






Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Notatki omawiające stwierdzenia z zakresu prawa: międzynarodowe prawo morza, prawo lotnicze, itd.
Typologia: Notatki
1 / 12
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Rzeka graniczna – są podzielone przez państwa nadbrzeżne linią środkową (medianą) lub linią głównego nurtu (talwegiem). Sprawa korzystania wymaga porozumienia państw graniczących ze sobą, które zawierają w tym celu umowy międzynarodowe.
Arktyka – obszary położone wokół bieguna północnego. Niektóre państwa (Kanada od 1925 i ZSRR od 1926) stosują do obszarów arktycznych teorię sektorów. Państwo którego terytorium przylega do obszarów arktycznych, rości sobie prawo do wszystkich obszarów lądowych, odkrytych jak te które zostaną odkryte w przyszłości w tym sektorze. Antarktyka – obszar wokół bieguna południowego którego granicę według traktatu waszyngtońskiego z 1 grudnia 1959 r. stanowi równoleżnik 60 szerokości geograficznej południowej. Do jej terytorium wysuwają roszczenia: Australia, Nowa Zelandia, Argentyna, Chile, WB, Norwegia i Francja. Jej status prawnomiędzynarodowy określa traktat waszyngtoński stwierdzając że obszar ten będzie wykorzystany wyłącznie w celach pokojowych. Jest tam zakaz składowania i badań z bronią jądrową, zakładania stacji militarnych, baz wojskowych, manewrów.
VIII. Międzynarodowe prawo morza.
Międzynarodowe prawo morza określa sytuację prawną obszarów morskich , przede wszystkim z punktu widzenia rozgraniczenia kompetencji terytorialnej państw oraz ich kompetencji wynikającej ze zwierzchnictwa nad statkami przynależnymi do danego państwa. reguluje ono zagadnienia korzystania z morza pełnego, znajdujących się poza zasięgiem zwierzchnictwa terytorialnego państw nadbrzeżnych. Innym zadaniem jest unifikacja przepisów wewnętrznych dotyczących obrotu morskiego. Źródłem międzynarodowego prawa morza był i jest zwyczaj. Do kodyfikacji norm zwyczajowych doszło w 1958 r. na konferencji genewskiej czego wynikiem było przyjęcie 4 konwencji prawa morza: o morzu terytorialnym i strefie przybrzeżnej, o morzu pełnym, o rybołówstwie i ochronie zasobów biologicznych morza pełnego, o szelfie kontynentalnym. 19 grudnia 1982 r. podpisano konwencję prawa morza (weszła w życie w listopadzie 1994 r.)
Wg zmniejszającej się kompetencji państwa nadbrzeżnego, w kierunku od lądu do morza pełnego:
Wody znajdujące się między lądem a wewnętrzną granicą (linią podstawową) morza terytorialnego. Zalicza się do nich zatoki morskie o określonej szerokości, zatoki
historyczne oraz wody portów. Podlegają całkowitej i wyłącznej władzy państwa nadbrzeżnego rozciągającą się na powietrze i dno.
Ten rodzaj wód wprowadza konwencja prawa morza z 1982 r. na których obowiązuje prawo nieszkodliwego przepływu lecz też na trasach normalnie wykorzystywanych dla żeglugi międzynarodowej nie podlegające zawieszeniu prawo przejścia archipelagowym szlakiem morskim.
Pas wód morskich położonych między wybrzeżem albo wodami wewnętrznymi z jednej strony a morzem otwartym lub strefą ekonomiczną z drugiej strony. Stanowi część terytorium państwa nadbrzeżnego ale jest ograniczone prawem nieszkodliwego przepływu. W latach 60 i 70 morze terytorialne wynosiło 12 mil morskich i tak zostało.
Obszar morza otwartego o określonej szerokości, przylegający do zewnętrznej granicy morza terytorialnego, na którym państwo nadbrzeżne sprawuje w odniesieniu do obcych statków kontrolę w specjalnie przewidzianych dziedzinach i w ograniczonym zakresie. Konwencja z 1982 r. dopuszcza 24 milową strefę przybrzeżną.
Strefa ekonomiczna – państwo nadbrzeżne posiada suwerenne prawo poszukiwania i eksploatacji wszelkich zasobów (żywych i mineralnych) wód morskich oraz dna morskiego i jego podziemia. Jest to suma uprawnień w strefie wyłącznego rybołówstwa i na szelfie kontynentalnym. Strefa wyłącznego rybołówstwa – pas morski leżący poza morzem terytorialnym na którym państwo nadbrzeżne zastrzega sobie wyłączność rybołówstwa tzn. posiada takie same uprawnienia jak na morzu terytorialnym. Dopuszczenie obcych statków do rybołówstwa może nastąpić na podstawie umów międzynarodowych decyzji wewnętrznej państwa nadbrzeżnego i może być odpłatne lub darmowe. Obecnie wszystkie państwa które mogły to zrobić ze względu na warunki geograficzne ustanowiły 200 milowe strefy rybołówstwa lub strefy ekonomiczne.
Dno morskie i podziemia płytkich obszarów przylądowych gdzie państwo nadbrzeżne posiada suwerenne prawo poszukiwania i eksploatacji zasobów naturalnych szelfu. Minimalna szerokość szelfu wynosi 200 mil mierzonych od linii podstawowych. Prawa państwa nadbrzeżnego mogą jednak sięgać poza 200 mil aż do zewnętrznej krawędzi obrzeża kontynetu.
Morze pełne nie podlega suwerenności żadnego państwa, a korzystanie z niego pozostaje wolne dla wszystkich państw i ich obywateli. Jedynym ograniczeniem wolności jest nieprzeszkadzanie innym w korzystaniu z tych praw. Wolności morza pełnego:
IX. Prawo lotnicze.
Jest t o z esp ół no rm d ot ycz ą cy ch prz es trz eni po w i etrzn ej i jej wy k o rzy st y wani a dl a l otni c twa. Zajmuje się :
Głównym źródłem są wielostronne i dwustronne umowy międzynarodowe. Zwyczaj odgrywa mniejszą rolę. Wśród umów podstawowe znaczenie ma konwencja chicagowska z 7 grudnia 1944 o międzynarodowym lotnictwie cywilnym. Ustaliła podstawowe zasady międzynarodowego prawa lotniczego oraz powołała do życia Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego. Równocześnie podpisano w Chicago układ o dwóch wolnościach i układ o pięciu wolnościach.
Teoria nierozerwalności przylegania – przestrzeń powietrzna nad morzem pełnym podobnie jak wody morza pełnego nie podlega suwerenności żadnego państwa, a
korzystanie z niej na prawach równości przysługuje wszystkim państwom i ich obywatelom. Przestrzeń powietrzna nad morzem wewnętrznym i terytorialnym podlega suwerenności państwa nadbrzeżnego i jest nieograniczoną. Jest to powszechnie uznana norma zwyczajowa.
Statek:
Międzynarodowa żegluga lotnicza może odbywać się tylko na podstawie zezwoleń czyli przywilejów przyznawanych przez państwa obcym samolotom we własnej przestrzeni powietrznej. Przywileje te nazywane są „wolnościami lotniczymi” Wolności techniczne (tranzytowe)
Pierwszy sztuczny satelita został umieszczony na orbicie okołoziemskiej 4 X 1957 r.
Sytuacja prawna przestrzeni kosmicznej – ZSRR i USA umieszczały satelity na podstawie milcząco przyjętego założenia że działalność ta nie jest zakazana przez prawo międzynarodowe. Nikt przeciw temu nie protestował. 27 i 1967 r. w Moskwie, Londynie i
Utrata obywatelstwa – decyduje prawo wewnętrzne poszczególnych państw i ich władze. Utrata obywatelstwa może nastąpić przez
Bezpaństwowcy – osoby które nie posiadają obywatelstwa żadnego państwa. Znajdują się w gorszej sytuacji niż inni ludzie, nie mają praw politycznych. Może powstać np. gdy dziecko urodzi się z rodziców bezpaństwowców, lub gdy ustawodawstwo państwa ojczystego kobiety, która wychodzi za mąż za cudzoziemca przyjmuje zasadę „żona idzie za mężem” i pozbawia ją swego obywatelstwa a ona nie nabywa obywatelstwa państwa męża. Uchodźca – osoba która na skutek uzasadnianej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości i przynależności do określonej grupy społecznej lub z przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa którego jest obywatelem i z tego tytułu nie może korzystać z ochrony tego państwa.
Systemy traktowania cudzoziemców:
Międzynarodowy ruch osobowy – przemieszczanie się osób połączone z przekroczeniem granicy lub granic państwowych.
Paszport: dokument stwierdzający tożsamość osoby i upoważniający do przekroczenia granicy państwowej.
Wizy: adnotacja dokonana w paszporcie lub innym dokumencie podróży , stwierdzający udzielenie zezwolenia na przekroczenia granicy państwa oraz pobyt lub przejazd przez jego terytorium.
Ekstradycja – wydanie władzom obcego państwa osoby ściganej przez te władze za popełnione przestępstwa. Klauzula zamachowa – ekstradycja osób, które dopuszczają się z motywów politycznych zabójstwa głowy państwa, szefa rządu lub innych osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe i polityczne. Azyl – udzielenie schronienia (tzn. prawa wjazdu i osiedlenia się ) cudzoziemcowi ściganemu w kraju ojczystym lub w państwie trzecim za popełnienie przestępstwa politycznego lub z innych względów politycznych.
Rozwój ochrony praw człowieka – początkowo była to kwestia wyłącznie danego, państwa po I wojnie główne mocarstwa sprzymierzone i stowarzyszone oraz Liga Narodów nałożyły na nowo powstałe państwa oraz na część państw zwyciężonych zobowiązania w zakresie ochrony mniejszości. Zobowiązania te miały charakter jednostronny i pozwalały do ingerencji państwo zwycięskim na terenie państw pokonanych. Karta Narodów Zjednoczonych a prawa człowieka – dopiero w niej znalazły się zapisy aby wszyscy członkowie stosowali zasady równych praw i wolności zasadniczych dla wszystkich. Są to ogólne zasady i dlatego wymagały rozwinięcia zwłaszcza w umowach międzynarodowych. Powszechna deklaracja praw człowieka – w uzupełnieniu postanowień Karty Zgromadzenie Ogólne uchwaliło w 1948 powszechną deklarację praw człowieka. Z formalnego punktu widzenia jest to tylko zalecenie ale wywarła ona duży wpływ na dalszy rozwój ochrony praw człowieka. Pakty praw człowieka – po przyjęciu powszechnej deklaracji z 1948 r. Komisja Praw Człowieka ONZ zajęła się opracowaniem paktów praw człowieka które zostały chwalone 1966 r. W pakcie praw cywilnych i politycznych strony przyjmują na siebie obowiązek natychmiastowego zastosowania i poszanowania wszystkich praw objętych paktem. W pakcie praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych strony będą się starały podjąć kroki w celu maksymalnego zastosowania środków będących w ich dyspozycji, dla stopniowego osiągnięcia całkowitego zaspokojenia praw uznanych w akcie.
Pakt praw cywilnych i politycznych:
Pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturowych
Minister i ministerstwo spraw zagranicznych – członkiem rządu realizującym politykę zagraniczną państwa jest minister spraw zagranicznych (sekretarz stanu). Reprezentuje państwo w stosunkach międzynarodowych, może prowadzić rokowania dwustronne i wielostronne oraz podpisywać umowy bez okazania specjalnych pełnomocnictw. Utrzymuje stały kontakt z obcymi przedstawicielami dyplomatycznymi. Ministerstwo spraw zagranicznych wykonuje swe funkcje i realizuje politykę państwa poprzez podległego mu ministra spraw zagranicznych. Minister gospodarki – do jego zadań należy inicjowanie polityki państwa, jej realizacja oraz koordynacja działań w zakresie stosunków gospodarczych. Jego kompetencje obejmują też podejmowanie i rozwijanie działań na rzecz dostępu do rynków zagranicznych, współpraca z właściwymi organizacjami oraz tworzenie i utrzymywanie placówek ekonomiczno-handlowych za granicą.
Stałe przedstawicielstwa dyplomatyczne – przypada im szczególna rola wśród organów zewnętrznych reprezentujących i ochraniających interesy państwa. Liczba stałych przedstawicielstw jest różna i zależy od roli, pozycji i znaczenia danego kraju. Są to urzędy jednoosobowe akredytowane przy głowie państwa pobytu, mają charakter przedstawicielski, korzystają z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych, stale przebywają w państwie pobytu. Misje specjalne - najstarsza forma dyplomacji, zwiększający się obrót międzynarodowy oraz tendencja do bezpośredniej realizacji polityki to przyczyny częstego korzystania z misji specjalnych. Na czele misji może stać głowa państwa, szef rządu, minister spraw zagranicznych, ambasador oraz poseł. Cele misji mogą być: polityczne, ceremonialne, techniczne, specjalne. Wysyłanie misji dyplomatycznych jest często jedyną formą bezpośrednich kontaktów między państwami nie mającymi stałych stosunków dyplomatycznych. Przedstawicielstwa handlowe – instytucja ta została wprowadzona do praktyki międzynarodowej w wyniku ustanowienia monopolu handlu zagranicznego. Funkcje to reprezentowanie interesów państwa w handlu zagranicznym, działanie na rzecz rozwijania stosunków gospodarczych, odnotowywanie ruchu cen i zmiany kursów, badanie sytuacji ekonomicznej kraju pobytu. Przedstawicielstwa przy organizacjach międzynarodowych – zwiększająca się rola organizacji międzynarodowych sprawiła że pojawiły się przy nich stałe przedstawicielstwa państw członkowskich Pozwala to na utrzymywanie stałego kontaktu z sekretarzem organizacji, zapewnia szybkie otrzymywanie dokumentacji i informacji, pozwala na prezentację własnego stanowiska i na ochronę interesów państwa. Urzędy konsularne – reprezentują państwo w stosunkach zewnętrznych ale w węższym stopniu niż przedstawicielstwa dyplomatyczne. Misje wojskowe – jest to pojęcie używane dla określenia szeregu różniących się między sobą przypadków działania jednostek wojskowych, żołnierzy i oficerów w charakterze organów zewnętrznych państwa. W szerszym znaczeniu wszelkimi organami zewnętrznymi są wszystkie zorganizowane siły zbrojne, jednostki powietrzne, lądowe i morskie przebywające poza granicami kraju. Obok misji wojskowych doraźnych wysyłanych w celu załatwienia określonej sprawy po II wojnie światowej upowszechniły się stałe misje wojskowe które w wyniku umów międzynarodowych stale przebywają poza terenem państwa. Okręty wojenne – poza swymi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym korzystają z pełnego immunitetu i są wyłączone spod jurysdykcji miejscowej. W zwalczaniu piractwa i niewolnictwa działają także jako organy społeczności międzynarodowej.
Nawiązanie i utrzymywanie stosunków zależy od zgody zainteresowanych państw. Uznanie państwa nie pociąga za sobą automatyczne nawiązanie z nim stosunków dyplomatycznych, jak i nieuznawanie państwa nie oznacza nieutrzymywania stosunków dyplomatycznych. Zerwanie stosunków dyplomatycznych może być reakcją na postępowanie oceniane jako poważne naruszenie praw interesów i godności państwa i może wyniknąć w formie aktu jednostronnego.
Funkcje misji dyplomatycznej :
Członkowie misji – wszystkie osoby zatrudnione w misji dyplomatycznej
Szefowie misji dzielą się na 3 klasy:
Korpus dyplomatyczny:
Na skutek notyfikacji – przez państwo wysyłające lub przez państwo przyjmujące. Zerwanie stosunków dyplomatycznych - skutek zakończenia działalności całej placówki przy zerwaniu stosunków dyplomatycznych, wypowiedzeniu wojny, rewolucji w państwie przyjmującym lub wysyłającym, utraty podmiotowości przez państwo przyjmujące lub wysyłające, gdy dochodzi do rozpadu lub łączenia się państw lub państwa. Persona non grata Zakończenie funkcji członka misji