Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Psychologia - Notatki - Psychologia, Notatki z Psychologia

Psychologia: notatki z zakresu psychologii przedstawiające zagadnienia z psychologii.

Typologia: Notatki

2012/2013

Załadowany 29.05.2013

Kasia_aisaK
Kasia_aisaK 🇵🇱

4.6

(35)

274 dokumenty

1 / 6

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
PSYCHOLOGIA nauka o procesach, o równoważeniu stosunków organizmów żywych z
otoczeniem na podstawie doświadczeń indywidualnych oraz społecznych co przejawia
się w czynnościach poznawczych, wykonawczych
PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA będzie zajmowała się tym wszystkim co odnosi się do
równowagi w aspekcie rozwojowym
Dotyczy pewnego fragmentu rzeczywistości, stanowiąc go przedmiotem badań (poznania)
oraz opisu tzw. deskrypcji
PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA należy do bloku gałęzi teoretycznych. Składa się z
dwóch zasadniczych działów:
Psychologii filogenetycznej zajmuje się pochodzeniem rozwojem procesów psychicznych w
obrębie całego świata organicznego, a więc na drodze ewolucji
Psychologii ontogenetycznej zajmuje się rozwojem osobniczym czyli rozwojem (przemiana-
mi) psychicznym jednostkowego organizmu od urodzenia (czasem prenatalny) przez całe ży-
cie.
Odrębny dział tanowi antropogeneza bada rozwój świadomości człowieka od zamierzchłych
przodków do człowieka myślącego – homo sapiens
BLOKI PSYCHOLOGII
1. P. teoretyczna
-p. ogólna (tu poznawcza)
-p. zwierząt (zoopsychologia)
-p. rozwoju człowieka
2. P. stosowana
-p. wychowawcza
-p. kliniczna
-p. pracy
½. na pograniczu tych bloków jest p. społeczna
Przedmiot p.r.
Szeroko: w ujęciu postaciowców przedmiot p.r. ujmowany jest bardzo szeroko, bo tylko sze -
roka wiedza porównawcza może dać całościowy obraz zjawisk p.r. zarówno zwierząt jak i lu-
dzi
Wąsko: przedmiot p.r. ograniczony tylko do człowieka a nawet do pewnego okresu, gdzie
zmiany rozwojowe mają charakter progresywny.
Wg M. Puszkowa przedmiotem p.r człowieka jest wyjaśnienie i modyfikacja w kierunku
optymalizacji procesów rozwojowych w ciągu całego życia ludzkiego
Rozwój obejmuje pełen cykl życiowy jednostki, nie kończy się wraz z osiągnięciem dojrza-
łości.
Przedmiot p.r. cały cykl życia ludzkiego z odnoszeniem się do filo i ontogenezy
Zadania p.r.
wykrywanie prawidłowości powstawania i rozwoju procesów psychicznych oraz czynności
regulacyjnych istot żywych. Inaczej mówiąc p.r. bada genezę wszelkich form życia psychicz-
nego oraz analizuje prawa rządzące rozwojem psychicznym. Zadaniem p.r. wg. Żebrowskiej
jest udzielenie odpowiedzi na pytania: 1. w jaki sposób przebiega i czym charakteryzuje się
rozwój psychiczny a zatem czy jest ciągły czy dokonuje się skokami, czyprzyspieszenia
lub zwolnienia czy jest dla wszystkich taki sam. 2. Jakie są właściwości psychiczne człowie-
ka w różnych okresach rozwojowych. 3. Jakie są prawidłowości powstawania i rozwoju pro-
cesów psychicznych, kiedy zaczynają się wrażenia jak rozwijają się trwałe cechy osobowości.
4. W jakich warunkach i pod wpływem jakich czynników czynności kształtują się w coraz to
bardziej sensowną działalność i jakie prawa rządzą rozwojem psychiki.
docsity.com
pf3
pf4
pf5

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Psychologia - Notatki - Psychologia i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity!

PSYCHOLOGIA nauka o procesach, o równoważeniu stosunków organizmów żywych z otoczeniem na podstawie doświadczeń indywidualnych oraz społecznych co przejawia się w czynnościach poznawczych, wykonawczych PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA będzie zajmowała się tym wszystkim co odnosi się do równowagi w aspekcie rozwojowym Dotyczy pewnego fragmentu rzeczywistości, stanowiąc go przedmiotem badań (poznania) oraz opisu tzw. deskrypcji PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA należy do bloku gałęzi teoretycznych. Składa się z dwóch zasadniczych działów: Psychologii filogenetycznej zajmuje się pochodzeniem rozwojem procesów psychicznych w obrębie całego świata organicznego, a więc na drodze ewolucji Psychologii ontogenetycznej zajmuje się rozwojem osobniczym czyli rozwojem (przemiana- mi) psychicznym jednostkowego organizmu od urodzenia (czasem prenatalny) przez całe ży- cie. Odrębny dział tanowi antropogeneza bada rozwój świadomości człowieka od zamierzchłych przodków do człowieka myślącego – homo sapiens BLOKI PSYCHOLOGII

  1. P. teoretyczna
  • p. ogólna (tu poznawcza)
  • p. zwierząt (zoopsychologia)
  • p. rozwoju człowieka
  1. P. stosowana
  • p. wychowawcza
  • p. kliniczna
  • p. pracy ½. na pograniczu tych bloków jest p. społeczna Przedmiot p.r. Szeroko: w ujęciu postaciowców przedmiot p.r. ujmowany jest bardzo szeroko, bo tylko sze- roka wiedza porównawcza może dać całościowy obraz zjawisk p.r. zarówno zwierząt jak i lu- dzi Wąsko: przedmiot p.r. ograniczony tylko do człowieka a nawet do pewnego okresu, gdzie zmiany rozwojowe mają charakter progresywny. Wg M. Puszkowa przedmiotem p.r człowieka jest wyjaśnienie i modyfikacja w kierunku optymalizacji procesów rozwojowych w ciągu całego życia ludzkiego Rozwój obejmuje pełen cykl życiowy jednostki, nie kończy się wraz z osiągnięciem dojrza- łości. Przedmiot p.r. cały cykl życia ludzkiego z odnoszeniem się do filo i ontogenezy Zadania p.r. wykrywanie prawidłowości powstawania i rozwoju procesów psychicznych oraz czynności regulacyjnych istot żywych. Inaczej mówiąc p.r. bada genezę wszelkich form życia psychicz- nego oraz analizuje prawa rządzące rozwojem psychicznym. Zadaniem p.r. wg. Żebrowskiej jest udzielenie odpowiedzi na pytania: 1. w jaki sposób przebiega i czym charakteryzuje się rozwój psychiczny a zatem czy jest ciągły czy dokonuje się skokami, czy są przyspieszenia lub zwolnienia czy jest dla wszystkich taki sam. 2. Jakie są właściwości psychiczne człowie- ka w różnych okresach rozwojowych. 3. Jakie są prawidłowości powstawania i rozwoju pro- cesów psychicznych, kiedy zaczynają się wrażenia jak rozwijają się trwałe cechy osobowości.
  1. W jakich warunkach i pod wpływem jakich czynników czynności kształtują się w coraz to bardziej sensowną działalność i jakie prawa rządzą rozwojem psychiki.

Rozwój psychiczny – stanowi przejaw ogólnego rozwoju osobniczego cechy gatunku przeka- zywane są z pokolenia na pokolenia i reprodukowane przez jednostkę jest to tzw. ciągłość rozwoju filogenicznego. Człowiek pierwotnie podlega głównie ewolucji biologicznej a z czasem ewolucji społecznej przez pracę, narzędzia pracy i środki komunikacji. Praca społeczna doprowadziła do powsta- nia homo sapiens. Pojęcie ma charakter interdyscyplinarny, wywodzi się z filozofii, a po raz pierwszy zastosował je Arystoteles Rozwój – wszelki długotrwały proces kierunkowych zmian w toku którego można wyodręb- nić następujące po sobie prawidłowo etapy przemian obiektu powodujące jego różnicowanie. Rozwój – proces kierunkowych zmian w toku którego obiekty przechodzą od form niższych do wyższych i bardziej złożonych, doskonalszych. Pojęcie to nie implikuje wartości co dobre z co złe zakłada tylko że jest ciągły, dokonuje się wg pewnej prawidłowości oraz że daje możliwości porównywania. Rozwój psychiki – która jest odzwierciedleniem obiektywnie istniejącej rzeczywistości, na- stępuje okresów występuje w rezultacie zmian ilościowych i jakościowych. W wyniku tego dochodzi do przebudowy działalności człowieka jej doskonalenie się i komplikowanie. Istota rozwoju powstawanie nowych form odzwierciedlania rzeczywistości co prowadzi do przebudowy osobowości człowieka. Uwarunkowane jest to zdolnością człowieka do aktywnego gromadzenia doświadczeń, wie- dzy, umiejętności, sprawności oraz zdolności przezwyciężania sprzeczności i trudności. Cech i właściwości rozwoju

  1. długotrwałość procesu – wszelkie zmiany rozwojowe dokonują się w biegu życia ludzkie- go. Punktem odniesienia może być bieg chronologiczny mierzony od momentu poczęcia lub od momentu narodzin. Wskaźnikiem rozwoju mogą być zmiany fizjologiczne np. wiek zębny, kostny. Dwojaki aspekt tego zjawiska: bezwzględny – przyjmuje że rozwój trwa przez całe życie, obejmuje zmiany zarówno progre- sywne i regresywne. ( zmiany progresywne – plateau – okres inwolucji, zmiany regresywne) względny – o zmianach rozwojowych można wnioskować porównując dwa odległe od siebie momenty czasowe ponieważ tempo rozwoju maleje wraz z wiekiem.
  2. Kierunkowy progresywny charakter zmian rozwojowych – zmiany rozwojowe są progre- sywne, bo prowadzą do doskonalenia się form regulacji, doskonalenia życia społecznego, przechodzenia od form podstawowych do form wyższych. Ten progres widoczny jest szcze- gólnie u dzieci i młodzieży. Hurlock: „rozwój to seria progresywnych zmian, które w sposób uporządkowany i zgodny prowadzą do celu tj. osiągnięcia dojrzałości”
  3. następstwo etapów zmian rozwojowych w psychologii rozwojowej istnieją 2 stanowiska:
  4. Akceptuje stadialność rozwoju psychicznego – przedstawiciele tego stanowiska sądzą że wyodrębnienie procesów rozwojowych pozwala uporządkować zjawiska rozwojowe w czasie, usystematyzować wiedzę o rozwoju umysłowym społeczeństwa, co ważne jest w pedagogice, która musi adresować wiedzę do indywidualnych jednostek. 2. Neguje wartość teoretyczną modeli stadialnych rozwoju - – przedstawiciele tego stanowiska zwracają uwagę na regres rozwojowy w okresie starości oraz na zastój w okresie dorosłości.
  5. zróżnicowanie etapów - czyli różnicowanie funkcji, czynności procesów rozwojowych jed- nocześnie ich integrowanie w coraz to bardziej złożone struktury. Hurlock wyróżnia 4 rodzaje zmian powodujących różnicowanie.
  • zmiany wielkości – zmiany ilościowe zachodzące zarówno w wymiarze fizycznym jaki i psychicznym.
  • zmiany proporcji – czyli wzajemnych relacji pomiędzy elementami rozwoju fizycznego i psychicznego
  • zanikanie starych wartości - najpierw zabawa potem nauka, wypada uzębienie mleczne, raczkowanie chodzenie
  1. Zachodzi ścisły związek pomiędzy rozwojem psych. i fizycz. Stwierdzenie to opiera się na prawie jedności struktury i funkcji sformułowanym przez Pawłowa, bo wszystkie czynno- ści psychiczne są wytworem działalności układy nerwowego. Im bardziej dojrzały struktural- nie układ nerwowy a zatem większa sprawność psychiczna. Rozwój układu nerwowego pole- ga na strukturalizacji i dojrzewaniu jego poszczególnych części oraz na wytworzeniu połą- czeń nerwowych oraz na wzrastającym procesie myelinizacji. Procesy te rozwijają się do 21 roku życie.
  2. Rozwój polega na różnicowaniu i integracji.
  • różnicowanie – dyferencji- polega na przechodzeniu od aktywności wysoce uogólnionej do bardziej specyficznej np. aktywność noworodka jest uogólniona
  • integracja – scalanie np. dziecka najpierw rysuje oooo potem llllll potem lllll następnie lala w ten sposób automatycznie kształtuje się pisanie.
  1. Rozwój polega na :
  • interioryzacji – uwewnętrznieniu – polega na przechodzeniu od czynności na przedmio- tach do uwewnętrznionych (poznawczych, umysłowych np. małe dziecko bawi się przed- miotami nie nazywając ich jego myślenie ma charakter intersensoryczny, schowanie przedmiotu powoduje zaprzestanie myślenia o nim, potem dziecko mówi (nazywa swoje czynności pojawia się mowa sytuacyjna, myślenie (3/4 rok życia dziecko przestaje nazy- wać swoje czynności i następuje uwewnętrznienie)
  • eksterioryzacja – uzewnętrznienie- polega na przechodzeniu od wew. do zew. (np. zbudu- je domek z piasku a potem działa) najpierw pojawia się zamysł a potem realizacja tego projektu
  1. Dojrzewanie i uczenie się współwystępują ze sobą.
  • Dojrzewanie osiągnięcie dojrzałości, wewnątrz pochodny proces biologiczny warunkują- cy rozwój. Wg Ausubel – przejaw rozwoju przy braku specyficznych doświadczeń. Wg Munn – wpływ interakcji genów z zewnętrznymi uwarunkowywaniami.
  • Uczenie proces przetwarzania i utrwalania czynności na podłożu indywidualnych do- świadczeń kształtuje się w wyniku doświadczenia, działania, ćwiczenia aktywności. Wg. Włodarskiego proces modyfikacji zachowania pod wpływem doświadczenia. Uczenie za- chodzi wtedy gdy podmiot A po zetknięciu się z sytuacją S zachowuje się w sposób nowy, zmodyfikowany, dostosowany do S. Uczenie ma charakter zewnątrzpochodny, jest warunkiem jego dostosowania dzięki ukła- dowi nerwowemu. Dojrzewanie a uczenie się między nimi zachodzi współzależność, stanowią one bowiem dwa niezbędne splecione i wzajemnie się warunkujące składniki rozwoju. Co oznacza, że dojrze- wanie jest konieczne dla uczenia się, bez uczenia się nie byłby możliwy rozwój. Poszczególne funkcje i czynności rozwijają się w miarę uczenia, ale wyzwalaczem jest doj- rzewanie. Skuteczność uczenia wzrasta w miarę dojrzewania. Proste funkcje filogenetyczne tj. siadanie, stanie, chodzenie, wspinanie się wymagają dojrzewania a ćwiczone przedwcześnie przed dojrzewaniem nie ulegają przyspieszeniu. Funkcje ontogenetyczne – jednostkowe tj. jazda na rowerze, gra na instrumentach wymagające ćwiczenia. Dojrzewaniu i uczeniu się poświęcono wiele badań:
  • badania na zwierzętach (Ausubel – szympansy w ciemnych pomieszczeniach, wnioski: przekroczenie krytycznej gotowości aby nauczyć się pewnej czynność powoduje zahamo- wanie lub uszkodzenie.
  • Badania na dzieciach (Denis i Thomson zauważyli że uśmiech i strach jest też u dzieci śle- pych) wnioski: ćwiczenie staje się skuteczne w miarę upływu czasu, i wtedy gdy pojawi się dojrzewanie
  • Badania porównawcze (min nad bliźniakami jednojajowymi)

Munn: - dojrzewanie jest ważnym procesem rozwoju, - wiele reakcji pojawia się bez ćwicze- nia, spontanicznie(pierwsze kroki), ale bez ćwiczenia rozwój nie byłby możliwy, - uczenie w niewielkim stopniu wpływa na reakcje genetyczne ale brak ćwiczenia nie przeszkadza rozwo- jowi, - ćwiczenie w znaczący sposób wpływa na reakcje ontogenetyczne. Praktycznym zadaniem dla psychologii rozwojowej staje się ustalenie optymalnego czasu na ćwiczenia poszczególnych funkcji i czynności. Te optymalne procesy określa się mianem okresu gotowości , okresu sensowności, uwrażliwienia, Wygotski nazywa to „sferą najbliż- szego rozwoju pewnego czasookresu, w którym jednostka przejawia podatność na podjęcie ćwiczenia. Przyjmuje się że w Polsce dzieci osiągają dojrzałość szkolną w wieku 7 lat Przejawy tego, że dziecko jest dojrzałe: - zainteresowanie daną czynnością, - osiągnięcie ma- łego progresu danej czynności Czynniki rozwoju XIX/XX w. pojawiły się 2 koncepcie czynników rozwoju

  1. Jedynym czynnikiem rozwoju jest dziedziczność
  2. Jedynym czynnikiem rozwoju jest środowisko Współcześnie istnieją teorie wieloczynnikowe. Wolański określa 2 grupy czynników:
  3. Czynniki endogenne – wewnętrzne
  • genetyczne – determinanty, genotyp
  • paragenetyczne – symulatory, warunki życia płodowego
  1. Czynniki enzogenne – zewnętrzne
  • modyfikatory ekologiczne (biologiczne) czynniki biogeograficzne: fauna, flora, ciśnienie, radiacja, pole magnetyczne, grawitacja
  • modyfikatory społeczno-ekonomiczne (kultura) rodzina jej struktura, status ekonomiczny, pozycje zawodowe rodziców, atmosfera wychowawcza w rodzinie, tryb życia, organizacja życia, nauki, wypoczynku, wielkość i charakter środowiska pozarodzinnego, grupy spo- łeczne, rówieśnicy, a także tradycje, obyczaje, zwyczaje przekazywane wewnątrz pokole- niowo. M. ŻEBROWSKA wyróżnia następujące czynniki i próbuje pokazać wzajemne interakcje po między nimi: Zadatki organiczne do których zaliczamy: Strukturę i niektóre właściwości funkcjonalne układu nerwowego zwłaszcza mózgu substratu psychiki. Dla rozwoju dziecka ważna jest budowa i funkcjonowanie analizatorów a także typ układu nerwowego tj siła, równowaga i ruchliwość podstawowych procesów myślowych: po- budzenia i hamowania. Układ hormonalny powiązany z układem nerwowym i umożliwiającym jego prawidłowe funkcjonowanie. Skoordynowanie działanie obu układów pozwala rosnącemu organizmowi przystosować się d zmieniających się ustawicznie właściwości środowiska. Zadatki organiczne: wrodzone i odziedziczone są zmienne i nie wyznaczają w sposób fatali- styczny przebiegu i granic rozwoju. Układ nerwowy jest w dużym stopniu plastyczny i po- datny na działanie otoczenia a jego funkcjonowanie kształtuje się w toku życia osobnika. Pawłow twierdzi „jedność struktury i funkcje mózgu” ponieważ funkcje układu nerwowego rozwijają się w wyniku komplikowania się jego struktury (min zwiększa się liczba połączeń między komórkami) struktura zaś komplikuje się dzięki funkcjonowaniu organizmu (reago- wanie na bodźca i własną aktywność dziecka) Zadatki organiczne to nie to samo co wrodzone dyspozycje czy zdolności psychiczne, stano- wią one jedynie podłoże uzdolnień, które ani nie są wrodzone ani niezmienne. Taka sama zdolność może rozwinąć się na podłożu różnych zadatków i odwrotnie. Aktywność własna dziecka to ważny czynnik rozwoju. Powoduje ona pod wpływem upływu czasu interioryzację czyli uwewnętrznienie procesów zewnętrznych czyli czynności fizycz- nych na przedmiotach wtedy stają się one wewnętrzne umysłowe, poznawcze, przez co dzia-