Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Schizofrenia jest chorobą przewlekłą i szczególnie nieleczona ... Neurastenia to zaburzenie, objawiające się ciągłym uczuciem zmęczenia.
Typologia: Prezentacje
1 / 185
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Warszawa, 2017^1 (^1) Aktualizacja dokumentu: wrzesień 2018 r., wrzesień 2019 r., wrzesień 2020 r., wrzesień 2021 r. oraz wrzesień 2022 r.
Zdrowie to nie tylko sfera fizyczna, lecz także aspekt psychiczny. Nasze zdrowie psychiczne jest bardzo ważne. To właśnie dzięki niemu możemy w pełni funkcjonować w życiu codziennym. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje zdrowie nie tylko jako brak choroby, lecz również stan fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu. Na podstawie badania EZOP II przeprowadzonego w latach 2018- 2020 wykazano, że w Polsce jest 2 549 700 osób ze zdiagnozowanymi zaburzeniami psychicznymi, a w tym 397 600 osób w grupie wiekowej 7- 17 lat, 1 727 600 osób w grupie wiekowej 18-64 lat oraz 424 500 osób w grupie wiekowej 65 plus. Postępowanie terapeutyczne wobec osób przewlekle chorujących psychicznie powinno uwzględniać cały kontekst sytuacyjny, w jakim przebywa, leczy się i żyje pacjent. Bardzo istotne jest podejście holistyczne, które będzie zawierało wiele różnorodnych aspektów, tj.: farmakoterapię, zapobieganie bezrobociu, rozwiązywanie problemów rodzinnych, rozwój sieci wsparcia społecznego oraz przywracanie nadziei na satysfakcjonujące życie. Problemy te pojawiają się zazwyczaj tuż po opuszczeniu azylu, kiedy pacjenci stoją przed nowymi wyzwaniami i nie są w stanie sobie z nimi poradzić za pomocą starych sposobów. Istotną rolę odgrywa w tej sytuacji wsparcie psychospołeczne, które ma na celu wspieranie pacjenta w przestrzeganiu zaleceń terapeutycznych, monitorowanie stanu psychicznego, żeby zapobiec rehospitalizacjom oraz pomoc w radzeniu sobie z objawami choroby. W wielu krajach stosujących środowiskowe systemy leczenia i rehabilitacji została potwierdzona ich przydatność. Działania lecznicze i rehabilitacyjne skoncentrowane na poziomie lokalnym oraz wspierające funkcjonowanie społeczne programy to niewątpliwy atut modelu środowiskowego. Model ten wzmacnia funkcjonowanie pacjenta w miejscu, w którym żyje, zapobiega marginalizacji, rozwija wsparcie społeczne. Model leczenia środowiskowego realizowany jest w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych od lat 50 ubiegłego wieku. Liczba łóżek psychiatrycznych w USA zmalała z 560 tysięcy do 100 tysięcy w latach 1955-1991, w Wielkiej Brytanii ze 155 do 59 tysięcy, w Belgii z 27 do 21 tysięcy. Polska jako kraj od wielu lat zmaga się z problemem zapewnienia pacjentom należytej opieki psychiatrycznej od strony systemowej i organizacyjnej. Główną przyczyną tej sytuacji jest skrajnie niski poziom finansowania psychiatrii – jeden z najniższych w Europie oraz zbyt duża liczba łóżek szpitalnych przy jednoczesnym niedoborze opieki ambulatoryjnej i dziennej. Nasz system cechuje brak odpowiednej proporcji pomiędzy bazą w szpitalną (na którą przeznacza się aż 70% wszystkich środków) i nie szpitalną. Jednocześnie mierzymy się z niedorozwojem opieki o charakterze środowiskowym i rozproszeniem opieki medycznej. Wszystko to powoduje, że część pacjentów nie ma dostępu do kompleksowej i koordynowanej opieki psychiatrycznej. Kolejnym dużym problemem są niedobory kadry medycznej – mamy za mało psychiatrów w stosunku do dużych i stale rosnących potrzeb zdrowotnych, co jeszcze bardziej uwydatniła pandemia koronawirusa. Dodatkową barierą jest to, iż większość łóżek jest zlokalizowanych w dedykowanych szpitalach psychiatrycznych (aż 2/3) a nie np. w szpitalach ogólnych. Zdaniem ekspertów może to wzmacniać poczucie
społecznej stygmatyzacji pacjentów z problemami psychicznymi. Podobnie jak w kwestii poziomu finansowania, jesteśmy daleko w tyle za innymi krajami europejskimi także w zakresie nowoczesnych trendów, takich jak zmniejszanie zakresu opieki szpitalnej na rzecz rozwoju modelu środowiskowego. W Polsce psychiatria środowiskowa zaczęła pojawiać się na początku lat 70. W latach 1970-2001 liczba oddziałów psychiatrycznych przy szpitalach ogólnych wzrosła z 21 do 98, a z 34 do 54 wzrosła liczba małych placówek szpitalnych. Liczba łózek psychiatrycznych zmalała z 37 do 27 tysięcy. Ponadto nastąpił rozwój pośrednich form leczenia: oddziałów dziennych i poradni zdrowia psychicznego. Uchwalenie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, pomocy społecznej, rehabilitacji i zatrudnieniu osób niepełnosprawnych miało kluczowe znaczenie dla rozwoju środowiskowych placówek rehabilitacji i wsparcia społecznego dla osób chorujących psychicznie. Możliwe stało się tworzenie niemedycznych placówek rehabilitacji i wsparcia społecznego, tj. mieszkania chronione, kluby pacjenta, warsztaty terapii zajęciowej, środowiskowe domy samopomocy. Według danych statystycznych w 2018 roku w Polsce ponad 1,6 miliona osób z zaburzeniami psychicznymi było leczonych w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej. Najczęściej zgłaszanymi problemami były zaburzenia lękowe związane ze stresem oraz zaburzenia nastroju. Leczenie tych zaburzeń możliwe jest dzięki współpracy psychologów, psychiatrów oraz pracowników społecznych. Taką formę opieki zapewniają Centra Zdrowia Psychicznego. Struktura CZP składa się z poradni zdrowia psychicznego, zespołu leczenia środowiskowego, oddziału dziennego psychiatrycznego oraz oddziału psychiatrycznego całodobowego. W każdym CZP w ramach poradni zdrowia psychicznego funkcjonuje punkt zgłoszeniowo-koordynacyjny czynny w dni robocze w godz. 8.00.-18.00., gdzie można uzyskać informacje o możliwościach uzyskania świadczeń opieki zdrowotnej, przeprowadzona jest wstępna ocena potrzeb zdrowotnych i na tej podstawie ustalany jest wstępny plan postępowania. Centra Zdrowia Psychicznego powstają dzięki Narodowemu Programowi Ochrony Zdrowia Psychicznego. Działają one w ramach programu pilotażowego Centrów Zdrowia Psychicznego powołanego i nadzorowanego przez ministra zdrowia , a finansowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Realizację rozpoczęto w połowie 2018 roku. Pilotażowy program ma być realizowany do końca 2022 roku, natomiast do końca 2027 roku Centrum Zdrowia Psychicznego ma działać w każdym powiecie, w każdej dzielnicy dużych miast. Wg informacji z początków maja 2022 roku podanej przez Ministerstwo Zdrowia, do działających już 40 centrów – dzięki którym objęto dotąd opieką już 4,5 mln dorosłych Polaków – dołączyły kolejne 34 placówki środowiskowe. Niniejszy INFORMATOR ZDROWIA PSYCHICZNEGO – PRZEWODNIK DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI został opracowany w związku z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 lutego 2017 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017-2022 (Dz.U.2017.458).
również gdy osoba była ofiarą przemocy, uczestnikiem lub świadkiem katastrofy. Lista sytuacji mogących doprowadzić do kryzysu emocjonalnego jest długa. Zakłada się, że w kryzysie dochodzi do wystąpienia zakłócenia równowagi psychicznej oraz utraty zdolności konstruktywnego rozwiązywania trudności i problemów. Pojawia się uczucie zagubienia, chaosu, lęk, panika oraz dezorganizacja. Objawy prezentowane przez osoby będące w kryzysie psychicznym:
Rozmawiaj z taką osobą spokojnie, nie podnosząc głosu. Podczas rozmowy zachowuj bezpieczną przestrzeń, aby Twój rozmówca nie czuł się zagrożony. Upewnij się, że osoba będąca w kryzysie otrzyma pomoc, lub czy ma wsparcie ze strony bliskich lub znajomych.
Obraz kliniczny Zachowaniem typowym dla dzieci ze spektrum autyzmu jest trzymanie się z dala od innych od najwcześniejszych lat życia. Dzieci nie przytulają się do matek, nie wyciągają do nich rączek, nigdy się nie uśmiechają i nie przyglądają matce podczas karmienia. Nigdy też nie zwracają uwagi na innych ludzi. Typowe dla dzieci autystycznych jest to, że nie wykazują potrzeby emocjonalnego ani żadnego kontaktu z ludźmi, zwykle zdają się nie interesować nawet kim są rodzice. Charakterystyczny u dzieci autystycznych jest brak umiejętności posługiwania się mową lub posługiwanie się nią w sposób bardzo ograniczony. Uważa się, że przyczyną jest nieumiejętność naśladowania lub nieskuteczność uczenia się przez naśladowanie. Jeśli dziecko autystyczne mówi, to prawie nigdy nie służy to porozumiewaniu się, z wyjątkiem najbardziej szczątkowych form, na przykład „tak” w odpowiedzi na pytanie lub powtarzanie w kółko kilku usłyszanych słów – echolalia. Charakterystyczna dla autystycznych dzieci autostymulacja zwykle przybiera formę powtarzających się ruchów, takich jak walenie głową, kręcenie się w kółko i kołysanie, co może trwać całe godziny, a także inne typowe powtarzające się zachowania. Uwagę wielu autystycznych dzieci niezwykle zaprzątają przedmioty, na przykład kamyki, przełączniki światła, zdjęcia czy klucze. W niektórych przypadkach przedmioty są tak duże dziwaczne, że samo noszenie ich przeszkadza w podejmowaniu innych czynności. Kiedy coś zakłóci tego rodzaju zajęcie, dziecko wpada w złość lub krzyczy tak długo, aż wszystko wróci na dawne miejsce. Leczenie Prognozy poprawy w autyzmie są niepomyślne, a osoby, u których go rozpoznano, z powodu nasilenia zaburzeń są często niewystraczająco leczone. Leczenie farmakologiczne ma znaczenie uzupełniające i umożliwia złagodzenie tylko części behawioralnych przejawów autyzmu lub objawów współwystępujących z nim zaburzeń. W przypadku autyzmu nie ma leków, które stanowiłyby przyczynową formę leczenia, ani leków, które usuwałyby osiowe dla niego dysfunkcje. Terapia behawioralna prowadzona w ośrodkach jest skuteczna w eliminacji zachowań prowadzących do samouszkodzeń, w ćwiczeniach podstawowych zachowań społecznych i rozwijaniu umiejętności dotyczących języka mówionego. Znaczące rezultaty można uzyskać dzięki programom prowadzonym z udziałem rodziców, przy przewadze terapii domowej nad szpitalną. Długotrwałe rezultaty leczenia autyzmu na ogół nie są zadowalające. Wielką uwagę poświęca się tym dzieciom autystycznym, które funkcjonują na wysokim poziomie. Opieka rodzicielska nad dzieckiem autystycznym jest znacznie bardziej męcząca i stresująca niż opieka nad dzieckiem normalnym. Sytuacja rodziców dzieci autystycznych, którzy próbują je zrozumieć, otoczyć codzienną opieką i znaleźć odpowiednią pomoc w środowisku oświatowym i służbie zdrowia, często jest skrajnie frustrująca. Często są bardzo zagubieni,
szukają właściwej drogi postępowania, aby poznać możliwości dziecka oraz najlepszych sposobów, aby te możliwości mogło zrealizować.
Schizofrenia Choroba (grupa chorób) o nieznanej etiologii, która manifestuje się objawami psychotycznymi, wyraźnie upośledzającymi funkcjonowanie i obejmującymi zaburzenia afektu, myślenia i zachowania. Rozpowszechnienie schizofrenii ocenia się na 1% populacji, częstość występowania jest podobna u mężczyzn i kobiet, roczna zachorowalność to około 20 chorych (7-40) na 100 tys. osób U mężczyzn początek wystąpienia objawów jest wcześniejszy, pierwszy epizod występuje najczęściej pomiędzy 15 a 25 rokiem życia. U kobiet szczyt zachorowań przypada na 25-35 rok życia. Schizofrenia jest chorobą przewlekłą i szczególnie nieleczona może prowadzić do poważnych zaburzeń funkcjonowania psychospołecznego lub inwalidztwa. W schizofrenii wyróżnia się dwa podstawowe zespoły objawów: pozytywnych i negatywnych. O objawach pozytywnych mówi się, gdy obok normalnych zachowań pojawiają się inne, takie jak przejawy widocznego zamętu emocjonalnego, pobudzenie motoryczne, urojeniowe interpretacje wydarzeń lub halucynacje. O objawach negatywnych z kolei mówi się w wypadku braku lub niedoboru normalnych zachowań danego człowieka, takich jak ekspresywność emocjonalna, komunikatywność czy reagowanie na wydarzenia zewnętrzne. Choć większość pacjentów ma zarówno objawy negatywne, jak i pozytywne , to przewaga tych pierwszych daje gorsze rokowania. Główną właściwością schizofrenii jest dezorganizacja percepcji, myśli i emocji, na skutek której dana osoba nie jest w stanie właściwie wypełniać funkcji społecznych. Zaburzenia kojarzenia, często nazywane „zaburzeniami myślenia formalnego”, uważa się zazwyczaj za podstawowy objaw schizofrenii. Dana osoba przestaje mówić sensownie, choć przestrzega semantycznych i syntaktycznych zasad rządzących komunikacją językową. Nie upatruje się tutaj przyczyn w niskiej inteligencji, zaniedbaniu kulturowym czy słabym wykształceniu. Pacjent wydaje się łączyć słowa w pozornie sensowne ciągi, ale słuchacz nie jest w stanie zrozumieć o co chodzi. Kolejny objaw choroby - zaburzenia treści myślenia, obejmują urojenia oraz błędne przekonania. Dana osoba może wierzyć, że jej myśli i uczucia są kontrolowane przez jakąś zewnętrzną siłę, że jej myśli są przekazywane innym, że jej myśli są wtłaczane jej do głowy przez siły obce, że jakaś tajemnicza moc obrabowała ją z jej myśli, że jakieś wydarzenia zewnętrzne artykuł w gazecie czy program w telewizji są adresowane bezpośrednio do niej. Tym objawom towarzyszą również często poważne zaburzenia percepcji. Pacjent nie jest w stanie przetwarzać ogromnej liczby informacji, które do niego nieustannie docierają. Dana osoba może mieć wrażenie jakby była zbyt wrażliwa, że wszystko spada na nią jednocześnie oraz nie umie trzymać niczego na dystans. Mogą się pojawić jeszcze mniej przyjemne doznania percepcyjne, jakimi są halucynacje. Halucynacje u schizofreników mają najczęściej charakter słuchowy, ale mogą wystąpić również wzrokowe czy węchowe. Zaburzenia afektu to objawy negatywne schizofrenii. W ciężkich przypadkach może dochodzić anhedonii, czyli niezdolności do odczuwania takich emocji jak radość, płytkości lub stępienia afektu. Pacjent może wydawać się pozbawiony emocji. Najbardziej dramatyczne wydarzenia wywołują w nim jedynie
do mieszkania. Przyczyny Do przyczyn schizofrenii zalicza się czynniki biologiczne, czynniki psychospołeczne, w tym patologiczne więzi rodzinne i międzyludzkie oraz dekompensacje w sytuacji nadmiernego stresu i czynniki społeczno- kulturowe. Te trzy grupy przyczyn nie wykluczają nawzajem i jest całkiem możliwe, ze w niektórych przypadkach mamy do czynienia ze wszystkimi naraz. Leczenie schizofrenii Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO 2001) schemat leczenia schizofrenii powinien obejmować:
psychoedukacji chorego i rodziny oraz treningu umiejętności społecznych. Psychoedukacja daje możliwość przedstawienia i przedyskutowania z chorym i jego bliskimi objawów choroby, metod leczenia farmakologicznego, zrozumienia wątpliwości związanych z przeżywaniem choroby i leczeniem, wspólnego uzgodnienia planu leczenia. Pomaga choremu odkrywać w nim potrzebę i potencjał wyzdrowienia. Zaburzenia schizoafektywne Zaburzenia schizoafektywne to problem z pogranicza schizofrenii i zaburzeń afektywnych. Jest to jednostka dość niejednorodna, ponieważ pacjenci z rozpoznaniem zaburzenia schizoafektywnego mogą prezentować rozmaite dolegliwości i problemy. Najogólniej można powiedzieć, że w przebiegu tej jednostki u pacjentów spotykane są zarówno objawy schizofrenii, jak i zaburzeń nastroju (w postaci epizodów depresji czy manii), jednakże mają one takie nasilenie, że nie jest możliwe postawienie diagnozy "czystej" schizofrenii lub jakiegoś konkretnego zaburzenia afektywnego. Objawy Wśród wszystkich możliwych objawów zaburzeń schizoafektywnych wymienia się zasadniczo trzy grupy objawów: objawy ze spektrum schizofrenii, objawy ze spektrum zaburzeń nastroju – typ depresyjny, objawy ze spektrum zaburzeń nastroju – typ maniakalny. Jako dolegliwości ze spektrum schizofrenii wymienić można:
z dominującymi objawami depresyjnymi stosowane jest połączenie leków przeciwpsychotycznych z antydepresantami. Inne oddziaływania wdrażane u osób z zaburzeniem schizoafektywnym obejmują psychoterapię i psychoedukację. W przypadku tego zaburzenia hospitalizacja rzadko jest konieczna, leczenie szpitalne (zgodnie z polskim prawem) może być jednak wdrożone nawet wbrew woli pacjenta wtedy, kiedy zagraża on swojemu życiu lub gdy pacjent stwarza zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób. Zaburzenia schizotypowe Zaburzenie schizotypowe nie ma określonego początku objawów, przebiegiem przypomina zaburzenia osobowości. Osoby z tym rozpoznaniem przejawiają często dziwaczne zachowania lub wygląd, odznaczają się pustym, rozwlekłym lub magicznym myśleniem; miewają dziwaczne doznania percepcyjne (iluzje, depersonalizację, derealizację); częste gubienie wątku i kwieciste wypowiedzi; przy dużej wewnętrznej wrażliwości wyrażanie uczuć jest ograniczone, co powoduje pozorny chłód emocjonalny i dystans uczuciowy. Lęk powoduje wycofanie się z kontaktów społecznych. Przejściowo mogą występować objawy psychotyczne. Objawy podobne do pozytywnych (podejrzliwość, nastawienia ksobne, dziwaczne poglądy lub doznania) są u tych osób bardziej stabilne, mają charakter bardziej stały, podczas gdy zaburzenia afektu, niedostosowane zachowania, w większym stopniu poddają się zmianom. Objawy schizotypii pozwalają na wyodrębnienie trzech wymiarów tego zaburzenia: pozytywnego (cechy poznawczo-recepcyjne), negatywnego (deficyty interpersonalne) i dezorganizacji, co upodabnia strukturę schizotypii do struktury schizofrenii. Zaburzenia funkcji poznawczych w zaburzeniach schizotypowych mają podobny charakter jak w schizofrenii, ale mniejsze nasilenie. Przyczyny Zaburzenia schizotypowe zaliczane są do spektrum schizofrenii; osoby te często mają wśród krewnych pierwszego stopnia osoby chore na schizofrenię, co sugeruje udział czynników genetycznych w rozwoju tego zaburzenia. U osób z tym rozpoznaniem częściej występują cechy uważane za endofenotypy schizofrenii: dysfunkcja hamowania przedsygnałowego fali P50 słuchowych potencjałów wywołanych[4], upośledzenie pamięci wzrokowo-przestrzennej, zaburzenia płynnych ruchów gałek ocznych[5]. W MRI u osób z rozpoznaniem schizotypowych zaburzeń osobowości stwierdzono nieprawidłowości kształtu jądra ogoniastego. Objawy
