Prawo podatkowe - Notatki - Administracja, Notatki z Administracja biznesu

Pobierz Prawo podatkowe - Notatki - Administracja i więcej Notatki w PDF z Administracja biznesu tylko na Docsity!

PRAWO PODATKOWE

1.Pojęcie i cechy podatku. Podatek jest kategorią historyczną wykształconą w danych formacjach. Świadczenia określane mianem podatku pojawiły się już w formacji niewolniczej. Na przestrzeni wieków podatki ulegały charakterystycznym przemianom, zmianie ulegały także formy, konstrukcje i systemy podatkowe, techniki wymiaru i poboru podatków, a także ich zadania. Podatki stanowiły i nadal stanowią jedno z głównych, podstawowych źródeł dochodów budżetu państwa. Definicje podatków bywają różnie formułowane. Gaudemet Paul Marie określa podatek jako „dokonywane przez władzę^ publiczną, przymusowe pobranie, którego podstawowym celem jest pokrycie obciążeń publicznych, a repartycja uwzględnia zdolności podatkowe obywateli”. W polskiej literaturze prawnopodatkowej podatek definiuje się najczęściej poprzez wyliczenie jego cech, które to cechy odróżniają go od innych świadczeń publicznych. Tak więc podatek jest nieodpłatnym, przymusowym, bezzwrotnym i pieniężnym świadczeniem o charakterze ogólnym, które jest nakładane jednostronnie przez związek publicznoprawny. Związkiem tym jest – przede wszystkim państwo. Jak wynika z definicji podatek charakteryzuje sześć istotnych cech, które nazywamy cechami stałymi podatku. Nieodpłatność podatku wyraża się^ tym,^ że podmiotowi, który go uiścił, nie przysługuje z tego tytułu roszczenie wzajemnego świadczenia ze strony państwa. Wpływy z podatków powiększają ogólną sumę dochodów budżetowych. Mówi się o tzw. odpłatności ogólnej, polegającej na tym, że z budżetu państwa finansowane są zadania ogólnospołeczne, takie jak oświata, ochrona zdrowia, obrona narodowa, bezpieczeństwo wewnętrzne itp. Jednak prawo do korzystania z tych usług mają nie tylko podatnicy i członkowie ich rodzin, ale całe społeczeństwo. Przymusowość odróżnia podatek od świadczeń dobrowolnych. Obowiązek świadczenia podatku wynika z norm prawnych i w razie odmowy uiszczenia podatku prowadzić może do zastosowania egzekucji. Bezzwrotny charakter świadczeń^ podatkowych polega na definitywnym przekazaniu^ środków pieniężnych przez podmiot zobowiązany na rzecz budżetu państwa lub innego funduszu celowego. Uiszczony podatek nie podlega zwrotowi. Wyjątki od tej zasady dotyczą takich sytuacji, gdy podatek został nieprawidłowo obliczony i zawyżony, bądź też jeśli nałożono go niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. Pieniężny charakter podatku różni od innych^ świadczeń^ osobistych i materialnych na rzecz państwa. Jest on wymierzany i pobierany w jednostkach pieniężnych danego kraju. Wydatki publiczne pokrywa się bowiem najczęściej w pieniądzu. Pobór podatków w postaci naturalnej należy generalnie do przeszłości. W różnych okresach historii bywał on jednak ściągany w postaci płodów rolnych czy zwierząt. Podatek jest nakładany i ustalany jednostronnie.^ Decyzję^ w tej sprawie podejmują^ centralne bądź^ terenowe organy stanowiące. Sam podatnik nie ma żadnego wpływu na wysokość obciążenia z tego tytułu. Jedynie w sposób pośredni, wykorzystując mechanizmy demokracji parlamentarnej podatnicy mogą wywierać wpływ na kształtowanie systemu podatkowego. Ogólny charakter podatku wyraża się^ tym,^ że podatki ustalone są^ generalnie dla wszystkich podmiotów prowadzących określoną działalność lub znajdujących się sytuacji powodującej pobranie podatku. Podatek nie może być wymierzany według indywidualnych zasad. O ogólnym charakterze podatków przesądza wprowadzenie ich w życie aktami normatywnymi, mającymi z natury charakter ogólny.

2. Konstrukcja prawna podatku. W każdym podatku wskazać można stale występujące elementy, składające się na konstrukcję prawną podatku. Nazywane są one elementami konstrukcji podatku lub cechami zmiennymi. Konstrukcja prawna podatku to rozwiązanie normatywne, które powinno dawać jasną odpowiedź na pytania:

• kto i komu zobowiązany jest do zapłacenia podatku (podmioty podatku),
• z jakim aktem prawnym ustawa wiąże powstanie obowiązku podatkowego (przedmiot podatku),
• jaka jest konkretyzacja jakościowa zobowiązania (podstawa opodatkowania),
• jaka jest konkretyzacja ilościowa zobowiązania (stawki podatkowe),
• czy podmiot podatku może uwolnić się od podatku i w jakim zakresie (wyłączenia, zwolnienia o ulgi podatkowe),
• jaki jest termin i sposób zapłaty podatku, a także tryb egzekucji przymusowej i konsekwencji prawnych uchylania się od pewnej realizacji obowiązków podatkowych. 3. Podmiot uprawniony – podmiot zobowiązany w stosunkach podatkowo–prawnych.

Podatek jest świadczeniem dokonywanym na rzecz podmiotu uprawnionego przez podmiot zobowiązany. Podmiot uprawniony, nazywamy także podmiotem czynnym to związek publicznoprawny uprawniony do nakładania i pobierania podatków. Jest nim z reguły państwo lub lokalne związki publicznoprawne, takie jak gminy miejskie i wiejskie. W przypadkach wyjątkowych podmiotami czynnymi są też organizacje międzynarodowe. Ma to miejsce wówczas, gdy państwa członkowskie tych organizacji wyposażą je w uprawnienia do nakładania podatków. Podmiot zobowiązany do zapłacenia podatku jest podmiotem biernym. Przepisy prawa podatkowego określają podmiot bierny jako podatnika. Podatnikami są najczęściej podmioty prawa cywilnego, tzn. osoby fizyczne lub prawne. Oprócz podmiotów prawa cywilnego w roli podatnika występują również inne podmioty, takie jak: stowarzyszenia nie posiadające osobowości prawnej, spadki nie objęte oraz rodziny żyjące we wspólnym gospodarstwie domowym.

4. Płatnik, inkasent. Odpowiedzialność za wypełnienie obowiązku podatkowego może być rozłożona między podatnika i płatnika. Płatnikiem jest osoba, która dokonuje obliczenia, potrącenia i zapłaty podatku. Natomiast podatnikiem jest podmiot, który ponosi ciężar w sensie ekonomicznym i którego zasoby zostają uszczuplone w wyniku pobrania podatku. Celem zapewnienia sprawnej realizacji podatków, przepisy prawa podatkowego wprowadzają nadto instytucję inkasenta. Zakres obowiązków inkasenta jest większy niż płatnika, bowiem nie oblicza on należnego podatku, lecz jedynie pobiera go od podatnika i przekazuje organowi administracji państwowej. 5. Podstawa opodatkowania. Dla wymiaru podatku niezbędne jest skonkretyzowanie wymiaru podatku, czyli ustalenie podstawy opodatkowania. Podstawą opodatkowania jest ilościowe lub wartościowe ujęcie podmiotu podatkowego, wyrażone najczęściej w jednostkach pieniężnych, rzadziej zaś w jednostkach naturalnych. Podstawa ta umożliwia przede wszystkim wymiar podatku, a niekiedy decyduje również o powstaniu lub istnieniu obowiązku podatkowego. Ustawodawca ustala bowiem, od jakiej kwoty podstawy opodatkowania lub jakiej wysokości jednostki naturalnej (np. od hektara gruntu lub od metra kwadratowego powierzchni budynku) istnieje obowiązek podatkowy. Może więc zaistnieć sytuacja, w której podlega się opodatkowaniu ze względu na określenie podmiotu i przedmiotu opodatkowania, lecz nie podlega się ze względu na rozmiar podstawy opodatkowania. 6. Stawki podatkowe. Współczynnikiem określającym wysokość podatku w stosunku do podstawy opodatkowania są stawki podatkowe. Stawki podatkowe można dzielić według różnych kryteriów. Ze względu na technikę konstruowania stawek rozróżnia się stawki stosunkowe i stawki kwotowe. Stawki stosunkowe określają^ wielkość^ podatku w sposób względny, w postaci ułamka podstawy opodatkowania. Najczęściej spotykaną odmianą stawek stosunkowych są stawki procentowe,^ wyrażające wysokość podatku określonym procentem podstawy opodatkowania (np. 21% dochodu). Rzadziej spotykaną postacią stawek stosunkowych są stawki ułamkowe (np. ½ podstawy obliczenia podatku) bądź wielokrotnościowe (np. trzykrotność podstawy obliczenia podatku). Stawki kwotowe polegają^ na określeniu kwoty podatku przypadającej na jednostkę podstawy opodatkowania. Obecnie stawka ta znajduje zastosowanie np. w pobieraniu podatku od psów. Są one jedynym narzędziem do obliczenia należnego podatku wówczas, gdy wielkość podstawy opodatkowania jest przedstawiona za pomocą stawek procentowych. We współczesnym systemie podatkowym kwotę należnego podatku oblicza się najczęściej za pomocą stawek procentowych. Ze względu na stosunek stawek do podstawy opodatkowania stawki dzieli się na stawki stałe i stawki zmienne. Stawki stałe charakteryzują^ się^ tym,^ że ich wysokość^ nie zależy od wysokości opodatkowania. Występują najczęściej w podatkach obciążających przychód i konsumpcję. Stawki zmienne wyrażają natomiast dynamikę wobec zmiany podstawy opodatkowania. Reakcja stawek na zmiany zachodzące w podstawie opodatkowania może być jednak bardzo różna. Z tego względu występują trzy rodzaje stawek zmiennych: progresywne, regresywne i degresywne. Istota stawki progresywnej polega na tym, że wysokość podatku rośnie szybciej niż podstawa opodatkowania. Maksymalna skala stawki progresywnej nie może osiągnąć 100% podstawy opodatkowania. Stawki regresywne są odwrotnością stawek progresywnych – maleją one w miarę wzrostu podstawy opodatkowania. Stawki degresywne stanowią jak gdyby odwrócenie progresji. Maleją one w miarę zmniejszania się podstawy opodatkowania. 7. Nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy.

2. odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa administracyjnego, prawa cywilnego i na podstawie innych ustaw z wyjątkiem: a) przewidzianych w ustawie odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, b) odpraw wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy,
3. kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych,
4. wygrane w grach losowych urządzanych i prowadzonych na podstawie przepisów o grach losowych przez uprawniony podmiot mający siedzibę na terenie kraju,
5. odprawy pośmiertne i zasiłki pogrzebowe,
6. zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne, zasiłki wychowawcze oraz zasiłki porodowe,
7. jednorazowe zasiłki z tytułu urodzenia dziecka, wypłacane z funduszów zasiłków zawodowych,
8. wartość ubioru służbowego (umundurowania), jeżeli jego używanie należy do obowiązków pracownika, lub ekwiwalentu pieniężnego za ten ubiór,
9. wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym posiłków profilaktycznych lub ekwiwalenty za te świadczenia, a także ekwiwalenty za pranie i reperację odzieży roboczej wykonywane we własnym zakresie przez pracowników, ekwiwalenty za przedłużenie używalności odzieży roboczej, za używanie odzieży własnej zamiast odzieży roboczej oraz za nie wydane pracownikom a przysługujące im środki higieny osobistej,
10. wartość napojów bezalkoholowych, posiłków regeneracyjno – wzmacniających oraz innych posiłków wydawanych niektórym grupom pracowników do spożycia wyłącznie w czasie wykonywania pracy, bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu,
11. kwoty otrzymywane przez pracowników z tytułu kosztów przeniesienia służbowego oraz zasiłków na zagospodarowanie i osiedlenie w związku z przeniesieniem służbowym, do wysokości 200% wynagrodzenia należnego za miesiąc, w którym nastąpiło przeniesienie,
12. ekwiwalenty pieniężne za używane przez pracowników przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt stanowiący ich własność,
13. świadczenia otrzymywane z tytułu odbywania niezawodowej służby wojskowej lub jej form zastępczych i równorzędnych, z wyjątkiem służby okresowej lub nadterminowej,
14. diety i inne należności za czas podróży służbowej pracowników do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub przepisach wydanych przez właściwego ministra,
15. diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich do wysokości określonej w odrębnych przepisach,
16. dodatek za rozłąkę i inne świadczenia wypłacane pracownikom czasowo przeniesionym wg zasad i w wysokości określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra,
17. wartość świadczeń ponoszonych przez zakład pracy z tytułu zakwaterowania pracowników w hotelach pracowniczych oraz kwaterach prywatnych wynajmowanych na cele zbiorowego zakwaterowania, a także wartość świadczeń z tytułu udostępniania lokalu mieszkalnego pracownikom w przypadku poza miejscem ich stałego zamieszkania,
18. część dochodów osób fizycznych podlegających nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody ze stosunku pracy lub stypendiów – wysokości odpowiadającej dietom, określonych w odrębnych przepisach obowiązujących e przedsiębiorstwach państwowych w sprawie pokrywania kosztów podróży służbowych poza granicami kraju,
19. kwoty strawnego wypłacane załogom pływającym w zamian za bezpłatne wyżywienie do wysokości nie przekraczającej dodatku za rozłąkę,
20. kwoty otrzymane przez pracowników z tytułu używania pojazdów samochodowych dla potrzeb zakładu a) w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowej) – do wysokości nie przekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu, b) w jazdach lokalnych - do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nie przekraczającej stawek za 1 km przebiegu – określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra,
21. kwoty pomocy finansowej ze środków pomocy społecznej i zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, wypłacane na zmniejszenie wydatków mieszkaniowych wg zasad określonych przez właściwego ministra,

22. przyznana na podstawie odrębnych przepisów, pomoc pieniężna dla rodzin zastępczych oraz jednorazowa pomoc pieniężna na zagospodarowanie, udzielona usamodzielniającym się wychowankom rodzin zastępczych i wychowankom publicznych lub niepublicznych placówek opiekuńczo – wychowawczych,
23. dodatek energetyczny dla kombatantów,
24. świadczenia z pomocy społecznej oraz zapomogi wypłacane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz funduszów związków zawodowych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci,
25. otrzymywane zgodne z odrębnymi przepisami świadczenia na: a) rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą osób niepełnosprawnych ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz zakładowych funduszy rehabilitacji, b) doraźną lub okresową pomoc dla kombatantów oraz pozostałych po nich członkach rodzin ze środków Państwowego Funduszu Kombatantów,
26. przychody uzyskane z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego; zwolnienie nie dotyczy przychodu uzyskanego ze sprzedaży gruntów, które w związku z tą sprzedażą utraciły charakter rolny lub leśny,
27. przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o wywłaszczaniu nieruchomości lub z tytułu sprzedaży nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce gruntami,
28. przychody uzyskane z tytułu sprzedaży prawa wieczystego użytkowania oraz nieruchomości nabytych stosownie do odrębnych przepisów o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w zamian za mienie pozostawione za granicą,
29. przychody uzyskane z tytułu sprzedaży nieruchomości albo prawa wieczystego użytkowania na podstawie przepisów o ochronie i kształtowaniu środowiska. 10. Systemy ustalania kosztów uzyskania przychodów osób fizycznych. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje istnienie czterech systemów ustalania i uwzględniania kosztów uzyskania przychodów. Znajdują one zastosowanie do określonych rodzajów źródeł przychodów:
30. System ustalania i uwzględniania kosztów rzeczywiście poniesionych i udokumentowanych przez podatnika na podstawie księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów. System ten znajduje zastosowanie przede wszystkim przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej.
31. System ustalania kosztów w oparciu o ustawowy normatyw udziału kosztów w przychodzie. Normatyw, tj. procentowa relacja pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania, stosowany niezależnie od tego, jak relacja ta kształtuje się w rzeczywistości w poszczególnych wypadkach.
32. System ustalania kosztów w oparciu o ustawowy normatyw udziału kosztów w przychodzie –^ z możliwością uwzględnienia kosztów wyższych, rzeczywiście poniesionych.
33. System pomijania kosztów uzyskania przychodów. W odniesieniu do niektórych rodzajów przychodów ustawa w ogóle nie uwzględnia poniesionych kosztów ich uzyskania. W takich przypadkach cały osiągnięty przychód uważany jest za dochód podlegający opodatkowaniu. Do przychodów, których uzyskanie nie wymaga kosztów, zalicza się: emerytury i renty, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, dochody z członkostwa w spółdzielniach rolnych, subwencje, dotacje, dopłaty, nagrody, dochody z nieujawnionych źródeł i nieodpłatne świadczenia. Ponadto przepisy stanowią, że nie zachodzi m.in. potrzeba ustalania kosztów uzyskania przychodu z dywidend i udziałów w zyskach osób prawnych. 11. Wysokość podatku dochodowego osób fizycznych. Podatek dochodowy pobiera się od podstawy jego obliczenia według skali określonej w art.27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (na rok 2005):

• do 37.024 zł podatek wynosi 19% podstawy obliczenia minus kwota 530,08 zł tytułem kosztów uzyskania,
• od 37.024 zł do 74.048 zł podatek wynosi 6.504,48 zł + 30% nadwyżki ponad 37.024 zł,
• od 74.048 zł do 600.000 zł podatek wynosi 17.611,68 zł + 40% nadwyżki ponad 74.048 zł. 12. Przychody podatku dochodowego osób prawnych. Przychodami podatku dochodowego od osób prawnych są^ w szczególności:

9. dochody spółdzielni mieszkaniowych uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i z innych źródeł przychodów

• w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych i inne cele statutowe, z wyjątkiem działalności gospodarczej,

10. dochody związków gmin, w części przeznaczonej dla gmin,
11. dochody komunalnych zakładów gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i z innych źródeł przychodów, w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych,
12. dochody spółek, których udziałowcami są wyłącznie organizacje działające na podstawie ustawy – Prawo o stowarzyszeniach,
13. dochody związków zawodowych, społeczno-zawodowych organizacji rolników, organizacji pracodawców i partii politycznych, działających na podstawie odrębnych ustaw, w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej,
14. dochody spółdzielczych związków rewizyjnych, w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej,
15. dochody z tytułu prowadzenia szkół, w części wydatkowanej na cele szkoły w roku podatkowym lub w roku po nim następującym;
16. dochody spółek wodnych i ich związków przeznaczone na cele statutowe,
17. dochody z tytułu udziału w spółce będącej osobą prawną, mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wydatkowane w roku podatkowym na nabycie udziałów lub akcji od Skarbu Państwa oraz udziałów w spółce tworzonej w celu oddania tej spółce do odpłatnego korzystania, na podstawie przepisów o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, przedsiębiorstwa lub zorganizowanych części mienia przedsiębiorstwa albo na zakup obligacji od skarbu Państwa,
18. dochody podatników zatrudniających osoby niepełnosprawne, w zakresie i na zasadach określonych ustawą o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych,
19. dochody z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o wywłaszczaniu nieruchomości lub z tytułu sprzedaży nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce gruntami,
20. odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa administracyjnego, prawa cywilnego i na podstawie innych ustaw,
21. dochody ze składek członkowskich organizacji politycznych, społecznych i zawodowych,
22. dotacje otrzymane na podstawie odrębnych przepisów na tworzenie rezerw państwowych i gospodarowania tymi rezerwami oraz w związku z umowami zawartymi na podstawie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej,
23. dochody z działalności pozarolniczej i działów specjalnych produkcji rolnej przeznaczone na wynagrodzenia za pracę członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych spółdzielnie zajmujących się produkcją rolną oraz ich domowników, jeżeli wynagrodzenia te są związane z wymienioną działalnością,
24. dochody z tytułu prowadzenia loterii fantowych i gry bingo fantowe,
25. dochody osób prawnych nie mających siedziby lub zarządu w Polsce, uzyskane z tytułu działalności prowadzonej na terytorium RP i finansowanej z funduszy pochodzących z międzypaństwowych instytucji finansowych oraz ze środków przyznanych przez państwa obce na podstawie zawartych umów,
26. dochody uzyskiwane z działalności gospodarczej prowadzone na terytorium RP przez ośrodki kulturalne państw obcych, na zasadach wzajemności,
27. dochody w wysokości nominalnej wartości obligacji skarbowych lub środków pieniężnych otrzymanych na podstawie przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków dla zwiększenie funduszy własnych i rezerw,
28. dotacje, subwencje i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów lub jako zwrot wydatków związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych. 15. Podstawa opodatkowania dochodów osób prawnych. Podstawę opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych stanowi dochód ustalony zgodnie z art.7 ustawy, po odliczeniu od niego określonych kwot i wydatków. Pierwszą grupę wydatków – łącznie do wysokości nie przekraczającej 10% osiągniętego dochodu stanowią darowizny na cele społecznie użyteczne. Są to darowizny na cele

naukowe, naukowo-techniczne, oświatowe, oświatowo-wychowawcze, kulturalne, kultury fizycznej i sportu, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, a także wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie budowy dróg i sieci telekomunikacyjnych na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę. Ponadto łącznie do wysokości nie przekraczającej 10% dochodu, darowizny na cele kultu religijnego i na działalność charytatywnoopiekuńczą, bezpieczeństwa publicznego, obrony narodowej, ochrony środowiska, cele dobroczynne, a także na cele związane z budownictwem mieszkaniowym, dla samorządu terytorialnego i na budowę strażnic jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz ich wyposażenie i utrzymanie. Łączna kwota odliczeń z tytułu wszystkich darowizn nie może przekroczyć 10 % dochodu, z tym że odliczeniom nie podlegają darowizny na rzecz osób fizycznych i prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, które prowadzą działalność polegającą na wytworzeniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub prowadzą działalność handlową tymi wyrobami. Jeżeli przedmiotem darowizny są towary lub usługi opodatkowane podatkiem VAT, wówczas przez pojęcie kwoty darowizny rozumie się wartość towaru uwzględniającą należny podatek od towarów i usług. Drugą grupę odliczeń stanowią kwoty, o które zgodnie z prawem górniczym została obniżona podstawowa opłata eksploatacyjna za wydobywanie kopalin. Stawka w podatku dochodowym od osób prawnych wynosi w roku 2005 – 19%, podstawy opodatkowania. Stawka podatkowa wynosząca 19% podstawy opodatkowania jest stawką zasadniczą. Z 15 do 19 % wzrósł^ także podatek od dywidend i innych przychodów w zyskach osób prawnych wypłacanych podatnikom nie mającym w Polsce siedziby ani zarządu, na których ciąży tzw. ograniczony obowiązek podatkowy, tj. obejmujący tylko dochody osiągane w Polsce. Stawka w wysokości 20% przychodów znajduje zastosowanie tylko w następujących przypadkach: dochody podmiotów, na których ciąży ograniczony obowiązek podatkowy osiągane z tytułu praw autorskich, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy, receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego, handlowego lub naukowego, a także środka transportu, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej,

16. Terminy płatności podatku dochodowego osób prawnych. Podatnicy są zobowiązani bez wezwania składać deklarację, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu (straty) osiągniętego od początku roku podatkowego i wpłacać na rachunek właściwego urzędu skarbowego zaliczki miesięczne w wysokości różnicy między podatnikiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego, z sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące. Zaliczki miesięczne za okres od pierwszego do przedostatniego miesiąca roku podatkowego uiszcza się w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczka za ostatni miesiąc jest uiszczana w wysokości zaliczki za miesiąc poprzedni do 20 dnia ostatniego miesiąca roku podatkowego. Ostatecznie rozliczenie podatku za rok podatkowy następuje w terminie ustalonym do złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego za ten rok. Podatnicy, z wyjątkiem zwolnionych od podatku, są^ zobowiązani składać^ urzędom skarbowym zeznanie, wg ustalonego wzoru o wysokości dochodu ( straty ) osiągniętego w roku podatkowym, wstępnie do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny lub różnicę między podatkiem należnym od dochodu wykazanego w zeznaniu a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku. 17. Podatki lokalne – ogólna charakterystyka. Definiując termin podatki lokalne (samorządowe) stwierdzić należy, iż są to takie podatki, które z mocy ustawy stanowią stałe, bezterminowe i wyłączne źródło dochodów budżetów lokalnych. Równocześnie należy dodać, że podatki lokalne są jednym ze źródeł finansowania zadań publicznych objętych zasięgiem działania gminy. Kryteria podziału podatków są różne, przy czym nawiązujące bezpośrednio do podatków lokalnych oparte są nie na przesłankach ekonomicznych, bardziej trwałych, lecz prawnych i własnościowych – w pewnym stopniu umownych. Wśród tego rodzaju kryteriów wyróżnia się podział na podatki centralne – państwowe oraz podatki lokalne – samorządowe. Przyznanie podatków i zaliczenie ich do podatków lokalnych zależy przede wszystkim od struktury polityczno – ustrojowej państwa, metod zarządzania, wielkości dochodów własnych w strukturze dochodów budżetów samorządowych, stopnia dokonanej decentralizacji. Ponadto należy zwrócić uwagę co w praktyce uzasadnia uznanie podatków za typowo lokalne. Po pierwsze jest to powiązanie opodatkowania z wszelkiego rodzaju nieruchomościami na danym terenie, co wskazuje na poziom ekonomiczny i zamożność jego mieszkańców. Po drugie wyodrębnienie podatków lokalnych wynika z

administracyjna nie może przekroczyć 199,50 zł. Rada gminy zarządza pobór tych opłat w drodze inkasa oraz określa inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso.

20. Podatek od środków transportowych. Obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, które są właścicielami środków transportowych, takich jak samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony w górę, ciągniki siodłowe i balastowe, przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton wzwyż, autobusy. Wysokość stawek podatku – w ustawowo określonych granicach – ustala rada gminy. Od podatku zwolnione są m.in. środki transportowe obcych przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych, a także zapasy mobilizacyjne. Rada gminy może wprowadzać na swoim terenie inne jeszcze zwolnienia od podatku. 21. Podatek od spadków i darowizn. Wpływy z tego podatku są źródłem dochodów budżetów lokalnych. Podatek należy do typowych podatków majątkowych. Jego podatnikami począwszy od 1990 r. są tylko osoby fizyczne. Przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn jest nabycie w drodze spadku, zapisu lub dalszego zapisu, polecenia testamentowego, jak również darowizny własności rzeczy znajdujących się na obszarze kraju, a także wykonywanych w kraju praw majątkowych. Do praw majątkowych należą np. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wierzytelność spadkodawcy, udziały w spółkach itp. W określonych przypadkach podatkowi od spadków i darowizn podlega także nabycie własności rzeczy znajdujących się poza granicami kraju, podobnie jak praw majątkowych wykonywanych za granicą. Kwoty zwolnione od podatku określono w ustawie. Od podatku zwolnione jest między innymi: 1) nabycie własności i prawa użytkowania wieczystego gospodarstwa rolnego lub jego części, 2) nabycie w drodze spadku praw autorskich, z wyjątkiem należności z zawartych przez autora umów wydawniczych lub umów o rozpowszechnienie utworów w inny sposób, 3) nabycie własności fizycznej wydzielonych części nieruchomości w drodze zasiedzenia przez osoby będące współwłaścicielami ułamkowych części nieruchomości do wysokości udziału we współwłasności, 4) nabycie w drodze spadku przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej przedmiotów wyposażenia mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny itp., dzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem twórczości spadkodawcy, dzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem twórczości spadkodawcy, 5) nabycie przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w drodze spadku lub darowizny zakładu wytwórczego, budowlanego, handlowego lub usługowego. Obowiązek podatkowy spoczywa na nabywcy własności rzeczy oraz praw majątkowych uzyskanych w drodze spadku, dyspozycji wkładcy dotyczącej wkładów oszczędnościowych, a także przez zasiedzenie. Podatki od spadków i darowizn pobierane są przez urzędy skarbowe i dopiero następnie przekazywane do budżetów gmin. Do pierwszej grupy zaliczono osoby najbliżej związane ze zbywcą tzn. małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki i prawnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie) a także pasierba, zięcia, synową jak również rodzeństwo (w tym przyrodnie), ojczyma, macochę, teściów. Do kwoty 9.637,- zł. podatku nie pobiera się. W drugiej grupie ujęto dalszą rodzinę zbywcy, do której ustawodawca zalicza zstępnych rodzeństwa, tj. siostrzeńców i siostrzenice, bratanków i bratanice, rodzeństwo rodziców (wujów, stryjów, ciotki, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa, a więc szwagrów, szwagierki, bratowe, małżonków i innych zstępnych, czyli mężów i żony wnuków, prawnuków i praprawnuków). Do kwoty 7.276,- zł. podatku się nie pobiera. Trzecią grupę stanowią pozostali nabywcy, bez względu na stopień skoligacenia, których z osobą przekazującą rzecz lub prawo majątkowe żaden stosunek osobisty nie łączy. Kwota wolna od podatku wynosi 4.902,- zł. Obliczanie i pobór podatku od darowizn jest z reguły obowiązkiem notariusza, który jest podatnikiem podatku. Notariusz oblicza i pobiera podatek od podatnika, a następnie wpłaca go do urzędu skarbowego na rzecz tej gminy, na której obszarze działania ma siedzibę biuro notarialne. 22. Podatek rolny. Podatek rolny jest najstarszym podatkiem bezpośrednim. Obciążenie podatkiem rolnym uregulowane jest ustawą z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym. Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają określone w ustawie grunty gospodarstw rolnych. Za gospodarstwo rolne dla celów podatkowych uważa się obszar użytków rolnych, lasów i gruntów leśnych, gruntów pod stawami oraz gruntów pod zabudowaniami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa o łącznej powierzchni przekraczającej 1,0 ha lub o powierzchni użytków rolnych przekraczających 1,0 ha przeliczeniowych. Podatnikiem podatku rolnego są osoby fizyczne i prawne, z wyłączeniem gmin i Skarbu Państwa, będące w dniu 1

stycznia roku podatkowego właścicielami lub samoistnymi posiadaczami gospodarstw rolnych. W przypadku kiedy gospodarstwo rolne stanowi współwłasność małżonków lub odrębną własność jednego z nich wówczas obowiązek podatkowy spoczywa łącznie na obojgu małżonkach. Podstawa opodatkowania w podatku rolnym jest w zasadzie prosta. Jest nią powierzchnia gospodarstwa rolnego wyrażona w hektarach przeliczeniowych, przy czym hektar przeliczeniowy jest jednostką umowną, odzwierciedlającą możliwość osiągania dochodu z gospodarstwa rolnego. Zaliczenia gminy do jednego z czterech okręgów podatkowych dokonuje Minister Finansów w drodze rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2001 r. w sprawie zaliczenia gmin oraz miast do jednego z czterech okręgów podatkowych. Stawka podatku rolnego określona została w stosunku do aktualnie stosowanej ceny żyta. Zwolnienia i ulgi w podatku rolnym w większości mają charakter przedmiotowy. Wiążą się one ściśle z działalnością gospodarczą podatnika. Można je ująć w dwie zasadnicze grupy. Pierwszą stanowią zwolnienia dotyczące gruntów nie mających z natury rzeczy cech użytków rolnych. Z tego właśnie względu wyłączone z opodatkowania podatkiem rolnym są: nieużytki (np. bagna, mokradła, lotne piaski, parowy), grunty pod jeziorami i wodami płynącymi, a także grunty służące celom publicznym, nie związane z gospodarką rolną. Druga grupa to zwolnienia i ulgi związane głównie ze wspieraniem procesów zagospodarowania użytków rolnych, nakładami inwestycyjnymi oraz korektą wymiaru podatku ze względu na okoliczności zmniejszające zdolność płatniczą podatnika. podatek rolny ma duże znaczenie w gminach wiejskich, ponieważ jest on głównym źródłem dochodów budżetu gminnego.

23. Podatek leśny. Podatek wprowadzony w 1992 r. na podstawie ustawy z dnia 28 września 1991 r o lasach. Jego konstrukcja jest bardzo zbliżona do budowy podatku rolnego. Nie jest to jednak podatek przychodowy. las jest wartością majątkową i z tych powodów podatek leśny kwalifikujemy do podatków majątkowych o charakterze rzeczowym i bezpośrednim. Obowiązek podatkowy w zakresie podatku leśnego ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej będących właścicielami lasów, a w przypadku lasów stanowiących własność Skarbu Państwa lub gminy – posiadaczami tych lasów. Przy czym obowiązek podatkowy w odniesieniu do lasów pozostających w zarządzie Lasów Państwowych ciąży na nadleśnictwach. Opodatkowaniu podatkiem leśnym podlegają wszystkie lasy, z wyjątkiem lasów nie związanych z gospodarką leśną, zajętych na ośrodki wypoczynkowe, działki budowlane i rekreacyjne. Od podatku zwolnione są lasy o drzewostanie powyżej 40 lat, oraz wpisane do rejestru zabytków. Podstawę wymiaru podatku leśnego stanowi, liczba hektarów przeliczeniowych lasu. Skala w podatku leśnym ma charakter proporcjonalny. Stawki są kwotowe, przy czym również określone dla różnych podstaw opodatkowania. Gdy podstawą opodatkowania jest powierzchnia lasu liczona w hektarach przeliczeniowych, to stawka podatku wynosi równowartość pieniężną 0.200 m3 drewna tartacznego iglastego wg średnie ceny sprzedaży uzyskanej przez nadleśnictwo za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy. 24. Funkcja fiskalna podatków. Funkcja fiskalna sprowadza się do tego, że podatki pełnią bardzo ważną rolę jako podstawowy rodzaj dochodów budżetowych. Ich rozmiary przewyższają wpływy z innych tytułów, takich jak: opłaty cła czy pożyczki. Funkcja fiskalna jest historycznie najstarszą funkcją podatków. Tak jak w czasach starożytnych, tak i w czasach współczesnych, podatki zabezpieczają pokrycie głównych wydatków publicznych dostarczając do budżetu państwa potrzebne pieniądze. Celem podatku jest zasilanie finansowe państwa. Dochodów podatkowych jako źródła zasilania budżetu państwa nie można niczym zastąpić. Gdyby przestały one płynąć, nie byłoby możliwości finansowania wydatków publicznych z innych źródeł. Oceniając rolę fiskalnej funkcji podatku w gospodarce finansowej państwa należy podkreślić, że funkcja ta jest najważniejsza. W przypadku gdy podatek jest kształtowany stosownie do zadań typu gospodarczego albo społecznego, przy ustalaniu stawki podatkowej przestaje mieć znaczenie jej optymalny poziom, stawką optymalną staje się wtedy zazwyczaj stawka maksymalna. Zatem jeśli nie uznamy pierwszeństwa celu finansowego to podatek będzie przekształcał się w konfiskatę lub zakaz. 25. Funkcja redystrybucyjna podatków. Drugą bardzo ważną funkcją, bez względu na to, w jakich warunkach społeczno–gospodarczych podatki są pobierane jest redystrybucja dochodu narodowego między podatnikami a związkami publicznoprawnymi, jakimi są państwo i organy samorządu terytorialnego. Redystrybucja dochodu dokonuje się na tle dokonanych ich podziałów. Realizują ją w różnych formach poszczególne ogniwa finansów. Funkcję redystrybucyjną w największej skali realizuje system finansów

organizacji i funkcjonowania organów rządowej administracji podatkowej reguluje ustawa z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędzie Ministra Finansów oraz urzędach i izbach skarbowych. Natomiast właściwość organów należących do tej kategorii reguluje przede wszystkim Ordynacja podatkowa. W systemie samorządu terytorialnego organem podatkowym I instancji jest przewodniczący kolegialnego organu wykonawczego gminy, powiatu bądź województwa. W wypadku gminy będzie to wójt gminy, burmistrz bądź prezydent miasta. Organem odwoławczym jest samorządowe kolegium odwoławcze. Pozycję prawną wójta, burmistrza oraz prezydenta miasta reguluje ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Przewodniczący zarządu powiatu oraz województwa nie pełnią obecnie funkcji organów podatkowych, gdyż budżety powiatów i województw nie mają obecnie dochodów własnych w postaci podatków.

30. Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych. Zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim także na majątku wspólnym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, a w szczególności gdy podatnik nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym i dokonuje czynności, których skutkiem jest utrata prawa własności do majątku. Zabezpieczenie następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 31. Odsetki za zwłokę. Od zaległości podatkowych naliczane są odsetki za zwłokę. Odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe. Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego. Stawka odsetek za zwłokę wynosi 200 % podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalonej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim. Stawka odsetek za zwłokę ulega obniżeniu lub podwyższeniu podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, poczynając od dnia, w którym stopa ta uległa zmianie. Minister Finansów ogłasza, w drodze obwieszczenia, stawkę odsetek za zwłokę w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”. 32. Wygaśnięcie zobowiązań podatkowych. Zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek:

1. zapłaty,
2. pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta,
3. potrącenia,
4. zaliczenia nadpłaty lub zawieszenia zwrotu podatku,
5. zaniechania poboru,
6. przejęcia własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym,
7. umorzenia zaległości,
8. przedawnienia. Za termin dokonania zapłaty podatku uważa się:
9. przy zapłacie gotówką – dzień wpłacenia kwoty podatku w kasie organu podatkowego lub na rachunek tego organu w banku,
10. w obrocie bezgotówkowym dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika na podstawie polecenia przelewu. Zapłata podatków przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów następuje w formie polecenia przelewu. 33. Ewidencja podatników. Zasady ewidencji podatników, zasady i tryb nadawania numerów identyfikacji podatkowej oraz zasady posługiwania się tymi numerami zostały określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz zakłady (oddziały) osób prawnych, które na podstawie odrębnych przepisów są podatnikami – podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu. Otrzymują one numery identyfikacji podatkowej, zwane NIP. Ewidencji podatników dokonują urzędy skarbowe. Nadanie NIP następuje w drodze decyzji administracyjnej urzędu skarbowego. Podatnicy zobowiązani są do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego. Zgłoszenie identyfikacyjne obowiązuje również podatników nie będących osobami fizycznymi. Podają oni pełną i skróconą nazwę ( firmę), formę organizacyjno – prawną, adres siedziby, numer

REGON, organ rejestrowy lub ewidencyjny i numer nadany przez ten organ (Krajowy Rejestr Sądowy), wykaz rachunków bankowych, adres, miejsce przechowywania dokumentacji rachunkowej oraz przedmiot wykonywanej działalności. W odniesieniu do spółek cywilnych, jawnych oraz komandytowych podaje się dane dotyczące wspólników, w tym również NIP nadany poszczególnym wspólnikom. Podatnicy zobowiązani są do aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych. Generalnie numer NIP nadany podatnikowi nie przechodzi na następcę prawnego. Od tej zasady istnieją dwa wyjątki. Pierwszy dotyczy przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa lub przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy. Drugi wyjątek ma miejsce przy przekształceniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną lub spółki akcyjnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W przypadku zgonu decyzja o wydaniu NIP wygasa. Generalnie numer NIP nadany podatnikowi nie przechodzi na następcę prawnego. Od tej zasady istnieją dwa wyjątki. Pierwszy dotyczy przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa lub przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy. Drugi wyjątek ma miejsce przy przekształceniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną lub spółki akcyjnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W przypadku zgonu decyzja o wydaniu NIP wygasa.

34. Harmonizacja podatkowa w Unii europejskiej: a) problematyka podatków pośrednich (VAT, akcyzy); Harmonizacja podatków, bądź też ich ujednolicenie, związana jest z międzynarodową integracją gospodarczą. Generalnie harmonizacja podatków oznacza dążność do osiągnięcia jednolitego poziomu standaryzacji tzn. taki sam system podatkowy, bardzo podobne podstawy opodatkowania i stawki. Harmonizacja podatków wiąże się z ujednolicaniem prawa wewnątrz Wspólnoty Europejskiej. Potrzeba harmonizacji podatków pośrednich, a więc podatku od towarów i usług (VAT) oraz akcyz postrzegana jest jako żywotny element osiągnięcia wspólnoty gospodarczej po zniesieniu taryf celnych. Najważniejszym unijnym aktem prawnym regulującym kwestię podatków pośrednich jest tzw. VI Dyrektywa VAT. Ustala ona minimalny pułap dla stawki podstawowej (standardowej) 15 %, a stawki zredukowanej (można stosować jedną lub dwie stawki obniżone) nie może być niższa niż 5 %. Nie udało się ujednolicić wysokości stawek podatkowych z uwagi na rozbieżne interesy poszczególnych państw. Przyjęto jedynie minimalne stawki podstawowe. Wraz z wejściem w życie 1 stycznia1993 r. rynku wewnętrznego i zniesieniem kontroli granicznej w obrotach wewnątrz Wspólnoty wprowadzono nowe dokumenty i procedury niezbędne do rejestrowania wielkości obrotu dla potrzeb podatkowych oraz zwolnień podatkowych w eksporcie. Takie rozwiązanie umożliwiło zniesienie podatku od importu towarów w handlu wewnątrz Unii. To z kolei pozwoliło na utworzenie jednolitego rynku wewnętrznego i zniesienie od stycznia 1993 r. kontroli fiskalnej na wewnętrznych granicach Wspólnoty. Proces harmonizowania podatku akcyzowego w Unii Europejskiej był trudny i długotrwały, pełne dostosowanie stawek akcyzy we wszystkich państwach członkowskich nie zostało osiągnięte do dnia dzisiejszego. Podobnie jak w przypadku harmonizacji podatku VAT, niemożliwe okazało się ustalenie jednakowych stawek tego podatku we wszystkich krajach członkowskich. Uzgodniono więc jedynie jednolite zasady wymiaru akcyzy oraz poziom stawek minimalnych. Podstawowy wspólnotowy akt prawny stanowi dyrektywa 92/12/ EWG, ustanawiająca ogólne zasady obrotu produktami objętymi akcyzą, produkowanymi w UE i importowanymi z krajów trzecich, a także zasady przechowywania, przemieszczania i monitorowania takich wyrobów. Harmonizacją akcyzy objęte są: papierosy i przetworzony tytoń, oleje mineralne, alkohol i napoje alkoholowe. Stawki stosowane przez państwa członkowskie nie mogą być niższe od stawek minimalnych. Stawki akcyzy różnią się znacznie w niektórych krajach obowiązują stawki akcyzy znacznie wyższe niż poziom minimalny. Państwa członkowskie mogą nakładać podatek akcyzowy również na inne wyroby. b) próby zharmonizowania podatków bezpośrednich; Stawki stosowane przez państwa członkowskie nie mogą być niższe od stawek minimalnych (poza ściśle określonymi wyjątkami). Stawki akcyzy różnią się znacznie w niektórych krajach obowiązują stawki akcyzy znacznie wyższe niż poziom minimalny. Państwa członkowskie mogą nakładać podatek akcyzowy również na inne wyroby. Podatek dochodowy od osób fizycznych - w Unii Europejskiej nie ma ujednoliconego podatku od dochodów osób fizycznych. Komisja Europejska uważa, że podatki takie są instrumentem polityki gospodarczej państw członkowskich i nie proponuje ich harmonizacji. Podatek dochodowy od osób prawnych - W państwach UE funkcjonują dwa różne systemy opodatkowania dochodu osób prawnych oraz dochodu z dywidend otrzymywanych przez udziałowców lub funkcjonariuszy spółki. System klasyczny zakłada niezależne opodatkowanie dochodu osób prawnych i dochodu z dywidend otrzymywanego przez udziałowców lub akcjonariuszy spółek. Funkcjonuje on w Belgii, Danii, Luksemburgu i