Projektowanie i finansowanie międzynarodowych przedsięwzięć w turystyce, Notatki z Ekonomia

Pobierz Projektowanie i finansowanie międzynarodowych przedsięwzięć w turystyce i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!

Projektowanie i finansowanie międzynarodowych przedsięwzięć w turystyce

1. Turystyka w UE, 2. Fundusze UE, 3. Wykorzystanie środków UE Turystyka w UE – podstawy traktatowe Do czasu uchwalenia traktatu z Maastricht brak było w traktatach założycielskich ważnych postanowień dotyczących turystyki. Do art. 3 wprowadzono zapis, zgodnie z którym, aby osiągnąć cele wspólnoty określone w art. 2 działalność wspólnoty obejmuje m.in. „środki w dziedzinach energetyki, obrony cywilnej i turystyki”. Brak w traktacie podstaw do prowadzenia wspólnej polityki turystycznej - > nie ma czegoś takiego. Zgodnie z zasadą subsydiarności turystyka jest zatem dziedziną zastrzeżoną do kompetencji państw członkowskich. Jeśli zatem zachodzi potrzeba podejmowania na szczeblu UE jakichkolwiek działań wspierających rozwój turystyki, zgodę na takie działania muszą wyrazić wszystkie państwa członkowskie. Turystyka jest jednym z działów gospodarki i w związku z tym jest objęta polityką rynku wewnętrznego. Dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania tego rynku, a w szczególności gdy istnieje potrzeba usuwania barier hamujących jego stworzenie i rozwój. Traktat (art. 94) upoważnia organy wspólnoty do podejmowania działań w zakresie harmonizacji prawa, a także do podejmowania innych działań. Traktat lizboński – też nie zalicza turystyki do obszarów objętych wspólną polityką, jednakże rozszerza kompetencje Unii w tym obszarze. Zgodnie z art. 6 „skonsolidowanej wersji Traktatu UE”, Unia ma kompetencje do prowadzenia działań mających na celu wspieranie, koordynowanie lub uzupełnianie działań państw członkowskich m.in. w dziedzinie turystyki. Ponadto do Traktatu wprowadzono… Intersektorowy charakter turystyki powoduje, że liczba aktów prawa wspólnotowego odnoszących się w sposób pośredni lub bezpośredni do turystyki jest duża. Przyjmując za kryterium podziału zakres podmiotowy regulacji prawnych należy wyróżnić dwie grupy:  te, które dotyczą wszystkich sektorów (regulacje horyzontalne),  te, które dotyczą podmiotów należących do jednego sektora (regulacje sektorowe). Turystyka, a rozwój społeczno-ekonomiczny Turystyka jest ważną i nowoczesną sferą aktywności gospodarczej, a jednocześnie sferą działalności społecznej. Aktywność turystyczna jest jednym z podstawowych mierników poziomu życia mieszkańców i wskaźnikiem rozwoju cywilizacyjnego społeczeństw. Turystyka jest ważną gałęzią gospodarki. Tworzy ją 1,8 mln firm, z których znaczną część stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Zapewnia ona 5,2% miejsc pracy. Europejska branża turystyczna wytwarza ponad 5% PKB UE. Jej pośredni udział w PKB jest znacznie wyższy – turystyka pośrednio tworzy ponad 10% PKB UE i dostarcza ok. 12% wszystkich miejsc pracy. Tradycyjni dostawcy usług transportowych i turystycznych (hotele, restauracje, kawiarnie, biura podróży, wypożyczalnie samochodów, linie lotnicze, itd.), którzy dostarczają towarów i usług bezpośrednio dla podróżnych (np. hotele, restauracje, kawiarnie)… UE umacnia się na pozycji najpopularniejszego kierunku turystycznego na świecie:

 w 2008 roku UE odwiedziło 370 mln turystów z całego świata (40% wszystkich przyjazdów w skali globalnej),  przyjazdy te przyniosły ok. 266 mld euro wpływów,  zgodnie z szacunkami Światowej Organizacji Turystyki liczba przyjeżdzających do Europy spoza Unii będzie w najbliższych latach rosła. Finansowe wsparcie turystyki w UE W ramach istniejących instrumentów finansowych UE, brak jest instrumentów w całości przeznaczonych na finansowanie przedsięwzięć z dziedziny turystyki. Turystyka korzysta ze wsparcia finansowego oferowanego przez różne europejskie instrumenty finansowe. W latach 2007-2013 rozwój działalności, usług i infrastruktury turystycznej będzie finansowo wspierany w ramach funduszy strukturalnych i innych programów UE. Komisja przewidziała możliwość finansowania projektów związanych z turystyką za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w ramach wspierania rozwoju społeczno- gospodarczego. Infrastruktura ekologiczna i transportowa, mająca zasadnicze znaczenie dla turystyki, jest również finansowana z Funduszu Spójności. Ze względu na potencjał tworzenia zatrudnienia rozwój turystyki jest ważnym obszarem interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). EFS współfinansuje m.in. projekty ukierunkowane na programy edukacyjne i szkolenia w celu wzmocnienia produktywności i jakości zatrudnienia oraz usług w sektorze turystycznym. EFS zapewnia też ukierunkowane szkolenia połączone z niewielkimi premiami dla nowozakładanych mikroprzedsiębiorstw turystycznych. Działania te okazują się bardzo skuteczne w stymulowaniu działalności gospodarczej i zatrudnienia. Fundusz finansuje też działania wspierające mobilność zawodową pracowników.

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich zapewnia wsparcie na rzecz m.in. wspierania działalności turystycznej w ramach celu dotyczącego dywersyfikacji gospodarki wiejskiej. Europejski Fundusz Rybołówstwa – ekoturystyka. Wsparcie na przedsięwzięcia z dziedziny turystyki można również uzyskać ze środków przeznaczonych na realizację ramowych programów na rzecz konkurencyjności i innowacyjności w dziedzinie badań rozwoju technologicznego i działań demonstracyjnych. Główne wyzwania stojące przed turystyką w UE (!!!)  wzrost konkurencyjności na światowym rynku turystycznym – Unia musi przedstawić zrównoważoną ofertę turystyczną o wysokiej jakości, czerpiąc ze swojej przewagi komparatywnej, a przede wszystkim eksponując swoją różnorodność krajobrazową i bogactwo kulturowe,  zmiany w strukturze demograficznej Europy oraz nowe zachowania i oczekiwania turystów – zmiany w strukturze popytu na usługi turystyczne; do 2020 roku grupa osób w wieku powyżej 65 lat stanowić będzie 20% społeczeństwa,  zmiany warunków klimatycznych w Europie mają spowodować gruntowne przekształcenie modeli podróżowania i wpłynąć na wybór kierunków turystycznych,  duża sezonowość popytu na usługi turystyczne – co oddziałuje nie tylko na przypływ dochodów, ale i powoduje nieoptymalne wykorzystanie istniejącej infrastruktury i siły roboczej,  zmiany relacji między sektorem turystycznym i jego klientami – na zmiany te w dużym stopniu wpłynął rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnej. Konieczność uwzględnienia trudności związanych ze zmianą klimatu, niedoborem zasobów wodnych i energetycznych, ryzykiem utraty różnorodności biologicznej i zagrożeń jakie niesie dla dziedzictwa kulturowego turystyka masowa. Główne kierunki działania Do celów Komisji Europejskiej w zakresie współpracy z państwami członkowskimi oraz najważniejszymi podmiotami sektora turystycznego w zakresie turystyki zaliczyć należy:  stymulowanie konkurencyjności sektora turystycznego w Europie, np. rozwijanie innowacji w sektorze turystycznym, przedłużanie sezonu turystycznego,  wspieranie rozwoju zrównoważonej i odpowiedzialnej turystyki wysokiej jakości, np. opracowanie znaku „Turystyka wysokiej jakości”,  konsolidacja wizerunku i widoczności Europy jako zbioru kierunków turystycznych wysokiej jakości i opartych na zasadach zrównoważonego rozwoju, np. promowanie europejskiej usługi turystycznej dzięki portalowi visiteurope.com,  pełne wykorzystanie potencjału różnych obszarów polityki i instrumentów finansowych UE na rzecz rozwoju turystyki. Polityka spójności w latach 2007-2013 – definicja Polityka służąca wzmacnianiu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej poprzez zmniejszenie dysproporcji w poziomie życia i rozwoju gospodarczego między najbiedniejszymi i najbogatszymi regionami państw członkowskich UE. Cele określają typy problemów gospodarczych, które są podstawą do udzielania pomocy oraz regionów będących beneficjentami tej polityki:  cel 2 konwergencja,  cel 2 konkurencyjność regionalna i zatrudnienie,  cel 3 europejska współpraca terytorialna. W stosunku do poprzedniego okresu zostały one przedefiniowanie i dostosowane do wymagań rozszerzonej UE, a także nowych wyzwań które przed nią stoją w związku z przyjętymi priorytetami strategii lizbońskiej i strategii Europa 2020. Cel 1: konwergencja Istotą tego celu jest propagowanie warunków, które będą sprzyjać wzrostowi, oraz czynników prowadzących do realnego zniwelowania zapóźnień w najsłabiej rozwiniętych państwach członkowskich i regionach. Cel ten obejmuje 84 regiony o ludności liczącej ok. 154 mln, a także 16 regionów o populacji 16,4 mln. Fundusze dostępne w ramach tego celu wynoszą 282,8 mld euro, co stanowi ok. 81,5% ogółu środków. Całe terytorium Polski zostało objęte tym celem. Cel 2: konkurencyjność regionalna i zatrudnienie Cel drugi zmierza do umocnienia konkurencyjności i atrakcyjności regionów, a także dąży do zwiększenia zatrudnienia. W liczącej obecnie 27 państw UE do objęcia tą pomocą kwalifikuje się 168 regionów o ludności liczącej w sumie 314 mln mieszkańców. Budżet 55 mld euro przeznaczony na ten cel stanowi zaledwie ok. 16% ogółu przyznanych środków na politykę spójności. Cel ten nie obejmuje Polski. Cel 3: europejska współpraca terytorialna Cel ten ma na celu umocnić współpracę transgraniczną poprzez wspólne inicjatywy zarówno na szczeblu lokalnym i regionalnym, jak też współpracę międzynarodową i międzyregionalną. W UE ludność żyjąca w

 przeciwdziałaniem zjawisku wykluczenia społecznego  kształceniem ustawicznym  doskonaleniem kadr gospodarki  rozwojem przedsiębiorczości  zwiększeniem dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Jego celem jest wspieranie regionów, a dokładniej wyrównywanie różnic w stosunku do regionów bogatszych, lepiej rozwiniętych. EFRR finansuje wszystkie programy unijne, które mają na celu pomoc opóźnionym w rozwoju regionom. Dziedziny, które mogą być finansowane z tego funduszu:  inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, jak też działalności małych i średnich przedsiębiorstw  rentowne inwestycje produkcyjne umożliwiające tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia  infrastruktura  rozwój turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury  ochrona i poprawa stanu środowiska  rozwój społeczeństwa informacyjnego. Fundusz Spójności Jest instrumentem polityki strukturalnej UE, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z FS otrzymują kraje, a nie regiony, tak jak to jest w przypadku EFS i EFRR. Środki FS są kierowane do państw członkowskich, w których PNB na 1 mieszkańca jest niższy niż 90% średniej w państwach UE. FS wspiera dwa sektory: środowisko i transport. Głównymi odbiorcami pomocy w ramach FS są jednostki samorządu terytorialnego, tworzone przez nie związki gmin lub inne podmioty publiczne, np. przedsiębiorstwa komunalne będące własnością gminy. Fundusz ten wspiera następujące dziedziny:  poprawa jakości wód powierzchniowych  polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do picia  racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi  poprawa jakości powietrza  zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego  zapewnienie spójności sieci kanalizacyjnej kraju i poszczególnych regionów z innymi krajami Europy  rozwój bezpiecznej infrastruktury drogowej. Oprócz powyższych funduszy strukturalnych powstały dwa fundusze rozwoju: Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz Europejski Fundusz Rybacki (EFR), które zostały włączone odpowiednio do Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybołówstwa UE. Jako, że fundusze rolny i rybacki na okres 2007-2013 nie podlegają polityce spójności UE nie zaliczono ich do funduszy strukturalnych. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw (!!!) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007- O pomoc może ubiegać się osoba fizyczna, która:

• podejmuje albo wykonuje we własnym imieniu działalność gospodarczą jako mikroprzedsiębiorca, w ramach kodów PKD określonych w załączniku do Rozporządzenia:

• jest obywatelem państwa członkowskiego UE,
• jest pełnoletnia i nie ukończyła 60 roku życia,
• nie podlega przepisom o ubezpieczeniu społecznym rolników w pełnym zakresie,
• ma miejsce zamieszkania w miejscowości należącej do gminy: wiejskiej, lub miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących pow. 5 tys. mieszkańców, lub miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących pow. 5 tys. mieszkańców (jeżeli działalność polega na świadczeniu usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa limit mieszkańców dla gminy miejsko-wiejskiej wynosi 20 tys. mieszkańców),
• której w okresie ostatnich 2 lat przed złożeniem wniosku, nie przyznano pomocy w ramach działania „Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia” objętego Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki 2007-2013. Spółki cywilne O pomoc mogą ubiegać się wspólnicy spółki cywilnej, jeżeli:
• każdy ze wspólników wykonuje we własnym imieniu działalność gospodarczą jako mikroprzedsiębiorca,
• w przypadku gdy wspólnik jest osobą fizyczną każdy ze wspólników spełnia warunki przewidziane dla osób fizycznych,
• gdy wspólnik jest osobą prawną lub jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, każdy ze wspólników spełnia warunki przewidziane dla osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej,
• siedziba spółki cywilnej lub oddział każdego ze wspólników oraz w przypadku operacji związanych z nieruchomością miejsce jej położenia, znajdują się w miejscowości nalężącej do gminy wiejskiej, lub miejsko-

wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących pow. 5 tys. mieszkańców, lub miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących pow. 5 tys. (usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa – limit mieszkańców dla gminy miejsko- wiejskiej wynosi 20 tys. mieszkańców). Pomoc jest przyznawana na operację, jeżeli:

• spełnia wymagania i cele działania,
• jest uzasadniona ekonomicznie,
• spełnia wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, które mają do niej zastosowanie,
• wnioskodawcy został nadany numer identyfikacyjny producenta,
• biznes plan przewiduje utworzenie co najmniej 1 miejsca pracy, co jest uzasadnione zakresem rzeczowym operacji,
• nie jest finansowana z udziałem innych środków publicznych,
• obejmuje wyłącznie inwestycje związane z podjęciem lub wykonywaniem działalności gospodarczej w zakresie określonym w załączniku do Rozporządzenia lub wytwarzania produktów energetycznych z biomasy,
• będzie realizowana w jednym lub dwóch etapach,
• planowane koszty kwalifikowane wynoszą powyżej 20 tys. zł. Pomoc jest przyznawana w ramach refundacji części kosztów:
• budowy lub modernizacji obiektów budowlanych,
• zakupu niezbędnego sprzętu i wyposażenia,
• ogólnych, które są bezpośrednio związane z przygotowaniem i realizacją operacji. Koszty uznaje się za koszty kwalifikowalne jeżeli zostały poniesione:
• od dnia, w którym zawarta została umowa,
• w przypadku transakcji, której wartość, bez względu na liczbę płatności, przekracza 10 tys. zł,
• w formie rozliczenia bezgotówkowego przeprowadzonego poleceniem przelewu. Do kosztów kwalifikowanych zalicza się również koszty poniesione przez wnioskodawcę przed dniem zawarcia umowy, nie wcześniej niż od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy, a także koszty ogólne poniesione nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2007 roku. Refundacji podlega nie więcej niż 50% kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjenta. Istnieje możliwość otrzymania zaliczki w momencie podpisania umowy z ARiMR. Pomoc nie obejmuje: podatku od towarów i usług VAT, nabycia nieruchomości, zakupu rzeczy używanych. Najważniejsze zobowiązania beneficjenta (!!!):
• osiągniecie celu operacji, w tym z zakresu zatrudnienia zachowania tego celu,
• niefinansowanie realizacji operacji z udziałem innych środków publicznych,
• ograniczenia lub warunki w zakresie: przenoszenia własności lub posiadania rzeczy nabytych w ramach realizacji operacji lub sposobu ich wykorzystania, rodzaju wykonywanej działalności związanej z przyznaną pomocą, miejsca zarejestrowania oraz lokalizacji siedziby lub oddziału,
• umożliwienie przeprowadzenia kontroli związanych z przyznaną pomocą,
• przechowywanie dokumentów związanych z przyznaną pomocą,
• informowanie Agencji o okolicznościach mogących mieć wpływ na wykonanie umowy. Zobowiązania te dotyczą okresu 5- letniego, z wyłączeniem zobowiązania w zakresie zatrudnienia, które dotyczy okresu dwuletniego, liczącego od dnia dokonania przez Agencję płatności. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007- Przykładowe działania: Działanie 6.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Celem działania jest promocja oraz wspieranie inicjatyw i rozwiązań zmierzających do tworzenia nowych miejsc pracy oraz budowy postaw kreatywnych służących rozwojowi przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Rodzaje realizowanych projektów:

1. Wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą poprzez zastosowanie następujących instrumentów (jednego lub kilku): a) doradztwo (indywidulane i grupowe) oraz szkolenia umożliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej, b) przyznanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości do wysokości stanowiącej równowartość 40 tys. zł, c) wsparcie pomostowe w okresie 6 do 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, obejmujące finansowe wsparcie pomostowe wypłacane miesięcznie w kwocie nie większej niż równowartość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na dzień wypłacania dotacji, połączone z doradztwem oraz pomocą w efektywnym wykorzystaniu dotacji (wyłącznie dla osób, które rozpoczęły działalność w ramach danego projektu).
2. Promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia poprzez kampanie promocyjno-informacyjne.
3. Upowszechnianie dobrych praktyk z zakresu rozwoju przedsiębiorczości.