Pobierz Prawo - Notatki - Prawo - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!
Cechu państwa Org. polityczna Org. przymusowa Rozstrzyga konflikty społeczne Jest suwerenne Posiada określone terytorium Wyspecjalizowany aparat Przymus legalny-dokonywanie czegoś niezgodnego z prawem, co jest w stosunku do prawa legalne
Funkcje państwa-kierunki jego działania realizujące zadania, jakie państwo sobie stawia a zakres tej działalności określony jest celami, jakie państwo chce osiągnąć Funkcje a) kryterium społeczne Funkcja ogulnonarodowa-czy państwo ma zobowiązania w stosunku do obywateli Funkcja klasowa- czy państwo ma zobowiązania w stosunku do grup społeczeństwa b) kryterium czasu trwania funkcji Trwałe realizowane przez cały czas Okresowe realizowane w określonym czasie c) Kryterium terytorialne Wewnętrzne realizowane na terytorium państwa Zewnętrzne realizowane poza terytorium państwa Rodzaje funkcji obronnych Ochronna Gospodarcza Socjalna Wychowawcza Teoria o pochodzeniu państwa a) teorie średniowieczne Doktryna teologiczna-państwo i władza pochodzi od boga Patriarchalne-państwo pochodzi od rodziny Patrymonialna-władza w państwie pochodzi od własności ziemi b) teorie nowożytne Teoria umowy społecznej Teoria podboju T. rozwarstwienia klasowego c) teorie socjologiczne Solidarystyczna Organiczna-państwo funkcjonuje na wzór organizmu ludzkiego Monarchia konstytucyjna-władza króla była ograniczona. Monarcha miał prawom veta wobec ustaw parlamentu. Monarchia parlamentarna-parlament sprawuje funkcje monarchy do zadań reprezentacyjnych. Pełnia władzy należy do parlamentu, który wydaje ustawy. Republika prezydencka-polega na tym, że głowa państwa jest jednocześnie szefem rządu. Prawo- zespół norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym Praworządność -jest to taki stan faktyczny, w którym podstawowe dziedziny stosunków społecznych są uregulowane przepisami prawnymi i przepisy te są przez organy państwowe ściśle przestrzegane. Na praworządność składają się dwie przesłanki. Pierwsza to istnienie stosunkowo szerokiej regulacji prawnej. W państwie najmniej dwie dziedziny życia społecznego wymagają uregulowania Strefa stosunków majątkowych miedzy wszystkimi podmiotami prawa Strefa stosunków między państwem i obywatelami, w których państwo występuje z pozycji władzy Drugi element to przestrzeganie prawa przez wszelkie organy państwowe. Powinny one p[przestrzegać prawa zarówno wtedy, gdy wypełniają swoje ustawowe obowiązki wobec obywateli jak i wtedy, gdy zmierzają do wyegzekwowania ciążących na obywatelach obowiązków.
Norma Prawna
Norma Prawna -wynikająca z przepisów reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym Ma ona charakter ogólny i nie indywidualizuje osoby, na której ciąży wynikający z niej obowiązek. Każdy, kto znajduje się w sytuacji opisanej przez normę ma obowiązek zachowywać się tak jak norma nakazuje. Charakteryzuje się dwoma cechami jest to reguła abstrakcyjna i generalna. Abstrakcyjność-wyznacza ona zachowanie, takie, jakie zdarzyć się może w nieokreślonej liczbie przypadków. Generalność oznacza, iż jest ona skierowana do pewnej kategorii adresata, nie zaś adresata wskazanego, co do tożsamości. Ma ona charakter dwustronny, dla jednej obowiązek dla drugiej prawo. Jest zbudowana z trzech części
- Hipoteza
- Dyspozycja
- Sankcja Hipoteza-każda norma prawna znajduje zastosowanie tylko w pewnej sytuacji. Sytuację te określa część normy zwaną hipotezą. Dyspozycja-część normy prawnej, która wskazuje obowiązujący W danej sytuacji-sposób zachowania Informuje o tym właśnie dyspozycja Dzielimy na
- zakazu-określa typy zachowań, które są przez prawodawcę zakazane
- nakazu-jeden typ zachowania albo sytuacje, w której dyspozycja formułuje jeden typ zachowania podstawowego Sankcja-część normy prawnej, która mówi, jakie ujemne skutki pociągnie za sobą nie zastosowanie się do dyspozycji. Wyróżniamy trzy rodzaje sankcji Represyjna-prawodawca stosuje za dokonanie czynów zabronionych Egzekucji-przymusowym wykonaniu zachowania przewidzianego przez prawo Nieważności-uznanie za nieważną czynność prawną [podjętą niezgodnie z obowiązującym prawem
Koncepcja norm sprzężonych NORMA SANKCJONOWANA-hipoteza określa adresata im warunki, w których spełnienie jest niezbędne, aby domagać się od adresata zach. należnego. Dyspozycja formułuje treść nakazu, zakazu czy dozwolenia NORMA SANKCJONUJĄCA-hipoteza to fakt naruszenia normy sankcjonowanej czyli nowy stan faktyczny, który powstaje wówczas gdy adresat nie zastosował się do dyspozycji normy sankcjonowanej mimo że spełniły się wszystkie warunki i okoliczności wymienione w hipotezie tej normy. Dyspozycja to właściwa sankcja przedstawiona w postaci dyspozycji , czyli sposobu postępowania który został skierowany do adresata pierwotnego i wtórnego
Normy bezwzględnie i względnie obowiązujące
W systemie prawnym występują dwa rodzaje norm prawnych Normy bezwzględnie obowiązujące(imperatywne) Normy względnie obowiązujące(dyspozytywne) Normy imperatywne zawierają niepodważalny nakaz państwa, od wypełnienia, którego nie można się uchylić. Osoba, do której norma jest skierowana, zobowiązana jest tak się zachować, jak nakazuje norma. Każde odstępstwo jest naruszeniem prawa. Stanowią one większość obowiązujących w państwie norm. Występują w gałęziach prawa, które charakteryzują się nie równością stron połączonych stosunkiem prawnym np. prawo administracyjne finansowe karne. Normy dyspozytywne-odnoszą się one do określonej sytuacji, ale znajdują zastosowanie tylko wtedy, gdy zainteresowane strony nie umówiły się inaczej. Pozostawiają one stronom swobodę w układaniu stosunków umownych. Przepis prawny Przepisem nazywamy elementarną część ustawy lub innego aktu normatywnego. Jest to, więc artykuł paragraf punkt, ustęp, itd. Stosunek prawny jest to stosunek społeczny uregulowany przez prawo Osoby uczestniczące w stosunku prawnym nazywamy podmiotami albo stronami stosunku prawnego. Istotą jest to, że podmiot może żądać od drugiego podmiotu określonego zachowania. W każdym stosunku można wyróżnić 5 elementów a) prawo podmiotowe b) obowiązek odpowiadający prawu podmiotowemu c) podmiot prawa
Prawo administracyjne
Zespół norm regulujących strukturę organów administracyjnych oraz stosunki prawne powstające w toku władczej działalności tych organów. Odnosi się do działalności organów administracji państwowej. Zarządzają one wszystkimi dziedzinami życia w państwie, zarówno w skali państwa jak i gminy. Na prawo to składają nie przepisy ogólne oraz szczegółowe.
Prawo Finansowe
Zespół norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych przez państwo oraz ich rozdział i wydatkowanie a także określających strukturę oraz tryb działania organów i instytucji finansowych. Prawu finansowemu podlega ta sfera działalności organów i instytucji finansowych, finansowych której dysponują one uprawnieniami władczymi.
Prawo cywilne
Zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi w danej sprawie podmiotami prawa. Ma ono charakter majątkowy. Reguluje stosunki między wszelkiego rodzaju podmiotami prawa.
Prawo rodzinne
Zespól norm regulujących stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami, krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia opieki oraz kurateli. Stosunki regulowane przez prawo odznaczają się ścisłym powiązaniem elementów osobistych i majątkowych związanych w nierozerwalną całość.
Prawo pracy
Zespól norm regulujących stosunki miedzy pracodawcą a pracownikami na tle świadczonej pracy. Reguluje zagadnienia stosunku pracy w drodze wyboru, mianowania, umowy, urlopy młodocianych, spory zbiorowe itp.
Prawo Procesowe
Jest to jednolity zespół norm. Wyodrębnia się w nim Prawo cywilne procesowe Prawo karne procesowe Prawo cywilne procesowe to zespół norm regulujących tryb rozstrzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne organy oraz właścicieli tych organów Prawo karne procesowe to zespół norm regulujących tryb prowadzenia i rozstrzygania spraw karnych przez organy wymiaru sprawiedliwości
Prawo karne
Zespól norm mówiących, jakie czyny są przestępstwami, ustalającymi kary za przestępstwa oraz określający ogólne zasady odpowiedzialności karnej. Prawo karne jest jednym z najmocniejszych środków, za pomocą, których państwo ochrania istniejący porządek. Wkracza w strefę interesów jednostki. Podstawowym źródłem prawa karnego jest kodeks karny z 19.04. Dzielimy na materialne i formalne Materialne-źródło kodeks karny Formalne– źródłem prawa jest kodeks postępowania karnego(normy regulujące tryb postępowania karnego) Prawo karne dzielimy na prawo materialne i formalne. Źródłem prawa materialnego jest kodeks karny. Źródłem prawa formalnego jest kodeks postępowania karnego. Prawo materialne Prawo pierwotne Merytorycznie określa zachowanie się ludzi Określa, na jakiej zasadzie mają występować podmioty podlegające jakiejś instytucji. Występuje we wszystkich gałęziach Mówi, że prawo zostało naruszone Prawo Formalne Prawo wtórne
Normy odnoszące się do org. aparatu oraz trybu dochodzenia praw i obowiązków wyznaczonych przez prawo materialne Nie wszystkie gałęzie je mają
Język prawny a prawniczy
Język prawny-to język tekstów normatywnych. Posługuje się nim prawodawca, jest on sztywny i charakteryzuje się różnym od języka naturalnego słownictwem, zasadami stylistyki, specyficznym użyciem czasu teraźniejszego. Język prawniczy-dział prawa powstały przy okazji interpretowania wypowiedzi normatywnych
Akt normatywny- dokument organu państwowego , zawierającym zakodowane w przepisach prawnych normy prawne regulujące jakiś obszar stosunków społecznych Akty normatywne
- konstytucja
- umowy międzynarodowe
- rozporządzenia
- uchwały
- zarządzenia
- instrukcje
- reguły
- statuty Schemat budowy aktu
- Określenie rodzaju aktu normatywnego
- Data ustanowienia aktu
- Tytuł aktu
- Preambuła-deklaracja prawodawcy, co do motywu ustanowienia prawa
- Podstawa prawna
- Część ogólna-formułuje przepisy, w których znajdują się elementy norm wspólne dla postanowień, które mogą się znajdować w części szczegółowej.
- Część szczegółowa-zawiera zasadniczą część aktu normatywnego
- Przepisy końcowe-określają termin wejścia życie danego aktu
- Zarządzenie o wydruku
- Podpis osoby uprawnionej
Trybunał konstytucyjny Organ państwowy powołany do ochrony konstytucji, czyli zgodności wszystkich aktów tworzących system prawa z konstytucją, wydaje opinie sprawdza zgodność ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją, zgodność przepisów wydawanych przez organy centralne z konstytucją. Wydaje orzeczenia: wyroki-zgodność aktu z konstytucją, postanowienia-w sprawach rozstrzygających spory kompetencyjne. Składa się z sędziów wybieranych indywidualnie przez sejm na 9 lat. Prezesa i wiceprezesa powołuje prezydent Prawo publiczne a prywatne Prawo publiczne Ma na uwadze interes państwa Reguluje stosunki pomiędzy nie równorzędnymi podmiotami(państwo i obywatele) Naruszenie norm ścigane jest z urzędu Prawo Prywatne Ma na uwadze interes jednostki Reguluje stosunki pomiędzy równorzędnymi podmiotami(obywatelami) Naruszenie jest ścigane na wniosek poszkodowanego Stosunek Cywilnoprawny Stosunek Cywilnoprawny-zachodzące między równorzędnymi prawnie stronami stosunki społeczne na tle majątkowym oraz nieliczne stosunki osobiste regulowane przez normy prawa cywilnego. Zdolność prawna - zdolność do posiadania określonych praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego, nabywa się ją z chwilą poczęcia a traci z chwila śmierci. Zdolność do czynności prawnych -możność wywoływania określonych skutków prawnych poprzez właściwe oświadczenie woli.
- pełna zdolność-posiada człowiek, który ukończył 18 rok życia, czyli jest pełnoletni
