Pobierz Prawo karno - skarbowe - Notatki - Prawo karne - Część 1 i więcej Notatki w PDF z Prawo karne materialne tylko na Docsity!
1. Definicja przestępstwa i wykroczenia skarbowego
Czyn zabroniony – zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Określenie czynu zabronionego może nastąpić tylko w KKS (art. 53 § 1 KKS)
PRZESTĘPSTWO SKARBOWE – czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. (art. 53 § 2 KKS)bezprawny, zawiniony, społecznie szkodliwy w stopniu wyzszym niż znikomy
WYKROCZENIE SKARBOWE Czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi. (art. 53 § 3 KKS) W rozumieniu kodeksu wypadek mniejszej wagi to wykroczenie skarbowe zawierające niski stopień społecznej szkodliwości. (art. 53 § 8 KKS)
2.Formy stadialne i formy zjawiskowe popełnienia przestępstwa i
wykroczenia
I. Formy zjawiskowe SPRAWSTWO – ma miejsce wówczas , kiedy osoba swoim zachowaniem wypełnia znamiona czynu zabronionego tj. dopuszcza się przestępstwa bądź wykroczenia skarbowego. Wypełnienie znamion przez tę osobę następuje samodzielnie bez udziału innych osób , szczególną formą odpowiedzialności za sprawstwo na gruncie KKS jest niedopełnienie obowiązków nadzoru ( art. 84 , 96 , 111 , 104 ) WSPÓŁSPRAWSTWO – polega na wypełnieniu znamion czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą. Kluczowe znaczenie dla istnienia współsprawstwa to istnienie porozumienia. To porozumienie powinno być zawarte przed bądź w trakcie czynu zabronionego. Sprawstwo równoległe – ma miejsce wówczas , kiedy 2 lub więcej osób dopuszcza się w tym samym czasie i w tym samym miejscu czynu zabronionego bez nawiązania porozumienia
. Może one polegać na wypełnieniu znamion czynu zabronionego przez wszystkie osoby , które nawiązały porozumienie , inaczej mówiąc każde znamię ustawowe przestępstwa bądź wykroczenia skarbowego musi zostać popełnione przez każdego współdziałającego. Jest to nietypowa sytuacja , jednak może być tak , że jeden ze współdziałających nie wypełnia wszystkich znamion czynu zabronionego lecz tylko niektóre , jednakże wykonane przez niego czynności mają istotne znaczenie dla dokonania czynu zabronionego, istotne przyczynienie się współdziałającego powoduje , że będzie ponosił on odpowiedzialność jako współsprawca przestępstwa a nie pomocnik. Odmianą współsprawstwa jest współsprawstwo suksetywne , następuje wówczas , gdy czyn zabroniony jest już dokonany przez 1 osobę a w trakcie dokonywania tego czynu następuje zawiązanie porozumienia. SPRAWSTWO KIEROWNICZE – oznacza ono , że osoba kieruje wykonanie czynu na inną osobę , nie musi sprawca kierowniczy być inicjatorem ani również organizatorem. Kierowanie oznacza panowanie nad realizacją czynu , do sprawcy kierowniczego należy rozpoczęcie , prowadzenie , zmiana lub nawet przerwanie realizacji czynu przez inną osobę
pomimo , że sprawca kierowniczy nie musi być inicjatorem ani organizatorem czynu zabronionego to często dzieje się tak że nim jest. Dla dokonania sprawstwa kierowniczego i odpowiedzialności osoby kierującej za wykonanie konieczna jest realizacja wszystkich znamion czynu zabronionego przez osobę wykonującego czyn , jeżeli pochód przestępczy zatrzymał się na usiłowaniu to wówczas sprawca kierujący ponosi odpowiedzialność jak za usiłowanie jednakże zgodnie z art.21 KKS , jeżeli czyn zabroniony zagrożony jest karą nie przekraczającą 1 rok to odpowiedzialność za usiłowanie ma miejsce wówczas gdy ustawa tak wskazuje. Jeżeli czyn zagrożony jest karą umowną to sprawca kierowniczy będzie ponosił odpowiedzialność zawsze. SPRAWSTWO POLECENIOWE – istotą jest to , że polega na istnieniu stosunku zależności między 2 osobami. Stosunek zależności może mieć charakter formalny i taktyczny. Stosunek formalny ( pracownik – pracodawca ). Osoba wydaje polecenie wykonania czynu zabronionego w związku z istnieniem stosunku zależności sprawca polecający wykorzystuje uzależnienie innej osoby od niego , obie strony muszą mieć świadomość , że wydanie polecenia jego wykonania związane jest z istnieniem stosunku zależności. Sprawca polecający nie musi być inicjatorem ani organizatorem czynu a jego istota sprowadza się jedynie do wydania innej osobie polecenia. Nie istotna jest forma polecenia ważne jest jednak aby było ono zgodne z wolą polecającego. Sprawca polecający będzie ponosił odpowiedzialność wówczas , gdy sprawca wypełniający wypełnił wszystkie znamiona czynu zabronionego , jeżeli sprawca wykonujący jedynie usiłował popełnić czyn zabroniony to wówczas sprawca polecający będzie ponosił odpowiedzialność za usiłowanie. Jeżeli czyn zabroniony , którego kara jest niższa niż 1 rok to sprawca polecający ponosi odpowiedzialność gdy ustawa tak stanowi , gdy kara jest surowsza to ponosi odpowiedzialność zawsze ( art.21 § 2 ). art.21 § 2 – te dwie sytuacje mają miejsce wówczas , kiedy sprawca wykonujący jedynie usiłował dokonać przestępstwa a nie dokonał , jeżeli dokonał to sprawca ponosi odpowiedzialność taj jak za dokonanie zgodnie z art.20 § 2 KKS KKS w części ogólnej nie ma definicji w zakresie podżegania i pomocnictwa , jednakże recypuje rozwiązanie KK w zakresie odpowiedzialności za podżeganie i pomocnictwo. PODŻEGANIE - polega na nakłanianiu innej osoby do dokonania przestępstwa skarbowego Zachowanie podżegacza polega na oddziaływaniu na psychikę 2 osoby w celu dokonania przestępstwa skarbowego. Podżegacz chce aby inna osoba dopuściła się przestępstwa i nakłania ją w tym celu. Jeżeli osoba ma zamiar popełnić przestępstwo a inna osoba nakłania ją w tym celu to czynimy go czynem nie podżeganym a pomocnictwem psychicznym. Możliwe jest podżeganie pośrednie tj. za pomocą innej osoby , podżeganie prowadzi do powstania zamiaru popełnienia przestępstwa. Podżeganie może być popełnione tylko w zamiarze bezpośrednim , gdyż zgodnie z art. 18 § 2 mowa jest tylko o chceniu podżegacza co powoduje zamiar bezpośredni. Podżegacz ponosi odpowiedzialność za realizację własnej formy zjawiskowej nie istotne jednak jest dokonanie czynu zabronionego czyli podżeganie jest niezależne od sprawstwa. Podżeganie ma charakter formalny (bez skutkowy ) , jeżeli sprawca usiłował jedynie dopuścić się przestępstwa skarbowego to wówczas podżegacz ponosi odpowiedzialność za usiłowanie ( 21 ) czyli podżegacz będzie ponosił odpowiedzialność zawsze , gdy czyn próbował dokonać i kara jest niższa niż 2 rok to odpowiedzialność jest wyjątkowa. POMOCNICTWO – polega na ułatwieniu innej osobie poprzez swoje zachowanie popełnienie czynu zabronionego w szczególności może ono mieć charakter fizyczny i psychiczny. Charakter fizyczny pomocnictwa wyraża się ( 18 .3 KKS ) w dostarczeniu narzędzi lub środków służących do popełnienia czynu zabronionego z kolei charakter psychiczny to udzielenie rad lub informacji. Z pomocnictwa jako formy zjawiskowej można
w niektórych przypadkach przewiduje regulację odmienną. Zgodnie z art. 21 KKS mowa jest o ograniczonej odpowiedzialności za usiłowanie:
- usiłowanie jest karalne zawsze , gdy przestępstwo jest zagrożone karą 1 rok pozbawienia wolności
- jeżeli kara nie przekracza 1 roku to odpowiedzialność za usiłowanie jest wyjątkowa i przewidziana tylko w 4 przypadkach na gruncie KKS ( 69$ 4 , 70 $ 3 , 85 $ 3 , 97$ Zgodnie z regulacją 21 $2 KKS sąd wymierza karę za usiłowanie w wysokości do 2/ ustawowego zagrożenia, w zakresie usiłowania stosuje się regulacje 13 , 15 KK III.Dokonanie – następuje , gdy sprawca przestępstwa bądź wykroczenia skarbowego swoim zachowaniem zrealizował wszystkie ustawowe znamiona czynu zabronionego.
3. WYŁĄCZENIE WINY
BŁĘDY (ART. 10 KKS)
NIEPOCZYTALNOŚĆ (art. 11 KKS) ROZKAZ (art. 20 § 2 KKS odwołuje do art. 318 KK) – dotyczy jedynie przestępstw skarbowych
I.Błąd co do okoliczności stanowiący znamię czynu
Mylna świadomość sprawcy o okoliczności konstytuującej czyn zabroniony czyli o okolicznej dyspozycji normy prawnej. Błąd może dotyczyć tylko znamion przedmiotowych , nie może dotyczyć strony podmiotowej. Błąd może obejmować status rezydenta czy podatnika , ważność zezwolenia dewizowego , pozwolenia celnego ale nie może dotyczyć określonej umyślności , nieumyślności , zamiaru bezpośredniego ewentualnego , lekkomyślności , niedbalstwa. Jednak sprawca pozostaje w błędzie nie ponosi odpowiedzialności za przestępstwo umyślne art. 10 § 1. Jednak ustawa przewiduje odpowiedzialność za przestępstwa nieumyślne , wówczas nasz sprawca poniesie odpowiedzialność za taki rodzaj czynu. Art. 86 § 5 w związku z art. 86 § 1 i 4 Art. 60 § 1 KKS – obowiązek prowadzenia księgi w zależności od dochodu Art. 10 § 2 – sprawca ponosi odpowiedzialność za przestępstwo. Błąd sprawcy jest usprawiedliwiony. Błąd dotyczy okoliczności z którym związana jest łagodniejsza odpowiedzialność ( okol. Modalne ) np.: loteria fantowa. Ciężar dowodu spoczywa na osobie powołującej się na zaistnienie błędu. Aby stwierdzić , że osoba pozostaje w błędzie usprawiedliwionym należy w jej miejsce wstawić modelowego człowieka i zadać pytanie czy obywatel rozpoznałby karalność czynu. Jeżeli odpowiedź jest twierdząca wówczas taka osoba – sprawca powinna mieć świadomość że jej czyn jest zabroniony – błąd usprawiedliwiony. W pewnych wyjątkowych sytuacjach niejasność interpretacyjna może w wyjątkowych sytuacjach wyłączać odpowiedzialność karną osób z uwagi na ... Nie można od podatnika wymagać więcej niż od przedstawionego sprawozdania.
Błąd kwalifikowany
W KK nie ma okoliczności wyłączających bezprawność – okol. wyłącz. bezprawność ( kontratyp )np. stan wyższej konieczności , obrona konieczna. Recypuje ona z prawa karnego eksperyment ekonomiczny lub poznawczy poprzez regulację art. 20 § 5 w związku z art. 27 § 1 KK. Przesłanki eksperymentu :
- Działanie w celu przeprowadzenia eksperymentu ekonomicznego lub poznawczego
- Osiągnięte korzyści mają istotne znaczenie w danej dziedzinie
- Przeprowadzenie eksperymentu jest zasadne z punktu widzenia aktualnego stanu wiedzy
- Musi zachodzić zgoda uczestnika eksperymentu.
Wszystkie te okoliczności muszą być spełnione łącznie. Błąd art. 10 § 3 polega na urojeniu przez sprawcę eksperymentu ekonomiczno poznawczego gdy taki eksperyment z punktu widzenia obiektywnej rzeczywistości nie występuje. Błąd usprawiedliwiony jest jeżeli sprawca nie podlega karze. Błąd nieusprawiedliwiony – sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary , jeżeli czyn jest wykroczeniem sąd może odstąpić od wykroczenia kary lub wymierzenia środka karnego ( przepadek przedmiotu Art. 47 § 2. 2 ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotu art.47 § 2.3 ) Ale zgodnie z art. 29.4 sąd nie może odstąpić od przepadku przedmiotów których wytwarzanie , obrót , posiadanie , przewóz , przesyłanie , przenoszenie jest zabronione.
Błąd bezprawności
Istota błędu polega na tym ,że osoba nie popełniła przestępstwa wykroczenia skarbowego jeżeli dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności. Usprawiedliwienie nieświadome – nie chodzi tu o znajomość konkretnych sankcji za czyn zabroniony ale świadomość że dane zachowanie jest w ogóle uznane za karalne tj. zagrożone pod groźbą kary. Na gruncie KKS będzie to zależało też od wiedzy sprawcy odnośnie szczególnej dziedziny prawa finansowego , która penalizuje takie zachowanie ( czyli znajomość przepisów prawa dewizowego , podatkowego , celnego ) od odpowiedzialności osoba taka jest uwolniona , jeżeli gdy pozostaje w błędzie usprawiedliwionym. Odpowiedzialność w przypadku błędu nieusprawiedliwionego w przypadku przestępstw skarbowych sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary , w przypadku wykroczeń sąd może odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego tj. w błędzie kwalifikowanym. Osoba nie może powołać się na ten błąd skutecznie jednak z ustaleń wynika ze sprawca nie starał się w sposób należyty zapoznać się z obowiązującymi regulacjami prawnymi chociaż miał możliwość to uczynić u przedstawicieli właściwych organów. Należy też stwierdzić , że nie można tracić z pola widzenia tego , że stopień trudności w rozpoznawaniu czynów naruszających przepisy o charakterze administracyjno finansowym może być nieporównywalnie większy niż przy przestępstwach pospolitych a nieświadomość prawnej oceny czynu może być usprawiedliwiona niskim stopniem jasności zawartego w ustawie unormowania ( orz. SN )
II.NIEPOCZYTALNOŚĆ choroby psychiczne ( psychozy i nerwice ) upośledzenia umysłowe ( wrodzone , nabyte ) inne zakłócenia czynności psychicznych na tle chorobowym lub patologicznym Podział : pełna art. 11 § 1 – sprawca nie popełnia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego ponieważ nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem , w postępowaniu dowodowym należy ustalić niepoczytalność w czasie popełnienia czynu.
na potrąceniu z wynagrodzenia w wymiarze od 10 do 25 % na rzecz skarbu państwa. W okresie wykonywania kary pozbawienia wolności skazany nie może rozwiązać stosunku pracy bez zgody sądu , ponadto miejsce i czas wykonywania kary określa sąd po wysłuchaniu skazanego. Ponadto w okresie wykonywania kary pozbawienia wolności skazany bez zgody sądu nie może zmienić miejsca zamieszkania , obowiązany jest wykonywać nałożoną pracę i obowiązek składania wyjaśnień z przebiegu pracy. Wymierzając tę karę sąd może oddać pod dozór sprawcę przestępstwa chodzi tutaj o kuratora , osobę godną zaufania , instytucję , fundację i inną organizację społeczną , która zajmuje się pomocą skazanym i walką z demoralizacją.
Kara pozbawienia wolności jest wymierzana na czas nie krótszy niż 5 dni i nie dłuższy niż lat 5– jest to zasada od której są wyjątki : wymierza się w dniach , miesiącach , latach nadzwyczajne obostrzenie kary ( 37 , 38 ) do 10 lat ponadto wyjątkiem jest odpowiedzialność za przestępstwa ciągłe oraz kara łączna ( sąd może wymierzyć k.p.w. do 15 lat )
Odpowiedzialność posiłkowa (ART.24-25 + ART.53 § 40; 124-125; 155 § 5; 184 KKS)
- Obligatoryjnie czyni się osobę trzecią - osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej - odpowiedzialnym posiłkowo - w całości lub w części - za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego oraz za orzeczony środek kary w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów , gdy: Sprawca przestępstwa skarbowego jest zastępcą ww. podmiotu prowadzącym jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający w jakimkolwiek innym charakterze (REPREZENTANT);
Zastępowany podmiot odniósł lub mógł odnieść z popełnionego przestępstwa jakąkolwiek korzyść majątkową****.
ISTOTA: Osobista odpowiedzialność majątkowa osoby trzeciej za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego (nie dotyczy wykroczeń skarbowych!) oraz za ściągnięcie równowartości „przepadku przedmiotów” (przedmiotów objętych przepadkiem) (art. 24 § 1 i 2 KKS)
- W przypadku kilku podmiotów odpowiedzialnych posiłkowo – odpowiedzialność solidarna (art. 24 § 4 KKS)
- ART. 24 KKS określa materialnoprawne przesłanki: odpowiedzialności posiłkowej za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa oraz za równowartość przedmiotów objętych przepadkiem zwrotu przez podmiot odpowiedzialny posiłkowo korzyści majątkowej (w całości lub w części) uzyskanej z przestępstwa skarbowego (zwrot na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego)
WYŁĄCZENIE PODMIOTOWE (art. 25 § 1 KKS) – nie dotyczy państwowych jednostek budżetowych (jednostki sektora finansów publicznych – jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze)
Odpowiedzialność posiłkowa - egzekucja
- Następuje jedynie wówczas, gdy skazany nie zapłaci grzywny w terminie i zostanie stwierdzone, że nie jest możliwe jej ściągnięcie w drodze egzekucji (art. 184 KKS)
- Odpowiedzialność posiłkowa nie obciąża spadku.
- Odpowiedzialność posiłkowa nie wygasa: W razie śmierci skazanego (sprawcy) po uprawomocnieniu się orzeczenia o nałożeniu odpowiedzialności posiłkowej; Jeżeli kary grzywny lub środka karnego w postaci ściągnięcia równowartości przepadku przedmiotów nie wykonano wobec skazanego z powodu jego nieobecności w kraju. OBOWIĄZEK ZWROTU KORZYŚCI
- Nakładany niezależnie od odpowiedzialności posiłkowej na podmiot, który uzyskał korzyść z popełnionego przez swojego reprezentanta przestępstwa skarbowego (nawet, gdy nie miał świadomości, że korzyść pochodzi z przestępstwa. Może być nałożony na podmiot odpowiedzialny posiłkowo (albo na kilka takich podmiotów)
- obok tej odpowiedzialności – w przypadku uzyskania przez ten podmiot korzyści majątkowej z popełnionego przestępstwa 6. Katalog środków karnych za przestępstwa i wykroczenia skarbowe z omówieniem ich istoty Za przestępstwa skarbowe (art. 22 § 2 KKS): Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności Przepadek przedmiotów (art. 29-31 KKS) Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów (art. 32 KKS) Przepadek korzyści majątkowej (art. 33 KKS) Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej (art. 33 KKS) Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska (art. 34 § 1-2 + 5 KKS) Podanie wyroku do publicznej wiadomości (art. 35 KKS) Pozbawienie praw publicznych (art. 34 § 1 + 3 + 5 KKS) Za wykroczenia skarbowe (art. 47 § 2 KKS): Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności Przepadek przedmiotów (art. 49 KKS) Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów ( art. 47 § 3 KKS - odwołanie do art. 32 KKS)
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (ART. 17-18 + ROZDZ. 16 KKS)
- Instytucja degresji karania; dotyczy wykroczeń skarbowych i przestępstw skarbowych.
- ISTOTA: Sprawca sam występuje do finansowego organu postępowania przygotowawczego z wnioskiem o określone skazanie i ustala z tym organem wysokość kary grzywny i rodzaj środków karnych podlegających przepadkowi.
- Instytucja o charakterze mieszanym – częściowo materialnoprawna (uznana za „środek karny”, uregulowana w rozdziale zatytułowanym „Zaniechanie ukarania sprawcy”), częściowo proceduralna
