Pobierz Prawo międzynarodowe - Notatki - Prawo - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!
międzynarodowych. Nie można powołać się na prawo wewnętrzne jako usprawiedliwienie nie wypełniania umowy.
- Zasady interpretacji umów międzynarodowych.
Zasady interpretacji:
- należy interpretować umowy w dobrej wierze
- użyte w umowie wyrazy i zwroty powinny być w zasadzie rozumiane tak jak to wynika z ich normalnego znaczenia, znaczenie szczególne można nadawać pod warunkiem że jest ustalone że było to zamiarem stron.
- znaczenie poszczególnych wyrazów należy przyjmować w świetle przedmiotu i celu umowy
Ze względu na to kto interpretuje umowę:
- interpretacja doktrynalna – przeprowadzona przez teoretyków prawa międzynarodowego
- interpretacja urzędowa – przez strony umowy, sądy międzynarodowe, organizacje międzynarodowe
- interpretacja autentyczna , wspólnie przez wszystkie strony umowy,
- interpretacja uzualna , zgodne postępowanie państw.
- Zwyczaj międzynarodowy
Zwyczaj – zg o dn e p o st ęp o wani e p ańs tw t wo rz ą c e p rak ty k ę.
Dla istnienia zwyczaju niezbędna jest równocześnie :
- zgodna praktyka państw tzw. element obiektywny. Jest to przede wszystkim działalność wszelkich organów państwowych w ramach ich kompetencji. Praktykę można podzielić na: zbiorową działalność organizacji międzynarodowych, zawieranie umów międzynarodowych) oraz na indywidualną. Ta z kolei na zewnętrzną (szeroko pojęta działalność dyplomatyczna) oraz wewnętrzną (działalność ustawodawcza, sądownicza, administracyjna). Praktyka musi być też nieprzerwana.
- przeświadczenie państw że praktyka ta tworzy prawo tzw. element subiektywny
Istotny jest również element czasu. Praktyka państw powinna być odpowiednio długotrwała, jednak sam przez się nie jest to wymóg kategoryczny. Okres zależy każdorazowo od okoliczności w jakich powstaje dany zwyczaj. Równie ważna jest powszechność. Dla powstania normy wystarczy praktyka państw biorących udział w danej dziedzinie obrotu międzynarodowego i milczenie innych.
Dowód istnienia normy zwyczajowej – to głównie praktyka państw, ustawodawstwo wewnętrzne, oświadczenia składane przez pełnomocnych przedstawicieli państw, umowy międzynarodowe i judykatura i doktryna.
- Uchwały prawotwórcze organizacji międzynarodowych.
Aby uchwały organizacji międzynarodowych można było uznać za źródła prawa międzynarodowego muszą być:
- prawnie wiążące,
- tworzyć nowe normy prawne. Uchwały odpowiadające powyższemu można podzielić na dwa rodzaje: a. uchwały odnoszące się zagadnień związanych z wewnętrzną strukturą i funkcjonowaniem samej organizacji – czyli działalnością organów organizacji, ich wzajemnych stosunków, jak również działalność państw należących do organizacji i ich stosunków z organizacją. Nie oznacza to jednak działalności państw członkowskich poza organizacją
b. uchwały odnoszące się do postępowania państw poza organizacją międzynarodową, dotyczą stosunków między państwami członkowskimi. Uprawnienia organizacji do tworzenia konkretnych postanowień prawa wewnętrznego mogą wynikać ze statutu organizacji. Procedura tworzenia norm wiążących dla państw dokonuje się 3 sposobami
- uchwały podejmowane jednomyślnie przez organ złożony z przedstawicieli państw, (np. w OECD)
- system contracting out (np. państwa przegłosowane mogą oświadczyć że uchwała w całości lub części ich nieobowiązuje - WHO)
- uchwały podejmowane większością głosów, z mocą wiążącą dla wszystkich (spotykamy np. EWWiS).
- Orzecznictwo sądów międzynarodowych.
Autorytet precedensów jest szczególnie duży w anglosaskim systemie prawa. Doktryna anglosaska głosi że – stwierdzenie prawa przez sąd bliskie jest jego tworzeniu i różnica między dowodem a źródłem prawa jest bardziej wyimaginowana niż rzeczywista. Sąd rozstrzygając ustala nową regułę która następnie ma zastosowanie w dalszym orzecznictwie. To że tak się dzieje nie stanowi jednak dowodu że orzecznictwo takie jest samodzielnym źródłem prawa. Zadaniem sądów jest m. in. precyzowanie i wyjaśnianie treści przepisów prawnych i kształtowanie poczucia prawnego w społeczeństwie.
- Doktryna
Dok tr y n a – cz yl i po gl ądy n au ki p raw a.
Podobnie jak orzecznictwo ale w inny sposób wyjaśnia, precyzuje przepisy obowiązującego prawa ale w szerszym zakresie niż orzecznictwo może kształtować poczucie prawne w społeczeństwie np. poddając krytyce przepisy obowiązujące. Autorytet naukowy nadaje gwarancję pewnego właściwego wyjaśnienia przepisu prawnego, a nie nadaje regule postępowania charakteru normy prawnej.
- Kodyfikacja prawa międzynarodowego.
Ko dy f ik ac ja – sy st em at ycz n e z est awi eni e j eg o p rz epi s ó w.
Charakter prawny kodyfikacji a więc i moc wiążąca dla państw zależy od tego kto kodyfikuje i w jakiej formie. a. kodyfikacje prywatne. Do organizacji które próbują poddać kodyfikacji prawo międzynarodowe należą: Instytut Prawa Międzynarodowego utworzony w Genewie w 1873 r., międzynarodową organizacją prywatną jest też Stowarzyszenie Prawa Międzynarodowego powstała w 1873 r. b. kodyfikacje oficjalne. Poważną próbą były konferencje pokojowe haskie z 1899 i 1907 gdzie skodyfikowano prawo wojny lądowej, i częściowo prawo wojny morskiej. Kolejna próba była w 1930 r. w Hadze zorganizowana przez LN. Zamierzano zająć się obywatelstwem, wodami terytorialnymi, odpowiedzialnością państw za czyny popełnione na ich terytorium. Na skutek sprzecznych interesów przyjęto część na temat obywatelstwa. c. Obecnie kodyfikacją zajmuje się ONZ a dokładniej Komisja Prawa Międzynarodowego IV. Podmioty prawa międzynarodowego publicznego.
- Pojęcie i podział podmiotów prawa międzynarodowego
Podmiot prawa międzynarodowego – t en k to p o si ada p ra wa i o bo wi ązki wyni k ają c e b ezp o średni o z p ra wa mi ędz yna rod o w eg o.
- teo ri a p raw a do n a my słu.
- Kwestia suwerenności.
Suwerenna równość państw:
- państwa są równe pod względem prawnym,
- każde państwo korzysta z praw związanych z pełną suwerennością
- każde państwo ma obowiązek szanowania osobowości innych państw,
- integralność terytorialna i niepodległość polityczna państwa są nienaruszalne,
- każde państwo ma prawo swobodnie wybrać i rozwijać swój system polityczny, społeczny, gospodarczy i kulturalny,
- każde państwo ma obowiązek wypełniać całkowicie i w dobrej wierze swoje zobowiązania międzynarodowe oraz współżyć w pokoju z innymi państwami Zasada suwerenności znalazła swój wyraz i potwierdzenie w Karcie Narodów Zjednoczonych która na pierwszym miejscu postawiła zasadę suwerennej równości. Następnie znalazła potwierdzenie w XXV sesji Deklaracji zasad prawa międzynarodowego.
- Zasada nieinterwencji.
Zakaz nieinterwencji – zak az mi eszani a si ę pań st w (i o rgani za cji mi ędz yna rod o wy ch) w sp ra w y n al eżą c e do k o mp et en cji wł a s nej i nnyc h pańs tw Interwencja:
- zbrojna,
- gospodarcza,
- dyplomatyczna,
- jawna
- zamaskowana
- pośrednia
- Zasada równości państw.
Suwerenna równość:
- państwa prawnie są równe,
- każde państwo korzysta z prawa pełnej suwerenności,
- osobowość państwa, jak również jego integralność terytorialna i niezależność polityczna muszą być szanowane. Znaczy to że niezależnie od liczby ludności, wielkości terytorium, oraz potencjału wojskowego i gospodarczego wszystkie państwa podlegają jednakowej ochronie prawnej i są równe wobec prawa. Konsekwencje równości państw:
- niedopuszczalność narzucania mu wbrew jego woli norm prawnych,
- równość systemu prawa wewnętrznego państwa,
- żadne państwo nie może być sądzone przez sądy innego państwa.
- alfabetyczny porządek przy podpisywaniu wielostronnych umów międzynarodowych
- zasada alternatu przy umowach dwustronnych Nie wynika z tego fakt iż wszystkie mają równe uprawnienia i obowiązki międzynarodowe. Zależy to bowiem od konkretnych zobowiązań międzynarodowych oraz od praw nabytych.
- Rodzaje państw – państwa jednolite i złożone, rozwijające się, śródlądowe, o niekorzystnym położeniu geograficznym i archipelagowe, trwale neutralne, Watykan
Podział państw:
1. z punktu widzenia struktury:
2. ze względu na stopień rozwoju
- państwa rozwijające się 3. z uwagi na szczególną charakterystykę geograficzną
- śródlądowe
- o niekorzystnym położeniu geograficznym
- archipelagowe 4 z uwagi na możliwość uczestniczenia w konfliktach zbrojnych
- trwale neutralne
Ad 1. Państwo jednolite – reprezentowane jest przez jeden centralny rząd, który nabywa uprawnienia oraz zaciąga zobowiązania w imieniu całego państwa. Wewnętrzna struktura państwa jednolitego z punktu widzenia stosunków międzynarodowych jest obojętna. Tak więc USA pomimo że składa się ze stanów które posiadają daleko posuniętą autonomię z punktu widzenia prawa międzynarodowego będzie uważane za jednolite. Państwo złożone – części składowe mają ograniczoną zdolność do występowania w stosunkach międzynarodowych. Ich kompetencje w tej dziedzinie mają bardzo małe znaczenie i dotyczą spraw drugorzędnych. (Szwajcaria i RFN) ZSRR jako szczególny typ federacji – poszczególne republiki wchodzące w skład ZSRR były suwerenne. Konstytucja nadawała prawo każdej republice prawo nawiązywania bezpośrednich stosunków z obcymi państwami, prawo zawierania z nimi umów oraz prawo wymiany przedstawicieli dyplomatycznych i konsularnych. Obok podmiotowości ZSRR jako całości pojawiła się prawnomiędzynarodowa podmiotowość poszczególnych republik. Republiki mogły prowadzić własną politykę zagraniczną pod warunkiem zgodności jej kursu z zasadami ustalanymi przez związek. Ad. 2 Państwa rozwijające się – po II wojnie światowej tym mianem określono obszary dawnych kolonii i innych terenów zależnych. Taj naprawdę to nie ma normy prawa międzynarodowego regulującej zagadnienie przynależności do grupy państw rozwijających się. Początkowo byłą to grupa państw słabiej rozwiniętych gospodarczo które solidarnie wystąpiły o pomoc w rozwoju gospodarczym jako grupa 77. O przynależności do tej grupy decyduje:
- wola zainteresowanego państwa (uznanie się za państwo rozwijające się),
- uznanie ze strony innych państw rozwijających się,
- uznanie za państwo rozwijające się ze strony państw wysoko rozwiniętych. Ad 3. Państwa śródlądowe – państwo nie posiadające dostępu do morza, dawniej nie miały prawa do bandery, lecz obecnie mają dzięki deklaracji barcelońskiej. Mogą korzystać z wolności mórz ale nie mogą ustanawiać żadnych stref przybrzeżnych i czerpać z nich korzyści gospodarczych. Utrudniony dostęp do morza i bogactw morskich ma im kompensować ułatwienia tranzytowe oraz preferencje w dostępie do żywych zasobów stref ekonomicznych innych państw Państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym – mają dostęp do morza ale ze względu na swoje położenie geograficzne nie mogą ustanowić 200 milowych stref ekonomicznych. Posiadają one specjalne preferencje w dostępie do żywych zasobów stref ekonomicznych innych państw. Państwa archipelagowe – całe ich terytorium składa się z archipelagów i wysp. Mogą one zawłaszczać obszary morskie położone między wyspami archipelagowymi. Ad 4. Państwa trwale neutralne - nie mogą podejmować pewnych działań mogących wciągnąć ich w działania wojenne. Ograniczenia te są dobrowolne a status neutralności zapewnia im korzyści. Państwo trwale neutralne:
- zobowiązane jest nie brać udziału w konfliktach zbrojnych między innymi państwami
- nie może zaciągać żadnych zobowiązań mogących uwikłać je w wojnę
- musi powstrzymywać się od udziału w blokach politycznych,
- jest uprawnione do obrony swego terytorium
- Od 1919 przyznano im państw o interesach specjalnych i odtąd występowały jako część imperium brytyjskiego i jako samodzielne państwa. Efektem zwiększającej się autonomii stało się w 1926 powstanie Brytyjskiej Wspólnoty Narodowej. Obecnie mówi się już tylko o Wspólnocie Narodowej. W jej skład wchodzą dominia, republiki i samodzielne monarchie, które łączy uznanie monarchy brytyjskiego bądź – w przypadku dominiów – za głowę państwa za zasadzie unii personalnej, bądź – w przypadku republik i samodzielnych monarchii – za głowę Wspólnoty. W stosunkach między sobą przedstawiciele dyplomatyczni noszą nazwę Wysokich Komisarzy. Współcześnie ważnym czynnikiem łączącym Wspólnotę są więzy ekonomiczne, stosowanie preferencji ekonomicznych i przynależność do strefy funta. System prawny oparty jest na prawie angielskim. Od 1967 roku w Londynie działa sekretariat.
- Podmioty prawa międzynarodowego inne niż państwa – niesuwerenne organizacje terytorialne, narody, powstańcy i strony wojujące. . Niesuwerenne organizacje terytorialne – organizacje nie stanowiące części terytorium żadnego państwa, ale które same też nie są państwem, gdyż ich władze nie dysponują suwerennością. Suwerenność ich może być ograniczona na rzecz państw lub organizacji międzynarodowych – Andora, Monako, Wolne Miasto Gdańsk. Naród – naród walczący o swą niepodległość i utworzenie państwa, który w tym celu stworzył już jakąś organizację może stać się podmiotem prawa międzynarodowego. Uznanie za powstańców – ze względów politycznych państwo nie chce uznać grupy walczącej za stronę wojującą. Państwo uznaje tylko że grupa sprawuje faktyczną władzę na pewnym obszarze i jest gotowe nawiązać z daną grupą stosunki o ograniczonym charakterze, ze względu na konieczność ochrony swoich interesów. Uznanie za stronę wojującą –
- grupa powstańcza jest zorganizowana (posiada swoje władze),
- sprawuje kontrolę nad pewnym terytorium,
- przestrzega praw i zwyczajów wojennych. Uznanie za stronę wojującą powoduje że musi być ona traktowana jako podmiot praw i obowiązków międzynarodowych przysługujących państwu prowadzącemu wojnę.
- Podmiotowość organizacji międzynarodowych
Organizacje międzynarodowe – wiele organizacji międzyrządowych posiada pewne uprawnienia i obowiązki w płaszczyźnie międzynarodowej a więc podmiotowość prawnomiędzynarodową. Uprawnienia takie wynikają ze statutów poszczególnych organizacji oraz z innych umów międzynarodowych. Do najważniejszych i najczęściej przyznawanych organizacjom należy prawo do zawierania umów międzynarodowych z państwami i innymi organizacjami międzynarodowymi. Rodzaje umów zawierane przez organizacje międzynarodowe;
- umowy w sprawie stałej siedziby i czasowego przebywania organów organizacji na terytorium państwa
- umowy w sprawie udzielania pomocy przez organizację
- umowy w sprawie stowarzyszenia państw z organizacją
- umowy o współpracy i koordynacji działania – zawierane między organizacjami międzynarodowymi. Uprawnienia organizacji;
- korzystają z przywilejów i immunitetów,
- niektóre korzystają z biernego prawa legacji
- mogą występować w stosunku do państw z roszczeniami międzynarodowymi,
- mogą one ponosić odpowiedzialność międzynarodową,
- wiele organizacji posiada podmiotowość prawnomiędzynarodową
- Podmiotowość osób fizycznych i prawnych.
Podmiotowość prawnomiędzynarodowa jednostek jest czymś wyjątkowym, a jej zakres jest bardzo ograniczony. W pewnych wyjątkowych okolicznościach jednostka może stać się podmiotem praw i obowiązków wypływających bezpośrednio z prawa międzynarodowego, a nawet może być dopuszczona do działań na forum międzynarodowym.
- gdy państwo zgadza się żeby jego obywatele w określonych sprawach występowali samodzielnie na forum międzynarodowym, a tym samym zgadza się na ograniczenie wykonywania swojej suwerenności,
- gdy suwerenność państwa jest czasowo ograniczona
- z praw tego rodzaju mogą niekiedy korzystać także jednostki zamieszkujące terytoria nie podlegające suwerenności żadnego państwa
- w stosunkach miedzy organizacjami międzynarodowymi a ich personelem
Podmiotowość prawnomiędzynarodowa osób prawnych – osoby prawne prawa publicznego i prywatnego nie korzystają z podmiotowości prawnomiędzynarodowej. Jednak w pewnych dziedzinach osoby prawne dopuszczone są do działania na płaszczyźnie międzynarodowej (łączność satelitarna).
- Uznanie międzynarodowe i jego formy.
Uznanie – st wi erdz en i e p rz ez p od mi ot ud zi el ając y u znani a i st ni eni a pewn ych fa kt ów i g o to w oś ć res p ekt o wan i a zwi ązan yc h z t ym s kut k ów prawn y ch
- deklaratywne, jeśli istnienie tego co się uznaje nie zależy od aktu uznania
- konstytutywne, tworzy nową sytuację prawną lub nowy podmiot prawa, który bez aktu uznania nie istniałby
Formy uznania:
- uznanie wyraźne
- uznanie milczące lub
- de iure, pełne i ostateczne
- de facto, niepełne i prowizoryczne
- Uznanie państwa i rządu, uznanie za powstańców i za stronę wojującą, uznanie za naród.
Uznanie państwa – jest jednostronnym aktem za pomocą którego państwo lub państwa oświadczają lub milcząco przyjmują, że istniejącą organizację terytorialną uważają za państwo, ze wszystkimi wynikłymi z tego konsekwencjami. Ma ono charakter deklaratywny. Jest istotne dla państwa bo w przeciwnym wypadku bierze ono tylko ograniczony udział w życiu międzynarodowym. Uznanie rządu – jest aktem jednostronnym państwa, w którym oświadcza ono lub milcząco przyjmuje że nowy rząd jest organem właściwym do reprezentowania swego państwa w stosunkach międzynarodowych. Jest tu istotne kryterium efektywności – fakt że dany rząd sprawuje rzeczywistą władzę na terytorium państwa i jest w stanie reprezentować je wobec innych państw. Ma ono charakter deklaratywny. Uznanie powstańców i strony wojującej - ma on charakter konstytutywny, tworzy nowy charakter praw i obowiązków. Może ono nastąpić ze strony państwa macierzystego lub państw trzecich i może być wyraźne lub milczące. Uznanie za naród – miało miejsce w czasie i wojny światowej w stosunku do Polaków i Czechów. Umożliwiło korzystanie przez komitety narodowe z pewnych ściśle ustalonych przez państwo uznające, kompetencji rządowych. Były to: prawo do posiadania armii, trybunałów wojskowych oraz używania flagi narodowej. Uznanie narodu nie było automatyczne z uznaniem przyszłej państwowości.
VI. Odpowiedzialność międzynarodowa.
- Odpowiedzialność za czyny zakazane i działania dobrowolne.
Czyn zakazany przez prawo międzynarodowe – k ażd e p o st ęp o wani e ni ezg o dn e z praw em mi ędzyna ro do w ym , c zyl i każd e na rusz eni e p raw a mi ędz yna rod o w eg o (pow sz echn eg o , part y kul arn eg o ) ni ezal eżni e o d cha ra kt eru i pow agi teg o na ru sz eni a o raz ni ezal eżni e od t ego , cz y ch odzi o bez p raw ne d zi ałani e c zy o b ezp ra wn e za ni echa ni e.
Zbrodnie międzynarodowe – szczególnie ciężkie naruszenia prawa międzynarodowego. Delikt – inne naruszenia zobowiązań międzynarodowych i prawa międzynarodowego.
Aby mogła powstać odpowiedzialność międzynarodowa muszą być spełnione dwa warunki:
- naruszenie zobowiązania międzynarodowego (bezprawność postępowania rodzącego odpowiedzialność),
- możliwość przypisania tego naruszenia określonemu podmiotowi prawa międzynarodowego.
Odpowiedzialność za czyny zakazane – podmiot który naruszył zobowiązanie międzynarodowe ma obowiązek naprawienia szkody, w taki sposób aby usunąć skutki deliktu i przywrócić stan, który by istniał gdyby delikt nie został popełniony. Odpowiedzialność za działania dobrowolne – ten kto prowadzi działalność niebezpieczną, dążąc w ten sposób do korzyści, musi ponosić ryzyko odpowiedzialności za ewentualne powstałe szkody.
- Odpowiedzialność państwa - źródła odpowiedzialności, rodzaje odpowiedzialności i formy odpowiedzialności. Odpowiedzialność międzynarodowa polega na tym że czyn zakazany przez prawo międzynarodowe powoduje powstanie nowych stosunków prawnomiędzynarodowych.
Odpowiedzialność państwa;
- bezpośrednia – za swoje działania czyli za działalność organów w ramach ich kompetencji
- pośrednia – działanie organów przekraczających swe kompetencje, za działanie osób prywatnych, i to zarówno obywateli własnych jak i cudzoziemców.
Realizacja odpowiedzialności może nastąpić w formie:
- przywrócenia stanu poprzedniego (restytucji)
- wynagrodzenia szkody (reparacji), jeśli restytucja obiektywnie nie jest możliwa, zazwyczaj odszkodowanie pieniężne.
- Zadośćuczynienie (danie satysfakcji) za szkodę o charakterze niematerialnym, czyli wyrażenie ubolewania, przeproszenie.
- Odpowiedzialność jednostek.
Odpowiedzialność indywidualna za 3 rodzaje zbrodni:
- zbrodnie przeciw pokojowi,
- zbrodnie wojenne,
- zbrodnie przeciw ludzkości.
Zasady norymberskie – jednostkę można pociągnąć do odpowiedzialności za pogwałcenie prawa międzynarodowego i ulega ona ukaraniu na podstawie prawa międzynarodowego. Zbrodniami prawa międzynarodowego karanymi na podstawie tego prawa są:
- zbrodnie przeciwko pokojowi,
- zbrodnie wojenne
- zbrodnie przeciwko ludzkości.
VII. Terytorium
- Pojęcie terytorium i jego rodzaje.
Terytorium – p rz est rzeń na kt ó rej d zi ała ją l udzi e
Z punktu widzenia prawnego terytoria dzielimy:
- podlegające suwerennej władzy państwowej,
- nie podlegające takiej władzy
- terytoria podlegające władzy wyłącznej
- Terytorium państwowe – istota.
Terytorium państwowe – st an owi p rzest rzeń na kt ó rą roz ci ąg a si ę wł adza suw erenn a o k reśl on eg o pa ńst wa , j es t t o t rójw ymi a rowa p rz est rz eń.
W skład terytorium wchodzą: obszar lądowy, morskie wody przybrzeżne, wnętrze ziemi (pod obszarem lądowym i morskim) oraz przestrzeń powietrzna nad obszarem lądowym i morskim. Obszar lądowy – (terytorium lądowe) Do obszaru lądowego zaliczamy również wyspy i wody śródlądowe. Może być jednolite lub rozczłonkowane. Obszar morski – (morskie wody przybrzeżne) morskie wody wewnętrzne i morze terytorialne, a w tzw. państwach archipelagowych także wody położone między wyspami archipelagu. Wnętrze ziemi – (obszary podziemne) teoretycznie do środka kuli ziemskiej Przestrzeń powietrzna – przestrzeń powietrzna nad terytorium lądowym i morskim
- Zagadnienia zwierzchnictwa terytorialnego i jego ograniczenia.
Zasada zwierzchnictwa terytorialnego – wszystkie osoby i rzeczy znajdujące się na terytorium państwa podlegają jego władzy i prawu a domniemanie przemawia za tym że każde może postępować na własnym terytorium tak jak chce. Zasada ta oznacza że:
- ten kto powołuje się na ograniczenie zwierzchnictwa terytorialnego musi dowieść iż ograniczenie takie wynika z konkretnej normy prawa międzynarodowego wiążącej dane państwo
- każde państwo związane jest tylko takimi ograniczeniami jakie uznało przyjmując konkretne zobowiązania międzynarodowe. To znaczy że na własnym terytorium można robić wszystko co nie jest zakazane przez prawo międzynarodowe. Zwierzchnictwo terytorialne morze być ograniczone na rzecz
- społeczności międzynarodowej (prawo nieszkodliwego przepływu, przywileje dyplomatyczne)
- niektórych konkretnych państw (umowy terytorialne – uprawnienia tranzytowe)
- pobyt obcych sił zbrojnych
- Nabycie terytorium państwowego – sposoby.
Dwa rodzaje nabycia terytorium:
- pierwotne , państwo nabywa terytorium, które do tego czasu nie pozostawało pod władzą żadnego państw, (zawłaszczenie ziemi niczyjej czyli okupacja, przyrost)
- zawłaszczenie ziemi niczyjej (okupacja), głównie w okresie ekspansji kolonialnej
- przyrost, może być sztuczny (działalność człowieka) lub naturalny (działalność sił przyrody)
- pochodne , państwo nabywa terytorium, które do czasu nabycia należało do innego państwa (cesja i plebiscyt)
