby prawne to jedynie osoby wspierające (środkami finansowymi). Ważne jest uchwalenie statutu i wybranie komitetu stowarzyszenia. Stowarzyszenie nabywa osobowość prawną dopiero po rejestracji. Ustawa przewiduje, że osobowość prawną mogą mieć także jednostki terenowe (PTTK ma 320 oddziałów / jednostek terenowych, co pozwala mu funkcjonować w obrocie). Najważniejszym organem stowarzyszenia jest walne zebranie / kongres / zjazd członków bądź delegatów stowarzyszenia. Zarząd jest organem wykonawczym, a komisja rewizyjna / nadzorcza stanowi organ kontroli wewnętrznej. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.
PARTIE POLITYCZ.E
Partie polityczne teoretycznie nie mogą prowadzić działalności gospodarczej. Ustawa o partiach politycznych z 1997 roku stawia im bowiem za cel inne zadania. Jednak w Artykule 27 tej ustawy czytamy, że prowadzenie przez partię polityczną działalności własnej polegającej na sprzedaży tekstu statutu lub programu partii, a także przedmiotów symbolizujących partię i wydawnictw popularyzujących cele i działalność partii politycznej oraz na wykonywaniu odpłatnie drobnych usług na rzecz osób trzecich z wykorzystaniem posiadanego sprzętu biurowego nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu odrębnych przepisów.
ZWIĄZKI ZAWODOWE
Ustawa o związkach zawodowych z 1991 roku stawia im za cel reprezentowanie i obronę praw pracowników oraz ich interesów zawodowych i socjalnych. Związki zawodowe mogą prowadzić działalność gospodarczą na zasadach statutowych, ale dochody nie mogą być dzielone pomiędzy ich członków.
ZWIĄZKI WYZ.A.IOWE
Ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania z 1989 wskazuje wprawdzie, że celem związków wyznaniowych nie jest prowadzenie działalności gospodarczej, jednak można ją prowadzić i jest ona zwolniona od opodatkowania dotyczącego wydatków.
SPÓŁDZIEL.IA
Podstawą prawną dla spółdzielni jest Ustawa Prawo spółdzielcze z 1982 roku z późniejszymi zmianami. W 2008 roku prezydent Lech Kaczyński przedstawił projekt nowego uregulowania, jednak nie zostało ono przyjęte. Poza wspomnianą ustawą wyróżnić należy takie przepisy jak:
- Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych (2000),
- Ustawa o spółdzielniach socjalnych (2006).
Wedle definicji spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej („zasada otwartych drzwi”) liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą (cel spółdzielni). Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. Kiedyś spełnienie tego warunku było obowiązkowe. Do założenia spółdzielni potrzebnych jest 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne. Po wpisaniu do rejestru przedsiębiorców w KRS spółdzielnia nabywa osobowość prawną. Konieczne jest uchwalenie statutu spółdzielni, w którym znajdują się określone postanowienia przewidziane ustawowo. Statut pełni rolę podstawowego źródła wewnętrznego prawa spółdzielczego. Należy także wybrać odpowiednie organy lub komisję organizacyjną.
Organami spółdzielni są:
walne zgromadzenie – najwyższy organ spółdzielni, ma kompetencje „wyłączne”, ustala on kierunki i rozwód działalności gospodarczej spółdzielni, zapoznaje się ze sprawozdaniami rady oraz zarządu i działu finansowego a także uchwala statut lub zmiany w nich zachodzące oraz podejmuje uchwały o zbyciu nieruchomości czy zakładu; rada nadzorcza – spełnia funkcję kontrolną i nadzór, dotyczy organów kolegialnych, liczy co najmniej 3 członków, rozpatruje skargi dotyczące działalności zarządu spółdzielni, ustala strukturę organizacji spółdzielni, także uchwala plany i warunki rozwoju działalności gospodarczej; zarząd – organ wykonawczy, kieruje działalnością spółdzielni oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Kierownictwo może także przejąć wyznaczony kierownik / członek spółdzielni, nie staje się on jednak przez to organem wykonawczym. Obecnie nie wyznacza się liczby członków zarządu, kiedyś były to 3 osoby.
Spółdzielnie można podzielić na:
podlegające Ustawie Prawo spółdzielcze:
- działające na podstawie przepisów ogólnych (np. lekarskie)
- działające na podstawie przepisów szczególnych (np. rolnicze)
niepodlegające Ustawie Prawo spółdzielcze (np. mieszkaniowe, socjalne)
- banki spółdzielcze - spółdzielnie rzemieślnicze
