prawo małżeńskie osobowe (1): do XVIII w., Egzaminy z Historia

Pobierz prawo małżeńskie osobowe (1): do XVIII w. i więcej Egzaminy w PDF z Historia tylko na Docsity!

POWSZECHNA HISTORIA PRAWA

- prawo małżeńskie osobowe (1):

do XVIII w.

dr Jan Halberda

PRZEDMIOT

• zawieranie małżeństwa,

• zakończenie małżeństwa,

• prawa i obowiązki niemajątkowe

stron.

• Źródło prawa; powszechność.

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA

ŚWIECKIEGO (2a)

KUPNO

ŻONY

JAKO

CZYN-

NOŚĆ

REALNA

- TRANSAKCJA „Z RĘKI DO RĘKI”

- MIĘDZY NARZECZONYM A OJCEM/OPIEKUNEM KOBIETY

( MUNTWALD );

- ZAPŁATA CENY W ZAMIAN ZA WYDANIE KOBIETY W

POSIADANIE

- Z CZASEM PRZEDMIOTEM TRANSAKCJI STAWAŁA SIĘ

WŁADZA/OPIEKA NAD KOBIETĄ,

- POCZĄTKOWO NIE BRANO POD UWAGE WOLI KOBIETY,

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA

ŚWIECKIEGO (2b)

KUPNO

ŻONY

JAKO

CZYN-

NOŚĆ

FOR-

MALNA

ZMÓ-

WINY

i ZDA- WINY

ZMÓWINY:

- USTALENIE INTENCJI ORAZ WARUNKÓW PRZYSZŁEGO

MAŁŻEŃSTWA, GŁ. MAJĄTKOWYCH,

- ZAPŁATA PRZEZ NARZECZONEGO CENY, POTEM ZADATKU,

SYMBOLU (OBRĄCZKA) – TYTUŁEM GWARANCJI

WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA,

- POZOSTAŁOŚCIĄ CENY BYŁO WIANO (ZABEZPIECZENIE NA

WYPADEK WDOWIEŃSTWA),

- WRĘCZENIE PRZEZ MUNTWALDA SYMBOLU (FESTUCA,

RÓŻDŻKA) – TYTUŁEM GWARANCJI WYKONANIA

ZOBOWIĄZANIA,

- UDZIAŁ POŚREDNIKA (DZIEWOSŁĘB),

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA

ŚWIECKIEGO (2d)

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA

KANONICZNEGO – ZAŁOŻENIA (1)

• MAŁŻEŃSTWO JEST SAKRAMENTEM (JEST

NIEROZERWALNE, PODLEGA SĄDOM

KOŚCIELNYM), UDZIELAJĄ GO RÓWNI SOBIE

MAŁŻONKOWIE W OBECNOŚCI

KWALIFIKOWANEGO ŚWIADKA – KSIĘDZA

• FUNDAMENTY NAUKI PRAWA KANONICZNEGO:

1. PRAWIDŁOWE OŚWIADCZENIA WOLI

2. BRAK PRZESZKÓD MAŁŻEŃSKICH

3. KANONICZNA FORMA ZAWARCIA

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA

KANONICZNEGO

- STOPNIOWY ROZWÓJ (2)

FRANCJA X W. NIEMCY XII W.

JURYSDYKCJA KOŚCIELNA W SPRAWACH MAŁŻEŃSKICH (OSOBOWYCH)

XI-XII W. FORMA KOŚCIELNA ZAWARCIA MAŁŻEŃSTWA STOSOWANA W WYŻSZYCH STANACH SPOŁECZNYCH

W POZOSTAŁYM ZAKRESIE NIE PRZESTRZEGANE

SOBÓR LATERAŃSKI IV (1215) WYMÓG ZAPOWIEDZI PRZEDŚLUBNYCH (W CELU WYKRYCIA PRZESZKÓD)

NIE PRZESTRZEGANE

SOBÓR TRYDENCKI (1563) FORMA KOŚCIELNA (OŚWIADCZENIE WOLI, BRAK PRZESZKÓD)

SANKCJA NIEWAŻNOŚCI

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA KANON.–

OŚWIADCZENIE WOLI (3)

SPÓR O MOMENT ZAWARCIA MAŁŻEŃSTWA:

- MIĘDZY SZKOŁĄ BOLOŃSKĄ – WYSTARCZA FAKTYCZNE POŻYCIE

( COPULA CARNALIS ),

- A SZKOŁĄ PARYSKĄ (OPOWIEDZIAŁ SIĘ ZA NIĄ ALEKSANDER III W XII

W.) – KONIECZNE JEST OŚWIADCZENIE WOLI

( C O N S E N S U S F A C I T N U P T I A S )

• OŚWIADCZENIE MUSI BYĆ PRAWIDŁOWE, BEZ WAD,
• ROZRÓŻNIENIE SPONSALIA DE FUTURO (ALE ZARĘCZENI, O ILE WYKAZALI WOLĘ – NP. COPULA CARNALIS , TO STAWALI SIĘ MAŁŻEŃSTWEM),
• ORAZ SPONSALIA DE PRESENTI ,

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA KANON.–

PRZESZKODY ZRYWAJĄCE (5)

IMPEDIMENTA DIRIMENTIA :

• • BIGAMIA,
• • POKREWIEŃSTWO NATURALNE, DUCHOWE, SZTUCZNE,
• • POWINOWACTWO,
• • BRAK CHRZTU,
• • NIECZYSTOŚĆ (kazus wdowy),
• • ŚLUBY DUCHOWNE,
• • WADY OŚWIADCZENIA WOLI (PORWANIE, PRZYMUS,

PODSTĘP, BŁĄD),

• • IMPOTENCJA, BRAK MOZLIWOŚCI KONTAKTU FIZYCZNEGO
• • BRAK WŁAŚCIWEJ FORMY (po 1563 r.),

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA KANON.–

PRZESZKODY WZBRANIAJĄCE (6)

IMPEDIMENTA PROHIBENTIA :

• • WIEK,
• • OKRES ŻAŁOBY PO ŚMIERCI MAŁŻONKA,
• • RÓŻNICA WIARY MIĘDZY CHRZEŚCIJANAMI.

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA KANON.–

PRZESZKODA POKREWIEŃSTWA (8)

IMPEDIMENTA CONSANGUINITATIS:

• LINIA PROSTA BEZ OGRANICZEŃ,
• LINIA BOCZNA:
• • POCZĄTKOWO – DO VI K.RZYMSKIEJ ( COMPUTATIO CIVILIS – TOT GRADUS, QUOT GENERATIONES ),
• • OD X W. – DO VII K.KANONICZNEJ ( COMPUTATIO CANONICA – PARENTELE),
• • OD 1215 R. – DO IV K.KANONICZNEJ,
• • OD 1918 R. – DO III K.KANONICZNEJ,
• • OD 1983 R. – DO IV K.RZYMSKIEJ.

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA KANON.–

PRZESZKODA POKREWIEŃSTWA (8a)

Ojciec

Syn nr 1 Syn nr 2

Wnuk nr 1 Wnuk nr 2

Prawnuk

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA KANON.–

FORMA ZAWARCIA MAŁŻEŃSTWA (9)

2. DEKRET TAMETSI (1563):

• • MIEJSCOWY PLEBAN JEDNEJ ZE STRON ( IN FACIE

ECCLESIAE ),

• • 2 ŚWIADKÓW,
• • 3 ZAPOWIEDZI,
• • EGZAMIN PRZEDŚLUBNY,
• • KSIĘGI METRYKALNE,
• NARUSZENIE TYCH WARUNKÓW PROWADZIŁO

DO NIEWAŻNOŚCI

KRYZYS MAŁŻEŃSTWA

KANONICZNEGO – STOPNIOWA

LAICYZACJA (1)

PROTESTANCI - MAŁŻEŃSTWO NIE JEST SAKRAMENTEM (JAK

TWIERDZI SOBÓR), ALE UMOWĄ

- REGULACJA i SĄDY ŚWIECKIE, ROZWODY ANGLIA - W POŁ. XVII WPROWADZONO (NIESKUTECZNIE) ŚLUBY ŚWIECKIE PRZED URZĘDNIKAMI,

• POTEM REGULACJE ANGLIKAŃSKIE (DYSKRYMINACJA INNOWIERCÓW),
• OD POŁ. XIX W. ŚLUBY ŚWIECKIE HOLANDIA - OD XVI W. ŚLUBY ŚWIECKIE