Pobierz Przykłady wykorzystywania roślin - Notatki - Ekologiczna ochrona roślin - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Socjologia tylko na Docsity!
17
Gnojówka fermentująca (4- 5 dniowa)
przędziorki, miseczniki, tarczniki, mszyce
opryskiwać rośliny w czasie słonecznych dni przed południem
Wywar 1:5 (proporcje jak dla wyciągu)
mieszanina z gliną służy do zaprawiania korzeni kapusty
maczać korzenie kapusty przeciwko kile kapusty w razie potrzeby
Wywar 1:
mączniak prawdziwy i rzekomy, rdze, parch jabłoni, kędzierzawość liści brzoskwini, zaraza ziemniaczana, septorioza pomidora
opryskiwać glebę i rośliny kilkakrotnie co 2-3 tygodnie
Wywar 1:3 szara pleśń
opryskiwać rośliny co trzy tygodnie przez trzy dni przed południem
Wyciąg nierozcieńczony (1kg świeżego lub 200g suchego ziela na 10l wody na 12h)
mszyce opryskiwać rośliny w razie potrzeby
Wyciąg 1:
wzmacnia rośliny (zobacz wywar 1:4)
opryskiwać rośliny kilkakrotnie w okresie wegetacji
Napar 1:
uodparnia rośliny na mączniaki, zgnilizny, rdze, parch, kędzierzawość liści brzoskwini, zarazę ziemniaczaną na pomidorach
opryskiwać rośliny i glebę od końca marca do października co 2 tygodnie, zwłaszcza w wilgotne lata
Napar 1:5 (1kg świeżego skrzypu i 0,5kg wrotyczu lub
zmieszany w 1/3 z naparem z wrotyczu
opryskiwać rośliny po pojawieniu się
18
200g suszu) chroni przed mszycami, misecznikami, tarcznikami
szkodników
Żywokost lekarski
Zbiór : w maju i czerwcu, na początku kwitnienia całe rośliny wraz z korzeniami; można użyć 200g ziela suszonego.
Preparat/rozcieńczenie Działanie Stosowanie
Gnojówka 1:5 mszyce
opryskiwać rośliny zapobiegawczo i przy porażeniu
Gnojówka 1: pobudza rośliny do wzrostu
podlewać glebę i rośliny w okresie wegetacji
Gnojówka 1: pobudza rośliny do wzrostu
opryskiwać rośliny w okresie wegetacji
Wyciąg nierozcieńczony (1kg świeżego lub 150g suszonego ziela na 10l wody na 48h)
stosować przy niedoborze potasu
opryskiwać rośliny i glebę w okresie wegetacji
Wywar nierozcieńczony (proporcje jak dla wyciągu)
stosować przy niedoborze potasu
podlewać glebę w okresie wegetacji
Wywar 1:4 (moczyć 10-12h, gotować 1-2h; przechowywać do miesiaca)
mszyce, miodówki, szkodniki kapustnych
opryskiwać rośliny w czasie pojawu
Wrotycz pospolity
Zbiór : w lipcu-wrześniu zielone części roślin w czasie pełnego kwitnienia.
20
świeżego lub 50g suchego ziela na 10l wody)
Wyciąg nierozcieńczony (300g świeżych lub 30g suchych roślin na 10l wody)
odstrasza gryzonie i ślimaki
polewać nory i glebę w czasie pojawienia się szkodników
Wyciąg 1:
owocówka jabłkóweczka i śliwkóweczka, gąsienice zjadające liście
opryskiwać drzewa owocowe na krótko przed wylotem owocówek i w czasie pojawienia się gąsienic
Wywar nierozcieńczony (proporcje jak dla wyciągu)
pchełki, mszyce, szpeciel jeżynowiec
opryskiwać młode rośliny zapobiegawczo przeciwko mszycom i pchełkom 2 razy w tygodniu oraz na początku kwitnienia i po kwitnieniu przeciwko jeżynowcowi
Wywar 1: liściożerne gąsienice motyli
opryskiwać zaatakowane drzewa owocowe w czerwcu i lipcu
Napar 1:3 (proporcje jak dla wyciągu)
owocówka jabłkóweczka i śliwkóweczka, śmietka cebulanka, śmietka kapuściana, połyśnica marchwianka
opryskiwać rośliny na krótko przed teriminem lotu oraz w czasie lotu
Cebula jadalna
21
Zbiór : używać całych cebul i łusek. Preparaty z cebuli można mieszać z preparatami z czosnku.
Preparat/rozcieńczenie Działanie Stosowanie
Gnojówka z łusek (20-50g łusek i zielonego szczypiorku na 1l wody na 4-7 dni)
roztocze, zaraza ziemniaczana na pomidorach
opryskiwać rośliny zapobiegawczo
Wyciąg nierozcieńczony (200g łusek na 10l wody, zostawić na 3-4 dni)
przędziorki, mszyce, miodówki, skoczki
opryskiwać rośliny kilkakrotnie
Wywar nierozcieńczony (75g cebul lub 500g łusek na 10l wody)
choroby grzybowe, zaraza ziemniaczana, przędziorki, mszyce
opryskiwać rośliny zapobiegawczo
Napar nierozcieńczony (proporcje jak dla wywaru)
przędziorki, połyśnica marchwianka
opryskiwać rośliny zapobiegawczo i w czasie lotu muchówek
Czosnek pospolity
Zbiór : używać ząbków czosnku, liści i/lub łusek. Preparaty z czosnku można mieszać z preparatami z cebuli.
Preparat/rozcieńczenie Działanie Stosowanie
Gnojówka nierozcieńczona (75g ząbków, 500g świeżych lub 200g suchych liści i łusek na 10l wody)
połyśnica marchwianka
opryskiwać rośliny i glebę w czasie lotu muchówek
Gnojówka 1:
wzmacniająco, przeciwko chorobom grzybowym
zapobiegawczo podlewać glebę wokół drzew owocowych
23
zmielić, zalać wodą na 2-3h, przefiltrować i uzupełnić wodą do 10l)
różnoskrzydłe, wciornastki, drobne gąsienice, larwy pilarzowatych
rośliny dwukrotnie co 8- 10 dni
Wywar 1:4 (4kg świeżych roślin na 10l wody gotować 30 minut, odstawić na 2h)
mszyce, przędziorki, młode gąsienice zwójek i bielinków, tantniś krzyżowiaczek, pchełki, owocówki i mrówki
opryskiwać rośliny przy porażeniu
Narecznica samcza/Orlica pospolita
Zbiór : zbierać liście paproci do końca czerwca.
Preparat/rozcieńczenie Działanie Stosowanie
Gnojówka nierozcieńczona (1kg świeżej lub 100g suchej orlicy pospolitej na 10l wody)
mszyce
opryskiwać rośliny, glebę, kompost wczesną wiosną przy porażeniu
Gnojówka 1:10 (z orlicy pospolitej)
ślimaki, wzbogaca kompost w potas
podlewać glebę i rośliny w razie potrzeby
Gnojówka nierozcieńczona (1kg świeżej lub 100g suchej narecznicy samczej na 10l wody)
Krwawnik pospolity- na wciornastki, mszyce, przędziorka Chmielowca. Bez czarny- gnojówka odstrasza gryzonie, wyciąg na mszyce, rolnice, bielinki kapustniki. Rumianek pospolity, mniszek pospolity, kozłek lekarski, chrzan pospolity, Rabarbar ogrodowy- napar na mszyce, wgryzka szczypiorka, śmietka cebulanka. Nać ziemniaka- mszyce i roztocze na ogórkach, wyciąg na mszyce, przędziorki, bielinki.
24
Szałwia lekarska, Tymianek właściwy, Hyzop lekarski, Lebiodka pospolita, Majeranek ogrodowy, Gorczyca biała, Szczaw zwyczajny, łopian większy, Aksamitka, Nagietka lekarska, Nasturcja większa, Tytoń szlachetny, Jodła pospolita, Orlica pospolita, wilczomlecz, Ostrzeń pospolity.
Ćwiczenia 3.
Rolnictwo ekologiczne oznacza system gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej w obrębie gospodarstwa oparty na środkach pochodzenia biologicznego i mineralnego nieprzetworzonych technologicznie. Podstawowym wyróżnikiem tego sposobu gospodarowania, w potocznym rozumieniu, jest eliminacja chemii rolnej, weterynaryjnej i spożywczej bez wprowadzania organizmów transgenicznych. Jest to system trwały, samowystarczalny i ekonomiczne bezpieczny. Zakłada jak największą produkcję, ale prowadzoną w zgodzie z przyrodą, respektując jej prawa i zależności. Profil gospodarstwa dobiera się zgodnie z warunkami naturalnymi.
Funkcje i cele rolnictwa ekologicznego:
Międzynarodowa Federacja Rolnictwa Ekologicznego IFOAM wyznacza następujące cele dla rolnictwa ekologicznego:
wytwarzanie żywności o wysokich walorach odżywczych i w dostatecznej ilości; działanie wspierające wszelkie procesy życiowe zachodzące w systemach przyrodniczych, zamiast prób zdominowania przyrody; podtrzymywanie i wzmacnianie cykli biologicznych w gospodarstwie; maksymalne wykorzystanie odnawialnych zasobów przyrody w oparciu o regionalną organizację produkcji rolniczej; dążenie do zamknięcia obiegu materii organicznej w obrębie gospodarstwa; stosowanie materiałów nadających się do wielokrotnego wykorzystania; zapewnienie zwierzętom gospodarskim warunków zgodnych z ich potrzebami bytowymi (m.in. zakaz bateryjnego chowu kur i tuczu gęsi na stłuszczone wątroby);
26
wzmożenie procesów metabolizmu w kierunku budowy tkanki mięsnej, nasilenia wydzielania mleka u krów czy zwiększenia nieśności kur) przystosowanie obsady zwierząt do pojemności ekologicznej powierzchni użytkowanej rolniczo; utrzymanie zróżnicowanego i atrakcyjnego krajobrazu kulturowego o wysokich walorach wypoczynkowych, stanowiącego zarazem podstawę trwałej działalności produkcyjnej; zróżnicowaną organizację przedsiębiorstwa rolnego, powiązaną z lokalnym rynkiem.
Żywność pochodząca z atestowanych gospodarstw ekologicznych oraz z kontrolowanych przetwórni, które wykorzystują ekologiczne surowce, dobrej jakości wodę i naturalne dodatki spożywcze, ma najwyższą jakość. Uznaje się jednocześnie, że żywność wysokiej jakości to taka, dzięki której możliwe jest nie tylko podtrzymanie procesów przemiany materii w organizmie, ale także zachowanie dobrego zdrowia. Również eksperci z Departamentu Rozwoju Rolnictwa podają, że na całym świecie żywność wyprodukowana w gospodarstwach i zakładach przetwórczych metodami ekologicznymi, uznawana jest za gwarantującą wysoką jakość żywieniową i ważny element profilaktyki zdrowotnej społeczeństwa System rolnictwa ekologicznego wytwarza żywność bądź nieskażoną pozostałościami środków agrochemicznych bądź też ich poziom jest istotnie niższy w porównaniu z produktami rolnictwa konwencjonalnego. Czynnikami, na których opiera się bezpieczeństwo żywieniowe ekoproduktów, są:
- eliminowanie syntetycznych środków ochrony upraw, co ogranicza możliwość skażenia żywności ich pozostałościami;
- zakaz stosowania regulatorów wzrostu oraz leków weterynaryjnych, zmniejszający ryzyko skażenia żywności przez niepożądane substancje chemiczne;
- zakaz stosowania organizmów przekształconych genetycznie (GMO), który wyklucza oddziaływanie tych organizmów na zdrowie człowieka i środowisko
- ograniczenie stosowania w przetwórstwie syntetycznych środków konserwujących i polepszaczy żywności.
Rolnictwo ekologiczne jest najbardziej przyjazną przyrodzie metodą produkcji rolniczej, która przyczynia się do zwiększenia żyzności gleby oraz zachowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Nie obciąża środowiska w stopniu większym niż naturalne ekosystemy, jest w stanie uniezależnić się w dużym stopniu od nakładów zewnętrznych oraz umożliwia rozwój wsi i rolnictwa jako kategorii społecznych i kulturowych.
27
Dzięki wyeliminowaniu chemii rolnej i spożywczej (podczas przetwórstwa), produkty rolnictwa ekologicznego mają wysoką wartość biologiczną i zdrowotną. Prof. dr hab. Mieczysław Górny - współzałożyciel Stowarzyszenia EKOLAND, pierwszej w kraju organizacji rolnictwa ekologicznego - twierdzi, iż produkcja żywności metodami ekologicznymi wymaga rzetelnej wiedzy, dobrej organizacji pracy jak również mądrości i dobrej woli. Domaga się stałego obserwowania przyrody i chęci dostosowania się do jej wymagań. Rolnictwo ekologiczne można zatem zdefiniować jako wyższą sztukę gospodarowania, która stawia producentowi wysokie wymagania, ale również dostarcza, poza zadowoleniem z osiągnięć ekonomicznych, satysfakcję etyczną i intelektualną. Rolnictwo ekologiczne jest formą najbardziej wydajnego gospodarowania, uwzględniają nie tylko koszty produkcji w gospodarstwie, ale i koszty społeczne i przyrodnicze. Uczy też dobrej organizacji pracy i aktywizuje ludność wsi. Rolnictwo ekologiczne jest najbardziej optymalna formą gospodarowania. Wymaga jednak większego nakładu pracy i stałego pogłębiania wiedzy.
Kierunki rolnictwa ekologicznego:
Jednym z kierunków rolnictwa ekologicznego jest ANOG (Arbeitsgemeinschaft fur Naturgemassen Qualitatsahbau von Obst und Gemuse, czyli stowarzyszenie producentów warzyw i owoców wysokiej jakości w zgodzie z naturą) działające w Niemczech. Jego celem jest uprawianie warzyw i owoców o wysokiej wartości biologicznej, korzystnie wpływających na zdrowie konsumentów i odznaczających się wyjątkowymi walorami smakowymi. Uprawy prowadzi się w taki sposób aby osiągnąć nie tylko wysokie plony ale i wysoką zawartość określonych substancji odżywczych. Na przykład zawartość karotenów w korzeniach marchwi w zależności od warunków uprawy może się wahać od 4 do 13 mg/100 g. O uzyskiwaniu odpowiednich plonów decyduje stan gleby, sposób jej użyźniania, dobór odpowiednich odmian a także właściwych terminów zasiewów, zbiorów i zabiegów pielęgnacyjnych. Na skalę towarową metodę tę stosuje się również w Holandii, Szwajcarii, Austrii i we Włoszech.
Inny kierunek rolnictwa ekologicznego to system Lamaire - Baucher. Jego twórcy wychodzą z założenia, że równowagę w glebie podtrzymują rośliny motylkowe i komposty organiczne. Zalecają ponadto stosowanie Calgamolu, produktu wytwarzanego z alg morskich, który odgrywa rolę katalizatora w biologicznych procesach przetwarzania azotu.
Kolejnym kierunkiem jest tzw. rolnictwo makrobiotyczne, opierające się na założeniach filozofii Wschodu o dwubiegunowości świata -
29
znaczne ograniczenie orki, zwłaszcza orki głębokiej oraz szersze stosowanie płytkiego, powierzchniowego spulchniania gleby bez odwracania skiby. Chroni się w ten sposób organizmy glebowe, ponieważ pług odwracając skibę sprawia, że bakterie tlenowe wpadają w głąb gleby i tam giną, a wydobyte z głębi drobnoustroje beztlenowe giną po wydobyciu ich na powierzchnię. Orka dokonuje również ogromnych spustoszeń w życiu dżdżownic, które nie tylko spulchniają glebę, ale także nawożą ją swoimi odchodami. Ich obecność ma zasadnicze znaczenie w procesie tworzenia się próchnicy. Stosowanie orki powinno więc ograniczać się jedynie do tych przypadków, kiedy jest to konieczne, np. kiedy występuje podeszwa płużna lub zlewanie się gleby. We wszystkich innych sytuacjach, m.in. po zbiorze ziemniaków, kiedy gleba jest w dobrej strukturze, to nie tylko nie trzeba jej orać, a nawet nie jest konieczne spulchnianie jej kultywatorem, wystarcza bronowanie.
Bardziej umiarkowaną innowacją we współczesnym rolnictwie konwencjonalnym jest dążenie do ekologizowania środowiska. Polega ono na precyzyjnym dozowaniu, znacznym ograniczeniu lub całkowitym wyeliminowaniu chemicznych środków ochrony roślin i nawozów mineralnych.
Co można w gospodarstwie ekologicznym? (Żeby nie przepisywać znów co można a co nie wklejam w załączniku rozporządzenie ministra. Kto ma ochotę niech poczyta sobie )
Ćwiczenia 4
Biedronkowate /Coccinellidae/
73 gatunki w Polsce, na Świecie 5000gatunków. Są to gatunki które intensywnie zwalczają mszyce. Mają piękne różnorodne formy. Ich kolor często związany jest z temperatura która występuje podczas rozwoju. Wszystkie biedronkowate są drapieżnikami oprócz wełnicy lucerniani która jest roślinożerna. Ich jaja są smukłe, wrzecionowate. Larwy maja ciemne zabarwienie, w późniejszym okresie rozwoju pięknie się wybarwiają, zaczynają pojawiać się barwne plamy. Wylęgłe larwy mogą zjadać jaja jest więc pośród biedronkowatych kanibalizm.
Rozróżniamy wśród biedronkowatych gatunki:
30
- polifagiczne (mszyce, mączliki, czerwce, miodówki, roztocze, larwy muchówek, chrzaszczy, młode stadia larwalne chrząszczy). -oligofagiczne. -monofagiczne. Ile zjadają: -90-240mszc na dzień- postaci dorosłe,
- 40mszyc postać dorosła i 80 mszyc zjada larwa.
Biedronki maja 1-2 pokoleń i zimują dorosłe. Czasami tworzą duże agregacje. W sadach dominuje 15 gatunków: Coccinella septempunctata L. (7-kropka), Adalia bipunctata (L) (2-kropka), Coccinella guinguepunctata L (5-kropka). Propylaea guatuordecimpunctata (L) (wrzeciążka). Posiadają gryzący aparat gębowy co umożliwia im zjadanie całych mszyc.Dynamika populacji w sadzie jabłoniowym jest największa wczesną wiosną i jesienią.
Złotooki /Chrysopidae/
W Polsce występuje 20 gatunków z czego większość jest drapieżna. Mają wydłużone ciało i wielkie usiatkowane skrzydła. Samice składają jaja na trzonkach na niteczce. Larwy wydłużone szybko się poruszają, mają wygięte żówaczki do środka. Są to polifagii, zjadają: mszyce, przędziorki, miodówki, drobne gąsienice motyli, jaja licznych gatunków stawonogów. Larwa 3 stadium rozwojowego zjada średnio 400 mszyc, 2000 przedziorków. Larwa Chrysopa carnea Steph w ciągu całego życia zjada 140 mszyc lub 270 nimf Aphis pomi. Większość z nich zimuje w stadium larwy bądź w postaci dorosłej. Występowanie:
- w sadach: Chrysopa carnea Steph. C. phyllochroma Wesm, C. abbrewita Curt, C. Comnata Kis Ujhelyi,
- w lasach iglastych: C. pallida Schneid,
- na drzewach iglastych i liściastych w parkach, zaroślach na żywopłotach.
Pryszczarkowate (muchówki) Drapieżne są tylko larwy. Ciało larwy ma wiele segmentów i są podobne do komarów. Dorosłe żywią się pyłkiem i nektarem. Składają jaja w koloniach mszyc. Larwa atakuje mszyce od brzusznej strony i wstrzykuje im sok. Larwy mają pomarańczową barwę i mogą zjadać nawet kilkadziesiąt mszyc Aphidioletes. –Myzodes 10-37, -Aphis pomi Deg 49-73, - Aphis gossypi 32- 65.
32
w sprawie szczegółowych warunków wytwarzania produktów rolnictwa ekologicznego.
(Dz. U. z dnia 18 czerwca 2002 r.)
Na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 16 marca 2001 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. Nr 38, poz. 452) zarządza się, co następuje:
§ 1. 1. Przy produkcji polowej metodami ekologicznymi stosuje się co najmniej czteroletni płodozmian.
- Stosowanie niekorzystnej dla organizmów glebowych uprawy gleby, w szczególności uprawek pożniwnych i orki głębokiej, ogranicza się do niezbędnego minimum albo nie stosuje się danego rodzaju uprawy.
- Powierzchnia gleby podczas całego okresu wegetacji powinna być przykryta roślinnością, w szczególności plonem głównym i międzyplonem albo substancją organiczną, w tym w postaci kompostu lub rozdrobnionej słomy.
- Do zwiększania żyzności gleby, w płodozmianie stosuje się rośliny strukturotwórcze i zwiększające zawartość materii organicznej w glebie oraz rośliny motylkowe wieloletnie, wysiewane głównie w mieszankach z trawami.
- Termin siewu, ilość wysiewanych nasion, rozstawę rzędów, sposób podstawowej i przedsiewnej uprawy gleby dostosowuje się do potencjalnego zagrożenia uprawianych roślin w związku z występowaniem chwastów, chorób i szkodników.
§ 2. 1. W gospodarstwie rolnym, w którym jest prowadzona produkcja metodami ekologicznymi, stosuje się komposty z nawozów naturalnych i organicznych, wytwarzane w tym gospodarstwie.
- W rolnictwie ekologicznym stosuje się nawozy mineralne wymienione w załączniku nr 1 do rozporządzenia, jeżeli zostały dopuszczone do obrotu na podstawie przepisów o nawozach i nawożeniu.
- Dopuszcza się stosowanie:
- nawozów naturalnych pochodzących z innego ekologicznego gospodarstwa rolnego, z zastrzeżeniem ust. 4,
- preparatów biodynamicznych, preparatów i wyciągów roślinnych oraz szczepionek bakteryjnych, w tym do aktywizacji kompostów.
- W produkcji ogrodniczej dopuszcza się stosowanie nawozów naturalnych pochodzących z gospodarstw rolnych innych niż ekologiczne, po uzgodnieniu z upoważnioną jednostką certyfikującą.
