Pobierz Prawo morskie - Notatki - Ekonomia i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!
Dr Magdalena Adamowicz WYKŁAD 1 z dnia 08.10.
LITERATURA
- J. Młynarczyk, Prawo Morskie, Gdańsk 2002
- J. Łopuski, Prawo Morskie, tom 1 cześć II, Status Obszarów Morskich, Bydgoszcz 1996
- M. Koziński, Morskie Prawo Publiczne, Gdynia 2003
ŹRÓDŁA PRAWA
- Ustawa Kodeks Morski 2001,
- Konwencja o prawie morza z 1982 roku,
- Ustawa o obszarach morskich RP i administracji morskiej z 1991,
- Ustawa o Izbach Morskich z dnia 1961 roku,
- Ustawa o bezpieczeństwie morskim z 2000 roku
PRAWO MORSKIE Całokształt norm prawnych regulujących stosunki związane z prowadzeniem działalności mającej na celu szeroko rozumiane użytkowanie morza i korzystanie z zasobów morskich Prawo morskie
Publiczne prywatne
- prawo morza -handlowe
- prawo administracyjne - żegluga
- bezpieczeństwo morskie
- ochrona środowiska
Zastosowanie kodeksu morskiego
- kodeks morski reguluje stosunki prawne związane z żeglują morską
- w stosunkach cywilno-prawnych związanych z żeglugą morska stosuje się z braku odpowiednich przepisów k.m. przepisy prawa cywilnego Nie stosuje się kodeksu morskiego:
- stosunki pracy na statkach morskich
- sprawy bezpieczeństwa morskiego,
- zapobieganie zanieczyszczeniom morza przez statki,
- inne sprawy nie uregulowane przepisami k.m.
Statkiem morskim – jest każde urządzenie pływające przeznaczone lub używane do żeglugi morskiej, zwane dalej statkiem
Statkiem morskim w budowie – jest statek, którego stępkę położono lub wykonano równorzędną prace konstrukcyjną w miejscach wodowania, aż do zakończenia budowy
Rodzaje statków morskich
- handlowe,
- naukowo badawcze, sportowe lub rekreacyjne
- pełniące specjalną służbę państwową,
- będące jednostkami Marynarki Wojennej, Straży Granicznej oraz Policji
Dr Magdalena Adamowicz Morskim statkiem handlowym jest – statek przeznaczony lub używany do prowadzenia działalności gospodarczej a w szczególności do:
- przewozu ładunku lub pasażerów,
- rybołówstwa morskiego lub pozyskiwania innych zasobów morza,
- holowanie, ratownictwa morskiego (mienia)
- wydobywania mienia zatopionego w morzu,
- pozyskiwania zasobów mineralnych dna morza Do statków specjalnej służby państwowej zalicza się w szczególności:
- hydrograficzne, doradcze, pożarnicze,
- Telekomunikacyjne, celne, sanitarne,
- szkolne, pilotowe,
- statki do ratowania życia na morzu,
- statki do łamania lodów,
Armator. Armatorem jest ten, kto we własnym imieniu uprawia żeglugę statkiem morskim własnym lub cudzym. Może to być osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.
Polską przynależność ma:
- statek stanowiący polska własność
- statek uważany na polską własność
- statek nie stanowiący polskiej własności, który czasowo uzyskał polska przynależność.
- Statek o polskiej przynależności oznacza się nazwą na dziobie, za każdej burty i na rufie. Pod nazwą na rufie powinna być uwidoczniona nazwa portu macierzystego statku
- Statek stanowiący polską własność podlega obowiązkowi wpisu do polskiego rejestru okrętowego prowadzonego przez izbę morska właściwą dla portu macierzystego statku
- musi mieć polska banderę
Kapitan: 1.kapitan sprawuje kierownictwo statku i wykonuje inne funkcje określone przepisami 2.wydaje rozporządzenia w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku na statku
- wszystkie osoby znajdujące się na statku obowiązane są podporządkować się zarządzeniom kapitana
- jest on z mocy prawa przedstawicielem armatora i osób zainteresowanych ładunkiem (przewoźnicy, załadowcy, wyładowcy)
- w zakresie zwykłych spraw związanych z wykonywaniem żeglugi oraz zwykłym zarządem statkiem i ładunkiem. W tych granicach kapitan może w imieniu w/w dokonywać poza portem macierzystym czynności prawnych oraz zastępować ich przed sądem
Kapitan uprawnienia publiczno prawe:
- jak urzędnik stanu cywilnego lub konsul
- kapitan zgłasza urodzenie lub zgon na statku urzędowi stanu cywilnego pierwszego portu polskiego, do którego statek zawinął, a za granica polskiemu urzędowi konsularnemu (wzmianka w dzienniku okrętowym)
- zabezpiecza mienie i testament po zmarłym
Dr Magdalena Adamowicz
„Obszar” oznacza znajdujące się poza granicami jurysdykcji państwowej dno mórz i oceanów oraz ich podział,
„Organizacja” oznacza międzynarodową organizację
„działalność w obszarze” oznacza wszelką działalność w zakresie badania i eksploatacji zasobów obszaru
„Państwa strony” oznacza państwa, które wyraziły zgodę na związanie niniejszą konwencją i w stosunku, do których konwencja weszła w życie
„Zanieczyszczenie środowiska morskiego” oznacza takie bezpośrednie lub pośrednie wprowadzenie przez człowieka substancji lub energii do środowiska morskiego, które powoduje:
- szkody wyrządzone zasobom żywym i życia w morzu,
- przeszkody w działalności na morzu,
- obniżenie jakości użytkowej wody morskiej,
- pogarszanie się warunków wypoczynku
Klasyfikacja obszarów morskich
- obszary stanowiące terytorium państwa nadbrzeżnego pełna suwerenność (tzn. wody przybrzeżne, wody terytorialne, wody archipelagowe, morze terytorialne
- obszary z ograniczoną jurysdykcją i suwerennością (morskie strefy przybrzeżne) strefa przyległa, wyłączna strefa ekonomiczna, szelf kontynentalny
- obszary poza granicami jakiejkolwiek jurysdykcji państwowej morze otwarte, pod dno morskie
Morze terytorialne i strefa przyległa
- suwerenność państwa nadbrzeżnego rozciąga się poza jego terytorium lądowe i wody wewnętrzne na przyległy pas morza zwany morzem terytorialnym
- suwerenność ta rozciąga się na przestrzeń powietrzną nad morzem terytorialnym, jak również na jego dno i podrzimie,12 mil od linii podstawowej morza terytorialnego wyłączna strefa ekonomiczna 200 mil morskich od linii podstawowej
Prawo swobodnego przepływu, – które polega na nieprzerwanym oraz szybkom przepływie, „przepływ” oznacza żeglugę przez morze terytorialne w celu:
- przejścia przez to morze bez wchodzenia na wody wewnętrzne i bez zatrzymania się poza wodami wewnętrznymi na redzie bądź przy urządzeniu portowym
- wejście na wody wewnętrzne lub wyjścia z nich albo zatrzymania na ........... redzie bądź przy takim urządzeniu portowym. Przepływ - zatrzymanie się i zrzucenia kotwicy (wyjątkowo np. z powodu siły wyższej lub niebezpieczeństwa albo w celu niesienia pomocy
Cieśniny w żegludze międzynarodowej Cieśniny używane do żeglugi międzynarodowej między jedną częścią morza pełnego lub wyłączna strefą ekonomiczną a drugą częścią morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej
- prawo przejścia tranzytowego nieprzerwany szybki tranzyt przez cieśninę
Dr Magdalena Adamowicz
Państwa archipelagowe
- państwa archipelagowe oznacza państwo, które składa się w całości z jednego lub wielu archipelagów i może obejmować równiej inne wyspy.
- Archipelag oznacza grupę wysp, które są tak ściśle ze sobą związane, że tworzą nierozłączną całość gospodarczą i polityczną lub, które za takie są uważane
Wyłączna strefa ekonomiczna:
- jest to obszar znajdujący się poza granicami morza terytorialnego i przylegający do tego morza, który podlega specjalnemu reżymowi prawnemu, zgodnie, z którym prawa i jurysdykcja państwa nadbrzeżnego oraz prawa i wolności innych państw regulowane są przez stosowne postanowienia konwencji
Państwa nadbrzeżne:
- suwerenne prawo w celu badania, eksploatacji i ochrony zasobów naturalnych, zarówno żywych jak i nieożywionych wód morskich pokrywających dno i jego podziemia w celu gospodarowania tymi obszarami, jak również w odniesieniu do innych przedsięwzięć w tym zakresie gospodarczego badania i eksploatacji stref takich jak wykorzystania wody, prądów, wiatru.
- Pastwo nadbrzeżne ma wyłącznej strefie ekonomicznej ma jurysdykcję przewidzianą w odpowiednich postanowieniach niniejszej konwencji w odniesieni do badania i wykorzystywania sztucznych wysp i instalacji i konstrukcji badań naukowych morza, ochrony i zachowania środowiska morskiego
- inne praw i obowiązki przewidziana w niniejszej konwencji
Szelf kontynentalny – państwo nadbrzeżnego obejmuje dno morskie i podziemne obszarów podmorskich, które rozciąga się poza jego morzem terytorialnym na całej długości naturalnego przedłużenia jego terytorium lądowego na od ległość 200 mil morskich od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, jeżeli zewnętrza krawędź obrzeża kontynentalnego nie sięga do tej odległości morza pełnego
Morze pełne-
- wolność morza pełnego (glacjiusz)
- morze pełne jest otwarte dla wszystkich państw, zarówno nadbrzeżnych jak i śródlądowych
- korzystanie z wolności morza pełnego odbywa się zgodnie z warunkami niniejszej konwencji i w innych normach prawa międzynarodowego,
- morze pełne jest wykorzystywane do celów pokojowych
- niezależność roszczeń do suwerenności morzem pełnym
- Wolność morza pełnego wolność żeglugi, wolność przelotu, wolność układania podwodnych kabli i rurociągów, wolność budowania sztucznych wysp oraz innych instalacji dozwolonych przez prawo międzynarodowe, wolność łowienia wolność badań naukowych
Dr Magdalena Adamowicz WYKŁAD 2 z dnia 19.11.
Administracja Morska Ustawa z dnia 21.03.1991 Ustawa o obszarach morskich RP I administracji morskiej DZ. U. 04 nr 273, pozycja 2703 nr dziennika 273
Ustrój organów administracji morskiej:
- minister właściwy do spraw gospodarki morskiej jako naczelny organ administracji morskiej
- dyrektorzy urzędów morskich jako terenowe organy administracji morskiej
Kompetencje ministra:
- Sprawuje on nadzór nad działalnością dyrektorów urzędów morskich w zakresie uregulowanych w niniejszej ustawie oraz w przepisach odrębnych
- w drodze rozporządzenia tworzy i znosi urzędy morskie oraz określa ich zasięg terytorialny
Dyrektorzy
- Dyrektor urzędu morskiego podlega ministrowi właściwemu do spraw gospodarki morskiej,
- Dyrektor urzędu morskiego powołuje i dowołuje minister właściwy do spraw gospodarki morskiej
- zastępców dyrektora urzędu morskiego powołuje i odwołuje minister na wniosek dyrektora
Urząd morski (to nie organ)
- jest państwową jednostką budżetową
- dyrektor UM wykonuje swoje kompetencje przy pomocy urzędu morskiego
Skład urzędu morskiego:
- inspekcja morska, inspekcja bandery, inspekcja portu, przy pomocy, których dyrektor urzędu morskiego realizuje swoje zadania w zakresie inspekcji statku
- służba kontroli ruchu statku (służba UTS) przy ............ w zakresie monitorowania ruchu statku i przekazywania informacji
- kapitanaty i bosmanaty przy pomocy .......... swoje kompetencje w portach i przystaniach morskich
- biuro spraw obronnych żeglugi do realizacji zadań obronnych
Statut
- organizacja urzędu morskiego oraz szczegółowy zakres działania dyrektora urzędu morskiego określa statut nadany przez ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej
Zasięg terytorialny organy administracji morskiej działają na polskim obszarze morskim, w portach i przystaniach morskich oraz w pasie terytorialnym chyba ze przepisy stanowią inaczej na morzu pełnym ale tylko wtedy, gdy stanowi tak umowa międzynarodowa
art. 42 kompetencje i terytorialny zakres działania
Dr Magdalena Adamowicz
do organów administracji morskiej należą sprawy z zakresu administracji rządowej związane z korzystaniem z morza w zakresie unormowanym niniejszą ustawa i innymi ustawami
- bezpieczeństwa żeglugi morskiej,
- ochrony portów morskich i żeglugi morskiej (zapobieganie aktom terroru)
- korzystanie z dróg morskich portów morskich i przystani morskich,
- bezpieczeństwo związane z badaniami i eksploatacją zasobów mineralnych dna morskiego
- ratowanie życia i ratowanie mienia
- nadzór przeciwpożarowy,
- uzgadnianie decyzji w sprawie wydania pozwoleń wodno prawnych i pozwoleń budowlanych na obszarze pasa technicznego morskich portów i przystani
- budowy utrzymania i ochrony umocnień brzegowych wydm i zalesień ochronnych w pasie technicznym
- oznaczenie dróg morskich
- oznakowanie nawigacyjne dróg morskich i kotwicowisk w portach i przystaniach morskich oraz na wybrzeżach,
- nakładanie grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia w trybie przewidzianym w przepisach o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
- sporządzanie planów zagospodarowania przestrzennego obszarów działania organu (wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej)
- wykonywanie kontroli w zakresie zgodności z zasadniczymi wymaganiami wprowadzonych do obrotu wyrobów w odniesieniu do wyposażenia morskiego
- nadawanie nazw statkom morskim
- organizacji pilotażu morskiego,
- budowy i utrzymania obiektów infrastruktury zapewniającej dostęp do portów, przystani morskiej (bazy promowej, kotwicowisk)
- zarządzanie portami nie mającymi podstawowego znaczenia dla gospodarki morskiej i przystaniami morskimi
- planowanie rozwoju portów morskich,
- monitorowanie i informowanie o ruchu statków,
- ewidencja ładunków i pasażerów,
- nadzór nad wprowadzanymi do obrotu towarami
Prawo zatrzymania: Kapitan portu może na wniosek wierzyciela, zatrzymać tymcza sowo na czas nieprzekraczających 72 z wyłączeniem dni wolnych ustawowo
- statek w celu zabezpieczenia roszczeń należnego od statku z tytułu opłat portowych, szkód wyrządzonych w urządzeniach, dokach lub drogach żeglugowych oraz z tytułu zanieczyszczenia środowiska
- wydobyty wrak i inne przedmioty, które utrudniały żeglugę, w celu zabezpieczenia roszczenia z tytułu na ich usunięcie tymczasowe zatrzymanie traci swoją moc w razie odpowiedniego zabezpieczenia lub w razie dokonania zajęcia na podstawie właściwych przepisów wierzyciel, o którym mowa w/w odpowie za wszystkie szkody wynikłe w skutek nieuzasadnionego zatrzymania. Roszczenie z tego tytułu przedawnia się z upływem roku od dnia jego ...................
Dr Magdalena Adamowicz
Niejednolity charakter prawny izb morskich. Posiadają cechy właściwe dla organu sądowego
- niezależność w zakresie orzecznictwa,
- tryb postępowania (na podstawie k.p.c.)
- niezależność składów orzekających,
- niezależność od struktur administracji morskiej
Izby morskie jako organ quasi-sądowy
- samodzielny,
- niezależny,
- zorganizowane na wzór sądów powszechnych,
- spełniające funkcje ...........
- wykonuje czynności administracyjno-prawne,
- łączy funkcje dochodzeniowe i orzecznictwa
Zakres działalności izb morskich
- dochodzenia w prawach wypadków morskich statków o polskiej przynależności statków o obcej przynależności, jeżeli wypadek nastąpił na polskim obszarze morskim albo jeżeli z wnioskiem o wszczęcie postępowania wystąpił armator lub kapitan obcego statku sprawy jednostek MW, SG, P za zgodą dowódcy MW, komendanta Głównego SG i P
Izba morska w Gdańsku z siedzibą w Gdyni, Izba morska w Szczecinie
Prowadzenie spraw w pierwszej instancji miejscowo właściwa izba
- w której znalazł się statek lub jego załoga po wypadku
- znajduje się miejsce wypadku
- leży port macierzysty statku
- w zależności od tego, w której wszczęto postępowanie
- izba morze orzec o swojej niewłaściwości
Odwołania, izba może przekazać sprawę izbie morskiej, właściwej miejscowo
Prowadzenie rejestru okrętowego na podstawie art. 23-24 ustawy z dnia 18.09.01 kodeks morski Dz. U. Nr 138 pozycja 1545 oraz rozporządzenie ministra Infrastruktury
Funkcje rejestru okrętowego
- zestawienie statków o polskiej przynależności,
- potwierdzenie polskiej przynależności państwowej statków,
- identyfikacja statków,
- ujawnienie stosunków własnościowych (własność statku, ograniczone prawa rzeczowe, ograniczenia w wykonywaniu)
- przyjmowanie protestów morskich na podstawie art. 64 k.m. wypadek lub prawdopodobieństwo wypadku statku osoby lub ładunku powodujący (lub mogący spowodować) znaczne szkody, kapitan w ciągu 24 h od wypadku lub przybycia statku do pierwszego portu ma obowiązek zgłoszenia protestu morskiego w kraju izba morska lub SR, za granicą urzędowi konsularnemu,
Dr Magdalena Adamowicz
organ przyjmujący zawiadamia zainteresowanych oraz sporządza protokół
- przyjmowanie zawiadomień i wyjaśnień o wypadkach morskich art. 66 km obowiązek kapitana niezwłocznie po wypadku morskim zawiadomienie kapitanatu (bosmanatu) pierwszego polskiego portu, do którego statek ma wejść po wypadku a także właściwą izbę morską
- żądanie wyjaśnienia sprawy od kapitana o każdym wypadku
- wydawanie postanowień dotyczących nadania statkowi obcemu lub utraty.............
Zakres działania odwoławczej izby morskiej jako organu drugiej instancji: rozpoznanie spraw wypadków morskich i spraw rejestrowych, w których zostały wniesione środki odwoławcze
Środki odwoławcze Odwołanie Zażalenie Od odwołania IM APELACJA od orzeczenia IM w zakresie środka z art. 35 ust. 1 i 2 przymus adwokacko- radcowski
na podstawie zarządzenia IM zamykającego drogę do wydania orzeczenia w przypadkach wskazanych w ustawie
Ustrój izb morskich Organ pierws zej instancji Izba morska w Gdańsku z siedzibą w Gdyni, Izba morska w Szczecinie Organ drugiej instancji Izba odwoławcza przy sądzie okręgowym w Gdańsku z siedzibą w Gdyni
Skład każdej izby morskiej
- przewodniczący,
- jeden lub więcej wiceprzewodniczący
- ławnicy Przy izbach morskich działają delegacji ministra i państwowy inspektor pracy
Zwierzchni nadzór nad izbami morskimi sprawuje minister sprawiedliwości nad przewodniczącymi i wiceprzewodniczącymi Nadzór bezpośredni w zakresie zastrzeżonym Ministrowi Sprawiedliwości sprawuje prezes sądu okręgowego, przy którym działa izba, nadzór ten nie może wkraczać w z zakres orzecznictwa. Izby morskie to państwowe jednostki budżetowe
Definicja wypadku morskiego wg ustawy o izbach morskich – zdarzenie na morzu lub na wodach z nim połączonych na statku morskim, który uprawia żeglugę
- zatonięcie, zaginiecie utracenie statku,
- opuszczenie statku,
- zderzenie statków,
- zetknięcie statku z dnem lub inna przeszkodą,
Dr Magdalena Adamowicz Wykład 3 z dnia 20.11.05 (odbył się dnia 19.11.05)
Przewóz ładunków i towarów morzem stanowi najbardziej wydajny i najtańszy sposób przemieszczania większej ilości dóbr i odgrywa dominującą rolę. Źródłem i praw i obowiązków stosunków przewozu jest umowa. Art. 103 k. M przez umowę przewozu ładunku rozumie, że przewoźnik podejmuje się za wynagrodzeniem do przewiezienia rzeczy drogą morską. Umowa czarteru – czarter na podróż polega na udostępnieniu przez przewoźnika, całej lub określonej części przestrzeni ładunkowej statku na okres 1 lub więcej podróży. Elementem istotnym jest dokładne oznaczenie statku ze wskazaniem udostępnienia przestrzeni ładunkowej i czasu pozostawania tej przestrzeni w dyspozycji kontrahenta przewoźnika zwanym czarterującym
Umowa bukingowa (booking contract) polega na przewozie ładunku określonego, co do rodzaju, ilości, miary i wagi. Treść umowy uwydatnia zobowiązanie przemieszczenia rzeczy, dokładnego określenia ich rodzaju, ilości z pominięciem opisu przestrzeni ładunkowej statku
Przewoźnik morski (maritimie carrier) to może być osoba fizyczna lub prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej uprawniona do korzystania ze statku
Fracht- wynagrodzenie przewoźnika za przewóz. Wysokość frachtu i sposób jego zapłaty określa umowa przewozu (najczęściej jest płatny z góry za przewóz)
Frachtujący (affereighter) czarterujący lub bukujący. Może nim być każdy podmiot będący np. właścicielem ładunku lub zawierającym umowę na przewozu w imieniu kogoś innego.
Załadowca- art. 105 paragraf 3 k.m. osoba, która dostarcza przewoźnikowi ładunek w wykonaniu obowiązku frachtującego, dostarczając samodzielnie i na własny rachunek w oparciu o odrębna umowę z frachtującym
Odbiorca (consingree) podmiot uprawniony do odbioru ładunku w porcie będący stroną umowy przewozu, lub podmiotem zainteresowanym jej wykonaniem
Kapitan statku – jest z mocy prawa przedstawicielem armatora i osób zainteresowanych ładunkiem w zakresie zwykłych spraw związanych z wykonywaniem żeglugi zwykłym zarządzaniem statkiem i ładunkiem
Konosament – definicja konosament stanowi dowód przyjęcia ładunku w nim oznaczonym na statek w celu jego przewozu, i jest dokumentem legitymującym do dysponowania tym ładunkiem i do jego odbioru treść konosamentu określa stosunek przewozu pomiędzy przewoźnikiem a odbiorcą ładunku. Postanowienie umowy przewozu wiążę odbiorę tylko wówczas, gdy konosament do nich ........ konosament wydawany jest przez przewoźnika lub w jego imieniu jest wystawiany na żądanie załadowcy, rodzaje konosamentu
- konosament imienny (imiennie określony odbiorca)
- konosament na zlecenie (załadowca lub wskazana przez niego osoba)
Dr Magdalena Adamowicz
- na okaziciela przeniesienie konosamentu może być przeniesiony na osobę, która przez przeniesienie nabywa uprawnienia do dysponowania ładunkiem i do jego obioru
- przelew wierzytelności (konosament imienny)
- indos (konosament na zlecenie)
- przez wydanie konosamentu (konosament na okaziciela
Indos to pisemne oświadczenie umieszczone na papierze wartościowym, na zlecenie zawierające, co najmniej jeden podpis zbywcy, oznaczający przeniesienie praw na inna osobę
Treść konosamentu, konosament zawiera
- oznaczenie przewoźnika,
- oznaczenie załadowcy
- oznaczenie odbiorcy lub na zlecenie lub na okaziciela
- nazwę statku
Morski list przewozowy (sea waybill) jest dokumentem stanowiącym podstawę przewozu, w którym załadowca deklaruje rodzaj i wartość ładunku. Nie jest papierem wartościowym.
EGZAMIN 21- 01 – 06 godz. 11: lub 04-02-06 godz. 11:
