Pobierz Prawo UE - Notatki - Prawo - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!
I FILAR→ prawo wspólnotowe - hard law II i III FILAR → prawo UE – soft law
W III filarze zastosowano zabieg polegający na wyodrębnieniu SCHENGEN AQCUIS (wspólna polityka azylowa, migracyjna, graniczna) oraz przyłączenie go do I FILARU – od tej pory jest prawem twardym i jest regulowane przez ETS. Traktat Lizboński likwiduje 3 filar i przyłącza II i III filar do twardego prawa !!!
Konstruktywna nieobecność → konieczność podjęcia wspólnych działań; jeżeli państwo nie chce podejmować działania, ale nie chce wetować uchwały, to po prostu nie bierze udziału w procesie decyzyjnym. W tej konkretnej kwestii względem tego państwa podjęta uchwała nie ma mocy wiążącej.
PRAWO WSPÓLNOTOWE A PRAWO KRAJOWE
ZASADA PIERWSZEŃSTWA PRAWA WSPÓLNOTOWEGO WOBEC PRAWA KRAJOWEGO
Orzeczenia:
1. 26/62 van Gend en Loos ( ZASADA PRYMATU/NADRZĘDNOŚCI oraz ZASADA BEZPOŚREDNIEJ SKUTECZNOŚĆI PRAWA WSPÓLNONOWEGO) → Spółka Van Gend & Loos przewoziła w 1960 r. pewną substancję chemiczną (formaldehyd) z Niemiec do Holandii. Holenderski urząd celny nakazał spółce uiścić podwyższoną opłatę celną. Spółka odmówiła zapłaty, wskazując na sprzeczność przepisów celnych z ówczesnym art. 12 TEWG. Rozpatrujący sprawę holenderski sąd administracyjny zwrócił się w związku z tym do ETS z pytaniem prejudycjalnym, w którym chodziło o wyjaśnienie, czy art. 12 TEWG powinien być bezpośrednio stosowany na gruncie prawa krajowego i, w konsekwencji, czy sądy krajowe powinny chronić powstałe na podstawie tego przepisu prawa podmiotowe.
Zdaniem Trybunału, podmiotami wspólnotowego porządku prawnego są nie tylko państwa członkowskie, ale również jednostki (osoby fizyczne i prawne), na które można nakładać nie tylko obowiązki, lecz także przyznawać im prawa. Takie prawa jednostek powstają, gdy wynika to wyraźnie z Traktatu o WE, a także gdy na podstawie jednoznacznych zobowiązań, jakie Traktat nakłada na państwa czy na organy Wspólnoty (np. na Komisję Europejską).
Z powyższego orzeczenia ETS wynika, iż podstawowym instrumentem mającym zapewnić skuteczność prawu wspólnotowemu i jednocześnie ochronę praw jednostek (osób fizycznych i prawnych), jest zasada nadrzędności i bezpośredniej skuteczności prawa wspólnotowego. Podmioty prywatne mogą zatem powoływać się wobec organów (instytucji) publicznych, a w pewnych przypadkach nawet wobec innych podmiotów prywatnych na swoje uprawnienia wynikające z jasnych i bezwarunkowych przepisów prawa wspólnotowego.
2. 16/64 Costa v ENEL ( ZASADA NARZĘDNOŚCI/PRYMATU PRAWA WSPÓLNOTOWEGO NAD PRAWEM KRAJOWYM) → W wyniku wejścia w życie ustawy we Włoszech dokonano upaństwowienia wytwarzania i dystrybuowania energii elektrycznej, poprzez utworzenie przedsiębiorstwa państwowego ENEL. Adwokat Flaminio Costa , akcjonariusz jednej ze spółek, które weszły w skład przedsiębiorstwa, będący jednocześnie odbiorcą energii dostarczanej przez nowoutworzony podmiot, wkurwił się i odmówił zapłaty rachunku za energię elektryczną. Przedsiębiorstwo wystąpiło z powództwem o zapłatę. W toku postępowania Costa , podniósł zarzut niezgodności krajowych przepisów nacjonalizacyjnych z regulacjami wspólnotowymi, w zakresie zakazu tworzenia karteli (monopoli państwowych). W związku z tym sąd wystąpił z pytaniem prejudycjalnym do ETS.
Włączenie postanowień prawa wspólnotowego w systemy prawne poszczególnych PCz oraz generalnie litera i duch Traktaty powodują, że państwa te nie mogą jednostronnie podejmować środków skierowanych przeciwko przyjętemu przez nie na zasadzie wzajemności porządkowi prawnemu. Żadne normy prawa wewnętrznego (krajowego) nie mogą nie mogą mieć pierwszeństwa nad prawem traktatowym, aby nie pozbawić go jego charakteru wspólnotowego i nie podważać podstaw prawnych samej Wspólnoty.
I. Nawet jeśli państwo wydaje prawo sprzeczne z prawem wspólnotowym to nie trzeba go stosować
→ orzeczenie 106/77 Simmenthal → Zasada pierwszeństwa obowiązuje zawsze, niezależnie od tego czy normy PW są wydane wcześniej czy później, niż niezgodne z nimi normy PK. Problem podobny, o charakterze czasowym – czy wcześniej bądź później wydane normy PW mogą wpływać na system prawny p.członkowskich?? Odpowiedź: Nie, obojętnie kiedy wydajemy normę PW, ona zawsze ma prymat nad PK.
Powyższa zasada kłóci się z zasadą retroaktywności. Ws. Simmenthal I ustalono, że obojętnie kiedy wydaje się normę PW to i tak ona ma prymat nad normą PK. To czyni tą kwestię dość kontrowersyjną! Powyższa zasada jest tłumaczona za pomocą wykładni teleologicznej – tzn, stwierdza się, że gdyby nie byłoby tak szerokiej wykładni wówczas cele integracji nie byłyby osiągnięte.
II. Żadne przepisy prawa krajowego NIE MOŻE PRZEWAŻAĆ NAD PRAWEM WYWODZĄCYM SIĘ Z PRAWA PIERWOTNEGO I WTÓRNEGO, a konsekwencje zasady pierwszeństwa obejmują wszystkie normy prawa krajowego.
Orzeczenie 6/64 Costa v ENEL
III. Orzeczenia ETS NIE DEROGUJĄ prawa krajowego co do ustaw już obowiązujących IV. Normy krajowe niezgodne z prawem wspólnotowym PRZESTAJE OBOWIĄZYWAĆ
V. Normy sprzeczne obowiązują dalej de iure, ale NIE MOGĄ BYĆ STOSOWANE, wiąże się to też za zasadą lojalności. ETS stwierdził, że w przypadku sprzeczności sąd powinien odmówić wydania orzeczenia opartego na normie krajowej sprzecznej ALE nie jest konieczne, aby uzależnił wydanie orzeczenia od formalnego uchylenia takiej normy.
Orzeczenie 103/88 Fratelli → stosowania krajowych przepisów niezgodnych z prawem wspólnotowym (jeśli przepisy krajowe niekorzystne dla podmiotów krajowych)
VI. Zakaz ustanawiania norm prawa krajowego, które byłyby sprzeczne z prawe wspólnotowym i nałożenie na PCz obowiązku stopniowej eliminacji już istniejących norm sprzecznych. ETS stwierdził, że PCz w prawie krajowym nie mogą uchwalać przepisów nowych sprzecznych z prawem wspólnotowym, a jeżeli już zostały uchwalone to trzeba je eliminować (ale nie podano do kiedy)
Orzeczenie 167/73 KE vs Francja→ Francja chciała chronić swoje obszary łowne oraz zatrudnienie marynarzy francuskich dlatego wydała przepis całkowicie sprzeczny z prawem WE
ZASADA PIERWSZEŃSTWA A KONSTYTUCJE PCZ
- ETS wykluczył dopuszczalność oceny prawa wspólnotowego z pkt. widzenia ich zgodności z normami konstytucyjnymi PCz
Orzeczenie 11/ International Handelgesellschaft
- informowanie i nakaz szeroko rozumianej współpracy organów PCz z organami WE
- współpraca w zakresie określonym przez prawo wspólnotowe z innymi PCzkimi
PODZIAŁ KOMPETENCJI W ZAKRESIE STANOWIENIA PRAWA
wg zasady subsydiarności i proporcjonalności
1. kompetencje wyraźne (w traktatach jasno) 2. kompetencje domniemane ( wyprowadzane przez ETS w praktyce) – to co w sposób jasny nie zostało wyrażone w tekście traktatów, ale w ramach stosowania wyklarowało się 3. kompetencje dodatkowe – wynikają z traktatów ale nie dotyczą wszystkich podmiotów; jeżeli PCz chce wprowadzić w ramach współpracy dodatkowe kompetencje to wszystkie pozostałe PCzkie muszą na to wyrazić zgodę 4. kompetencje wyłączne ( bądź WE bądź PCz) – np. polityka handlowa i rybołówstwa to WE 5. kompetencje konkurencyjne a. alternatywne – podział b. kumulatywne – pomoc
ROLA ETS W ZAKRESIE OKREŚLANIA KOMPETENCJI
realizacja przez ETS zasady ograniczania kompetencji szczegółowej doktryna przejęcia:
1. o charakterze wyraźnym 2. przejęcie przez zajęcie pola – polega na tym, że domniemuje się, że jeżeli jakaś sfera została objęta prawem wspólnotowym to automatycznie, tam gdzie wspólnota nie rozwinęła swojego ustawodawstwa państwo może wprowadzić swoje regulacje
KOMPETENCJE WYŁĄCZNE DLA PCZ I WE
wyrażone w traktatach lub przez ETS są wyjątki od kompetencje wyłącznych WE w zakresie przepływu kapitału, usług, osób i towarów na mocy art.58 TWE PCz wewnętrznie w określonych sytuacjach może wprowadzać ograniczenia wyłącznych kompetencje WE:
- w przypadku konieczności zachowania finansowej równowagi państw (co do przepływu kapitału)
- EBC → ustala stopy % , PCz mają możliwość ograniczeń w tym zakresie
- Schengen → opt-out – można zwieszać członkostwo na chwile ( ME 2000 W Belgii i Holandii, ME 2008 Austria i Szwajcaria)
- prawo rzeczowe jest domeną prawa wewnętrznego PCz –^ reguły własności, dzierżawienia, etc
- zapewnienie bezpieczeństwa kraju → produkcja wojskowa
- obywatelstwo jest wewnętrzną sprawą PCz ( orzeczenia Michellitti 1990 oraz orzeczenie Goszczu vs GB)
- określenie prawa bandery statku PCz
W stanach wyższej konieczności PCz może prosić WE o przejęcie części jego kompetencje
ROZSTRZYGANIE SPORÓW MIĘDZYNARODOWYCH ( międzynarodowy spór prawny –
international regal dispute)
2 kategorie(naruszenie prawa międzynarodowego; naruszenie umowy):
1. odpowiedzialność państwa za naruszenie prawa międzynarodowego ( state resposibility)
- odpowiedzialność państwa kontraktowa ( wynika ta z odpowiednich umów; state & liability)
Taka sama odpowiedzialność organizacji międzynarodowych
MIĘDZYNARODOWY TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
rozstrzygał spory przed powstaniem UE
- locus standi → prawo do wszczęcia postępowania
- forum prorogatum → zaakceptowanie pozwu wniesionego przez inną stronę sporu, na podstawie klauzuli jurysdykcyjnej zawartej w umowie międzynawowej lub na podstawie deklaracji jednostronnej
1945-1990 → są państwa, które nigdy nie zaakceptowały w tych latach jurysdykcji MTS np. POLSKA
Wyjątki:
- z wyłączeniem spraw wynikłych przed 1990, jeżeli fakty przed 1990 a skutki po
- sprawy z granicami
- sprawy związane z emisją zanieczyszczeń
- z wyjątkiem każdej sprawy która Polska uzna za wyłączną jurysdykcje Polski (np. Karta Polaka)
W MTS głosuje się większością i dopuszczalne jest votum separatum ALE pod znakiem zapytania stoi wykonanie orzeczeń ETS
W prawie międzynarodowym sankcję jest trudno wdrożyć.
ROZSTRZYGANIE SPORÓW PRZEZ ETS W I FILARZE:
I Filar → nie ma czegoś takiego, że są opcje, jest obligatoryjna jurysdykcja ETS i koniec!
+metody pozasądowe (np. procedura pojednawcza przez KE, orzeczenia)
Kompetencje ETS przy rozstrzyganiu sporów w II i III filarze – doradcze, niewiążące (zmieni to dopiero Traktat Lizboński)
ETS uznał, że faktem jest, iż prawo do obywatelstwa europejskiego jest prawem pochodnym wobec
obywatelstwa p.czł. Ale żadne inne p.czł. nie ma uprawnień żeby badać w jaki sposób zostało nabyte
obywatelstwo innego p.czł. Zatem władze hiszpańskie nie powinny interesować się, w jaki sposób Micheletti
nabył obywatelstwo włoskie.
Pod wpływem tego orzeczenia przed konferencją amsterdamską przepisy rozbudowujące zakres uprawnień
wynikających z obywatelstwa europejskiego zostały zawężone. P.czł. nie były gotowe na tak szeroką
interpretację ze strony ETS. Pojawiły się obawy że niektóre państwa będą prowadzić zbyt liberalną polityka
przyznawania obywatelstwa.
ETS orzekł, że każde PCz musi przyjąć obywatela europejskiego i nie ma to państwo prawa badania nabycia obywatelstwa w innym PCz! No!
3. Barcelona Traction Ligot and Power Company (Belgia vs Hiszpania) 1961
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości 1970 r.
Hiszpania znacjonalizowała kanadyjską spółkę Barcelona Truction Light and Power Company, która należała
do kapitału belgijskiego. Belgia wystąpiła w imieniu swoich obywateli, którzy utracili udziału.
MTS podzielił zobowiązania międzynarodowe państw na:
1/ zobowiązania erga omnes – zobowiązania w stosunku do społeczności międzynarodowej jako całości
(takie jak agresja, ludobójstwo, niewolnictwo, naruszenie fundamentalnych praw człowieka – każde z państw
społeczności międzynarodowej jest uprawnione do występowania przeciwko państwu, które dopuszcza się
któregoś z tych czynów).
2/ zobowiązania inter partes – zobowiązania wynikające z umów, ze stosunków między stronami.
4. Sprawa Bernadotte 1949
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości 1949 r.
W 1948 r. hrabia Bernadotte, szwedzki dyplomata i funkcjonariusz ONZ, będący mediatorem w konflikcie
izraelsko-palestyńskim został zastrzelony przez terrorystów żydowskich przebranych za żołnierzy izraelskich.
Powstał problem, czy ONZ może wystąpić z roszczeniami opartymi na prawie międzynarodowym w związku z
zamordowaniem swojego funkcjonariusza.
MTS: ONZ ma osobowość prawnomiędzynarodową i może występować z roszczeniami opartymi na prawie
międzynarodowym, także przeciwko tworzącym ją państwom - ponieważ jest to konieczne dla osiągnięcia
celów i zasad wyszczególnionych w Karcie NZ (zasada efektywności). Osobowość (podmiotowość) na
płaszczyźnie międzynarodowej może być wywiedziona z uprawnień, celów i praktyki danej organizacji
międzynarodowej.
TRAKTAT LIZBOŃSKI
2 koncepcje :
- niemiecka – Konstytucja Europejska
- oddzielny traktat rewizyjny
Dekonstytucjonalizacja Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Maastricht) o Zrezygnowano z wprowadzania symboli o Termin WSPÓLNOTA zastąpiony przez termin UNIA o Wysoki Przedstawiciel ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa o …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………… (tutaj niestety nie kumałem intencji autorki :/ pzd Siostra:* ) Reformy systemowe → UE jednolita organizacja międzynarodowa (bez EUROATOMU) o UE zyskuje podmiotowość prawną o 3 filary pod 1 jurysdykcją o Zaakceptowanie podziału kompetencji między UE a PCz o Większość kwalifikowana + podwójna większość o Podkreślono rolę polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz współpracę w ramach policji i sądownictwa o Wzmocniona rola parlamentów krajowych (akceptacja aktów normatywnych UE oraz monitoring spraw z zakresu III filaru) o Wzmocniona rola praw podstawowych o Uporządkowanie systemu źródeł prawa o Ujednolicenie procedury stanowienia prawa proc. zwykła proc. nadzwyczajna proc. kładki o Europejska Agencja Obrony o Europejskie Siły Szybkiego Reagowania – nie mają pełnego statusu i budżetu
