Pytania egzaminacyjne z odpowiedziami - Notatki - Historia myśli ekonomicznej - Część 1, Notatki z Ekonomia

Pobierz Pytania egzaminacyjne z odpowiedziami - Notatki - Historia myśli ekonomicznej - Część 1 i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity! 1. Główne nurty w ekonomii. Powiązania między nimi. 2 2. Przedstawiciele ekonomii klasycznej. Ich główne osiągnięcia. 2 3. Natura ludzka w ekonomii klasycznej i neoklasycznej. 2 4. Znaczenie pracy w ekonomii klasycznej. 3 5. Wartość i cena dobra według ekonomii klasycznej. 3 6. Czynniki wytwórcze i funkcje produkcji według ekonomii klasycznej. 4 7. Produktywność czynników wytwórczych. 4 8. Prawo rynków Saya. Wprowadzenie. 5 9. Prawo Turgota a prawo rynków Saya. 5 10. Prawa równowagi gospodarczej. Powiązania między nimi. 6 11. Funkcja Państwa według ekonomii klasycznej. 6 12. Cechy ekonomii klasyczno-neoklasycznej. 7 13. Rozwój ekonomii neoklasycznej. 7 14. Szkoły ekonomii. Szkoła austriacka – główni przedstawiciele i dorobek. 8 15. Szkoły ekonomii. Szkoła Cambridge – główni przedstawiciele i dorobek. 8 16. Podejście marginalistyczne do zjawisk gospodarczych. 9 17. Wartość i cena dobra według ekonomii neoklasycznej. 9 18. Użyteczność dobra. Pierwsze prawo Gossena. 10 19. Nadwyżka konsumenta (może być też dalszą częścią pyt. 18) 12 19. Funkcja popytu 12 20. Wycena dobra w czasie. Teoria procentu. 15 21. Teoria pracy Jevonsa. Paradoks rentowności firmy i suwerenności konsumenta. 15 22. Synteza neoklasyczna. Pojęcie i rodzaje. 16 23. Model rynku Marshalla. 16 24. Funkcje pieniądza. Zasada neutralności pieniądza. 17 25. Model rynku Marshalla. 18 26. Funkcja pieniądza. Zasada neutralności pieniądza. 18 27. Ilościowa teoria pieniądza (Fisher). 18 28. Popyt na pieniądz według Pigou. 19 29. Prawo Pigou a prawo rynków Saya. 19 30. Stosunek Myrdala do prawa rynków Saya. 19 31. Konieczność interwencji państwa w gospodarce wg Myrdala i Keleckiego. 19 32. Funkcja oszczędności Keynesa. Stosunek do klasycznej funkcji oszczędności. 20 33. Krzyż keynsowski. 20 34. Skuteczność polityki interwencyjnej państwa. Mechanizm mnożnikowy. 21 35. Teoria pieniądza Keynesa. Neutralność i nieneutralność pieniądza wg Keynesa. 21 36.Rodowód modelu IS-ML. Zamiar Hicksa a jego urzeczywistnienie. 21 37. Hipoteza dochodu permanentnego Friedmana. Stabilność gospodarki 22 38. Teoria pieniądza Friedmana. Jej związek z teorią Pigou i teorią Keynesa. 22 39. Zasada ludnościowa Malthusa. Teoria płacy 40. Hipoteza ludnościowa Kremera. Nowa teoria ludnościowa docsity.com 2 1. Główne nurty w ekonomii. Powiązania między nimi. Znane sa 2 terminy na okreslenia nauki o gospodarowaniu. Wczesniejszy termin, obecnie niemal nieużywany, to ekonomia polityczna (1615- Antoine de Montchretien). Termin ten utrzymywał się długo. (Jeszcze w 1871 r. William Jevons tak nzawał swój trakta polityczny). W 1890 Alfred Marshall zastosował termin ekonomika, który wyparł ekonomię polityczną. Nazwa ekonomii politycznej utrzymuje się obecnie na oznaczenie ekonomii marksistowskiej. Nurty w ekonomii Pierwsza teorią jest fizjokratyzm z drugiej połowy XVIII w (19750). Jest to ekonomia wczesna (powstającej gospodarki rynkowej) A. Nurt klasyczny (ekonomia głównego nurtu gospodarki rynkowej)  Ekonomia klasyczna 1776 r.  Ekonomia neoklasyczna 1871 r.  Nowa ekonomia klasyczna 1956 r. Od 1776 rozwijała się ekonomia klasyczna, która przeszła w ekonomie neoklasyczną (w 1871r.) a następnie w nowa ekonomię klasyczną (w 1956 r.) wszystkie 3 współtworzą nurt klasyczny. B. Nurt keynsowski (1930- 1936) (ekonomia głównego nurtu gospodarki rynkowej) Ekonomia keynsowska rozwinęła się w latach 1930. jako zdecydowanie krytyczna względem nurtu klasycznego (pozostają one w opozycji, ale silnie na siebie oddziałują). C. Inne nurty Powstały także inne nurty. Ich przedstawiciele są wielce krytyczni wobec nurtu klasycznego. Jest to jednak oddziaływanie jednostronne, gdyż przedstawiciele nurtu klasycznego swych oponentów niemal nie dostrzegają. (ekonomia pobocznego nurtu gospodarki rynkowej)  Szkoła historyczna (od 1841 r.)  Ekonomia marksowska (od 1867r.), dalej rozwijana, jako ekonomia polityczna socjalizmu  Ekonomia veblenowska (od 1899 r.)  Ekonomia schumpeterowska (od 1912 r.) 2. Przedstawiciele ekonomii klasycznej. Ich główne osiągnięcia. Główni twórcy ekonomii klasycznej byli Brytyjczykami albo żyli w Wielkiej Brytanii- tam rozwijały się najbardziej dynamicznie gospodarka rynkowa i przemysł. Prekursorami ekonomii klasycznej byli William Petty działający w 2 pol. XVII w. i Dawid Hume (polowa XVIII w. – 1952 - neutralnośc pieniadza -wpływ posredni -inspracja na Smith i Saya). Rzeczywistym twórcą ekonomii klasycznej był Adam Smith pochodzenia szkockiego, który w 1776 r. napisał fundamentalne dzieło Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, w skrócie nazywane Bogactwem narodów. Dzieło to zostało uznane za pierwszy w dziejach traktat ekonomiczny. (teoria pracy i produktu – wpływ bezpośredni na Saya, Ricardo i Malthusa). Innym ważnym klasykiem ekonomii jest Jean- Baptiste Say, autor Traktatu o ekonomii politycznej tworzonego w latach 1803- 1814. Dzieło to wywarło (przemożny) wielki wpływ na rozwój myśli ekonomicznej, ale również obecnie stanowi przedmiot sporów. (prawo rynków - wpływ bezpośredni na Ricardo i bezpośredni również na Mill - 1807) Dawid Ricardo żydowskiego pochodzenia- Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania (1817). W tym dziele ekonomia klasyczna znalazła swój najpełniejszy wyraz. (model klasyczny wpływ bezpor. JS.Mill 1848-1871 oraz stan stacjonarny 1815 wpływ bez. na Senior Inni przedstawiciele: - Malthus 1798- 1803 (zasada ludnościowa) wpływ na Ricardo - J. Mill (prawo rynków) - Senior 1836 (teoria procentu) docsity.com 5 Cena monopolowa jest wyższa od ceny naturalnej, która jest ceną najniższa pmin z punktu widzenia kosztów wytwarzania.: pmon>pnat=pmin. Natomiast wytwarzana i sprzedawana ilość dobra przy monopolu Qmon jest mniejsza niż ilość Qryw przy wolnej konkurencji: Odmienny poglad od Smitha i Ricardo miał Say, którego zdaniem każde dobro ma wartość użytkową, czyli użyteczność oznaczającą satysfakcję odczuwaną w czasie jego konsumpcji. Cena dobra nie może być mniejsza niż koszt jego wytworzenia, równy iloczynowi nakładu pracy i stawki płacy, ale ostatecznie określa ja nabywca, nadając dobru użyteczność użyteczność u: Niw≤pi≤ui 6. Czynniki wytwórcze i funkcje produkcji według ekonomii klasycznej. Celem działalności gospodarczej jest ogólny dobrobyt, nazywany przez Smitha bogactwem narodu. Głównym obiektem badań jest proces wzrostu dobrobytu, czyli wzrost gospodarczy. Reprezentantem dobrobytu jest wytwarzany produkt narodowy Q, składający się z dóbr Qi., a podstawowy schemat: bogactwo=dobrobyt= (Q=∑Qi) →wzrost gosp. Wymiernym celem społeczeństwa jest wytworzenie jak największego produktu cel: Q→max. Wytworzenie produktu wymaga zaangażowania czynników wytwórczych (F): W ten sposób powstaje makroekonomiczna funkcja produkcji F, zgodni z która wielkość produktu zależy od nakładu tych czynników. Q=F Smith, Say i J. S. Mill wyróżnili 3 czynniki wytwórcze (ten podział utrzymał się do dziś):  ziemię T- zasoby przyrody możliwe do gospodarczego wykorzystania, o niewielkiej mobilności, czyli przenośności do różnych procesów gospodarczych;  pracę N- czynnik ludzki, jako jedyny przynoszący nadwyżkę, o największej mobilności;  kapitał K- czynnik rzeczowy stworzony przez człowieka, czyli narzędzia i maszyny, w którym zawiera się ludzka praca, o stosunkowo dużej mobilności. Stosując kombinacje tych czynników można stworzyć różne funkcje produkcji. Najpełniejsza jest funkcja trójczynnikowa (rzadko stosowana): Q= F (T, N, K). Najczęściej używana jest funkcja dwuczynnikowa, w której pominięta jest ziemia, a cały produkt zależy od nakładu pracy bezpośrednio wydatkowanej i ucieleśnionej w kapitale: Q= F (N, K). Proporcja zaangażowania pracy i kapitału w danym procesie produkcyjnym wyznacza poziom technologii wytwórczej: Technologia= N/K. W przypadku stałej technologii odpowiednia jest funkcja jednoczynnikowa, zastosowana przez Ricardo w teorii tworzenia i podziału produktu: Q= F(N), przy N/K= constans. W funkcji jednoczynnikowej odzwierciedlił się pogląd klasyków, że jedynym czynnikiem aktywnym w procesie produkcyjnym jest praca ludzka. Z drugiej strony przeczyło to stwierdzeniu, że gospodarka rynkowa jest najdoskonalszą formą gospodarowania 7. Produktywność czynników wytwórczych. Celem społeczeństwa (gospodarki narodowej) jest wytwarzanie jak największego produktu Adam Smith, trzy czynniki wytwórcze, sprzyjające temu: Pierwszym czynnikiem sprzyjającym wytworzeniu jak największego produktu wg Smitha jest zatrudnienie produkcyjne Nprod. Im więcej ludzi wykonuje pracę polegającą na pozyskiwaniu i przetwarzaniu zasobów przyrody, tym produkt Q jest większy. Nprod ↑→Q↑ Smith wprowadził pojęcia pracy produkcyjnej (przynoszącej wzrost produktu) i nieprodukcyjnej (rola jej są usługi, w tym finansowe). Skoro tylko praca produkcyjna wytwarzana przez robotników, wytwarza produkt, to produkt powinien w całości należeć do nich. czynnik ludzki, zasadniczy, gdyż jako jedyny przynoszący nadwyżkę, zarazem czynnik o największej mobilności docsity.com 6 Drugim czynnikiem jest produktywność pracy. Jest ona tym większa, im praca jest bardziej wyspecjalizowana., czyli im szerszy jest podział pracy miedzy członków danej społeczności: Q↑ ←Q/ Nprod ↑ ← specjalizacja pracy ← podział pracy Podział pracy i specjalizacja maja zasadnicze znaczenie. W pełni wystepują one w gospodarce rynkowej. (Trzeci czynnik to akumulacja, czyli tworzenie kapitału). 8. Prawo rynków Saya. Wprowadzenie. Wytworzony produkt składa się z licznych dóbr. Dobra te tworzą podaż, na którą powinno być zgłoszone zapotrzebowanie, czyli popyt. Gospodarka składa się z strony potażowej i popytowej. Obie strony należałoby analizować odrębnie, tymczasem w ekonomii klasycznej była stosowana jedynie analiza ze strony podażowej. Stało się tak za sprawą prawa rynków Saya, będącego jednym z najważniejszych i najbardziej brzemiennych w skutki praw ekonomii. Prawo rynków było filarem ekonomi klasycznej, dotyczy rynku dóbr. Bliski jego sformułowania był Adam Smith. Po raz pierwszy sformułował je w 1803r. Jean-Baptiste Say. W 1807 r. Jamek Mill, ojciec Hojna Stuarta Milla, zaproponował jego ulepszoną wersję. Ostatecznie w 1814 r. Say – po wymianie poglądów z J. Mitlem – nadał prawu ostateczne brzmienie. Wyprowadzenie prawa rynków jest proste. Otóż, w procesie wytwórczym powstają zarówno produktu – podaż QS, jak i wynagrodzenie czynników wytwórczych – pracy N, kapitału K i ziemi T. wynagrodzenie to stanowią, odpowiednio, płace W, zyski Π i renty gruntowe R, które – będąc prawem do dysponowania częścią produktu – w całości przekształcają się w popyt na produkt Q D: QS = Q D ↑ ↑ Zastosowanie → dochody N+K+T W+ Π+R Upraszczając, oznacza to, że podaż tworzy popyt na siebie samą w równej wielkości. W skali makroekonomicznej jest prawdziwa zależność:(QS → QD) => (QS = QD ) Say dopuszczał występowanie nierównowagi w skali mikroekonomicznej. Mając to na względzie, William Baumol i Gary Becker wyróżnili dwie formy prawa rynków. Pierwszą jest rygorystyczna tożsamość Saya (forma mocna) zgodnie, z którą nie mogą wystąpić jakiekolwiek niedysponowana podaży i popytu. Tożsamość Saya: zawsze QS= QD W równości saya (formie słabej) takie niedopasowania sa możliwe na rynkach niektórych dóbr, czyli w sakli mikroekonomicznej. Gospodarka ostatecznie dochodzi jednak do równowagi: równość Saya: (QD≠ QS)→ mechanizm rynku → (QD=QS) Jeżeli prawdziwa jest forma słaba prawa rynków, to w sakli makroekonom. jest możliwy niedobór popytu w stosunku do podaży. Taka nierównowaga może wsytapić jedynie w okresie krótkim. W okresie długim obowiązuje forma mocna. Na mocy prawa rynków w gospodarce wystepuje pełne zatrudnienie czynników wytwórczych i nie mogą pojawić się kryzysy gospodarcze, których symptomem jest nadprodukcja dóbr. Prawo rynku jest jednym z kilku praw równowagi, jakie sformułowane zostały sformułowane w ekonomii. 9. Prawo Turgota a prawo rynków Saya. W zakresie oszczędzania i inwestowania obowiązuje prawo sformułowane w 1766 r. przez Roberta de Turgota (jednego z fizjokratów). Wytworzone dobra QS dzielą się na konsumpcyjne Qkon i inwestycyjne Qinw Rzeczowy charakter tych dóbr sprawia, że mogą być albo konsumowane, albo inwestowane. Podaż dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjne w ten sposób, że dla każdego rodzaju dóbr popyt zrównuje się z podażą: QS = Qkon + Qinw ↓ ↓ ↓ S docsity.com 7 ↓ QD = C + I Jest to prawo równowagi rynku kapitału: (S→I) => (S=I), a ponieważ rynek kapitału jest częścią rynku dóbr, prawo to stanowi fragment i zarazem zwiastun prawa rynków Saya. Rynek kapitału jest zawsze w równowadze za sprawą stopy procentowej, a całość oszczędności przekształca się w inwestycje. W długookresowej perspektywie, perspektywie taka cechuje ekonomie klasyczną oszczędzanie jest pożądane, gdyż pozwala społeczności maksymalizować konsumpcję w długim okresie. Jest to cecha charakterystyczna tej ekonomii, w której zaleca się wstrzemięźliwość od bieżącej konsumpcji, a oszczędzanie traktują jako cnotę. Równowaga rynku kapitału 10. Prawa równowagi gospodarczej. Powiązania między nimi. Dwa klasyczne prawa równowagi to prawo Turgota dla rynku kapitału i prawo Saya dla rynku dóbr. W okresie neoklasycznym sformułowane stosowane prawa dla sfery pieniężnej gospodarki i rynku pracy. 11. Funkcja Państwa według ekonomii klasycznej. Smith precyzyjnie określił miejsce państwa w społeczeństwie. Przypisał mu trzy sfery, z których jedynie trzecia miała mieć charakter ekonomiczny, chociaż w rzeczywistości wszystkie takie były. Sferami tymi są: - obrona członków społeczeństwa przed zagrożeniem z zewnątrz, czyli utrzymywanie armii; - ochrona członków społeczeństwa przed nieuczciwymi działaniami współobywateli, czyli utrzymywanie policji i sądownictwa; - utrzymywanie urządzeń i instytucji użyteczności publicznej, w szczególności infrastruktury ułatwiającej handel (głównie transport), którymi – ze względu na niewielką korzyść, jaką przynoszą – nie są zainteresowane jednostki ani grupy ludzi. Przyznanie państwu zadania obrony granic jest jednocześnie przyznaniem, że dane społeczeństwo wraz z jego gospodarką jest odgrodzone od innych społeczeństw i ich gospodarek. Za sprawą Smitha podstawowym podmiotem w skali makroekonomicznej stacje się gospodarka światowa, gdyż ta wymagałaby likwidacji granic. Zadanie ochrony jednych członków społeczeństwa przed nieuczciwymi działaniami innych wydaje się naturalne, ale i ono wiąże się z pewnym problemem. Dopuszczenie tego zdania to przyznanie, że nie zawsze mechanizm rynkowy jest w stanie przekształcić egoistyczne skłonności ludzi we wspólny dobrobyt. Innymi słowy, niektóre działania o charakterze niewątpliwie gospodarczym są traktowane jako występowanie przeciw wspólnemu dobru, czyli jako przestępcze. Zakres swobody działalności gospodarczej musi być ograniczony. Pełnej swobody działalności gospodarczej musi być ograniczony. Pełnej swobody nigdy nie było i nie ma, również jako postulatu w ramach ekonomii. docsity.com 10 współczesnej ekonomii jest do tego stponia powszechna, że sład szkoły lozańskiej można znaleźć wszędzie. W WEższym ujeciu należa do niej autorzy rozwijajacy walrasowską teorię równowagi ogólnej. Zalicza się do niej równięż jedyny uczen Walrasa – Vilfredo Pareto, współtwórca ekonomi dobrobytu. 15. Szkoły ekonomii. Szkoła Cambridge – główni przedstawiciele i dorobek. Patrz wyzej szkoly. Dorobek Mengera, Jevonsa oraz Walrasa przejął i rozwinął Alfred Marshall, założyciel szkoły Cambridge. Marshall zaproponował podejście alternatywne do walrowskiego teorii równowag cząstkowych. Podstawowa różnica sprowadza się do barku u Marshalla próby przejścia od analizy mikroekonomicznej do makroekonomicznego uogólnienia. Marshall jest autorem wydanych w 1980 zasad ekonomiki – pierwszej pracy pomyślanej jako podręcznik ekonomii, w intencji autora kierowany do przedsiębiorców, skoncentrowała się na anlizie mikroekonomicznej. Należał do nurtu klasy-neoklasycz. Kontynuatorem jego myśli był Arthur Pigou, którego teoria pieniądza z 1927 r. stanowiła swoiste ukoronowanie nurtu. Natomiast John Keynes przeciwnie. Pracami z lat 1930-1936 przyczynił się do zachwiania struktury ekonomii klasyczno – neoklasycznej tworząc nową zwaną keynesowską. John Hicks odniósł się do niej krytycznie, podejmując próbę jej wmontowania w neoklasyczny sposób rozumowania. Próba ta powiodła się jedynie czesciowo. Hicks jednak później okazał się być twórcą najpopularniejszej formy prezentacji ekonomii keynesowskiej, jaka jest model IS-LM. Natomiast Joan Robinson i Michał Kalecki (wczesniej 1933) doszedł Do takich samych konkluzji co Keynes, ale to on jest uznawany za tego co dokonał przewrotu w ekonomii, gdyż teoria kaleckiego była opublikowana w jez. Angilskim później (w 1937) 16. Podejście marginalistyczne do zjawisk gospodarczych. Aspekt marginalistyczny to analiza ostatnich stanów zjawisk ekonomicznych i ich zmienności, tj wielkości krańcowych (granicznych, marginalnych lub przyrostowych). Zmienność zjawisk jest badana w bezpośredniej bliskości satnu aktualnego, czyli ze stosunkowo niewielkim odroczeniem czasowym. Wynikiem zastosowania podejścia marginalistycznego jest pominięcie historii zjawisk i ich przyszłości, w tym kształtujących je czynników przyrodniczych (zasobów przyrody) i instytucjonalnych (form organizacji społeczeństwa i jego gospodarki), czyli koncentracja na teraźniejszośći, a więc ujecie statyczne. Jedynie w neoklasycznej teorii wzrostu gospodarczego pojawi się ujecie dynamiczne, chociaż w ograniczonym zakresie. Podejście marginalistyczne umożliwia zastosowanie matematyki w badaniu zjawisk ekonomicznych. Prekursorami byli trzej autorzy francuscy Antoine Cournot, Arsene Dupuit i Leon Walras. Walras uchodzi za twórcę ekonomii matematycznej sprowadzającej wszelkie kwestie ekonomiczne do analiza czysto formalnych i liczbowych, jeżeli jest to możliwe. W podejściu marginalistycznym niemal wszystkim zjawiskom ekonomicznym nadaje się ciągły charakter. Choć jest to podejście niepoprawne ale wygodne i powszechnie stosowane. Rysunek; istota podejścia Marg. Rozw zjawiska i czas na osiach kreska podobna do y=x, po kolei nieistotna rzeczywistość istotna teraźniejszość i nieistotna historia 17. Wartość i cena dobra według ekonomii neoklasycznej. W rewolucji marginalistycznej nastąpiła zmiana punku widzenie sposobu, w jaki następuje przejście od wartości dobra powstającej w procesie wytwórczym do występującej na rynku ceny: wartość dobra → cena dobra ↑ ↑ Proces produkcji / praca→ proces wymiany/ rynek docsity.com 11 Analiza została przeniesiona ze sfery produkcji do sfery konsumpcji. Podstawowym podmiotem gospodarującym oaz obiektem badawczym stał się człowiek – konsument mający – na wzór homo economicus określone cechy. Po pierwsze człowiek ma nieograniczone potrzeby konsumpcyjne i ograniczone możliwości ich zaspokojenia czyli środki. Po drugie ma cel, którym jest maksymalizacja satysfakcji osiąganej w czasie konsumpcji dóbr. Satysfakcja ta jest nazywana użytecznościa, a człowiek potrafi ja zmierzyć.(cel;max użyteczność) Niedostatek środków oraz znany cle działania stawiają człowieka przed wyborem. Musi on tak dzielić środki aby osiągnąć maksymalną użyteczność z konsumpcji dóbr. Użyteczność mają wyłącznie dobra konsumpcyjne. Jest to zdolność do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych. Konsumenci nadają ją dobrom w czasie procesu konsumpcji. Poza tym procesem użyteczność nie istnieje. Użyteczność mogą mieć tylko dobra rzadkie, czyli dobra ekonomiczne, których jest za mało w stosunku do zapotrzebowania. Pozostałe dobra są dobrami nieekonomicznymi lub wolnymi. Według Carla Mengera konsumenci potrafią określić tę użyteczność w sposób bezwzględny, w postaci liczby nie odwołując się do innych dóbr. Jest to użyteczność kardynalna. u(Q1) = 1 Według Williama Jevonesa I Leona Walrasa konsument może co najwyżej porównywać użyteczności różnych dóbr nie potrafiąc określić ich wprost. MJest to użyteczność ordynalna czyli porządkowa i względna. u(Q1)>u(Q2) z dwoch ujec poprwna jest ujecie jevonsa i walrasa. Jeżeli nadaje się dobru użyteczność kardynalna np. w formie liczby , trzeba wiedziec co liczba ta oznacza , czyli trzeba mieć wzorzec. Ostaecznie uniwersalnym wzorcem stal się pieniadz Podstawową relacją badaną w rewolucji marginalistycznej był stosunek człowieka do dóbr ko Rewolucja marginalistyczna przyniosła koncepcje ceny dobra odmienna od klasycznej. Klasycy stosowali podejście podażowe , a cene wyznaczal nakład parcy poniesiony na wytworzenie dobra. W popytowym ujeciu marginalistow cena zalezy od uzytecznoci nsumpcyjnych. człowiek <-> konsumpcja Cena dobra p jest to maksymalna kwota jaką konsument jest gotów za nie zapłacić. Z tego względu nie może ona przekroczyć użyteczności ostatniego konsumowanego dobra Qn, a zatem cena jest równa użyteczności krańcowej. Konsumowanie kolejnej jednostki dobra nie byłoby racjonalne gdyż konsument osiągnąłby użyteczność ujemną w stosunku do ceny, chociaż absolutnie dodatnią:pi = umar(Qi/n) Równowartość ceny dobra i użyteczności krańcowej jest charakterystyczną zależnością dla rewolucji marginalistycznej. Jednak już w 1803 roku przedstawij ja say jako pi=constans Na rynku dane dobro ma jednolita cene równa uz. krancowej , można ja uzans za satla wyznaczona prze rynek. Funkcja użyteczności dotyczy pojedynczego dobra konsumenta. Została ona rozszerzona na wielu konsumentów nabywających dane dobro, przyjmując posatc funkcji popytu. Ponieważ dodatkowe jednostki maja dal konsumenta coraz mniejsza użyteczność, to nabędą oni wiekszą ilość dobra, czyli zgłoszą wiekszy popyt, jedynie przy niezej cenie. Qi=f(pi), przy pi↓→Qi↑ 18. Użyteczność dobra. Pierwsze prawo Gossena. O użyteczności wczesniej! I prawo Gossena obowiązujące dla jednego dobra konsumpcyjnego to prawo malejącej użyteczności krańcowej nazywane również prawem nasycenia potrzeb. Zgodnie z nim, użyteczność każdej kolejnej jednostki dobra jest coraz mniejsza. Ostatnia konsumowana jednostka dobra Qi jest jednostką krańcową, a jej użyteczność u – użyteczność krańcowa u mar – jest malejąca. Qi ↑=>u mar (Qi), gdzie u mar↓≡∆u Dolną granicą użyteczności krańcowej jest wartość zerowa co oznacza, że zaspokojenie danej potrzeby jest pełne – jest to stan nasycenia, a dobro służące temu celowi staje się dobrem wolnym. Suwerenny konsument nie może konsumować poniżej wartości zerowej, gdyż postępowałby nieracjonalnie. Potrzeba zaspokojona byłaby w stopniu nadmiernym. W szczególnych przypadkach np. gdy interes ogólny jest przedkładany nad interes indywidualny, suwerenność konsumenta może być naruszana, czyli może być on zmuszany docsity.com 12 do konsumpcji dóbr, które przynoszą mu użyteczność ujemną Typowym przykładem jest edukacja na poziomie elementarnym. Jest to dobro, którego użyteczność jest ujemna dla każdej oferowanej jednostki.umar(edui)<0 I prawo Gossena – krzywa użyteczności krańcowej – zależność między ilością konsumowanego dobra a jego użytecznością. Krzywa te rysuje się zazwyczaj jako ciagla linie coc nie jest to poprwne (ciągłość ma sens dla dóbr doskonale podzielnych-ziarenka chleba) Względność I prawa Gossena W przypadku edukacji uniwersyteckiej użyteczność jest dodatnia przy niewielkim obciążeniu nauką, potem staje się również ujemna: umar(uni)>0umar(uni)<0 Użyteczność pieniądza M jest zawsze dodatnia, gdyż pieniądz jest reprezentantem dóbr, które zawsze mogą być konsumowane w większej ilości (jako zestaw): umar(Mi)>0 Cena dobra p jest to maksymalna kwota jaką konsument jest gotów za nie zapłacić. Z tego względu nie może ona przekroczyć użyteczności ostatniego konsumowanego dobra Qn, a zatem cena jest równa użyteczności krańcowej. Użyteczność krańcowa a cena dobra docsity.com