Pobierz Przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce i więcej Ćwiczenia w PDF z Gospodarka tylko na Docsity! Przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce Wprowadzenie Przeczytaj Grafika interaktywna Sprawdź się Dla nauczyciela Bezrobocie to zjawisko społeczne, które przejawia się tym, że grupa ludzi zdolnych do pracy i pragnących ją podjąć, nie znajduje zatrudnienia. Bezrobotny nie jest nigdzie zatrudniony, nie prowadzi działalności gospodarczej ani nie wykonuje żadnej innej pracy zarobkowej. Jakie mogą być przyczyny takiego stanu i jakie skutki może przynieść bezrobocie? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym e‐materiale. Twoje cele Wyjaśnisz, jakie są przyczyny bezrobocia. Zapoznasz się z przestrzennym zróżnicowaniem bezrobocia w Polsce na podstawie danych GUS. Wymienisz negatywne i pozytywne skutki bezrobocia. Określisz, jak plasuje się stopa bezrobocia w Polsce na poziomie wojewódzkim oraz według płci. Źródło: dostępny w internecie: h ps://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sign_here_(Unsplash).jpg, licencja: CC 0 1.0. Przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce Stopa bezrobocia to udział zarejestrowanych bezrobotnych w cywilnej ludności aktywnej zawodowo. Jest ona miarą bezrobocia wyrażaną jako procentowy udział bezrobotnych w liczbie ludności czynnej zawodowo. Stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce na przestrzeni lat 2004–2019 Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., oprac. na podstawie BDL GUS, licencja: CC BY-SA 3.0. W Polsce od 2013 roku stopa bezrobocia sukcesywnie spada. Jest to zjawisko bardzo pozytywne, gdyż świadczy o rozwoju naszego kraju. W grudniu 2019 roku Polska wg danych Eurostatu była w pierwszej piątce krajów o najniższej stopie bezrobocia w UE. Stopa bezrobocia w UE. Polska w 2019 roku odnotowywała jedną z najniższych stop bezrobocia we wspólnocie. Źródło: dostępny w internecie: h ps://www.gov.pl/web/rodzina/eurostat-polska-wciaz-w-czolowce-krajow-z-najnizszym- bezrobociem (zmodyfikowane), licencja: CC BY-SA 3.0. Główne przyczyny bezrobocia Niski poziom wykształcenia części społeczeństwa, np. po upadku Państwowych Gospodarstw Rolnych (PGR), sprawił, że wielu ludzi w wieku produkcyjnym, często słabo wykształconych, pozostało bez pracy. Szybki rozwój nowych technologii – wielu pracodawców chce uniknąć dużych kosztów pracy, inwestując w nowoczesne, pracooszczędne technologie. Wysokie koszty pracy dla pracodawców – wysokie podatki, obowiązkowe świadczenia pracodawców zniechęcają ich do tworzenia nowych miejsc pracy. Brak poszukiwanych przez pracodawców umiejętności u kandydatów. Wejście na rynek pracy pokolenia wyżu demograficznego, w wyniku czego chętnych do pojęcia pracy jest zbyt wielu. Niedostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy – szkoły nie zawsze dostrzegają aktualne potrzeby rynku i kształcą specjalistów o wąskich kwalifikacjach, niepotrafiących przestawić się na inny rodzaj pracy. Wysokie zasiłki dla bezrobotnych, pomoc socjalna. Niedopasowanie terytorialne miejsca zapotrzebowania na pracę i miejsca zamieszkania potencjalnych pracowników. Nagłe zmniejszenie zapotrzebowania na dany produkt lub usługę. Gospodarka państwa nastawiona na import, czyli spadek zapotrzebowania na produkty wykonywane w Polsce. Sezonowe zmiany w rodzaju i skali zatrudnienia. Skutki bezrobocia Bezrobocie dotyka wielu dziedzin życia i różnych aspektów funkcjonowania państwa. Przynosi ze sobą zarówno negatywne, jak i pozytywne skutki, choć te pierwsze zdecydowanie przeważają. Negatywne ekonomiczne skutki bezrobocia Spadek poziomu produkcji. Rozwój szarej strefy, zmniejszanie się wpływów i deficyt budżetowy. Większe wydatki państwa na pomoc socjalną i walkę z bezrobociem. Utrata umiejętności i kwalifikacji wśród osób bezrobotnych. Negatywne społeczne skutki bezrobocia Poczucie wykluczenia ze społeczeństwa, osoby, które nie zarabiają, często są izolowane społecznie, bo nie mogą pozwolić sobie np. na zakup lub korzystanie z niektórych produktów i usług. Utrata statusu społecznego. Pogarszające się relacje z rodziną i bliskimi. Pogarszanie się stanu zdrowia społeczeństwa. Patologie społeczne, czyli alkoholizm, agresja, często wobec najbliższych, skutkujące pogarszającymi się relacjami z rodziną i bliskimi i rozpadem rodzin. Bieda i ubóstwo. Wynika to z faktu, że osoby, które nie posiadają pracy, nie mogą zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych. Emigracja zarobkowa. Osoby, które nie mogą znaleźć pracy w Polsce, emigrują w poszukiwaniu zatrudnienia do innych krajów. Odkładanie decyzji o założeniu rodziny. Brak pracy i stałych dochodów sprawia, że wielu ludzi nie stać na utrzymanie rodziny, co sprzyja starzeniu się społeczeństwa i wpływa na niski przyrost naturalny. Negatywne psychologiczne skutki bezrobocia Obniżenie samooceny i wiary w siebie. Niski poziom zadowolenia z życia. Stres, depresja i zaburzenia emocjonalne. Myśli i próby samobójcze. Zrezygnowanie i niechęć do poszukiwania pracy. Ciekawostka Czy wiesz, że… Brak pracy jest bardzo dużym obciążeniem psychicznym dla człowieka. Brak płynności finansowej, poczucie beznadziejności oraz spadek samooceny opisano w literaturze jako psychologiczne fazy bezrobocia. 1. Faza szoku: po utracie pracy pierwszymi silnymi emocjami są agresja i złość lub stany lękowe. Bezrobotny ma silne poczucie klęski. 2. Faza pseudooptymizmu: tzw. efekt urlopu, człowiek cieszy się wolnym czasem, który poświęca na rekreację. Ma wrażenie, że znajdzie bardzo szybko nową pracę. Grafika interaktywna Polecenie 1 Korzystając z grafiki interaktywnej, przeanalizuj, w których województwach stopa bezrobocia jest największa i najmniejsza. Wyjaśnij, jakie są przyczyny takiego zróżnicowania i co wpływa na wielkość tych wartości. Porównaj ze sobą liczbę zatrudnionych kobiet i mężczyzn w danych województwach. Czym są spowodowane różnice w zatrudnieniu w podziale na płeć? Stopa bezrobocia w Polsce Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., oprac. na podstawie BDL GUS, licencja: CC BY-SA 3.0. Sprawdź się Pokaż ćwiczenia: 輸醙難 Ćwiczenie 1 Przyporządkuj skutki bezrobocia do odpowiednich grup. Pozytywne skutki bezrobocia Negatywne skutki bezrobocia łatwiejsza walka z inflacją spadek poziomu produkcji utrata umiejętności i kwalifikacji bieda i ubóstwo krótkotrwała migracja zarobkowa pozwala lepiej poznać inne kultury szukanie nowych ścieżek kariery i przemyślane wyznaczanie celów zawodowych depresja i zaburzenia emocjonalne większa konkurencyjność na rynku pracy pogarszające się relacje z rodziną i bliskimi 輸 Ćwiczenie 2 Zaznacz przyczynę bezrobocia w Polsce. Starzenie się społeczeństwa. Emigracja do Europy Zachodniej. Wejście na rynek roczników z wyżu demograficznego. Wejście na rynek roczników niżu demograficznego. Ćwiczenie 3 Uporządkuj w odpowiedniej kolejności psychologiczne etapy bezrobocia. faza szoku faza pesymizmu faza fatalizmu faza pseudooptymizmu Ćwiczenie 4 Stopa bezrobocia w Polsce według województw w sierpniu 2020 roku Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. 輸 輸 醙 Ćwiczenie 7 Na podstawie tekstu, mapy oraz innych dostępnych źródeł podaj dwie przyczyny małej wartości stopy bezrobocia w Warszawie oraz w sąsiednich powiatach. Wartość stopy bezrobocia w województwie mazowieckim (2019) Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., oprac. na podstawie danych z h p://wupwarszawa.praca.gov.pl, licencja: CC BY-SA 3.0. W lutym 2019 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 142 358 osób bezrobotnych. To o 1 041 osób mniej niż w poprzednim miesiącu oraz o 16 765 osób mniej niż w lutym 2018 roku. Stopa bezrobocia zarejestrowanego w ciągu miesiąca zmalała o 0,1 pp., wynosi 5,0% (przy średniej dla kraju 6,1%). Obecnie województwo mazowieckie ze stopą 5,0% zajmuje czwartą pozycję w kraju, za województwem wielkopolskim (3,3%), śląskim (4,5%) i małopolskim (4,9%). “ 難 Ćwiczenie 8 Wykorzystując dane zawarte w tabeli, napisz, kiedy nastąpił największy wzrost stopy bezrobocia w Polsce i jakie były jego przyczyny. Źródło: BDL GUS. Wyszczególnienie Lata Rok 1990 1993 1995 1998 1999 2000 2002 2005 2008 Pracujący w mln 16,1 14,4 14,8 15,3 14,6 14,5 13,7 14,3 15,7 Stopa bezrobocia w % 6,0 16,2 13,1 10,6 15,3 16,0 19,0 19,4 11,5 難 Dla nauczyciela SCENARIUSZ LEKCJI Imię i nazwisko autora: Magdalena Filewicz Przedmiot: geografia Temat zajęć: Przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III Podstawa programowa XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna. Uczeń: 5) wyjaśnia zmiany w strukturze zatrudnienia, podaje przyczyny bezrobocia i analizuje przestrzenne zróżnicowanie rynku pracy w Polsce. Kształtowane kompetencje kluczowe: kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji, kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii, kompetencje cyfrowe, kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejetności uczenia się. Cele operacyjne Uczeń: wyjaśnia, jakie są przyczyny bezrobocia, analizuje dane GUS dotyczące bezrobocia w Polsce, wymienia negatywne i pozytywne skutki bezrobocia, wyjaśnia, czym jest stopa bezrobocia określa, jaka stopa bezrobocia jest w Polsce i jakie jest jej zróżnicowanie regionalne, charakteryzuje przyczyny regionalnego zróżnicowania stopy bezrobocia. Strategie nauczania: asocjacyjna