Przyczyny rozwoju i skutki rolnictwa uprzemysłowionego i ..., Publikacje z Rolnictwo

Pobierz Przyczyny rozwoju i skutki rolnictwa uprzemysłowionego i ... i więcej Publikacje w PDF z Rolnictwo tylko na Docsity! Przyczyny rozwoju i skutki rolnictwa uprzemysłowionego i ekologicznego Wprowadzenie Przeczytaj Grafika interaktywna Sprawdź się Dla nauczyciela Człowiek, dzięki cywilizacyjnemu rozwojowi, coraz bardziej uniezależnia się od środowiska przyrodniczego, poszerzając obszar swojej działalności. Zagospodarowuje tereny górzyste, podmokłe, pustynne, szelfy mórz i inne obszary, które wcześniej nie były dla niego dostępne. W swojej działalności gospodarczej człowiek powinien jednak zdawać sobie sprawę, że naruszając w jakimś regionie jeden element środowiska przyrodniczego, powoduje zmiany w funkcjonowaniu wszystkich pozostałych elementów. Zwiększając obszary użytków rolnych, człowiek zmniejsza np. powierzchnie obszarów leśnych, bagiennych, a przez to je zmienia - m.in. wpływa  na wilgotność i temperaturę powietrza, gleby, powoduje szybszy odpływ wody, wzrost zapylenia powietrza. Wzrost liczby ludności na świecie wymusza rosnącą produkcję żywności. Człowiek potrzebuje bardzo wydajnego rolnictwa, które sprosta temu zapotrzebowaniu. Z drugiej strony coraz bardziej zdaje sobie sprawę z konieczności ochrony środowiska naturalnego. Twoje cele Poznasz przyczyny rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego. Opiszesz pozytywne i negatywne skutki rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego. Przeanalizujesz przyczyny rozwoju rolnictwa ekologicznego. Poznasz pozytywne i negatywne skutki rozwoju rolnictwa ekologicznego. Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com.pl, domena publiczna. Przyczyny rozwoju i skutki rolnictwa uprzemysłowionego i ekologicznego Relacje między elementami środowiska w gospodarstwie ekologicznym Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, hps://creavecommons.org/licenses/by-sa/3.0/. Negatywne skutki rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego to m.in.: chemizacja rolnictwa prowadząca do zanieczyszczenia gleb i wód nawozami oraz innymi środkami (np. ochrony roślin) – to może powodować,  że jej skutkiem może być wymieranie organizmów wodnych, a także przyspieszenie  eutrofizacji jezior (jeziora szybciej zarastają), chemizacja rolnictwa powoduje, że ludzie spożywają w produktach rolnych szkodliwe związki chemiczne, hormony, antybiotyki i inne substancje– mające szkodliwy to wpływ na zdrowie ludzi, mechanizacja rolnictwa powoduje duże zużycie energii i paliwa, a przez to wzrost zanieczyszczenia powietrza; jej skutkiem jest także  ograniczenie zatrudnienia w rolnictwie, co z kolei skutkuje możliwym wzrostem bezrobocia na wsi, rozwój wielkoobszarowych, specjalistycznych gospodarstw prowadzący do wyjałowienia gleby (częste są tam uprawy monokulturowe), może prowadzić do częstszych pojawiania się chorób roślin i zwierząt i oraz do zmniejszenia bioróżnorodności ekosystemów uprawowych, spadek liczby małych gospodarstw prowadzący do zanikania tradycyjnego krajobrazu wiejskiego, jeżeli w jakiejś produkcji rolnej dominuje na rynku niewielka grupa dużych gospodarstw (następuje monopolizacja produkcji przez grupę dużych, wyspecjalizowanych gospodarstw) może to wywołać  wzrost cen, źle prowadzona melioracja (nadmierne osuszenie lub nawodnienie) prowadząca do wyjałowienia gleb na danym obszarze, wzrasta erozja gleb, zaburzenia warunków wodno‐powietrznych gleby, skutkujące obniżeniem i pogorszeniem jakości plonów. Relacje pomiędzy elementami środowiska oraz rolnictwem uprzemysłowionym. Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, hps://creavecommons.org/licenses/by-sa/3.0/. Należy pamiętać, że rolnictwo uprzemysłowione jest często  intensywnie wspomagane przez państwo, np. w ramach UE. W krajach, gdzie występuje ten typ rolnictwa, zwykle obserwujemy znikomy  odsetek ludzi zatrudnionych w sektorze rolnictwa, oraz średnią lub dużą powierzchnię gospodarstw rolnych, co zwiększa rentowność produkcji. W ten sposób rolnictwo uprzemysłowione cechuje także wysoka towarowość co oznacza, że większość produkcji przeznaczona  jest na sprzedaż. Rolnictwo ekologiczne opiera produkcję płodów rolnych na wykorzystaniu naturalnych, ekologicznych, nieszkodzących środowisku metod uprawy. W rolnictwie ekologicznym nie stosuje się chemicznych środków ochrony roślin i nawozów, a  także substancji przyspieszających wzrost zwierząt np. hormonów, zaś obieg materii organicznej i składników pokarmowych zamknięty jest w obrębie gospodarstwa. Największe powierzchnie upraw ekologicznych znajdują się w krajach bogatych – tam konsumenci mają większą świadomość zagrożeń wynikających ze spożywania plonów rolnictwa uprzemysłowionego, więcej też mogą zapłacić  za towary rolno‐spożywcze wytworzone metodami naturalnymi, ekologicznymi.  Produkty rolnictwa ekologicznego  muszą być droższe, ponieważ np. bez stosowania nawozów sztucznych uzyskuje się niższe plony, zaś bez środków ochrony roślin są one narażone na różne choroby i działanie szkodników. Na świecie wciąż rośnie liczba osób coraz bardziej świadomych zagrożeń wynikających ze spożywania plonów rolnictwa uprzemysłowionego. Uprawy ekologiczne. Źródło: autor – edar, licencja CC 0, dostępny w internecie: hps://pixabay.com/pl/photos/warzywa-ogrodnik-ogr%C3%B3d- warzywny-861363/. Przyczyny rozwoju rolnictwa ekologicznego Przyczyny społeczne i środowiskowe: chęć spożywania zdrowej żywności, która nie wpływa negatywnie na zdrowie ludzi, świadomość  negatywnych skutków rolnictwa uprzemysłowionego, (wymienione wcześniej) – głównie dotyczące dotyczących zagrożeń środowiska Zanieczyszczenie wód i gleby środkami oraz  zmniejszenie bioróżnorodności Przyczyny technologiczne i ekonomiczne: możliwość używania urządzeń zaawansowanych technologicznie, nie zagrażających środowisku, możliwości stosowania odnawialnych źródeł energii, można zaoszczędzić na nawozach sztucznych i chemicznych środkach ochrony roślin (jednak przyczyny ekonomiczne w najmniejszym stopniu wpływają na rozwój rolnictwa ekologicznego – produkty ekologiczne są droższe, jest ich mniej). Polecenie 2 Zapoznaj się z podanym tekstem. Uzasadnij, podając przykłady z tekstu, że działania Syngenta są związane z rolnictwem ekologicznym. (Syngenta to lider w dziedzinie rolnictwa, pomagający zapewnić bezpieczeństwo żywności na całym świecie. Działalność Syngenta umożliwia milionom rolników na całym świecie lepsze wykorzystanie dostępnych surowców.) „Istotną zmianą w stosunku do poprzednich lat jest rosnąca świadomość społeczeństwa, które oczekuje od rolnictwa przestrzegania standardów i dbałości o środowisko. «Z naszych badań wynika, że wiele osób nadal wątpi, czy produkcja rolna może być dziś prowadzona w zrównoważony sposób», mówi Michał Ciszak, dyrektor generalny Syngenta Polska. „Społeczeństwo jest otwarte na nowoczesne technologie, ale nieufnie podchodzi do środków ochrony roślin, nawozów czy nasion modyfikowanych genetycznie. Jednak większość badanych zgadza się, iż zwiększenie wydajności upraw może sprawić, że rolnictwo stanie się bardziej zrównoważone” dodaje Michał Ciszak. Syngenta podkreśla, że zwiększanie wydajności upraw musi postępować w sposób zrównoważony i bezpieczny dla środowiska. W ubiegłym roku Polska dołączyła do krajów, w których Syngenta prowadzi Akcję na rzecz Owadów Zapylających – Operaon Pollinator. Program polega na obsiewaniu roślinami kwitnącymi pasów zieleni pomiędzy uprawami. Mieszanki roślin są tak dopasowane, aby nie miały negatywnego wpływu na uprawę, ale jednocześnie były atrakcyjne dla owadów zapylających. Takie rozwiązanie sprawdza się już m.in. w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Hiszpanii i we Francji. Niezależny monitoring, badający rezultaty akcji, wykazał, że populacja trzmieli wzrosła o 600 proc., a liczebność motyli zwiększyła się dwunastokrotnie. “ „Ma to istotny wpływ na zwiększenie plonu upraw, na przykład rzepaku. Dodatkowo obszar obsiany roślinami kwitnącymi stanowi bezpieczne“ Źródło: Wydajne, odpowiedzialne, bezpieczne, nowoczesnerolnictwo.info [dostęp online: 29.05.2020]. Materiał do lekcji przygotowano z wykorzystaniem wybranych informacji m.in. z podręcznika Oblicza geografii 2, zakres rozszerzony, T. Rachwał, Nowa Era, Warszawa 2013. Słownik rozwój zrównoważony (ekorozwój) sposób gospodarowania, w którym zaspokojenie potrzeb obecnego pokolenia nie zmniejszy szans zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń. Kierunek rozwoju społeczno‐gospodarczego, którego zasadniczym założeniem jest działanie w oparciu o poszanowanie środowiska naturalnego, polegające na dostosowaniu kierunku i intensywności zagospodarowania do zasobów środowiska. W zrównoważonym rozwoju środowisko naturalne jest jego podstawą, gospodarka narzędziem, a dobrobyt społeczeństwa celem. zielona rewolucja międzynarodowa działalność podjęta w latach 60‐tych XX wieku przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) skierowana szczególnie do państw o wysokiej liczbie ludności, w których występują problemy głodu i niedożywienia.  Zmierzała do zwiększenia plonów roślin uprawnych (zwłaszcza zbóż), poprzez uprawę nowych, wydajnych, zmodyfikowanych odmian oraz zmianę sposobu gospodarowania, co w efekcie miało doprowadzić do większej produktywności rolnej tych obszarów i zaspokajania potrzeb ludności. monokultura system rolniczy lub leśny, polegający na wieloletnim uprawianiu na tym samym obszarze roślin jednego gatunku, bądź o podobnych wymaganiach glebowych, np. bawełny, trzciny cukrowej, świerku. zbiory całkowita ilość zebranego ziemiopłodu, zazwyczaj podawana w kilogramach lub tonach. Przeciętna ilość płodów rolnych uzyskanych z jednostki powierzchni, najczęściej wyrażona w decytonach na hektar (dt/ha) lub w kilogramach z 1 hektara (kg/ha). miejsce dla zwierząt i ptaków, które żyją w okolicy”, mówi Izabela Wawerek, dyrektor do spraw korporacyjnych w Syngenta Polska.” plony średnia ilość płodów rolnych uzyskanych z jednostki powierzchni (najczęściej wyrażona w decytonach uzyskanych z 1 hektara lub w kilogramach z 1 hektara) towarowość rolnictwa procentowy udział wartości produktów sprzedawanych poza rolnictwem, w stosunku do całkowitej wartości produkcji rolniczej; towarowość produkcji rolnej można również obliczać na podstawie stosunku ilości sprzedanych jednostek do ilości produktów wytworzonych. Stosunek ilości produkcji towarowej (przeznaczonej na sprzedaż) rolnictwa do ilości jego pełnej produkcji. Zwiększenie  towarowości produkcji rolnej można osiągnąć m.in. przez specjalizację i intensyfikację gospodarki. Ćwiczenie 3 Połącz przyczynę ze skutkiem w rolnictwie uprzemysłowionym. chemizacja rolnictwa uprawy roślin nawet na bardzo mało żyznych glebach wzrost liczby ludności łatwiej i więcej można sprzedać towarów rozwój nauki i technologii wzrost zapotrzebowania na żywność niższa cena produktu automatyzacja produkcji 醙 Ćwiczenie 4 Rozwiąż krzyżówkę, której hasła są związane z rolnictwem uprzemysłowionym i ekologicznym. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. Wciąż rozwijająca się przyczyna kierunek działań właściwych dla rolnictwa uprzemysłowionego, powodująca powodujący spadek zatrudnienia na wsi. 2. Jedna z roślin włóknistych o wysokiej towarowości, uprawianych w gospodarstwach wielkoobszarowych, często prowadząca do wyjałowienia gleby. 3. Nie stosowana w rolnictwie ekologicznym, przyczynia się do poprawy czystości gleb i wód oraz do produkcji zdrowej żywności. 4. Typ rolnictwa, w którym zabronione jest używanie organizmów modyfikowanych genetycznie. 5. Typ rolnictwa, które pozwoliło na nawodnienie terenów pustynnych np. w Arabii Saudyjskiej. 6. Jedna z głównych cech rolnictwa uprzemysłowionego związana z nieustannym postępem w zakresie technologii produkcji rolnej i rosnącym zapotrzebowaniem na żywność. Ćwiczenie 5 Porównaj rolnictwo uprzemysłowione z ekologicznym. Weź pod uwagę przyczyny i skutki rozwoju tych typów rolnictwa. 醙 難 Ćwiczenie 6 Rozwój rolnictwa ekologicznego nasilił się w drugiej połowie XX wieku. Przełom XX i XXI wieku to ciągły wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo i wzrost zapotrzebowania na żywność w krajach słabo rozwiniętych gospodarczo. Jedną z przyczyn rozwoju rolnictwa uprzemysłowionego jest (obok wzrostu mechanizacji rolnictwa) wzrost użycia nawozów sztucznych, w celu zwiększenia plonów. Tabela przedstawia zużycie nawozów sztucznych ogółem w kilogramach na 1 hektar użytków rolnych w wybranych krajach w latach 1999 i 2009. Źródło: T. Rachwał - Oblicza geografii 2, zakres rozszerzony, Nowa Era, Warszawa 2013; B. Dobosik, A. Hibszer, J. Soja – Tablice geograficzne, Videograf II Katowice 2002. Przeanalizuj dane statystyczne. Podaj nazwę kraju, który na przełomie XX i XXI wieku prowadził najbardziej uprzemysłowione rolnictwo, uzasadnij swój wybór. Wyjaśnij, dlaczego podane w tabeli kraje, w ciągu przedstawionych dziesięciu lat, zmniejszyły zużycie nawozów sztucznych na 1 hektar użytków rolnych. Kraj 1999 2009 Francja 161,6 92,9 Niemcy 172,7 128,3 Holandia 236,4 131,7 Stany Zjednoczone 47,3 44,1 難 Kraj % powierzchni UR Łotwa 14,47 Północna Macedonia 0,35 Malta 0,41 Serbia 0,55 Rumunia 2,43 Niderlandy 3,18 Polska 3,33 Węgry 3,92 Ćwiczenie 8 Przeanalizuj podany tekst dotyczący rolnictwa kanadyjskiego. Uzasadnij na jego podstawie, że rolnictwo kanadyjskie jest rolnictwem uprzemysłowionym. Kanada to jeden z największych na świecie producentów i eksporterów żywności, a jej rolnictwo przeszło przez typowe zmiany XX wieku. Sektor produkuje coraz więcej i taniej, zatrudniając coraz mniej ludzi. Nie przypomina rolnictwa europejskiego ani polskiego. Trudno o to zresztą, gdy rozwijane jest w kraju 32 razy większym od Polski, w którym dominują wielkie gospodarstwa rolne, ale grunty rolne zajmują tylko 8 proc. powierzchni kraju. (…) Kanadyjskie rolnictwo jest w pewnym zakresie subsydiowane, wsparcie w latach 2015-2016 jest szacowane na 5,3 mld dolarów kanadyjskich. W tym samym okresie rząd wydał na badania, rozwój i innowacje w rolnictwie blisko 650 mln dolarów kanadyjskich. (…) Kanadyjczycy sieją pszenicę, rzepak, soję, rośnie moda na uprawy różnych jagód. Uprawa pszenicy zajmuje ponad 8,5 mln hektarów. Rzepak, którego potrzebuje przemysł biopaliw, rośnie na 6,8 mln ha. Rolnicy uprawiają soję na ok. 1,5 mln ha, co oznacza 10-krotny wzrost w ciągu ostatnich 30 lat. Spadła liczba upraw jabłek, wzrosła natomiast uprawa roślin zbieranych maszynowo, jak jagody i wiśnie. Rozwija się uprawa szklarniowa, zwłaszcza pomidorów, ogórków, zielonego pieprzu. Te uprawy potroiły swój areał w ciągu 20 lat do blisko 2,2 tys. ha. (…) W Kanadzie konsekwentnie spada liczba farm oraz miejsc pracy w rolnictwie, przyśpiesza proces łączenia się gospodarstw rolnych. W ciągu 20 lat liczba farm spadła z 293 tys. do 229 tys. w 2006 r. Łączny obszar gospodarstw rolnych wynosi ok 67,6 mln hektarów. (…) “ 難 Źródło: Rolnictwo kanadyjskie, farmer.pl [dostęp online 29.05.2020]. Siłą kanadyjskiego rolnictwa są wielkohektarowe gospodarstwa. Jedna z największych farm ma 350 tys. akrów, czyli ok 141 600 ha, średnia wielkość gospodarstwa to 188 hektarów. Jak podawał „Dziennik Gazeta Prawna”, w Kanadzie panuje wielkoskalowy model rolnictwa przemysłowego oparty na monokulturach, intensywnych uprawach z masowym stosowaniem nawozów sztucznych, herbicydów, w tym niebezpiecznego dla bioróżnorodności glifosatu i pestycydów. Rośliny modyfikowane genetycznie (GMO) są uprawiane w Kanadzie od 20 lat. Jak poinformowała kanadyjska inicjatywa przeciwna GMO w raporcie „GMO Inquiry 2015”, hodowane są tam cztery rodzaje upraw GMO, które mają cechy tolerancji na herbicydy i odporności na owady. Modyfikowane mają być niemal wszystkie (95 proc.) uprawy rzepaku, który wg portalu stasta.com rośnie na ok. 7,63 mln hektarów; ponadto niemal wszystkie uprawy buraków cukrowych (blisko 100 proc.), duża część kukurydzy (80 proc.) i ponad 60 proc. upraw soi. Kanada importuje też żywność modyfikowaną ze Stanów Zjednoczonych. W Kanadzie ani w Stanach Zjednoczonych producenci nie muszą informować o stosowaniu GMO na etykietkach żywności.