Puszcza białowieska Geografia opis szczegółowy, Prezentacje z Biologia

Pobierz Puszcza białowieska Geografia opis szczegółowy i więcej Prezentacje w PDF z Biologia tylko na Docsity! ATZ iowski 228 lalec KB l REGION KURPIOWSKI Maja Jagodzińska Położeni e Region kurpiowski rozciąga się on malowniczo między rzeką Narwią, Pisą i Orzycem. Północną granicę stanowi wielowiekowa granica między Prusami a Rzeczpospolitą. Region kurpiowski znajduje się na terenie trzech województw: mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Kurpie to zarówno nazwa regionu, jak i osób mieszkających w Puszczy Zielonej. Kurpie zamieszkują także od trzech stuleci tereny sąsiadującej Puszczy Białej. Strój męski Ubiór męski to przede wszystkim biała samodziałowa koszula, na którą wkładano kamizelkę, oraz spodnie sukienne podtrzymywane wąskim paskiem z surowej skóry. Kamizele były wykonywane z cienkiego samodziału i podbite podszewką, spodnie były z reguły wpuszczane w cholewy butów. Początkowo noszono białe spodnie, potem w kolorze sukmany. Ubiór uzupełnia "letniak" (spencerek – "lejbik"), wkładany na koszulę pod sukmanę[3]. Sukmana jest najbardziej charakterystyczną częścią odzieży męskiej. Ma ona niewielki kołnierz i kieszenie wykończone na brzegach czarną tasiemką. Na terenie całej Puszczy Białej były dwa rodzaje sukman z tzw. "chlapkami" oraz z "potrzebami", tj. wyłogami i kieszeniami, które były cięte skośno lub poziomo. Sukmany są koloru ciemnosiwego ze stojącym kołnierzem, niewielkimi klapkami na piersiach zdobione szamerowaniem. Na co dzień Kurpie przepasują je czarnym lub granatowym pasem, a w dni świąteczne różnokolorowym pasem wełnianym. Latem nakrycie głowy to przede wszystkim słomkowy kapelusz z płaskim denkiem. W późniejszym okresie zastąpiła go granatowa czapka z lakierowanym daszkiem. Mężczyźni noszą również tzw. "cztery prawdy" (rogatywka), szyte z tego samego materiału, co sukmany. Zimą natomiast noszono kożuchy do kolan, wyrabiane z baranich skór. Były one jasnobrązowe, bez kołnierza. W okolicach Ostrowi Mazowieckiej spotykało się również białe kożuszki wcięte, także bez kołnierza. Strój kobiecy Strój kobiecy składa się z koszuli samodziałowej, sięgającej kolan, ozdobionej  haftem na kołnierzu i mankietach, niekiedy marszczonej. Na nią wkładana jest  spódnica z samodziału, w kolorowe podłużne pasy, z przyszytym do niej barwnym stanikiem, tzw. "kieckę" z "kabatem" lub "kitel" – "kitloch" koloru szarego, z lnu w barwne pionowe pasy. W pasie zawiązywany jest fartuch "zapaśny", sięgający kolan bądź równy ze spódnicą. Włosy są schowane pod chustką związywaną "na okrągło", lub w chłodne dni- pod brodą. Gdy jest zimno wkładano luźny kaftan, często z wydłużanym tyłem, bogato haftowanym. Rękaw był zawsze trochę krótszy, tak, aby było widać spod niego połowę haftowanego mankietu rękawa od koszuli, obszytego koronką. Kobiety grupy pułtuskiej (Puszcza Biała) noszą tzw. watowe "angielki". Zimą do wyjścia bądź wyjazdu do miasta kobiety nakrywały się "buronką" lub "dywanem" - tkaniną samodziałową czerwono-zieloną. Dziewczęta "od święta" ubierały czółka z czarnego aksamitu, ozdobione sztucznymi kwiatami, cekinami lub wstążkami. Ulubioną ozdobą stroju były sznury bursztynów[3]. Mężatki na uroczyste okazje nosiły tzw. "cypek z kapturem" lub "cypek ze skrzydłami" wykonany z tiulu. Na co dzień kobiety nosiły trzewiki, chodaki – trepy lub chodaki tzw. "pioruny". Dla pasiaka kurpiowskiego charakterystyczny jest kontrast zieleni na tle czerwieni przez cienkie paski chromów. Na spódnicach występuje wielobarwna krata, na fartuchach – pasy pionowe. Na zapasach "na przyodziew", zakładanych na ramiona, wybijają się szare paski i rytm asymetryczny, na koszulach haft czerwony. Rękodzieło kurpiowskie – wycinanki i bursztyniarstwo Kurpie to bogata i niepowtarzalna kultura, wyrażająca się w mowie, stroju, śpiewie, tańcach, obyczajach, twórczości ludowej, budownictwie. Kurpie jako region słyną z rękodzieła ludowego, obok haftu bardzo popularne jest tam wycinankarstwo i bursztyniarstwo. Bursztyniarstwo na kurpiach było niezwykle popularnym i cenionym zawodem. W XIX wieku tylko w starostwie Ostrołęckim znajdowało się prawie 150 kopalni tego szlachetnego kamienia. Bursztyniarze kurpiowscy, tworzyli nie tylko popularne kolie, ale również takie przedmioty jak fajki, guziki czy tabakiery. Kunszt kurpiowskich bursztyniarzy powoli zanika, na Kurpiach żyje coraz mniej osób, które podtrzymują ten piękny zawód. Biżuteria zrobiona z bursztynu kurpiowskiego (zdjęcie: Kurpie) Święta i tradycje kurpiowskie – miodobranie i niedziela palmowa Wspaniałą tradycją i zarazem świętem kurpiowskim jest tzw. Miodobranie Kurpiowskie. Święto odbywa się na leśnej polanie w Zawodzi koło Myszyńca. W tym dniu możemy zakupić rękodzieła ludowe Kurpiów, obejrzeć występy artystyczne zespołów z tego regionu ale przede wszystkim zasmakować najprawdziwszego miodu. Charakterystyczne smaki dla tradycyjnej kuchni kurpiowskiej Kuchnia kurpiowska opiera się w głównej mierze na darach pozyskanych z lasów. Z tego względu, na talerzach tamtejszych mieszkańców często goszczą przede wszystkim grzyby i borówki. Swoją popularnością cieszą się również jagody jałowca, z których to przygotowuje się nalewki i wódkę. Dobrze smakuje także w towarzystwie mięs. W tym regionie równie często serwuje się dziczyznę. Wynika to z faktu, iż niegdyś ludność zamieszkująca tamtejsze tereny trudniła się przede wszystkim zbieractwem i myślistwem. Oprócz grzybów, borówek i dziczyzny, częstym gościem na stołach Kurpi są także kasze, które stanowią wyśmienity dodatek do mięs. Również mięso z kaczek mocno zakorzeniło się w tradycji kuchni kurpiowskiej. Najczęściej ten rodzaj mięsa można było zasmakować w formie pieczonej z jabłkami. Tłuszcz pozyskiwany z kaczek lub gęsi także zyskał zastosowanie w staropolskiej kuchni regionalnej kurpiowskiej – posłużył on jako smarowidło do chleba. Niezaprzeczalnie, kuchnię kurpiowską cechują smaki wyraziste i pikantne. Przykładowo, aby podkręcić smak zup, były one zakwaszane sokiem z kapusty kiszonej. Zaś do nadania ostrości potraw, sięgano po chrzan i ćwikłę. Najpopularniejsze k urpiowskie potrawy • Fafernuchy (drożdżowe ciasteczka w kształcie rombów z mąki żytniej lub gryczanej, miodu, buraków cukrowych lub marchwi i tartego pasternaku, podawane z okazji Nowego Roku)