Przedmiot historii myśli ekonomicznej - Notatki - Historia myśli ekonomicznej - Część 2, Notatki z Ekonomia

Pobierz Przedmiot historii myśli ekonomicznej - Notatki - Historia myśli ekonomicznej - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity! dostrzegamy także u K. Wieksell’a (kierunek neoklasyczny sensu largo) w zagadnieniu pracy. Mianowicie uważa on, że kosztem pracy nie jest trud, lecz wypoczynek. Teoria kosztów alternatywnych stała się panującą teorią kosztów we współczesnej ekonomice hołduje jej także neoklasyczna szkoła z Cambridge, która stopniowo zaczęła zarzucać klasyczną teorię realnych kosztów. Neoklasycyzm poj. teorii kosztów altern. Zawdzięcza m.in. Darenportowi i Wieksteedowi. Przedstawiciele i ich dorobek w młodej szkole wiedeńskiej. Twórcą i założycielem tej szkoły psychologicznej jest Hans Mayer. Jest przede wszystkim twórcą trafnego określenia gospodarowania. Zjawisko to powstaje wg niego wtedy, gdy mamy do czynienia z wielością celów. Gdy jest jeden cel to powstaje problem natury technicznej, przy wielu musimy wybrać najodpowiedniejsze cele w stosunku do ograniczonych środków, z porównywaniem, użytecznością, rachunkiem kosztów, z koniecznością stosowania zasady o gospodarności. Jednak można dostrzec u Mayera jeden fałszywy wniosek: uważa on, że produkcja jest problemem technicznym a nie ekonomicznym, ponieważ jedynym celem producenta jest osiągnięcie max zysku. A to nie jest jedyny cel, bo istnieją różne max zysków związane z ich trwałością, wielkością i pewnością. Gospodarowanie zawsze związane jest z czasem i polega na rozkładaniu środków między okresy, zależnie od potrzeb. Tu mamy wprowadzenie do rozumowania momentu czasu (Mayer zgodnie z Wieserem i przeciwko Bohm-Bawerkowi) stwierdza, że istnieje wśród ludzi wyższa ocena dóbr teraźniejszych od dóbr przyszłych. Gdyby występowało zmniejszanie wartości dóbr przyszłych, to musiałoby mu odpowiadać zmniejszanie potrzeb przyszłych. Mayer próbuje uzgodnić teorię rozliczenia Bohm- Bawerka z teorią Wiesera. Twierdzi on, iż rozkładanie dóbr między okresy gospodarcze odbywa się wg teorii rozliczenia Wiesera, natomiast rozkładanie ich wew. okresów gospodarczych między potrzeby – wg teorii B.B. Najkapitalniejszym posunięciem Mayera jest stwierdzenie dotyczące teorii użyteczności, które mówi, że pomiędzy wszystkimi dobrami istnieje pewna komplementarność, psychiczna użyteczność. Użyteczność poszczególnego dobra jest to różnica użyteczności posiadanego zapasu różnych dóbr, powiększonego o dane dane dobro, i użyteczność tego dobra jest zależna od ilości wszystkich innych dóbr. Mayer przeprowadza także obronę kauzalizmu (przyczynowości – wszystkie zjawiska można wyjaśnić podając ich przyczynowe związki i współzależności) i wykazuje braki teorii współzależności, pojmowanej jako teorii ogólnej równowagi. Równania równowagi ogólnej nie mogą objąć momentu czasu i nie mogą zatem przedstawić i wytłumaczyć procesu dochodzenia do stanu równowagi. Natomiast rozumowanie przyczynowe operuje czasem i dlatego wyjaśnia po kolei dochodzenia do równowagi. Można mówić o słuszności rozważań Mayera ale w krytyce równań równowagi ogólnej nie bierze on pod uwagę metody równowag cząstkowych, która może posługiwać się przyczynowością. Uczniowie Mayera: Hayek i Haberier stopniowo zbliżają się do kierunku neoklasycznego. Friedrich August von Hayek zajmuje się głównie teorią koniunktur, stoją na stanowisku monetarnej teorii przeinwestowania. Twierdzi, że w skutek działalności kredytowej banków stopa % bieżąca staje się niższa od stopy naturalnej. Wywołuje to wzrost cen, który przerzuca oszczędności do produkcji dóbr dalszego rzędu => wydłużają się procesy produkcyjne, a w danym okresie wypada więcej kapitału na jednostkę produktu => wzrasta popyt na dobra produkcyjne, a popyt na dobra pierwszego rzędu wolniej za nim podąża => ceny wzrastają szybciej niż dochód => to wywołuje zjawisko przymusowych oszczędności tzn. zmniejszania się realnej wartości płac i innych dochodów, co finansuje wzrost produkcji. Tak przebiega boom koniunkturalny, okresy prod. nie docsity.com mogą przedłużać się stale, banki nie są w stanie sfinansować rosnącej wciąż produkcji i następuje kryzys, dalszy wzrost cen dóbr konsumpcyjnych i spadek cen dóbr produkcyjnych. Rezultatem jest przeinwestowanie w stosunku do potrzeb. W związku z tym stawia koncepcję neutralnego pieniądza – istotą jej jest postulat, aby tak kształtować ilość pieniądza żeby nie wpływał on na zjawiska gospodarcze i nie wywoływał swą ilością ani zwyżki ani zniżki cen. Jest to jednak niemożliwe bo jeśli będzie się zmieniać ilość pieniądza to na skutek zmian produkcji będą się zmieniać ceny dóbr, co wpłynie na zmianę wartości pieniądza. Jeśli wartość pieniądza ma być stała to będzie to musiało łączyć się ze zmianami ilości pieniądza zgodnie ze zmianami produkcji co jest niemożliwe do uzgodnienia. Hayek ponadto jest gorliwym liberałem i przeciwnikiem gospodarstwa planowego. Drugim uczniem Mayera był Gottfried von Haberier, który zajmuje się zagadnieniami międzynarodowej wymiany oraz koniunktury. Do nowej szkoły wiedeńskiej można zaliczyć jednego z ekonomistów młodszej generacji szkoły psychologicznej, a mianowicie Ludwig von Mises. Zajmował się on z powodzeniem teorią pieniądza stawiając teorię wartości pieniądza, zbliżoną do dochodowej, opartą na stosunku konsumpcji do kapitalizacji. Stworzył on monetarno - inwestycyjną teorię koniunktur i twierdził, że funkcjonowanie życia gospodarczego jest spowodowane polityką kredytową banków. Uważał on, że w razie wolnej konkurencji między bankami mogłyby one stosować zbyt liberalnej polityki kredytowej. Jest on końcowym liberałem i twierdzi, że gospodarstwo kolektywistyczno – planowe nie może prawidłowo funkcjonować z powodu braku rynkowych cen dóbr produkcyjnych i niemożliwy jest prawidłowy rachunek gospodarczy. Poglądy i dorobek A.F. von Hayeka. (pyt 57) Uważa, że procesy inflacyjne sprzyjają przeinwestowaniu, prowadzą do rozproszenia środków i trudności w zakończeniu rozpoczętych inwestycji. Zahamowanie inwestycji prowadzi do kryzysu. Jest on reprezentantem neoliberalizmu w USA. Neoliberalizm to kierunek przeciwny podejmowaniu inwestycji gospodarczych przez państwo, przywiązuje wagę do analiz historyczno – typologicznych. Uważa termin kapitał i socjalizm za puste pojęcia, popiera gospodarkę rynkową i centralistyczną. Hayek twierdzi, iż tylko działania mechanizmów rynkowych i elastyczny system cen może dokonać charakteryzacji działań gospodarczych. Teoria równowagi ogólnej L.Walrasa. Teoria ta jest odpowiedzią na pytanie jakie zadał Walras: jaka wymiana będzie sprawiedliwa? Taka w procesie której wartości wymieniane będą sobie równe, tzn. gdy: 1)dobro ma jedną cenę w danej gospodarce, 2)cena dobra jest równa kosztom jego wytworzenia. Walras utrzymywał, że oba warunki będą spełnione w przypadku wolnej konkurencji. W tym celu skonstruował model równowagi ogólnej. Uważał on jednocześnie, że model ten przyczynia się do ustanowienia spokoju społecznego. Założenia: 1)każda z gospodarujących jednostek max swoją użyteczność, 2)istnieje wolna konkurencja, 3)w gospodarce istnieje mnogość jednostek gospodarujących, 4)występuje powszechna współzależność zjawisk (proces tworzenia następuje w wyniku spotkania się na rynku konsumentów i producentów). Przykład rozumowania Walrasa: co się stanie, gdy dana grupa konsumentów zmieni swoje preferencje? (więcej X). Cena x rośnie => wzrost zysków producentów robiących x => rośnie popyt na czynniki potrzebna do produkcji x => cena tych czynników produkcji rośnie => rośnie podaż czynnika potrzebnego do produkcji x. Występuje tu analiza docsity.com pracy i przypisana jest kapitałowi. Możemy sformułować prawo zmniejszającej się krańcowej produkcyjności pracy występujące przy powiększaniu ilości pracy przy niezmiennej wielkości kapitału. Jest ono postacią tzw. prawa zmniejszających się przychodów czyli zmniejszającej się wydajności. Wykres dla powiększania się ilości pracy przy niezmiennej wartości kapitału. W stanie statycznym (przy zał. Wolnej konkurencji) 1)płaca = krańcowy produkt, 2)płaca < krańcowy produkt, opłacałoby się przedsiębiorcy zatrudnić nowego pracownika, aż do punktu 1 gdyż dawałoby mu zysk, 3)płaca > krańcowy produkt, przedsiębiorca ponosiłby straty, robotnik płacony byłby powyżej swojej produkcyjności (koszty), nadwyżka robotników musiałaby być zwolniona. Wykres dla niezmiennej ilości pracy, a powiększającym się kapitale. – prawo zmniejszającej się produkcyjności kapitału, - każda dodatkowa jednostka kapitału daje coraz mniejszy przyrost produktu, - krańcowa produkcyjność kapitału wyznacza procent, - w skutek działania wolnej konkurencji oraz idealnej ruchliwości czynników produkcji przestrzeń residualna EBC z pierwszego wykresu musi być równa AB’C’D’. Wielkość kapitału i ilości pracy dostosowują się do siebie za pomocą swoich wynagrodzeń. Wartość produktu = wielkość zatrudnienia i pracy x wynagrodzenie. Daje to max produkcyjności i pełne zatrudnienie każdego czynnika produkcji. Szkoła neo-klasyczna w Polsce i jej przedstawiciele. Adam Krzyżanowski, Witold Krzyżanowski, Feliks Młynarski, Edward Lipiński, Stefan Rosiński, Wacław Fabierkiewicz, Edward Taylor, Witold Trąmpczyński. Teoria pieniądza i stóp procentowych w poglądach Knuta Wicksella. Wicksell – przedstawiciel szkoły matematycznej i twórca szkoły sztokcholmskiej (przełom XIX i XX w), która m.in. próbowała dać nowe ujęcie teorii stopy% i teorii ceny, rozwinął teorię dochodową pieniądza. Teoria koniunktury K.Wicksella. Wisksell wykazał związki pomiędzy ogólnym poziomem cen, a ilością pieniądza (teoria ilościowa). Jednak potem przekształca ją na teorię dochodową. Popyt na pieniądz to popyt na zapasy kasowe. Głównym czynnikiem jest tutaj wielkość dochodu. Teoria stopy% wiąże się z teorią pieniądza. Stopa naturalna (normalna) to taka, którą eliminuje wpływ pieniądza na ceny (% ustala się wtedy bez wpływu pieniądza). Początkowo określał ją jako stopę dochodowości kapitału rzeczowego, później jako stopę odpowiadającą ściśle punktowi równowagi między popytem na kapitał pożyczkowy, a podażą funduszu oszczędności. Wprowadza pojęcie stopy % rynkowej (bieżącej), która powstaje w wyniku podaży i popytu funduszów pożyczkowych. Stopa ta jest różna od stopy naturalnej, gdyż wielkość tych funduszy waga się na skutek polityki kredytowej banków. Gdy stopa bieżąca jest równa naturalnej, to jest wtedy neutralna. Zwykle stopa bieżąca jest różna od naturalnej – gdy bieżąca jest niższa niż naturalna, to jest sytuacja korzystna dla pożyczkobiorców. Wzrasta zapotrzebowanie na kredyt, przekraczając podaż oszczędności, które są uzupełnione przez środki wytwarzane przez banki. Inwestycje i ceny rosną. Proces ten przemienia się w inflację a w końcu w załamanie. Gdy stopa bieżąca jest wyższa od naturalnej, zmniejsza się zapotrzebowanie na kredyt, część oszczędności nie będzie zużyta, kredyty będą spłacane w części lub w całości, nastąpi spadek cen, zysków, inwestycji, co doprowadzi do depresji gospodarczej => spadek dochodów społeczeństwa. To było (falowanie gospodarcze) => ożywienie oznacza wzrost dochodu, a depresja jego spadek – gospodarka faluje. Stanowi to podstawę teorii koniunktur Wicksella, który uważa, że rozwój techniki i wzrost ludności są przyczynami falowania gospodarczego. Wicksell twierdzi, że oszczędności docsity.com często nie są równe inwestycjom => na tym stwierdzeniu opiera się falowanie życia gospodarczego i dochodu społecznego. Falowanie dochodu społecznego, stanowiące istotę koniunktury jest połączone z czasem, odbywa się w określonym czasie. Teoria koniunktur zbliża analizę do rzeczywistości. Teoria koniunktury G.Casela. Jest on przedstawicielem szkoły szwedzkiej – twórcą teorii parytetu siły nabywczej, stwierdza że wzajemny stosunek poszczególnych walut ustala się na zasadzie porównania ich siły nabywczej, jaką reprezentuje na rynku wewnętrznym. Swą teorię przeinwestowania wyłożył w pracy pt. „Teoria społecznej ekonomii”. Zdaniem Casela postęp gospodarczy przygotowuje ekspansję inwestycyjną, która zaczyna w końcowym okresie depresji, gdy stopa % jest niska i inwestycje wydają się wysoko rentowne. Wzrost inwestycji prowadzi do ogólnego ożywienia, które po pewnym czasie zostaje zahamowane przez kryzys nadprodukcji. Przyczyną kryzysów jest niedostateczny poziom oszczędności. Rozpoczyna się więc kryzys, którego przyczyn trzeba szukać w zbyt małych społecznych oszczędnościach. Przesłanką ożywienia jest wzrost nakładów inwestycyjnych, bodźce dla nich stworzą spadek kosztów produkcyjnych, obniża się też płaca robocza. Bodźce do inwestowania stworzą też postęp tech. Następuje ożywienie inwestycyjnych działań i gospodarka powtarza cykl koniunkturalny, ale już na wyższym poziomie rozwoju ekonomicznego. Casel dowodził, że kryzysy wynikają z postępu gosp. Teoria koniunktury Alberta Aftaliona. Teoria akceleracji. Narzędziem analizy dynamicznej jest tzw. zasada przyspieszenia, nazywana też akceleratorem. Aftalion pisał m.in. o tym w pracy dotyczącej teorii kryzysów ekonomicznych. Zasada akceleracji zmierza do wykazania, że zmiana w popycie wywołuje większe zmiany w popycie na dobra inwestycyjne używane do ich produkcji. Wysokość stopy akceleracji zależy od trwałości urządzeń wytwórczych. Zasada akceleracji działa tylko przy zmianie tempa wzrostu produkcji dóbr konsumpcyjnych, działa też przy dobrach trwałego spożycia oraz przy zapasach towarów. Zasada ta wyraża warunki techniczne procesu wzrostu. Jest przedstaw. teorii psychologicznej kursu walutowego – kurs waluty to wynik indywidualnych cen użyteczności waluty obcej przez nabywców i sprzedawców. Przyczyny boomu inwestycyjnego widać w nasyceniu rynku inwestycyjnego. Poglądy ekonomiczne J.A.Schumpetera. Teorię rozwoju gospodarczego zawarł w pracy pt. „Teoria rozwoju gospodarczego”, a inne prace to: „Cykle koniunkturalne” i „Kapitalizm, socjalizm i demokracja”. Podstawowe znaczenie przypisuje czynnikom wewnętrznym tkwiącym w znanym układzie gospodarczym i stającym się przyczynami rozwoju gospodarczego, czynniki te to innowacje, w gospodarce statystycznej wytworzony produkt ulega podziałowi między 2 podstawowe czynniki prod. (pracę i ziemię). Zysk powstaje w warunkach dynamiki gospodarczej, a pogoń za nimi jest przyczyną rozwoju gospodarczego. % to konsekwencja wzrostu gospod., jako opodatkowanie zysku. Inwestycje stwarzają możliwości dla wzrostu gospodarczego. Uważał, że w gospodarce kapitalistycznej inwestycje decydują o rozmiarach oszczędności. Kryzys to okres przywracania równowagi, przy czym każdy cykl realizuje się na wyższym poziomie. Postęp gospodarczy ma tendencje do depersonalizacji i autonomizacji. Socjalizm wg Schumpetera to system gospod. scentralizowany, w którym państwo decyduje o rozwoju. Formułuje teorię pokojowej transformacji kapitalizmu. Przyczyną postępu jest to, że część przedsiębiorców nie jest zadowolona z istniejącego stanu rzeczy i dąży do jego przekształcenia. docsity.com Wg Schumpetera konieczne jest dynamiczne ujmowanie procesów gospod. Na stopę % mają wpływ zjawiska pieniężne. Wydatki inwestycyjne decydują ostatecznie o rozmiarach społ. oszczędności. W pierwszym okresie ekspansywnego rozwoju istotny jest dla finansowania inwestycji mechanizm przymusowych oszczędności. Scharakteryzuj dorobek w teorii ekonomii najwybitniejszych przedstawicieli szkoły szwedzkiej w XX wieku. Szkoła szwedzka (szkoła sztokholmska) to kierunek ekonom. polit., który powstał na przełomie XIX i XX w. Twórcą był Wicksell (69,70), pozostali przedstawiciele to: Cassel (71), Frisch, Lindahl, Lundberg, Myrdal, Ohun. Szkoła szwedzka – odrzuca prawo Say’a, uważa, że może istnieć niezgodność globalnego popytu z globalną podażą, dała nowe ujęcie teorii stopy % i ceny. Stworzyła pojęcie dynamiki ekonomicznej i równowagi dynamicznej, a szczegółowo zajmował się tym Lundberg, który także próbował badać zmiany w systemie ekonomicznym. Lundberg bada wpływ zmian stopy % na inwestycje i oszczędności. Szkoła szwedzka uzupełnia analizę funkcjonalną analizą przyczynową, teoria handlu ujmuje problem handlu zagranicznego w ogólnej teorii lokalizacji, wymiana m.narod. jest formą wymiany m.regionalnej. Szkoła ta zmodyfikowała teorię kosztów komparatywnych, która przybiera formę tzw. nominalnej kombinacji kosztów. Bada zagadnienia wzrostu gospodarczego. Myrdal uważany jest za propagatora socjotechniki (inżynieria społeczna), która jest nauką która na podstawie m.in. ocen społecznych proponuje środki do osiągnięcia zamierzonych celów społecznych. Myrdal uważał za konieczne przyspieszenie rozwoju krajów ekonomicznie mniej zaawansowanych. M.in. Ohlin stworzył rozwiniętą koncepcję czynników produkcji, zgodnie z którą różnice w kosztach komparatywnych powstają na skutek różnych cen czynników produkcji, które to kształtowały się pod wpływem rzadkości lub obfitości ich majątków kraju (regionie). Ohlin uważał, że różnice w cenach czynników produkcji (w różnych krajach/ regionie) zależy od podaży i popytu. Ohlin uważał też, że nie ma swobody w przemieszczaniu się między krajami/ regionami, czynników produkcji, jest tylko swobodne przemieszczanie się towarów, natomiast w obrocie kraju/ regionu ma miejsce swobodne przemieszczanie się zarówno towarów jak i czynników produkcji. Teoria niedoskonałej konkurencji w teorii ekonomii. Konkurencja to walka przedsiębiorców o korzyści ekonomiczne uzyskiwane przy sprzedaży towarów oraz przy zaopatrywaniu w śr. produkcji i siłę roboczą. Konkurencja występuje wszędzie tam gdzie istnieje prywatna własność oraz gospodarka towarowa. Konkurencja doskonała (czysta) – konkurencja między przedsiębiorstwami sprowadza się do ulepszania metod produkcji, co znajduje naśladowców i w przypadku wzrostu stopy zysku ponad normalny poziom (dla danej gałęzi) powoduje napływ nowych przedsiębiorców. Konkurencja niedoskonała (monopolistyczna) – ma miejsce gdy przedsiębiorstwa mają swobodę manipulowania ceną i korzysta z niej wyznaczając taką cenę, która pozwoli na osiągnięcie maksymalnego zysku. Krytyka szkoły neoklasycznej dokonana przez J.M.Keynesa. Dochodzenie do równowagi wymaga wystąpienia wahań cyklicznych, których wyrazem są zmiany dochodu narodowego. Osiągnięty tak stan równowagi będzie nietrwały, gdyż przestaną działać mechanizmy prowadzące do równowagi, którym jest równowaga oszczędności inwestycji. Przy danym poziomie dochodu nie ma w modelu Keynesa mechanizmów wyrównujących wielkość oszczędności i inwestycji. Tym właśnie docsity.com „światem interesu”, które są sprzecznością pomiędzy technologią i instytucjami. Przyczyna: w tych sferach występują inne motywy, cele, normy postępowania, ukazuje klasę kapitalistów – właścicieli jako klasę próżnującą. Veblen odrzuca model wolnej konkurencji i krytykuje motyw zysku, teoria rozwiniętego kapitalizmu. Instytucjonalizm i jego założenia, teorie poznawcze, przedstawiciele. Instytucjonalizm – powstał w USA jako w pewnym stopniu relacja przeciw przesadnemu hołdowi przez amerykańską, przeważnie neoklasyczną ekonomikę subtelnym rozważaniom psychologicznym o motywach działania człowieka, używanym za podstawę badań teoretycznych oraz przeciw zaniedbaniu przez nią studium warunków społecznych gospodarowania, tak właśnie silnie i szybko zmieniających się w owym czasie w tym kraju. Zapoczątkował go Thornstein Veblen, profesor ekonomiki na University of Chicago, później na Standford University of Missouri, a wreszcie na New School for Social Research w New York. Krytykując współczesny stan ekonomiki żądał on by nauka ta nie ograniczała się do analizy normalnych wypadków i „taksonomicznego punktu widzenia”, polegającego na rozpatrywaniu wyłącznie wymierzalnych motywów działania w formie ich zewnętrznych skutków jak klasycy ani do samego opisu zjawisk, jak historycy, lecz by dawała genetyczny rozbiór gospodarczego życiowego procesu w całej jego pełni. Najwybitniejszym przedstawicielem instytucjonalizmu amerykańskiego jest Wesley Clair Mitchell w New York. Zajmuje on ostrożne i umiarkowane stanowisko wskazuje, że próby oderwania się ekonomiki od psychologii nie prowadzą do celu gdyż opierają się na mylnym sądzie, iż jedyny punkt styczny ekonomiki z psychologią leży w zagadnieniu motywów działania ludzkiego. Zbliżony w pewnej mierze do instytucjonalistów był Francois Simiarid profesor Conservatoire National des Arts et Metiers i Ecole Pratique des Hautes Etudes przy Sorbonie w Paryżu. Odnosząc się krytycznie tak do ekonomicznego rozumowania, opartego na dedukcji czy na metodzie matematycznej jak i do zastępowania go historycznym opisem, propagował on własną metodę wzorowaną na eksperymentalnych naukach przyrodniczych, którą nazwał metodą pozytywną. Neoinstytucjonalizm. Przedstawiciele i problematyka. Ojcami teorii byli: Veblen, Commons, Mitchel, J.M.Clark. Clarence Edwin Ayres kultura jest „zorganizowanym układem ludzkich zachowań”, w którym występują 2 obszary – instytucjonalny i technologiczny. Świat gospodarczy znajduje się ciągle pod presją 2 sił: różnych instyt. np. legendy, zwyczaje, hierarchia społ., które stawiają opór i opóźniają przystosowanie się układu do bodźców generowanych przez technikę. Gospodarka przemysłowa bazuje na technologii, nauce i proliferacji narzędzi pracy. Pomiędzy gosp. cenową a przemysłową występuje sprzeczność bo gosp. cenowa często hamuje rozwój gosp. przemysłowej. Te zachowania tłumaczy teoria wart. społecznej. Karl Palanyi – przedstawił rozpad cywilizacji XIX w, która opierała się na 4 instytucjach: równowadze sił, złotym standardzie, samoregulującym się rynku i liberalnym państwie. Wojna totalna, kryzys lat 30-tych i nowa wojna przyniosły praktycznie likwidację tej cywilizacji. Cywilizacja ta upadła bo jej gospodarka opiera się na własnym interesie i działa wbrew interesom społ. Geoffrey M. Hodgson – wprowadził 4 działy: koncepcja wymiany, instytucji rynku, przedsiębiorstwa i kwestii oczekiwań. Wymiana to zjawisko rozumie jako transfer praw własności Wprowadził on pojęcie „kontrakt zanieczyszczany” jako realnie występujących umów, podlegających wpływom środowiska kulturowego. docsity.com Współczesne teorie pieniężne koniunktury. Psychologiczne teorie koniunktury. Od teorii koniunktur do teorii wzrostu gospodarczego. Model wzrostu R.F.Harroda. Punktem wyjścia tego modelu jest keynesowskie równanie J=S ale uwzględniające założenie, że w długim okresie zrealizowane inwestycje są równe faktycznym oszczędnościom Jex post = Sex post oznaczając przez G stopę wzrostu dochodu narodowego, przez C krańcowy wsp. kapitałowy a przez S stopę oszczędności otrzymuje się podstawowe równanie modelu: Gw*Cr=S. Spełnienie tego warunku oznacza, że stopa zwrotu zapewni wykorzystanie dostępnych zdolności produkcyjnych i zrównoważy oszczędności z inwestycjami, ale nie zagwarantuje jeszcze osiągnięcia pełnego zatrudnienia. Dlatego Harrod wprowadził następny czynnik: naturalną stopę wzrostu Gn, który uwzględnia przyrost naturalny ludności i postęp techniczny. Zatem idealnym stan byłby gdyby faktyczna stopa wzrostu G równa była stopie gwarantowanej i naturalnej G=Gw=Gn Za pomocą tego modelu wzrostu można wytłumaczyć przebieg cyklu gosp. Chodzi o to że faktyczna stopa zwrotu oscyluje wokół stopy gwarantowanej i nie osiąga pułapu wyznaczonego przez naturalną stopę wzrostu. Przyczyny kryzysu Harrod upatruje w niedostatecznej elastyczności gospodarki, długotrwałej stabilności współczynnika kapitałowego oraz skłonności do nadmiernego oszczędzania. Model wzrostu Domara. Założenia dla owego modelu to: konieczną przesłanką realizacja wzrostu zrównoważonego w gospodarce kapitalistycznej jest ingerencja państwa w stosunki gospodarcze – teza o niewystępowaniu w gosp. opóźnień. Przyrost inwestycji prowadzi do wzrostu dochodu i przeciętna i krańcowa skłonność do oszczędności są sobie równe i są wielkością stałą. Współczynnik kapitałochłonności jest także wielkością stałą a inwestycje to wielkość netto. Y/Y=P/P gdzie Y– dochód narodowy zależny od wydatków konsumpcyjnych i inwestycyjnych społeczeństwa. Y– przyrost dochodu narodowego, P – zdolność produkcyjna gosp., P– przyrost zdolności prod. gosp. Model wzrostu W.W.Rostowa. Rostow napisał monografię stadia wzrostu gospodarczego: manifest niekomunistyczny. Miało to być świadome wyzwanie dla marksowskiego materializmu historycznego. Rostow wyróżnił 5 stadiów wzrostu: gospodarka tradycyjna (słabe rolnictwo, prosta reprodukcja); tworzenie warunków do „pchnięcia”- handel, przemysł, technologia, struktura instytucjonalna; gospodarka zrywu, której detonatorem mogą być odkrycia i rewolucja; gospodarka dojrzała (dominacja przemysłu ciężkiego); gospodarka masowej konsumpcji. Ekonomia dobrobytu i jej założenia metodologiczno-teoretyczne. Ekonomia dobrobytu powstaje na gruncie ekonomii marginalnej. Początków tej koncepcji można doszukiwać się w teorii S. Simondiego, który podkreślił, że przedmiotem ekonomii powinien być dobrobyt społeczny i że osiągnięcie go wymaga realizacji określonej polityki gospodarczej przez państwo. Narzędziem analizy ekonomii dobrobytu była teoria renty konsumenta (Marshalla) – przyrosty renty są mniejsze przy wysokich dochodach niż przy niskich. Twórcą teorii ekonomii dobrobytu jest Pigou, który opisał w pracy pt. „Ekonomia dobrobytu”. Krytykuje on dotychczasowe kierunki rozwoju ekonomii burżuazji, uważa że zwiększenie dobrobytu społecznego zależy od dynamiki wzrostu „dywidendy narodowej” (dochód narodowy). Jest za równoczesnym podziałem dochodu narodowego, istotne znaczenie docsity.com dla dobrobytu ma zapewnienie stałości dochodu. Druga faza rozwoju ekonomii dobrobytu nazywana jest Nową ekonomią dobrobytu. Jej główni przedstawiciele to: Bergson, Hicks, Kaldor, Lerner, Little. Poruszane zagadnienia: problem optimum dobrobytu, które powinno spełniać 2 warunki:1)zapewniać alokację czynników produkcji, 2)zapewniać podział dochodu narodowego, gwarantujący optymalizację dobrobytu. Nowa ekonomia dobrobytu postuluje o kontrolę przez państwo lub inne formy interwencji, które zapewnią stan optimum produkcji. Jeden z postulatów ekonomii dobrobytu to żądanie powrotu zasad konkurencji doskonałej, która pomoże w zwiększaniu dobrobytu społecznego. Właściwy podział dochodu narodowego, stabilizacja gospodarki jako przesłanka dobrobytu, rozwój struktur monopolistycznych prowadzi do deformacji rynku. Silną stroną Ekonomii dobrobytu jest to, że nie dostrzega prawie wcale problemów gospodarczych. Jest koncepcją statyczną. Poglądy społeczno-ekomomiczne J.K.Galbraitha. Teoria społeczeństwa przemysłowego. Główne prace: „Amerykański kapitalizm”, „Społeczeństwo obfitości”, „Nowe społeczeństwo przemysłowe”, w których próbuje przedstawić kierunek ewolucji gospodarki amerykańskiej, wskazać jej mocne i słabe strony oraz nakreślić program pozytywny. Poglądy: we współczesnym kapitalizmie konkurencja została „zastąpiona” przez „siły równoważące”, którymi są zrzeszenia nabywców i sprzedawców przeciwdziałające nadużywaniu władzy gospodarczej. Galbraith analizuje niedostatki amerykańskiego kapitału- głównie nawyki myślowe i „mądrości konwencjonalne” społeczeństwa. Pokazuje, że ze wzrostem produkcji nie idzie powszechny dobrobyt, ani właściwe kierunki konsumpcji. W następstwie rozwoju nowoczesnej technologii wytwarza się struktura systemu przemysłowego. Polega to na tym, że powstają wielkie korporacje, dobrze zorganizowane, które kontrolują gospodarkę uprzemysłowionych krajów. Są one wytworem nowoczesnej technologii. W korporacjach tych – „korporacje dojrzałe” decyzje podejmują zespoły specjalistów. Galbraith jest zwolennikiem poglądu, iż kierownictwo działalności gospodarczej przechodzi w ręce tzw. „technostruktur” korporacji (grupy menadżerskie). Rozwój planowania w korporacjach łączy się z ograniczeniem nad nimi władzy rynku. Korporacje ustalają ceny, które kształtują stosunki rynkowe. Celem korporacji nie będzie maksymalizacja zysku, lecz eksploatacja produkcji i rozwój. Stabilność gospodarki, do której dąży państwo ułatwia procesy planowania w korporacji. Neoliberalizm w ujęciu monetarystów. Teoria popytu na pieniądz w ujęciu M.Friedmana. Friedman mówi, iż stabilność wskaźnika szybkości obiegu pieniądza jest wysoka. Twierdzi, że popyt na pieniądz w długim okresie jest wysoce stabilny i może być obliczony na podstawie ograniczonej liczby zmiennych występujących w funkcji popytu na pieniądz. Bada wpływ różnic między popytem a podażą pieniądza na cykl gospodarczy. Popyt na pieniądz należy traktować jak popyt na każdy inny aktywny.... popyt ten określają m.in. czynniki takie jak: bogactwo i preferencje, gusty właścicieli. Funkcja popytu na pieniądz została wzbogacona (przez Friedmana) o wprowadzenie zmiany – „oczekiwana stopa inflacji”. Polityka monetarna i mechanizm transmisji w ujęciu M.Friedmana. Mechanizm transmisyjny – układ przynoszący zmiany w nominalnych i realnych bilansach pieniądza na decyzje o wydatkach. Zmiany w podaży pieniądza zmieniają strukturę portfela aktywów posiadanych przez podmioty gospodarcze. W portfelu występują walory pieniężne i niepieniężne, a wśród pieniężnych głównie gotowizna. Jeżeli w pewnym momencie podaż pieniądza będzie wyższa od pożądanej przez jednostki docsity.com