Pobierz Prawo karne - Notatki - Prawo - Część 1 i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!
PRAWO KARNE
1. Przedmiot i podstawowe źródła prawa karnego
Prawo karne to zespół norm mówiących, jakie czyny są przestępstwami, ustalającymi kary za te przestępstwa oraz określającymi ogólne zasady odpowiedzialności karnej. Prawo karne jest jednym z najmocniejszych środków, za pomocą których państwo ochrania istniejący porządek. Ze względu na to, że stosowane środki represyjne wkraczają bardzo głęboko w sferę interesów jednostki, źródła prawa karnego mają zawsze postać ustaw. Do tej gałęzi prawa (jakim jest prawo karne) zaliczane jest także prawo o wykroczeniach, zajmujące się czynami karalnymi o mniejszej szkodliwości, zwanymi wykroczeniami. Podstawowym źródłem prawa karnego jest kodeks karny (k.k. w skrócie) z 19 kwietnia 1997r.
2. Ogólna oraz szczegółowa część kodeksu karnego
Kodeks karny składa się z trzech części: ogólnej, szczególnej, wojskowej. W części ogólnej zostały uregulowane podstawowe zagadnienia prawa karnego. Należą do nich np.: zasady odpowiedzialności karnej, formy popełnienia przestępstwa, okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną, kary. Przedawnienie, zatarcie skazania. Część szczególna to zbiór przepisów, z których każdy odnosi się do jakiegoś konkretnego przestępstwa (art. 278 – kradzież, art. 286 – oszustwo, art. 280 – rozbój itd.). Część wojskowa zawiera ogólne i szczegółowe przepisy odnoszące się do żołnierzy. Oprócz kodeksu karnego przepisy prawa karnego zawierają niektóre inne akty normatywne (np. kodeks handlowy). Są to ustawy regulujące kompleksowo jakąś dziedzinę (np. ochronę przeciwpożarową), a przepisy prawa karnego stanowią w nich jedynie konieczne uzupełnienie przepisów o charakterze administracyjnoprawnym lub innym.
3. Zakres obowiązywania prawa karnego
Chodzi tu o rozważenie kwestii, do jakich przestępstw, kiedy i gdzie oraz przez kogo popełnionych, odnoszą się przepisy prawa polskiego. Czy odnoszą się tylko do przestępstw popełnionych na terenie Polski? Czy obywatel innego państwa, który popełnił przestępstwo w Polsce może być sądzony w Polsce i na podstawie polskich przepisów? Czy Polak, który dopuścił się przestępstwa za granicą i został tam ukarany, może być sądzony powtórnie w kraju na podstawie polskiego prawa karnego? Sprawa obowiązywania polskiego prawa karnego jest rozpatrywana na dwóch płaszczyznach: w czasie i przestrzeni , na których może dochodzić do kolizji. a) Obowiązywanie prawa karnego w czasie oznacza., że na podstawie przepisów ustawy karnej mogą być sądzone tylko te przestępstwa, które zostały popełnione w czasie jej obowiązywania. Nie można sądzić i skazać sprawcy za popełnienie czynu zabronionego przez ustawę przed jej wejściem w życie , ani po jej uchyleniu. Jest to zasada obowiązująca we wszystkich cywilizowanych państwach. W polskim prawie karnym obowiązuje w tej mierze łacińska maksyma: lex retro non agit ( prawo nie działa wstecz ).
Są jednak wyjątki od tej zasady. Wsteczną moc uzyskały przepisy dotyczące przestępstw popełnionych przez faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy czy przepisy dotyczące przedawnienia przestępstw przez funkcjonariuszy publicznych (pracownicy służby bezpieczeństwa, milicji, prokuratury i in.) w okresie od 1944 do 1989 roku. Rozciąganie działania ustawy karnej wstecz ma miejsce więc tylko w wyjątkowych przypadkach. Zasada lex retro non agit jest stosowana także przy zmianie przepisów. Jeśli sprawca popełnił czyn pod rządami starej ustawy, a sądzony jest już po wejściu w życie nowej, obowiązuje przyjęcie tego przepisu, który jest korzystniejszy dla oskarżonego. b) Obowiązywanie prawa karnego w przestrzeni – zależnie od tego kto popełnił przestępstwo oraz gdzie , polska ustawa karna znajduje lub nie zastosowanie. Obowiązują w tej mierze następujące zasady: Polskie przepisy karne stosuje się do osób, które popełniły przestępstwo na terytorium Polski oraz na polskim statku wodnym lub powietrznym. Nie ma tu znaczenia obywatelstwo sprawcy, z pewnymi wyjątkami. Nie podlegają polskim przepisom: osoby należące do personelu dyplomatycznego, administracyjnego czy technicznego państw obcych uwierzytelnieni w Polsce (ambasadorzy i ich rodziny np.) Przestępstwo uważa się za popełnione w miejscu, gdzie: a) sprawca dopuścił się czynu, b) nastąpił skutek, c) skutek miał nastąpić. Jeśli choć jedno z wymienionych okoliczności wystąpiło na terytorium Polski, stosuje się Polskie prawo karne. Polska ustawę karną stosuje się do obywateli polskich , którzy popełnili przestępstwo za granicą. Wszczęciu postępowania karnego i wymierzeniu odpowiedniej kary w Polsce nie przeszkadza fakt, że sprawca został już za to samo przestępstwo ukarany za granicą. W razie skazania w Polsce osoby, ukaranej za ten sam czyn za granicą, sąd polski zalicza na poczet kary wykonaną za granicą całość lub część kary (podobnie jest z aresztem tymczasowym). Obywatela polskiego. Który popełnił przestępstwo za granica i powrócił do kraju, nie wydaje się władzom obcego państwa. To samo dotyczy cudzoziemców korzystających z prawa azylu. Polskie prawo karne może być stosowane do cudzoziemca, który popełnił przestępstwo za granica, w dwóch przypadkach: a) jeśli przestępstwo jest skierowane przeciwko interesom państwa polskiego, polskiego obywatela lub innej polskiej jednostki b) jeśli przestępstwo jest w polskim prawie karnym zagrożone karą przekraczajacą 2 lata pozbawienia wolności, a sprawdza przebywa na terytorium Polski i nie postanowiono go wydać. Bez względu na przepisy obowiązujące w miejscu popełnienia i obywatelstwo podejrzanego, polskie prawo karne stosuje się w razie popełnienia przestępstwa: a) przeciwko bezpieczeństwu państwa polskiego, b) przeciwko polskim urzędom funkcjonariuszom publicznym, c)przeciwko istotnym interesom gospodarczym, d) fałszywych zeznań złożonych wobec urzędu polskiego, e) ściganego na mocy umów międzynarodowych. Odpowiedzialność karną według polskiego prawa karnego ponoszą sprawcy, którzy popełnili czyny zabronione po ukończeniu 17 lat (stan na 2000r.). w przypadku niektórych, najgroźniejszych przestępstw. Odpowiadać mogą sprawcy, którzy dopuścili się czynu po ukończeniu 15 lat (m.in. zabójstwo, rozbój, bardzo ciężkie uszkodzenie ciała, zbiorowy gwałt).
- Ze względu na wysokość grożącej kary przestępstwa dzielą się na zbrodnie i występki. Zbrodnia to czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat albo karą surowszą (stan na 2000r.). Występek to czyn, za który grozi kara pozbawienia wolności przekraczająca miesiąc, kara ograniczenia wolności lub grzywna powyżej 30 stawek dziennych (stan na 2000 r.). Zbrodnie i występki są sadzone przez sądy w trybie postępowania karnego.
- Z uwagi na skutek, przestępstwa dzielą się na materialne i formalne lub inaczej skutkowe i bezskutkowe.
Przestępstwo materialne to takie, na które składa się: a) działanie sprawcy, b) skutek jego działania.
Wystąpienie obu elementów jest konieczne. Przestępstwa materialne stanowią zdecydowana większość. Należy do nich kradzież, rozbój, zabójstwo, uszkodzenie ciała i in. Przestępstwo formalne odznacza się tym, że do jego popełnienia dochodzi przez samo działanie sprawcy, bez względu na skutek. Wystąpienie – lub nie – skutku nie jest istotne dla bytu przestępstwa. Skutek może wystąpić, ale przestępstwo przez to nie staje się materialnym. Przekładem przestępstwa formalnego jest nieudzielenie pomocy człowiekowi, któremu grozi utrata życie lub ciężki uszczerbek na zdrowiu.
- Ze względu na rodzaj winy sprawcy, odróżnia się przestępstwa umyślne i nieumyślne. Elementem przestępstwa umyślnego jest umyślna wina sprawcy. Przestępstwa nieumyślne popełniane są z winy nieumyślnej (lekkomyślność lub niedbalstwo).
- Ze względu na sposób zachowania się sprawcy, można przestępstwa podzielić na popełnione przez działanie i popełnione przez zaniechanie.
- Przestępstwa podzielić można także na zasadnicze, kwalifikowane i uprzywilejowane. Grupa przestępstw podobnych do siebie, przy czym jedno z nich odgrywa role zasadniczą np. kradzież wśród przestępstw przeciwko mieniu. Przestępstwem kwalifikowanym jest przestępstwo posiadające takie cechy dodatkowe, które powodują, że jest ono społecznie niebezpieczniejsze od zasadniczego (np. rozbój w stosunku do kradzieży). Przestępstwo uprzywilejowane jest czymś odwrotnym niż kwalifikowane. Jest ono mniej niebezpiecznym niż przestępstwo zasadnicze. W stosunku do zabójstwa jako przestępstwa zasadniczego. Przestępstwami uprzywilejowanymi są tzw. zabójstwa w afekcie, zabicie dziecka przez matkę w okresie porodu, eutanazja.
- Ze względu na sposób ścigania, przestępstwa dzielą się na przestępstwa ścigane z urzędu i przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Przeważająca część przestępstw jest ścigana z urzędu przez oskarżyciela publicznego, najczęściej prokuratora. Do przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego należą przestępstwa popełnione na szkodę jednostki, o niewielkiej szkodliwości społecznej (np. obraza, naruszenie nietykalności cielesnej). W charakterze oskarżyciela występuje tu pokrzywdzony.
- Ze względu na rodzaj dóbr chronionych przez prawo karne, rozróżnia się przestępstwa polityczne i pospolite.
Przestępstwa polityczne skierowane są przeciwko podstawom ustroju państwa, a sprawdza działa z pobudek politycznych. Do przestępstw pospolitych zalicza się wszystkie pozostałe przestępstwa.
PROCES KARNY
Proces karny – zespół czynności wyznaczonych przez normy prawne i podejmowanych w celu ujawnienia przestępstwa, wykrycia i osądzenia sprawcy, wykonania orzeczonej kary , środków karnych ,środków zabezpieczających.
Trzy stadia procesu karnego:
- postępowanie przygotowawcze;
- postępowanie sądowe ( główne i odwoławcze ) ;
- postępowanie wykonawcze;
Formalne wszczęcie postępowania jest zawsze poprzedzone uzyskaniem przez organy ścigania wiadomości o przestępstwie. Polskie prawo przewiduje dwa tryby ścigania : oskarżenie publiczne oskarżenie prywatne
Po otrzymaniu informacji o popełnieniu przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego policja podejmuje czynności sprawdzające jej wiarygodność. W toku tych czynności policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną , co do której istnieje uzasadnione przypuszczenie , że popełniła przestępstwo , jeśli istnieje uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się podejrzanego , zatarcia śladów przestępstwa lub nie można ustalić tożsamości podejrzanego (art. 244 ). Zatrzymanego należy natychmiast poinformować o przyczynach zatrzymania i przysługujących mu prawach oraz go wysłuchać. Z zatrzymania trzeba sporządzić protokół i zawiadomić prokuratora. Zatrzymanemu przysługuje zażalenie do sądu, w którym może się domagać zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości zatrzymania. Zażalenie rozpatruje Sąd Rejonowy miejsca zatrzymania lub prowadzenia postępowania, który w przypadku stwierdzenia bezzasadności, nielegalności, nieprawidłowości zarządza natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego ( art.246 ). Uprawnienie do bezpośredniego zatrzymania przysługuje tylko policji , ale może dokonać go każdy na gorącym uczynku (art. 243 ), jeśli zachodzi obawa ukrycia się podejrzanego lub nie można ustalić jego tożsamości. Jest to tzw. zatrzymanie procesowe Pozbawienie wolności w postaci zatrzymania może przekształcić się w tymczasowe aresztowanie, które może nastąpić tylko na mocy postępowania sądu ( w postępowaniu przygotowawczym - Sąd Rejonowy). Jest to środek zapobiegawczy stosowany pod warunkiem, że:
- zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego , zwłaszcza gdy nie można ustalić jego tożsamości lub nie ma on stałego miejsca pobytu w kraju;
- zachodzi obawa , ze będzie on nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub w inny sposób utrudniał postępowanie;
- oskarża się go o popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności o górnej granicy co najmniej ośmiu lat , lub gdy sąd pierwszej instancji skazał go na mniej niż trzy lata;
wymierzane są w granicach wyznaczonych przez ustawę. Sąd musi jednak wziąść pod uwagę okoliczności takie jak społeczną szkodliwość czynu, względy prewencyjne i wychowawcze, a także potrzeby kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Prócz tego sąd uwzględnić musi szereg okoliczności indywidualnych sposób zachowania i sytuację sprawcy, jego nieletniość itp
Środki karne – obok kary kodeks karny przewiduje dla ukarania przestępcy szereg instytucji zwanych środkami karnymi. Różnica między karą a środkami karnymi sięga dawnego podziału na kary zasadnicze i dodatkowe. Polega ona na tym, iż kara jest samodzielna natomiast środki karne mogą być wymierzane jedynie jako dodatek do kary zasadniczej.
Rodzaje kar: ( art 33 kk )
- pozbawienie wolności
- ograniczenie wolności
- grzywna
- 25 lat pozbawienia wolności
- dożywocie
- Pozbawienie wolności – wymierza się ją w miesiącach i latach , co najmniej miesiąc najwyżej 15 lat. ( odrębną karą wg kk a jednak spacyficznym rodzajem pozbawienia wolności jest 25 lat pozbawienia wolności oraz dożywocie – wymierza się w przypadku najbardziej szkodliwych społecznie czynów określąją to odpowiednie przepisy, kary te mogą być stosowane jeżeli przepis prawny wyraźnie je przewiduje. )
a) celem kary pozbawienia wolności jest wykształcenie u skazanego postawy charakteryzującej się poszanowaniem dla porządku prawnego, resocjalizację skazanego i zapobieżenie powrotowi przestępcy na drogę przestępstwa b) karę pozbawienia wolności skazani odbywają w zakładach karnych:
- zakłady karne dla młodocianych
- zakłady karne dla odbywających karę po raz pierwszy
- zakłady karne dla recydywistów penitencjarnych
- zakłady karne dla odbywających karę aresztu wojskowego klasyfikacja skazanych ( ze względu na płeć , wiek , wcześniejsze odbywanie czy też nieodbywanie kary , stan zdrowia zarówno fizycznego jak i psychicznego, oraz stopień demoralizacji i zagrożenia społecznego ) służyć ma zapobieżeniu pogłebieniu się demoralizacji skazanego. Nadzór nad legalnością i prawidłowością przebiegu kary sprawuje sędzia penitencjarny.
- Kara ograniczenia wolności – polega na pozbawieniu skazanego niektórych praw przysługujących człowiekowi w normalnych warunkach oraz na obarczeniu go dodatkowymi obowiązkami w czasie odbywania kary skazany :
- nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu
- jest obowiązany do wykonywania pracy nakazanej przez sąd ( nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne w odpowienim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej ) Zatrudniomym sąd może zamiast
wykonywania pracy nieodpłatnej , orzec potrącenie od 10 do 25 % wynagrodznia na rzecz skarbu państwa lub na cele społeczne
- ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary Karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach najdłużej trwać może ona 12 m- cy najkrócej miesiąc. W czasie odbywania kary ograniczenia wolnośći sąd może małożyc nad skazanego nadzór kuratora , osoby godnej zaufania bądź organizacji społecznej. ( zajmującej się pomocą skazanym )
- Grzywna – Grzywna jest karą pienieżną wymierzaną w stawkach dziennych w wysokości nie mniejszej niż 10 nie większej niż 360 stawek Wysokość dziennej stawki ustala sąd ( art 33 p 3 kk ) z tym zastrzezeniem ze stawka nie może być niższa niż 10 zł i nie wyższa niż 2000 zł ( czyli grzywna może wynosić od 100 zł do 720 tyś zł ) Sąd nie orzeka grzywny widząc, iż sprawca nie będzie wstanie jej uiścić Sąd może wymierzyć karę grzywny również obok kary pozbawienia wolności jeżeli sprawca dopuścił się przestępstwa w celu uzyskania korzyści majątkowej lub takową korzyść osiągnął.
ŚRODKI KARNE
( art 39 kk )
- pozbawienie praw publicznych
- zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu, lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej
- zakaz prowadzenia pojazdów
- przepadek przedmiotów
- obowiązek naprawienia szkody
- nawiązka
- świadczenie pieniężne
- podanie wyroku do publicznej wiadomośći
- Pozbawienie praw publicznych – obejmuje utratę czynnego i biernego prawa wyborczego w wyborach państwowych i samorządowych, utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiru sprawiedliwości, utratę prawa do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządowych, utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego. Pozbawienie praw publicznych pociąga za sobą także utratę: orderów, odznaczeń, tytułów honorowych oraz utratę do ich uzyskania w czasie trwania niniejszej kary. Sąd może orzec pozbawienie praw publicznych w przypadku skazania przestępcy na karę pozbawienia wolności na okres nie krótszy niż 3 lata za przestępstwo popełnione z pobudek zasługujących na szczególne potępienie
- Zakaz zajmowania określonych stanowisk.... – sąd może orzec w przypadku kiedy sprawca popełniając czyn karalny naruszył swojego stanowiska lub zawodu, albo okazał ze dalsze sprawowanie przez niego danego stanowiska zagraża prawnie chronionym dobrom innych osób ( np zycie, zdrowie, mienie )
- Zakaz prowadzenia pojazdów - Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów w razie przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Sąd ma obowiązek wyznaczyć dany środek karny jeżeli podczas dokonywania przestępstwa sprawca był
a) czynna napaść na funkcjonariusza publicznego – podczas wykonywania obowiązków służbowych lub w związku z nimi. Jest to atak przy użyciu broni palnej noża lub niebezpiecznego narzędzia. Grozi za nią kara do 10 lat pozbawienia wolności art 223 kk
b) Przemoc lub groźba – kto przemocą lub groźbą wpływa na urzędowe czynności organu państwowego lub samorządowego podlega karze do 3 lat pozbawienia wolnośći
c) Znieważenie funkcjonariusza publicznego – Polega na użyciu obraźliwych słów zwrotów i gestów w stosunku do funkcjonariusza pełniącego obowiązki słuzbowe. Za to przestępstwa sprawcy grozi kara grzywny lub pozbawienia wolności do roku
d) Sprzedajność – ( Łapownictwo bądź łapownictwo bierne ) Łapownictwa biernego dopuszcza się funkcjonariusz publiczny przyjmując korzyść majątkową lub osobistą w związku ze sprawowaniem funkcji publicznej ( łapuwkę można przyjąć po i przed załatwieniem sprawy )
e) Przekupstwo – ( łapownictwo czynne ) jest to jakby to samo przestępstwo co sprzedajność tylko widziane z innej strony. Przęstępstwa tego dopuszcza się ten kto wręcza funkcjonariuszowi publicznemu łapówkę ( korzyść majątkową lub osobistą lub obietnice takiej korzyści) Kwalifikowaną odmianą przekupstwa jest wręczenie łapówki w zamian za naruszenie porządku publicznego.
f) Płatna protekcja – Podejmuję się jej ten kto powołując się na wpływy w instytucji państwawej lub samorządowej podejmuje się pośrednictwa w załatwianiu sprawy w zamian za zamian za korzyść majątkową lub osobistą czy też obietnice takowej. Osoba taka podlega karze od 1 do 3 lat pozbawienia wolności. ( duża szkodliwość społeczna czynu ) art 230
g) Niedopełnienie obowiązku – Podejmuje się go funkcjonariusz, który poprzez naduużycie bądź niedopełnienie swoich obowiązków działa na szkodę interesu publicznego bądź prywatnego. ( od 6m-cy do 3 lat )
- Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości :
a) przemoc wobec sądu - kto przemocą lub groźbą wywiera wpływ na czynności urzędowe sądu podlega karze pozbawienia wolności od 3 m-cy do 5 lat
b) fałszywe zeznania – kto zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę w każdym rodzaju postępowania będąc swiadomym odpowiedzialności i złożywszy uprzednio przysięgę podlega karze do 3 lat Przęstępstwo to może popełnić świadek, biegły lub strona procesu. Oskarżonemu wolno kłamać i zatajać prawdę gdyż mieści się to w prawie do jego obrony
c) fałszywe oskarżenie - jest to oskarżenie daneij osoby przed organem powłanym do ścigania np prokuratura , policja o dopuszczenie się przestępstwa którego dana osoba nie popełniła. Sprawa popełnienia przestępstwa nie jest w tym przypadku zależna od rezultatu sprawy a grozi za nią kara pozbawienia wolności do 2 lat
d) tworzenie fałszywych dowodów – jest to przestępstwo w pewien sposób podobne do fałszywego oskarżenia. W tym przypadku oskarżają sfabrykowane przez sprawcę dowody. Podlaga karze więzienia do lat 3
e) poplecznictwo – polega na celowym utrudnianiu bądź udaremnianiu postępowania karnego w celu by oskarzony uniknął odpowiedzialności karnej ( ukrywanie przestępcy , zacieranie śladów, odbywanie kary za skazanego ) Jeśli poplecznictwa dopuszczają się najbliżsi przestępcy lub osoby działające w obawie przed własną odpowiedzialnością. Sąd może odstąpić od wymierenia kary lub orzez karę nadzwyczajnie złagodzoną.
f) Uwolnienie więźnia – za uwolnienie lub ułatwienie ucieczki więźnia grozi kara pozbawienia wolności do lat trzech. Specyficznym rodzajem uwolnienia jest samouwolnienie grozi za nie grzywna lub kara pozbawienie wolności do lat trzech.
- Przestępstwa przeciwo wiarygodności dokumentów:
a) Dokument _ dokumentem jest każdy przedmiot lub zapis na komputerowym nośniku informacji, z którym związane jest określone prawo, lub który ze względu na zawarte w nim treści stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne
b) Fałszerstwo ( art 270 kk od 3mcy do 5 lat )
- podrobienie dokumnetu ( sporządzenie całkowicie nowego dokumentu)
- przerobienie dokumentu ( nadanie innej treści dokumentowi autentycznemu.
- Wypełnienie pustego blankietu np czeku z podpisem danej soby bez jej wiedzy. Karalne jest również posługiwanie się fałszywym dokumentem.
c) – Poświadczenie przez funkcjonariusza publicznego, lub osobę uprawnioną Poświadczenie nieprawdy do wystawienia dokumentu nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne. Przestępstwem jest też posługiwanie się takim nieprawdziwym dokumentem. Za poświadczenie nieprawdy grozi maxymalnie 8 lat wiezienia ( gdy poświadczenie wiąże się z korzyścią materialna dla sprawcy )
d) Wyłudzenie poświadcznia nieprawdy – Do 3 lat pozbawienia wolności
e) Przestępstwo przeciwko dowodom tożsamości – zbycie własnego lub cudzego dowodu tożsamości, kradzież lub przywłaszczenie takiego dokumentu, posługiwanie się nim lub wywóz takiego dokuementu za granice. Podlega karze grzywny, ograniczenia wolności, pozbawienia wolności do lat dwóch.
