OCHRONA WŁASNOŚCI ( Art. 222- 231 )
1) konstytucyjny- art. 21 i 64 gwarantuje ochronę własności równą dla wszystkich,
2) karno- prawny,
3) administracyjno- prawny
4) cywilno- prawny, które nas interesuje najbardziej.
Konieczność ochrony prawa własności wynika z samej definicji prawa własności ( zob. Art. 140-
strona negatywna. Sama definicja daje prawo ochrony przed wszystkimi potencjalnymi
naruszycielami prawa własności. W celu ochrony własności przysługują:
I. ROSZCZENIE WINDYKACYJNE ( REI VINDICATIO- Art. 222 §1 )- wypływające z prawa
własności roszczenie o wydanie rzeczy. Nie jest roszczeniem windykacyjnym roszczenie o wydanie
rzeczy wypływające z innych stosunków prawnych, to, że przedmiotem roszczenia jest wydanie
rzeczy nie nadaje mu charakteru roszczenia windykacyjnego!
Legitymacja czynna:
a) materialno- prawna
- właściciel,
- współwłaściciel- nie musi pytać o zgodę pozostałych, gdyż jest to czynność zachowawcza,
- użytkownik wieczysty,
- osoba, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe
- najemca lokalu ( art. 690 ).
b) formalno- prawna- w pewnych wypadkach mogą wystąpić na rzecz właściciela )
- prokurator,
- Rzecznik Praw Obywatelskich
Legitymacja bierna:
- osoba, która władza faktycznie rzeczą ( tzn. posiadacz, dzierżyciel, prekarzysta ).
- osoba włada rzeczą aktualnie ( nie musi to być tak, która pozbawiła władztwa )- tu przejawia
się obiektywny charakter roszczenia windykacyjnego.
- osobie tej nie przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą
Powód domaga się:
- wydania rzeczy
a) musi ono wystąpić w naturze.
- jeżeli nastąpiło zużycie rzeczy windykowanej, to następuje wygaśnięcie prawa własności i
wygaśnięcie roszczenia windykacyjnego ( odpowiedzialność jest kwestią odrębną ),
- jeżeli nastąpiło pogorszenie rzeczy, właściciel ma obowiązek przyjęcia rzeczy w stanie
pogorszonym
b) jeżeli chodzi o to, czy rzecz powinna zostać wydana ze wszystkimi pobranymi pożytkami, to
stanowisko doktryny jest podzielone:
- J. Ignatowicz- tak,
- Griewel- bez, bo temu służą roszczenia uzupełniające.
c) czy wydanie powinno nastąpić do rąk?
- jeżeli prawo władania rzeczą przysługuje tylko właścicielowi- tak,
- jeżeli prawo władania rzeczą przysługuje z woli właściciela innej osobie- to właściciel może żądać
wydania rzeczy do rąk uprawnionego.
Sytuacja stron w procesie:
1) Powód musi wykazać, że jest właścicielem rzeczy. Ale dowód własności jest w tej sprawie bardzo trudny,
gdyż
- trzeba wykazać wszystkie sukcesje aż do nabycia pierwotnego,
- domniemywa się, iż posiadacz jest właścicielem. Powód musi obalić domniemania, aczkolwiek dowód z
wpisu do księgi wieczystej ma pierwszeństwo przed dowodem posiadacza. Bardzo często nawet przy
nieruchomościach trudno jest udowodnić prawo własności, a w przypadku rzeczy ruchomych dowód jeszcze
bardziej się komplikuje ( PROBATIO DIABOLICO ).
Jeżeli jednak powód udowodni swe prawo własności, to sąd nie może odmówić wydania rzeczy..
2) Pozwany może- jeżeli powód nie udowodnił jeszcze swego prawa- bronić się przez zarzuty:
a) PREAMPOTRYJNE ( NIEWECZĄCE )
- braku legitymacji czynnej
- udowodnienia, że sam nabył własność np. przez zasiedzenie,
- udowadnia, że właścicielem jest osoba trzecia, ale nie powód,
- neguje prawo własności powoda bez wskazania osoby właściciela
- braku legitymacji biernej- opierając się na twierdzeniu, że rzecz nie jest we władaniu pozwanego,
- zarzutu przedawnienia ( WŁASNOŚĆ SINE RE- bez rzeczy, jeżeli roszczenie się przedawniło, to właściciel
ma prawo własności, ale nie może go wyegzekwować ).
b) DYLATORYJNE- powodują oddalenie wyroku w czasie
docsity.com
