Pobierz Problemy ewidencjonowania i pomiaru kosztów logistyki w przesiębiorstwach i więcej Publikacje w PDF z Logistica tylko na Docsity!
ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI | 37
Problemy ewidencjonowania
i Pomiaru kosztów logistyki
w przedsiębiorstwach
Beata Ślusarczyk
Wprowadzenie
P
rawidłowo sformułowane cel, misja i zadania logi- styki w dużej mierze decydują o jakości i poziomie procesów wpływających na efektywność funkcjonowa- nia firmy. Procesy te składają się na system logistyczny przedsiębiorstwa, gdzie systemem nazywane są „dzia- łania o orientacji synergetycznej polegające na optyma- lizowaniu kombinacji wszystkich elementów składają- cych się na pewną całość” [Mindur, 2008, s. 600]. Procesy logistyczne, obejmujące zarówno procesy rzeczowe, informacyjne, jak i elementy procesów finan- sowych powodują generowanie kosztów. Przyczyn tego zjawiska upatruje się w [Ficoń, 2001, s. 353]:
- znacznych aktywach trwałych, niezbędnych do reali- zacji procesów logistycznych w postaci: budynków, hal magazynowych, środków transportu, maszyn i urzą- dzeń do obsługi magazynów, sprzętu komputerowego czy oprogramowania. Utrzymywanie i eksploatacja aktywów trwałych powoduje konieczność ponoszenia kosztów, dodatkowo powstają straty w wyniku utraco- nych korzyści z blokowania kapitałów;
- wysokich kosztach pracy, spowodowanych koniecz- nością zatrudnienia wielu pracowników niezbęd- nych do obsługi procesów fizycznego przepływu i procesów informacyjnych;
- ilości i strukturze zapasów rzeczowych, będących składnikiem aktywów obrotowych, które, gwaran- tując stabilną działalność gospodarczą oraz należytą ciągłość i intensywność procesów logistycznych, ge- nerują koszty z powodu konieczności ich utrzymy- wania, a także koszty zamrożonego w nich kapitału. Wśród najważniejszych obszarów powstawania kosztów logistyki w przedsiębiorstwach wymienia się [Michałowska, 2013, s. 327]:
- transport ładunków – obejmujący zarówno we- wnętrzne, jak i zewnętrzne procesy przemieszczania materiałów, z uwzględnieniem planowania i organi- zacji przewozów, wykorzystania usług zewnętrznych i pomocniczych dla przewozu ładunków, przygoto- wania środków transportu i gotowości świadczenia transportu, utrzymania i eksploatacji infrastruktury transportu, jak również zarządzania transportem na poziomie strategicznym i operacyjnym;
- manipulację ładunkami – która występuje pomiędzy etapami procesu logistycznego w całym łańcuchu
dostaw; obejmuje zarówno czynności załadunko- wo/wyładunkowe, jak i przemieszczanie ładunków w miejscach składowania oraz ich znakowanie, przeliczanie, pakowanie, kontrolę jakości oraz prace konserwacyjne;
- magazynowanie ładunków – oprócz realizacji pro- cesów fizycznego magazynowania w tym obszarze wyróżnia się także dostosowywanie powierzchni magazynowych do konkretnych typów ładunków, wszelkie czynności związane z funkcjonowaniem magazynów i infrastruktury magazynowej, zabezpie- czanie ładunków przed skutkami zdarzeń nadzwy- czajnych, wykorzystanie usług zewnętrznych oraz zarządzanie procesem magazynowania na poziomie strategicznym i operacyjnym;
- proces zamawiania – obejmujący koszty zakupu, któ- re ponosi przedsiębiorstwo w procesie zamawiania materiałów, począwszy od analizy rynków i dostaw- ców, kwalifikacji i kontroli wybranych dostawców po obsługę zamówień i komunikację z dostawcą. Wśród najbardziej kosztotwórczych obszarów dzia- łalności logistycznej przedsiębiorstwa wyróżnia się również obsługę klienta, w której szczególnie duży udział ma fizyczna dystrybucja wyrobów. Obecne re- alia rynku wymagają od podmiotów gospodarczych poświęcenia szczególnej dbałości o jakość obsługi klienta i znalezienia optymalnego jej poziomu, gdyż wysoka jakość obsługi będzie generowała wysokie koszty, natomiast jej niski poziom może spowodo- wać utratę odbiorców. I nie można rozpatrywać tego problemu wyłącznie w kontekście bieżącego zysku czy udziału w rynku. Ważny jest wizerunek przedsię- biorstwa, przyczyniający się do utrzymania pożądanej pozycji rynkowej. Wysokość kosztów logistyki w przedsiębiorstwie nie jest łatwa do określenia. Zależy ona od wielu czynni- ków, m.in. od wielkości podmiotu, branży, w której działa, a także od charakteru jego działalności (produk- cja, handel, usługi). W zależności od tych zmiennych, podejmowane są przez zarządzających różne rozwiąza- nia organizacyjne i wyzwania logistyczne [Christopher, 2004, s. 83; Grabara i in., 2013, s. 221]. Nie podlega jednak wątpliwości, że koszty logistyki mają największe rezerwy i możliwości oszczędności pośród wszystkich
38 | PRZEGLĄD ORGANIZACJI 10/
kosztów w przedsiębiorstwie. Niektórzy autorzy po- wołują się na badania, według których koszty logistyki stanowią 10–40% wartości sprzedanych towarów [Sko- czylas, 2010, s. 13]. W związku z nielicznymi publikacjami poruszają- cymi problematykę kosztów logistyki w przedsiębior- stwach oraz ich powtarzającymi się treściami w obsza- rze podstaw teoretycznych celem artykułu jest zebranie i uporządkowanie wiodących rozwiązań w zakresie ewidencjonowania i pomiaru kosztów działalności logistycznej w przedsiębiorstwie z uwzględnieniem dotychczas publikowanych badań empirycznych. W kontekście tak postawionego celu pracy sformu- łowano następującą hipotezę badawczą: obecnie stosowane metody identyfikacji kosztów logistyki są niewystarczające w kontekście potrzeb zarządczych przedsiębiorstw.
Dylematy ewidencjonowania
kosztów logistyki
n
iejednokrotnie określenie pojęcia i struktury kosztów logistyki stanowi złożony problem. Sze- rokie źródła literaturowe przedstawiają często koszty logistyki w różnych aspektach. Jedne z nich skupiają się na źródłach ich generowania czy rodzajach, stara- jąc się w ten sposób zdefiniować koszt logistyki, inne bazują na różnorodnej strukturze kosztów powstałych w systemie logistycznym. Tak szerokie pojmowanie nie ogranicza pojęcia kosztów logistyki wyłącznie do kilku definicji. Samo znaczenie kosztu postrzegane jest w przed- siębiorstwie jako podstawa jego dalszej egzystencji w konkurencyjnym otoczeniu. Koszt stanowi kategorię ekonomiczną, a jego istotne znaczenie dla przedsię- biorstwa wynika z potrzeby tworzenia wartości dla nabywcy produktu (wyrobu lub usługi), co z kolei odzwierciedla się w rachunku wyników przedsiębior- stwa. Według W. Malca, koszt to „wyraz normalnego, rzeczowo dającego się z góry przewidzieć, zużycia środków trwałych i obrotowych oraz usług obcych, wycenionego w cenach nabycia, płac zatrudnionych pracowników, tudzież części produktu dodatkowe- go – ponoszonego w ramach celowej, gospodarczo lub społecznie uzasadnionej działalności jednostek samodzielnie bilansujących” [Bednarski, Gierusz, 2001, s. 242]. W drodze analizy kosztów zarządzają- cy posiadają możliwość poznania słabych i mocnych stron w kwestii finansowania działalności firmy. Atuty przedsiębiorstwa powinny być umacniane i rozwijane, ponieważ w dłuższym okresie wpływają na obniżenie kosztów ponoszonych w przedsiębiorstwie, niedosko- nałości winny być natomiast poddawane poprawie lub usuwane za pomocą dostępnych metod zarządzania przedsiębiorstwem. Koszty logistyki wynikają ze zużycia zasobów (pracowników, środków trwałych, materiałów itp.) w ramach realizowanych działań w zasięgu procesów logistycznej obsługi przepływu materiałów, produkcji
w toku, wyrobów gotowych oraz utrzymywanych za- sobów. Oprócz działań związanych z produktem wy- konywanych jest wiele czynności generujących koszty logistyki, które nie dodają bezpośrednio wartości do produktów (obsługiwanych materiałów, wyrobów czy towarów), a ponoszone są na rzecz organizacji pracy przedsiębiorstwa, umożliwiając prawidłowy przebieg działań logistycznych (planowanie i prognozowanie, kontrolowanie, analizy, nadzór, harmonogramowanie działań, rozwój zasobów). Koszty logistyki powsta- ją także w konsekwencji wydatków finansowych na wszelkie opłaty, licencje, obsługę kredytów i pożyczek zaciągniętych na działalność logistyczną, zamrożenia kapitału w zapasach (w magazynie, w transporcie, w toku produkcji) [Śliwczyński, 2007, s. 201]. Kolejne z podejść definiuje koszty logistyki jako pro- cent od obrotu i obejmuje sześć pojedynczych elemen- tów, tj. transport, magazynowanie, utrzymanie zapasów, zarządzanie procesami logistycznymi, pakowanie oraz pośrednie koszty logistyki [Engblom i in., 2012, s. 10]. Podobne ujęcie zaprezentowali w swych prezentacjach Naula i inni [2006] oraz Töyli i inni [2008]. Różnorodność występujących w literaturze definicji kosztów logistyki powoduje, że także ich klasyfikacja jest niezwykle rozbudowana, uwarunkowana potrze- bami decyzyjnymi. Jedna ze starszych i najbardziej powszechnie uży- wanych klasyfikacji jako podstawowe koszty logisty- ki identyfikuje te związane z procesami transportu, magazynowania, utrzymania zapasów i administracją [Heskett i in., 1973, s. 30]. Guasekaran i inni [2001, s. 78] do klasyfikacji tej dołączają także alternatywne koszty związane z kapitałem, koszty ryzyka oraz ewen- tualne koszty utraconych możliwości sprzedaży w ra- mach kosztów utrzymania zapasów. W literaturze przedmiotu można znaleźć również szeroki zakres składników kosztów logistyki, oprócz tych traktowanych jako podstawowe (związane z trans- portem, magazynowaniem, utrzymaniem zapasów oraz administrowaniem/zarządzaniem logistyką). Na przy- kład A. Zeng i C. Rossetti [2003] dodają także opłaty celne, koszty związane z ryzykiem uszkodzenia lub zniszczenia towarów podczas przetwarzania, pakowa- nia, magazynowania bądź przewozu. Niektórzy mówią także o tzw. ‹innych kosztach logistyki’ w celu pod- kreślenia faktu, że bardzo ciężko jest je z góry określić i zmierzyć [Ojala i in., 2007]. Inni autorzy wymieniają także koszty związane z rejestracją zleceń, traktując je osobno, a nie razem z kosztami administracji [Klaus, Kille, 2007; Klaus i in., 2010]. Analiza prezentowanych w literaturze przedmiotu definicji skłoniła K. Skoczylas [2010, s. 14] do wyróż- nienia następujących cech kosztów logistyki:
- rozproszenie wśród wielu grup kosztów przedsiębiorstwa;
- wysoki i często rosnący udział w ogólnej strukturze kosztów;
- rozdzielenie odpowiedzialności za ich kształtowanie;
- zmienna wielkość w poszczególnych okresach;
40 | PRZEGLĄD ORGANIZACJI 10/
odpowiedzialności kierowników za wysokość po- noszonych kosztów oraz usprawnienie planowania i kontroli kosztów [Nowak i in., 2004, s. 208]. We- dług miejsc powstawania mogą być dzielone koszty każdego typu działalności (podstawowej, pomocni- czej, koszty zarządu). Wymienione warianty ewidencjonowania są stoso- wane przez przedsiębiorstwa również w odniesieniu do kosztów logistyki, w różnym zakresie i z różnym skutkiem dla ich pomiaru i podejmowania decyzji zarządczych. Ewidencja kosztów logistyki jest związana z re- jestracją operacji obejmujących koszty logistyki na kontach księgowych. Ponieważ konta syntetyczne (konta księgi głównej) nie uwzględniają kont bezpo- średnio pozwalających gromadzić informacji o kosz- tach logistyki, konieczne jest więc prowadzenie kont analitycznych (kont ksiąg pomocniczych). Działanie to jest skomplikowane, ponieważ jeden koszt logistyki na potrzeby księgowe może być ujawniany na kilku kontach. Ponadto nie wszystkie koszty logistyki mogą być zarejestrowane na kontach księgowych, są więc one obliczane i prezentowane jedynie poza ewidencją księ- gową [Biernacki, Kowalak, 2010, s. 72]. Stosowane w praktyce sposoby ewidencji kosztów grupują koszty logistyki w ramach różnych komórek, są one więc niemiarodajne w odniesieniu do kosztów generowanych w poszczególnych fazach przepływu. Jako przykład można podać koszty zakupu, które obej- mują jedynie koszty ponoszone do momentu przyjęcia towarów do pierwszego miejsca składowania. Dalsza obserwacja kosztów procesu zaopatrzenia jest niemoż- liwa, gdyż nie obejmuje ona: płac i narzutów na płace pracowników magazynu, kosztów utrzymania działu zaopatrzenia oraz odbioru i kontroli jakości dostaw, opłat telekomunikacyjnych itp., gdyż zaliczane są już do kosztów ogólnozakładowych. Podobnie ewidencjo- nowane koszty sprzedaży obejmują koszty po przeka- zaniu wyrobów z magazynów własnych bezpośrednio do wysyłki oraz koszty związane z zapewnieniem sprzedaży produktów. Nie uwzględnia się, podobnie jak w poprzednim przypadku, kosztów wynagrodzeń pracowników magazynowych, utrzymania działu sprzedaży itp. [Walczak, Witkowski, 2004, s. 209]. Księgowanie kosztów w sposób bardzo ogólny i brak systemu łączenia tych kosztów z działaniami, któ- rych dotyczą, uniemożliwia weryfikację efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa. Zatem precyzyjne określenie kosztów logistyki wymaga ich manualnego wydzielenia w podmiotach księgujących koszty tylko w układzie rodzajowym czy nawet według miejsc ich powstawania.
Koszty logistyki w ujęciu procesowym
k
oszty logistyki wynikają bezpośrednio z realizacji zadań (procesów) logistycznych, podejmowanych w sferach: zaopatrzenia, produkcji oraz dystrybucji. I podobnie jak owe procesy, koszty są ze sobą ściśle po-
wiązane, z czego wynikają znaczne trudności przy po- dziale przedmiotowych kosztów na grupy. Wymaga to systematyczności i szczególnego zaangażowania. Waż- ne jest również, aby w przedsiębiorstwie zdefiniować pewne rozwiązania w zakresie grupowania kosztów tak, aby były one jak najbardziej przydatne dla celów kontrolnych i decyzyjnych. Dopiero po odpowiedniej klasyfikacji kosztów logistyki, mogą być zastosowane bardziej zaawansowane, niż tradycyjne warianty kal- kulacyjne, narzędzia rachunkowości. Dzięki ich wyko- rzystaniu bardzo łatwo stworzyć system raportowania oparty na wskaźnikach, które określą jednostkowy koszt działania logistycznego. Później, informacje o kosztach mogą być porównane z wynikami innych przedsiębiorstw lub ofertami usługodawców, a to sta- nowić może punkt wyjścia do rozważań odnośnie do optymalizacji kosztów. Uzyskanie przewagi konkurencyjnej przez przedsię- biorstwo często uwarunkowane jest sposobem organi- zacji i wykonania poszczególnych procesów i działań, składających się na całokształt tworzenia wartości dla klienta. Zarządzanie procesowe umożliwia dostosowa- nie się do wymagań stawianych przez otoczenie, kreu- jąc tym samym nowe możliwości osiągnięcia przewagi konkurencyjnej. Właściwe zidentyfikowanie procesów, ich modelowanie, wdrożenie, kontrola oraz doskona- lenie w zasadniczy sposób wpływają na rentowność, poziom zadowolenia klientów, a w konsekwencji na konkurencyjność podmiotu gospodarczego. Proce- sowe podejście do zarządzania przedsiębiorstwem wymusza zastosowanie, zgodnego z nim, podsystemu rachunkowości – rachunkowości procesów [Jakubiec, 2012, s. 59]. Podejście procesowe do kosztów logistyki przed- siębiorstwa pozwala na bardziej dokładne i elastyczne zarządzanie produktami czy usługami. Cele podejścia procesowego do kosztów to przede wszystkim [Bit- kowska i in., 2011, s. 81]:
- zwiększenie przejrzystości kosztów w pośrednich obszarach przedsiębiorstwa;
- zapewnienie racjonalnego wykorzystania zasobów;
- alokacja świadczeń wewnątrz przedsiębiorstwa w obszarze kalkulacji kosztów produktu/usługi, co pozwoli uniknąć błędów strategicznych w zakresie polityki produktu/usługi i zyskać kontrolę kosztów pośrednich. Uwzględniając podejście procesowe, rozliczanie kosztów logistyki odbywa się za pomocą rachunku kosztów działań (Activity Based Costing – ABC). Ra- chunek ten, dzięki przyczynowo-skutkowemu przypi- sywaniu kosztów wykonanych działań poszczególnym klientom i produktom przedsiębiorstwa, eliminuje uśrednianie i arbitralność w alokowaniu kosztów pośrednich. Arbitralność ta ma z kolei miejsce w tra- dycyjnych koncepcjach i systemach finansowo-księgo- wych. Rachunek kosztów działań dostarcza większej ilości informacji niż systemy tradycyjne. Jednak jego zastosowanie w przedsiębiorstwie wymaga okre- ślonych nakładów finansowych (oprogramowanie,
ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI | 41
doradztwo), zaangażowania kadry kierowniczej oraz służb księgowych [Rasała, 2012, s. 56]. Trudności ze skutecznym wdrażaniem rachunku kosztów działań mogą również leżeć zarówno w samej koncepcji, jak i w sposobie jej wdrażania. Nie bez znaczenia także jest fakt, że większość literatury dotyczącej Activity Based Costing opisuje ogólne założenia i zastosowania tego rachunku, a nie konkretne instrukcje i wskazówki jego wdrażania [m.in. Biernacki, Kowalak, 2010, s. 109–112; Ciesielski, 2009, s. 232–246; Harrison, Van Hoek, 2010, s. 128–130].
Ewidencjonowanie i pomiar
kosztów logistyki w praktyce
w
ystępujące niejasności nie odnoszą się jedynie do określenia i zrozumienia składników kosztów logistyki. Są one widoczne także w stosowanych meto- dach pomiarowych oraz zakresach analiz, które mogą być różne nawet dla poszczególnych funkcji jednego przedsiębiorstwa. W literaturze przedmiotu często pojawiają się bada- nia poświęcone identyfikacji i pomiarowi kosztów logi- styki. Jednak w większości przypadków są one zawężo- ne do wybranego układu kosztów (rodzajowego, miejsc powstawania kosztów) lub są prowadzone na dużym poziomie uogólnienia. Wiąże się to z problematyką ewidencjonowania kosztów logistyki, na co wskazuje się w niniejszym artykule. Jedna z głównych metod pomiarowych oparta jest na ankietach, a koszty logistyki są oceniane na podstawie danych zgłaszanych przez firmy. Badania przeprowa- dzane są zwykle w formie kwestionariuszy, a rezultaty przedstawiane są w formule względnej, np. jako ich udział w przychodach ze sprzedaży. Badanie kosztów logistyki w oparciu o wariant ro- dzajowego ewidencjonowania kosztów przeprowadziły m.in. B. Miłaszewicz i K. Krypczyk [2013, s. 655–657] oraz E. Szymańska i A. Melasa [2014, s. 3729–3736]. Pierwsze z opracowań obejmowało analizę kosztów logistyki w wybranym mikroprzedsiębiorstwie handlo- wym, kolejne natomiast prezentowało case study przed- siębiorstwa z branży ICT. Rodzajowy układ kosztów był również motywem wiodącym rozważań S. Skiby [2013], który właśnie na jego podstawie podjął próbę zbudo- wania utylitarnego modelu ewidencji kosztów logistyki. Propozycja autora opierała się na coraz bardziej szcze- gółowym ewidencjonowaniu kosztów rodzajowych według faz przepływów materiałów w przedsiębior- stwie. Nie został on jednak zweryfikowany w praktyce, a sam jego twórca twierdzi, że „oceniając proponowa- ny model, nie można twierdzić, iż daje on możliwość uzyskania pełnej informacji o kosztach logistyki, gdyż potrzebny byłby dużo bardziej rozbudowany model ewidencji, który jednak zamiast dodatkowych korzyści przysporzyłby wielu trudności natury organizacyjnej” [Skiba, 2013, s. 991–998]. A. Karmańska [2007, s. 234, 261–282] zaprezentowała wyniki badania ankietowego dotyczącego znajomości,
ewidencjonowania i raportowania kosztów logistyki, przeprowadzonego w oparciu o analizę 33 kwestionariu- szy. Odpowiedzi udzielali głównie respondenci, będący bezpośrednio lub pośrednio związani z rachunkowością, co – zdaniem autorki badania – uwiarygadniało jego rezultaty. W części dotyczącej przydatności ewidencjo- nowania kosztów przedsiębiorstwa do poznania kosztów logistyki otrzymano informację, że w 33% badanych podmiotach niemożliwe jest ich wyszczególnienie. Wią- że się to z prowadzeniem ewidencji kosztów wyłącznie w układzie rodzajowym bez uwzględnienia pogłębione- go podziału na koszty związane z logistyką. Dla 67% re- spondentów możliwa była identyfikacja tylko wybranych kosztów logistyki. Grupowanie kosztów logistyki w 64% badanych przedsiębiorstw było niemożliwe do realizacji ze względu na brak sformalizowanego systemu klasy- fikacji i opisu źródłowych dokumentów kosztowych. Dla 21% ankietowanych grupowanie kosztów logistyki w ich organizacjach było możliwe dzięki funkcjonowa- niu sformalizowanego systemu klasyfikacji wspartego dokumentami źródłowymi, wśród których wymieniano: zarządzenie, załącznik do zarządzenia, instrukcję obiegu dokumentów, specjalną kombinacją kodów przypisa- nych do transakcji. Próbę identyfikacji i pomiaru kosztów logistyki podjęli także B. Ślusarczyk i S. Kot, którzy objęli swoim badaniem 90 małych i średnich przedsiębiorstw. Prze- bieg badania i jego wyniki potwierdziły ogromną trud- ność w identyfikacji kosztów logistyki i ich składowych w przedsiębiorstwach z uwagi na sposób prowadzenia ewidencji kosztowej, która uniemożliwia dogłębną ana- lizę kosztów logistyki [Ślusarczyk, Kot, 2013, s. 7–11]. Niemniej jednak należy zauważyć, że część przedsię- biorstw prowadzi analizę kosztów logistyki na własne potrzeby, nie ujmując tego w oficjalnej ewidencji sys- temu rachunkowości. Stanowi to interesujące źródło wiedzy w realizowanym badaniu, aczkolwiek niejedno- krotnie sposób ewidencji kosztów logistyki na potrzeby firm nie jest pozbawiony błędów metodologicznych. Analiza rezultatów badań w zakresie sposobu prowa- dzenia ewidencji kosztów logistyki potwierdziła, iż, tak jak się spodziewano, większość przedsiębiorstw (58) stosuje jedynie księgowanie kosztów, na stosowaną kal- kulację kosztów bezpośrednich i pośrednich wskazuje 28 przedsiębiorstw, a ewidencję kosztów na poziomie konkretnych produktów i usług prowadzi 26 badanych podmiotów gospodarczych. Rachunek kosztów działań (ABC) prowadzi pięć największych przedsiębiorstw objętych badaniem. Niektóre z przedsiębiorstw wskazy- wały na więcej niż jeden sposób prowadzenia ewidencji kosztów logistyki, gdyż np. stosowały bardziej zaawan- sowaną metodę jedynie do wybranych produktów lub usług w celu lepszej kontroli kluczowych obszarów działania lub obszarów zagrożonych w kontekście efek- tywności działań. Coraz bardziej popularnym narzędziem pomiaru kosztów logistyki jest rachunek kosztów działań. Wielu autorów w swoich opracowaniach [Januszewski, Wasi- lewski, 2012, s. 8–12; Sobotka, 2013, s. 23–24] prezentuje
ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI | 43
[14] HARRISON A., VAN HOEK R., Zarządzanie logistyką, PWE, Warszawa 2010. [15] HESKETT J.L., GLASKOWSKY N.A., IVIE R.M., Busi- ness Logistics – Physical Distribution and Materials Management, 2nd edition, Ronald Press Co., New York
[16] JAKUBIEC I., Od czego zacząć weryfikację rachunku kosztów? „Controlling i Rachunkowość Zarządcza” 2012, nr 6. [17] JANUSZEWSKI A., WASILEWSKI A., Rozliczanie kosz- tów działań związanych z logistyką wewnętrzną, „Con- trolling i Rachunkowość Zarządcza” 2012, nr 2. [18] KARMAŃSKA A. (red.), Zarządzanie kosztami: jakości, logistyki, innowacji, ochrony środowiska a rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa 2007. [19] KLAUS P., HARTMANN E., KILLE C., Die TOP 100 der Logistik. Marktgrössen, Marktsegmente und Marktfuehrer in der Logistikdienstleistungswirtschaft, Germany: Bo- bingen 2010. [20] KLAUS P., KILLE C., TOP 100 in European Transport and Logistics Services, 2nd edition, Germany: Bobingen
[21] MATUSZEWICZ J., Rachunek kosztów, Wyd. Finans- Serwis Zespół Doradców Finansowo-Księgowych Sp. z o.o. w Warszawie, Warszawa 2011. [22] MICHAŁOWSKA K., Znaczenie i sposoby rozliczania kosztów logistycznych, Finanse, Rynki Finansowe, Ubez- pieczenia nr 61, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szcze- cińskiego, Szczecin 2013. [23] MIŁASZEWICZ B., KRYPCZYK K., Analiza kosztów lo- gistycznych na przykładzie mikroprzedsiębiorstwa, „Logi- styka” 2013, nr 6. [24] MINDUR L., Technologie transportowe XXI wieku, ITEE, Warszawa – Radom 2008. [25] NAULA T., OJALA L., SOLAKIVI T., Finland State of Logistics 2006, Ministry of Transport and Communica- tions, Finland, 2006. [26] NOWAK E., PIECHOTA R., WIERZBIŃSKI M., Rachu- nek kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem, PWE, Warszawa 2004. [27] OJALA L., SOLAKIVI T., HÖALINEN H.M., LORENTZ H., HOFFMANN T.M., State of Logistics in the Baltic Sea Region 2007, Log On Baltic Master Reports, Tampere
[28] POHLEN T., KLAMMER T., COKINSG., The Hand book of Supply Chain Costing, CSCMP, Lombard, IL, USA,
[29] RASAŁA R., Co warto wiedzieć o rachunku kosztów dzia- łań przed jego wdrożeniem w firmie? „Controlling i Ra- chunkowość Zarządcza” 2012, nr 7. [30] RODRIGUES A.M., BOWERSOX D.J., CALANTONE R.J., Estimation of Global and National Logistics Expendi- tures: 2002 Data Update, „Journal of Business Logistics” 2005, Vol. 26, No. 2. [31] SKIBA S., Model ewidencji kosztów logistyki, „Logistyka” 2013, nr 6. [32] SKOCZYLAS K., Koszty i controlling logistyki w przed- siębiorstwie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszow- skiej, Rzeszów 2010.
[33] SOBOTKA M., Optymalizacja procesów i redukcja kosz- tów w logistyce przy wykorzystaniu Rachunku Kosztów Działań, „Logistyka” 2013, nr 2. [34] SZYMAŃSKA E.J., MELASA A., Znaczenie kosztów logi- stycznych w kształtowaniu sytuacji ekonomicznej przedsię- biorstwa branży informatycznej, „Logistyka” 2014, nr 4. [35] ŚLIWCZYŃSKI B., Controlling w zarządzaniu logistyką, Wyższa Szkoła Logistyki, Poznań 2007. [36] ŚLUSARCZYK B., KOT S., Analiza kosztów logistyki w MSP, „Gospodarka Materiałowa & Logistyka” 2013, nr 6. [37] TÖYLI J., HÖAKKINEN L., OJALA L., NAULAT., Logi- stics and Financial Performance: An Analysis of 424 Fin- nish Small and Medium-sized Enterprises, „International Journal of Physical Distribution and Logistics Manage- ment” 2008, Vol. 38, No. 1. [38] TWARÓG J., Koszty logistyki przedsiębiorstw, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2003. [39] WALCZAK I., WITKOWSKI K., Koszty logistyczne w strategiach konkurencyjnych przedsiębiorstw, [w:] KLUGE P.D., KUŻDOWICZ P. (red.), Controlling w ma- łych i średnich przedsiębiorstwach, Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2004. [40] WILSON R., Riding out the Recession, CSCMP’s 20th An- nual State of Logistics Report, Council of Supply Chain Management Professionals, 2009. [41] ZENG A., ROSSETTI C., Developing a Framework for Evaluating the Logistics Costs in Global Sourcing Proces- ses, „International Journal of Physical Distribution & Logistics Management” 2003, Vol. 33, No. 9. [42] h t t p : / / w w w. e s t a b l i s h i n c. c o m / w p - c o n t e n t / uploads/2014/09/Establish-Davis-Logistics-Cost-and- Service-Presentation-2014.pdf
The Issues of Recording and Measurement of Logistics Costs in Companies
Summary
Rapid development of the logistics and extending scope of activities associated with managing logistic processes cause the rise in the demand for the deepened analysis of the costs of the logistics. Logistics costs have a significant share in the total cost of business performance. They are various depending on the methods of identification, specific industry or company size. Unfortunately, universally used systems of the bill of costs do not deliver all necessary information because they are not adapted for explaining structural and dynamic aspects of managing logistic activity. The article in an attempts to gather and organize the main problems concerning recording and measurement of the activities logistics cost in an enterprise, based on published theoretical and empirical papers.
Keywords
logistics costs, logistics costs recording, logistics costs measurement
