Przyczyny i skutki stresu - Notatki - Psychologia, Notatki z Psychologia

Pobierz Przyczyny i skutki stresu - Notatki - Psychologia i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity! Przyczyny i skutki stresu Nie ulega większość nas współczesnych żyje w ciągłym pośpiechu. Spieszymy się, aby podołać wszystkim obowiązkom na nas ciążącym. Pragniemy jak najlepiej spełnić oczekiwania stawiane nam przez pracodawcę, nauczycieli, naszych bliskich. Często sami stawiamy sobie wygórowane wymagania .Chcemy awansować, chcemy być najlepsi. Dążymy do tego za wszelką cenę, angażując cały swój potencjał. Wielu z nas po pewnym czasie - wcześniej czy pózniej - zauważy niepokojące objawy. Mamy kłopoty ze skupieniem się, ze snem. Zrzucamy to na barki przepracowania. Wreszcie swą gorszą formę tłumaczymy stresem. Zdecydowana większość utożsamiała stres ze zdenerwowaniem. Wynika z tego, że dla większość ludzi stres to tylko zdenerwowanie. Prawda jest inna. Pod tak popularnym wśód wszystkich słowem stres kryje się grozy i podstępny destruktor naszego organizmu. Stres (psychologia) - stan obciążenia systemu regulacji psychicznej powstający w sytuacji zagrożenia, utratyNajpopularniejsza definicja to: "Stres to stan napięcia spowodowany trudną sytuacją, z którą nie umiemy sobie poradzić." Reakcja stresowa - napięcie psychiczne, napięcie mięśni, przyspieszone bicie serca, podniesione ciśnienie - występuje zawsze gdy dzieje się nam coś złego, niezależnie od tego, czy jest to zagrożenie fizyczne, czy psychiczne. Tzn. reakcja stresowa pojawia się zarówno wtedy, gdy o mały włos uniknęliśmy przejechania przez samochód, (zagrożenie fizyczne) jak i wtedy, gdy ktoś na nas nakrzyczy (zagrożenie psychiczne). Problem współczesnego człowieka to fakt, że większość stresów to zagrożenia psychiczne, nie pozwalające na rozładowanie napięcia. Jeśli np. spotkam się oko w oko z rozjuszonym dzikiem - napięcie natychmiast się rozładowuje - uciekam ile sił w nogach. Gdy ktoś na mnie nakrzyczy - napięcie się nie rozładowuje, bo jako kulturalna osoba zachowam się spokojnie i grzecznie. Większość ludzi chodzi więc na co dzień spięta, bo spotyka ich wiele stresów - dziecko ubrudziło dżemem ostatnią czystą koszulę, pani w sklepie wydała fałszywą dwudziestkę, mąż zadzwonił, że się spóźni i przypaliłaś obiad, sąsiadka obgadywała cię na ulicy... Skutkiem nierozładowanego napięcia są: ból głowy, gorączka, zmęczenie, ból mięśni i stawów, utrata apetytu oraz ogólne złe samopoczucia. Psychologiczne skutki stresu są charakteryzowane najczęściej w relacji do psychologicznych skutków wiążących się z nadmiernym obciążeniem psychologicznym czy też napięciem emocjonalnym Opisując możliwy wpływ różnych negatywnych zrodeł stresu psychologicznego odwołuje się do teorii Tomaszewskiego (1963) jego klasyfikacji .w tym modelu stresu psychologicznego wymienia się następujące zródła stresu zakłócenia (przeszkoda ,zwłoka ,brak zaskoczenie zawód wymagania ) zagrożenie (fizyczne ,pozycji społecznej, wartości ) deprywacja (niedociążenie ,monotonia ,izolacja uwięzienie ) przeciążenie (wysiłek fizyczny ,umysłowy )Zakłócenia (utrudnienia) są to sytuacje ,w których działają jakieś okoliczności szczegółowe , zmuszające człowieka do zwiększonego wysiłku .mogą to być np. braki przedmiotowe związane z niedoskonałością narzędzi pracy ,które obciążają jej jakość bądź braki podmiotowe wynikające z ograniczeń zmysłów ,lub umysłu człowieka ,które są nieadekwatne do stawianych wymagań.Jedna z podstawowych właściwości stresu jest olbrzymia różnorodność czynników ,które mogą go wywołać .w pracach psychologów można spotkać rozmaite sposoby opisywania mechanizmu powstawania stresu ,w zależności od ogólnej orientacji teoretycznej autora oraz systemu pojęć i terminów ,które proponuje w celu wyjaśnienia tego procesu. Kryterium podziału psychologicznych koncepcji genezy stresu stanowiło ogólne najbardziej istotne i charakterystyczne dla danej teorii pojęcie używane w opisie mechanizmu powstawania stresu .Jako pewnego rodzaju odniesienie dla poszczególnych koncepcji może służyć klasyfikacja czterech dróg uruchamiania procesu stresu ,której cechą charakterystyczną jest uwzględnienie różnych sposobów oddziaływania otoczenia na organizm. Pierwsza droga biologiczna jest najbardziej pierwotna pewne wydarzenia są identyfikowane jako szkodliwe dla podmiotu niejako odruchowo ,ze względu na swoje biologiczne znaczenie Druga droga warunkowa opiera się na uczeniu ,jako procesie nabywania doświadczenia indywidualnego i polega na skojarzeniu pewnych okoliczności z czynnikami wywołującymi stres drogą biologiczną Trzecia droga frustracyjna ,polega na tym że pewne zdarzenia stanowią utrudnienie, lub zablokowanie naszego celowego działania ,co jest identyfikowane jako niekorzystne. Czwarta droga poznawcza ,ma miejsce wtedy ,kiedy podmiot dokonuje złożonej oceny i interpretacji zdarzeń jako niekorzystnych np. wtedy kiedy utraci bliską osobę ,albo gdy dokonuje negatywnego bilansu życiowego.Kiedy mówimy o reakcjach organizmu na jakiekolwiek stawiane mu wymagania możemy mieć na myśli zarówno zmiany biologiczne jak i psychiczne ,jakiekolwiek w rzeczywistości pojawiają się jedne i drugie .Kiedy przeżywamy tremę przed pierwsza randką albo podczas ważnej rozmowy z naszym szefem to często odczuwamy przyspieszone bicie serca ,pocą się nam dłonie ,czujemy suchość w ustach . I odwrotnie kiedy pojawia sie ból w okolicy serca odczuwamy strach ,lęk przed tym co złego morze nam się przydarzyć. Tak więc zmiany psychologiczne i fizjologiczne występują zazwyczaj łącznie .Najbardziej znana teorię stresu biologicznego stworzył i opublikował Hans Selye w 1936r.Będac studentem Uniwersytetu Praskiego Hans Selye w 1926r. zwrócił uwagę na to że u wszystkich pacjentów jedną z przyczyn samobójczych)Przeciążenie to położenie ,w którym stopień trudności zadania jest na granicy możliwości fizycznych ,umysłowych lub wydajności nerwowej człowieka np. długotrwały i intensywny wysiłek umysłowy ,praca w hałasie wyczerpująca praca fizyczna .długotrwale działanie w takich warunkach prowadzi do znużenia ,zmęczenia ,zniechęcenia lub wyczerpania . Utrudnienia to okoliczności ,w których możliwości wykonywania zadania zostaje zmniejszona na skutek pojawiających się braków przedmiotowych np. brak narzędzia do wykonywania pracy ,albo braków informacyjnych takich jak brak wiedzy czy konkretnej informacji .Utrudnienia mogą także Stanowic przeszkody fizyczne np. zamkniecie drzwi. ,lub społeczne jak opinia środowiska Zagrożenia natomiast to takie sytułacje w których pojawiają się niebezpieczeństwo utraty jakiejś cenionej przez jednostkę wartości np. życia i zdrowia, albo pozycji społecznej ,dobrej opinii ,uznania. W sytuacjach zagrożenia człowiek pragnie usunąć niebezpieczeństwo lub uciec przed nim . Motywacja ta jest zazwyczaj silna i towarzyszy jej lęk ,tak ze myślenie i działanie są często zdezorganizowane i mało skuteczne .Zmiany w procesach emocjonalno motywacyjnych powodują niekiedy , ze człowiek zachowuje się w sytuacji skrajnego zagrożenia w sposób ,który nie tylko nie zmniejsza ,ale może nawet zwiększyć stopień jego osobistego zagrożenia np. człowiek znajdujący się w mieszkaniu ogarniętym pożarem ,pod wpływem przerażenia może ratować siebie ,podejmując próbę ucieczki przez okno ,Narażając się tym samym na niebezpieczeństwo śmierci związanej z upadkiem z pewnej wysokości . Specyficznymi sytuacjami trudnymi są konflikty motywacyjne polegające na występowaniu sprzecznych dążeń tej samej osoby albo konieczności dokonania wyboru pomiędzy dwoma celami lub dwiema sytuacjami o jednakowej wartości pozytywnej ,lub negatywnej ..Są to konflikty typu dążenie-dążenie , unikanie unikanie oraz dążenie unikanie.Zródłem stresu mogą być także wykonywane przez ludzi zawody .Niekiedy popularne czasopisma publikują listy rankingowe zawodów wykonywanych przez ludzi uwzględniając stopień ,w jakim stanowią one źródło stresu .Poniżej dla przykładu podaje fragmenty listy ułożonej w Wielkiej Brytanii i obejmującej w sumie 60 zawodów . Górnik 8,3 Policjant 7,7 Robotnik budowlany 7,5 Dziennikarz 7,5 Pilot samolotu cywilnego 7,5 Strażnik więzienny 7,5 Pracownik reklamy 7,3 Stomatolog 7,3 Aktor 7,2 Polityk 7,0 Oceny dokonało 6 specjalistów w dziedzinie stresu ,posługując się skalą od 0 do 10 (najwyższy stres).Ostatnie dziesięć zawodów na liście to Bankowiec 3,7 Pracownik obsługi komputera 3,7 Specjalista od rehabilitacji 3,7 Językoznawca 3,5 Kosmetyczka 3,5 Ksiądz 3,5 Astronom 3,3 Wychowczyni w żłobku 3,3 Pracownik muzeum 2,8 Pracownik muzeum 2,8 Bibliotekarz 2,0 Wyniki takich rankingowych mogą budzić wątpliwości i okazać się niezgodne rozpowszechnionymi przekonaniami na temat tego ,które zawody stanowią źródło silniejszego ,lub słabszego stresu ,tym bardziej że kryteria ocen na ogół nie są już publikowane.Jeszcze innym zrodłem stresu mogą być rozmaite wydarzenia życiowe .Amerykański psycholog Thomas H .Holmes i jego współpracownicy skonstruowali skalę określającą wielkość stresu w jednostkach zmian życiowych .Skala ta umożliwia jakie jest znaczenie rozmaitych wydarzeń życiowych dla rozwoju stresu i jego potencjalnych konsekwencji .według autorów skali istnieje ryzyko rozwinięcia się w ciągu dwóch lat poważnej choroby u ludzi ,którzy uzyskali ponad 300 punktów LCU .Poniższa tabela LCU pozwala oszacować własny wskaźnik ryzyka Zdarzenie Skala siły wpływu Śmierć współmałżonka 100 Rozwód 73 Separacja 65Kara więzienia 63 Śmierć bliskiego członka rodziny 63 Własna choroba ,lub uszkodzenie ciała 53Małżeństwo 50Utrata pracy 47Pogodzenie się ze współmałżonkiem 45Odejście na emeryturę 45Ciąża 40Kłopoty seksualne 39Pojawienie się nowego członka rodziny 39Zmiana stanu finansów 39Śmierć bliskiego przyjaciela 38Zmiana charakteru pracy 37Zmiana częstotliwości kłótni ze współmałżonkiem 36Kredyt ponad 10 000 dolarów 35 Pozbawienie praw do kredytu czy pożyczki 31Zmiana obowiązków pracy 30Syn ,lub córka opuszcza dom 29Kłopoty z teściowa 29 Wybitne osiągnięcia osobiste 28 Żona zaczyna lub przestaje pracować 26Rozpoczęcie lub początek nauki szkolnej 25Zmiana nawyków osobistych 24Kłopoty z szefem 23Zmiana godzin lub warunków pracy 20Zmiana miejsca zamieszkania 20Zmiana szkoły 20Zmiana rozrywek 19Zmiana aktywności towarzyskiej 18Kredyt ,lub pożyczka poniżej 10 000 17Zmiana nawyków dotyczących snu 16Zmiana liczby członków rodziny 15Zmiana w nawykach dotyczących jedzenia 15Urlop 13Boże Narodzenie 12Pomniejsze naruszenie prawa 11Rozwijający się stres powoduje zróżnicowane ,specyficzne i niespecyficzne zmiany w organizmie człowieka .Są to zmiany zarówno w procesach fizjologicznych jak i psychologicznych ,ale także w zachowaniu się zdolności do pracy ,oraz ogólnym stanie zdrowia .Oczywiście nie wszystkie pojawiają się jednocześnie i mogą być związane równo z ostrym jak i przewlekłym stresem .Obszerną chociaż nie wyczerpująca listę zmian wywoływanych przez stres podaje T.Cox. Autor wymienia wśród reakcji fizjologicznych wzrost poziomu niektórych hormonów we krwi i moczu ,wzrost poziomu glukozy we krwi ,przyspieszenie tętna ,wzrost ciśnienia tętniczego suchość w jamie ustnej ,wzmożone wydzielanie potu rozszerzenie zrenic utrudnione oddychanie naprzemienne uczucie gorąca i zimna wrażenie dławienia czy ucisku w gardle Zmiany psychologiczne obejmują poczucie napięcia rozdrażnienia nerwowość ,agresywność ,ale także zmęczenie ,rozczarowanie poczucie osamotnienia tęsknota ,apatię przygnębienie ,depresję a czasem poczucie winy i wstydu ,obniżenie