Przygotowywanie się do egzaminu z języka polskiego, Egzaminy z Język polski

Pobierz Przygotowywanie się do egzaminu z języka polskiego i więcej Egzaminy w PDF z Język polski tylko na Docsity!

Egzaminacyjne powtórki

ŚRODKI STYLISTYCZNE (POEATYCKIE, ARTYSTYCZNEGO WYRAZU)

Utwory literackie są pisane specyficznym językiem artystycznym - złożonym m. in. ze sformułowań (wyrazów i połączeń słownych) określanych jako środki stylistyczne (inaczej artystyczne lub poetyckie ). Zadanie 1. Wykreślanka zawiera 14 nazw środków stylistycznych. Odnajdź wszystkie i wpisz do tabelki w odpowiedniej kolumnie.

ŚRODKI leksykalne składniowe brzmieniowe semantyczne (tropy poetyckie) Środki leksykalne - specjalne nacechowanie emocjonalne słownictwa lub czerpanie z określonych obszarów językowych (np. z gwary). Do środków leksykalnych (oprócz tych, które wpisane zostały do tabelki) zaliczamy: archaizm, kolokwializm, eufemizm, peryfrazę. Środki składniowe - specjalne wykorzystanie konstrukcji składniowych, zabiegi w obszarze zdania. Do środków składniowych (oprócz tych, które wpisane zostały do tabelki) zaliczamy: inwokację, pytanie retoryczne, wyliczenie. Środki brzmieniowe - celowe łączenie w wypowiedzi elementów brzmieniowych. Środki semantyczne (tropy poetyckie) - specjalne zestawienia słów, budujące nowe znaczenia, utrwalone przez tradycję literacką. Do tropów poetyckich (oprócz tych, które wpisane zostały do tabelki) zaliczamy: animizację i personifikację. Zadanie 2. Dopasuj nazwy środków stylistycznych do ich definicji. alegoria Powtórzenie tego samego wyrazu, zdania w pewnym fragmencie wypowiedzi. anafora Bezpośredni zwrot do osoby, pojęcia, bóstwa, utrzymany w podniosłym, uroczystym tonie. animizacja (ożywienie) Zestawienie wyrazów, którego nie wolno rozumieć dosłownie; wyrażenie, w którym poszczególne słowa nabierają nowego, niezwykłego znaczenia. apostrofa Wyraz dźwiękonaśladowczy. epitet Zestawienie ze sobą dwóch przedmiotów, zjawisk, pojęć, ze względu na łączące je podobieństwo. inwokacja Rodzaj metafory polegający na nadawaniu cech typowo ludzkich przedmiotom, roślinom, zwierzętom, pojęciom. metafora (przenośnia) Motyw lub znak (postać, zwierzę, rzecz, wydarzenie), który oprócz dosłownego znaczenia ma jeszcze znaczenie ukryte, domyślne, ale określone i jednoznaczne. neologizm artystyczny Mocno rozbudowane, obszerne porównanie, którego drugi człon jest samodzielnym obrazem poetyckim. onomatopeja Pytanie nie wymagające odpowiedzi. personifikacja (uosobienie) Rodzaj metafory polegający na nadawaniu przedmiotom, zjawiskom, pojęciom cech istot żywych. porównanie Motyw, zbiór motywów, znak (postać, zwierzę, rzecz, wydarzenie), który oprócz dosłownego znaczenia ma jeszcze znaczenie ukryte, często niejasne. Można go odbierać i interpretować wielorako. porównanie homeryckie Określenie rzeczownika. powtórzenie Powtórzenie wyrazu lub grupy wyrazów na początku kolejnego wersu, zdania, strofy. pytanie retoryczne Szczególnie uroczysta odmiana apostrofy; umieszczana z reguły we wstępie do poematów epickich. symbol Wyraz nowo utworzony, specjalnie na potrzeby wiersza.

Zadanie 6. Zapoznaj się z tekstem poetyckim. Cyprian Norwid Moja piosnka (II) Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba Podnoszą z ziemi przez uszanowanie Dla d a r ó w Nieba… Tęskno mi, Panie…

Do kraju tego, gdzie winą jest dużą Popsować gniazdo na gruszy bocianie, Bo wszystkim służą… Tęskno mi, Panie…

Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony Są – jak odwieczne Chrystusa wyznanie: „B ą d ź p o c h w a l o n y!” Tęskno mi, Panie…

Tęskno mi jeszcze i do rzeczy innej, Której już nie wiem, gdzie leży mieszkanie, Równie niewinnej… Tęskno mi, Panie…

Do bez-tęsknoty i do bez-myślenia, Do tych, co mają t a k za t a k – n i e za n i e – Bez światło-cienia… Tęskno mi, Panie...

Tęskno mi owdzie, gdzie któż o mnie stoi^1? I tak być musi, choć się tak nie stanie Przyjaźni mojej!… Tęskno mi, Panie… (^1) któż o mnie stoi – któż o mnie dba, komu na mnie zależy. Zaznacz wszystkie poprawne dokończenia zdania. O podmiocie lirycznym można powiedzieć, że: A. jest samotny. B. idealizuje ojczyznę. C. czuje się bezsilny. D. boi się przyszłości. E. tęskni za krajem. F. żegna się z życiem. G. ceni prawdomówność. H. zazdrości innym obojętności. I. modli się o zmianę swojego losu.

Zadanie 7. Dobierz odpowiednie nazwy środków stylistycznych do cytatów. W lukę obok każdego przykładu wstaw właściwą nazwę wybraną spośród podanych. metafora pytanie retoryczne porównanie neologizm epitet apostrofa anafora „Do kraju [...] Do kraju [...]” − ................................................. „bez-tęsknota” − ........................................................... „Tęskno mi, Panie...” − .................................................. „gniazdo bocianie” − .......................................................... „Tęskno mi owdzie, gdzie któż o mnie stoi?” – ....................................... Zadanie 8. Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi. Które z fragmentów wierszy Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej są metaforami? A. „Wczoraj kwitło moje serce. Dziś jaśmin”. B. „Ślepa jestem. Oślepiona majem”. C. „Nie widziałam Cię już od miesiąca”. D. „To nie deszcz? Nie, to łzy spadły z jakiejś odległej planety...” E. „Sam mówiłeś przeszłego roku...” Zadanie 9. Które z zacytowanych fragmentów wierszy są apostrofami? Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi. A. Jeszcze Polska nie umarła, kiedy my żyjemy. B. Święta miłości kochanej ojczyzny, Czują cię tylko umysły poczciwe! C. Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! D. Cyprysy mówią, że to dla Juliety, Że dla Romea, ta łza znad planety Spada – i groby przecieka;

OKREŚLANIE FUNKCJI ŚRODKÓW STYLISTYCZNYCH

Zadania z arkuszy egzaminacyjnych

Zadanie 10. Uzupełnij poniższe zdanie, wybierając właściwe odpowiedzi spośród A/B oraz C/D. Wyrazy zawżdy, szlachci, snadnie, łacnie to A/B. Autor fraszek używa ich, gdyż C/D A. archaizmy B. dialektyzmy C. chciał pokazać język danej grupy społecznej D. formy te były jemu współczesne, tak się wówczas mówiło Zadanie 11. Uzupełnij zdanie, wybierając odpowiedzi spośród 1, 2 lub 3 oraz A, B lub C. Sformułowanie wóz jak łódka brodzi to przykład:

1. przenośni, ponieważ A. zestawia ze sobą dwa przeciwieństwa.
2. porównania, B. użyto w nim typowego dla tego środka wyrazu ,,jak".
3. onomatopei, C. użyto czasownika, którego najczęściej używa się w odniesieniu do zwierząt.

Zadanie 12. Spośród podanych niżej wariantów wybierz te, które tworzą prawdziwe zdanie. Za pomocą A. personifikacji we fragmencie: Tam kula, lecąc, z dala grozi, szumi, wyje,/ Ryczy, jak byk przed bitwą, miota się, grunt ryje, autor chciał przede wszystkim

1. porównać lecącą kulę do dzikiego zwierzęcia.
2. porównać lecącą kulę ze zwariowanym człowiekiem. B. animizacji (^) 3. pokazać, że lecącej kuli nie dało się kontrolować. Zadanie 13. W balladzie Świtezianka Adama Mickiewicza znaleźć można wiele przykładów środków artystycznych. Na podstawie cytatów z tekstu, znajdujących się w środkowej części tabelki, wskaż ich funkcję. Środek stylistyczny Cytat z tekstu Funkcja środka artystycznego 1. porównanie Znikła jak lekki powiew wietrzyka 2. pytanie retoryczne Jakiż to chłopiec piękny i młody? Jakaż to obok dziewica? 3. przenośnia Słowiecze wdzięki w mężczyzny głosie, / A w sercu lisie zamiary Zadanie 14. Wyjaśnij pojęcie. Kolokwializm to: A. wyraz nowy w języku B. wyraz, który wyszedł z użycia C. wyraz bliskoznaczny D. wyraz, wyrażenie lub zwrot z języka potocznego Zadanie 15. Środek stylistyczny zastosowany w podanym fragmencie wiersza Mirona Białoszewskiego to: A. antonim B. neologizm C. wulgaryzm D. zdrobnienie Muzo Natchniuzo tak ci końcówkowuję z niepisaniowości