PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA
zaliczenie na ocenę w formie online na ostatnim wykładzie, na Teams będzie test; zagadnienia dokładne
dostaniemy w styczniu; test ok. 30 pytań jednokrotnego wyboru
WYKŁAD 1
17.10.2023
Wprowadzenie do zagadnień psychologii rozwoju człowieka: przedmiot badań, pionierzy badań nad
rozwojem, zadania, związki z innymi dziedzinami, podstawowe pojęcia
PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA = wyodrębniona wyraźnie subdyscyplina psychologii, która ma
dokładnie sprecyzowany przedmiot badań, określone zadania, specyficzne metody badań i ustalone
relacje z innymi subdyscyplinami psychologii, a także z innymi dyscyplinami naukowymi.
Stanowi podstawę do określenia istoty rozwoju człowieka, a więc jego przejawów, genezy źródeł.
DWA SPOSOBY UJMOWANIA ROZWOJU
1. Początkowo subdyscyplina zajmowała się opisywaniem i wyjaśnianiem zmian rozwojowych
zachodzących w okresie do dorastania włącznie. Ten dział nazwano psychologią rozwojową
(developomental psychology) i utożsamiano z psychologią dzieci i młodziezy czy po prostu z
psychologią dziecka. = psychologia dzieci i młodzieży
---> przekonanie, że linia biologiczna i psychiczna są ze sobą powiązane a rozwój prowadzi do
osiągnięcia pełnej dojrzałości psychicznej i fizycznej: intelektualnej, emocjonalnej, społecznej
---> rozwój procesem progresywnym, prowadzącym ku czemuś doskonalszemu; w dorastaniu zaś
następuje stabilizacja
2. Na początku XX wieku zwrócono uwagę, że rozwój zachodzi też po okresie dorastania, w ciągu
całego życia. Ten nurt ujmuje zmiany rozwojowe zwykle w kategoriach zadań, celów życiowych,
pełnionych przez jednostkę ról rodzinnych, zawodowych oraz uczestnictwa przez nią w zdarzeniach
życiowych. Nosi nazwę psychologii ciągu życia (life-span developmental psychology)
---> rozwój postrzegany jest wynikiem zdarzeń losowych, społecznych, historycznych, typowych dla
danej generacji
---> nie jest tylko przyrostem, ale również jakościowymi przekształceniami, które mają znaczenie
adaptacyjne
PIONIERZY BADAŃ NAD ROZWOJEM Z NURTU MIĘDZYNARODOWEGO
1. Karol Darwin (1809-1882)
•wyjaśnił co się działo w czasie ewolucji, jakie historyczne czynniki kształtowały ludzką
ontogenezę
•dostrzeżenie faktu, że istnieje kontinuum w zakresie funkcjonowania, także mentalnego między
zwierzętami a ludźmi, przyniosło to badania porównawcze szympansów i dzieci
•zwrócenie uwagi na występowanie różnic indywidualnych w zakresie każdego gatunku (teoria
doboru naturalnego)
•postrzegał procesy ontogenezy (rozwój jednostkowy) i filogenezy (rozwój gatunkowy) jako
oddzielne, ale wchodzące ze sobą w interakcję
